Wat is er gebeurd met Cal Mooney, vroegen de buren. Hij is zo eigenaardig geworden, met die halve glimlachjes en steelse blikken. Maar ja, het is natuurlijk altijd al een beetje eigenaardige familie geweest. De oude man was verwant aan een dichter, heb ik me laten vertellen, en je weet wat ze over dichters zeggen: allemaal een beetje gek. En nu gaat de zoon diezelfde kant op. Zo triest. Gek zoals mensen kunnen veranderen, nietwaar?

En het was waar. Cal wist dat hij was veranderd. En ja, hij was waarschijnlijk een beetje krankzinnig. Soms zag hij, als hij 's morgens in de spiegel keek, een wilde blik in zijn ogen die de kassier van de supermarkt ongetwijfeld verontrustte, of de vrouw die achter hem in de rij stond bij de bank en een praatje met hem aanknoopte. `Dus u woont alleen?'

Ten groot huis voor een man alleen. Het zal u wel moeite kosten het schoon te 'houden.'

`Nee, niet werkelijk.'

Dan werd hij vragend aangekeken en zei hij: `Ik houd van stof,' wetend dat het geroddel daardoor weer zou toenemen, maar niet in staat te liegen. Hij wist dat ze die opmerking aan anderen zou overbrieven.

0, hij was inderdaad Maffe Mooney.

Ditmaal vergat hij niets. Zijn geest was te zeer een geworden met het verloren Wonderland om dat mogelijk te maken. De Fuga was zonder ophouden iedere dag bij hem, en ook 's nachts.

Maar de herinneringen brachten weinig vreugde. Niets anders dan een bijna onverdraaglijk gevoel iets geweldigs te hebben verloren, het besef dat een wereld waarnaar hij zijn hele leven had verlangd, voor altijd verloren was gegaan. Hij zou die betoverde grond nooit meer kunnen betreden.

Het hoe en waarom van het verloren gaan van de Fuga stond hem niet meer helemaal duidelijk voor ogen, vooral zodra hij dacht aan de gebeurtenissen in de Kringvorming. Hij kon zich nog enigermate gedetailleerd de strijd bij het Smalle Licht herinneren, en zijn duik de Mantel door. Maar van wat er daarna was gebeurd, had hij alleen losstaande beelden onthouden. Dingen die opeens uit de grond kwamen, dingen die doodgingen; zijn bloed dat over zijn arm omlaag danste; de stenen tegen zijn rug, trillend

Dat was zo ongeveer alles. De rest was zo vaag dat hij er zich vrijwel geen moment van kon herinneren.

Hij wist dat hij afleiding nodig had om niet te erg aan zijn verdriet te denken. Anders zou hij zo melancholisch worden dat hij daar niet meer bovenop zou kunnen komen. Dus ging hij op zoek naar een nieuwe baan en vond er een in het begin van de maand juli, als broodbakker. Hij werd er niet zo goed voor betaald en de werkuren waren onaangenaam; maar hij genoot van het werk, dat in alle opzichten het tegenovergestelde was van zijn geploeter bij de verzekeringsmaatschappij. Hij hoefde niet veel te praten en geen rekening te houden met een bepaalde gevoerde kantoorpolitiek. Hier kon je geen promotie maken, je hield je domweg bezig met deeg en ovens. Hij was blij met het werk. Hij kreeg er stalen spierballen door, en warm brood voor zijn ontbijt.

Maar die afleiding was slechts tijdelijk. Hij moest maar at te vaak denken aan de bron van zijn lijden, en leed dan weer. Misschien was een dergelijk masochisme wel typerend voor mensen. En die veronderstelling werd bevestigd toen Geraldine in het midden van juli opeens weer opdook. Op een dag stond ze domweg op de stoep en liep het huis in alsof er tussen hen niets was gebeurd. Hij was blij haar te zien.

Maar ditmaal trok ze niet bij hem in. Ze waren het erover eens dat dat niet verstandig was. Ze kwam en ging vrijwel dagelijks, bleef soms in Chariot Street logeren, maar meestal niet.

Bijna vijf weken lang stelde ze hem geen enkele vraag over de gebeurtenissen van de voorgaande lente, en hij kwam uit zichzelf ook niet met informatie aandragen. Maar toen ze er uiteindelijk wel over begon, gebeurde dat op een manier en binnen een context die hij niet had verwacht.

Deke vertelt iedereen dat je problemen hebt gehad met de politie,' zei ze. 'Maar ik heb gezegd dat mijn Cal iets dergelijks niet kan zijn overkomen.'

Hij zat in Brendans stoel bij het raam, naar de zomerlucht te kijken. Zij zat op de bank, te midden van allerlei tijdschriften.

'Ik heb gezegd dat je geen boef bent. Dat weet ik. Er moet iets met je zijn gebeurd, maar dergelijke problemen kunnen het niet zijn geweest. Het zat die per dan dat, nietwaar?' Ze keek hem aan. Wilde ze een antwoord horen? Kennelijk niet, want voor hij zijn mond kon opendoen, zei ze: 'Cal, ik heb nooit begrepen wat er gebeurde en misschien is het maar beter als dat zo blijft. Maar . . Ze staarde naar het opengeslagen tijdschrift op haar schoot, keek hem toen weer aan.

hebt nooit gepraat in je slaap,' zei ze.

`En doe ik dat nu wel?'

Voortdurend. Je praat met mensen. Soms schreeuw je. Soms glimlach je alleen maar.' Ze leek zich een beetje verlegen te voelen nu ze hem bekende dat ze naar hem had gekeken en geluisterd terwijl hij sliep. Je bent ergens geweest, nietwaar?' zei ze. hebt iets gezien dat verder niemand ooit heeft gezien.'

'Praat ik daarover?'

Ja, zo'n beetje wel. Maar daardoor denk ik niet dat je dingen hebt gezien, Cal. Wel door de manier waarop je je nu gedraagt, waarop je soms kijkt . .

Toen dat was gezegd, leek ze een impasse te hebben bereikt en keek naar het tijdschrift, de bladzijden omslaand zonder die werkelijk te zien.

Cal zuchtte. Ze was zo goed voor hem, zo beschermend. Hij was haar een verklaring schuldig, hoe moeilijk dat ook was.

`Zou je graag willen dat ik je erover vertel?' zei hij.

Ja, inderdaad.'

Je zult het niet geloven,' waarschuwde hij haar.

`Vertel het me toch maar.'

Hij knikte en vertelde het verhaal dat hij haar het jaar daarvoor na zijn eerste bezoek aan Rue Street al bijna had verteld.

Het duurde drie kwartier voordat hij haar in grote lijnen had verteld wat er allemaal was gebeurd sinds de duif voor het eerst was weggevlogen, en nog een uur voordat hij daar details aan had toegevoegd. Toen hij eenmaal was begonnen, bleek hij het verhaal zo volledig en goed mogelijk te willen vertellen, zowel voor zichzelf als voor Geraldine.

Ze luisterde aandachtig, keek hem soms aan, staarde vaker uit het raam. Niet eenmaal onderbrak ze hem.

Toen hij klaar was en de oude wonden weer waren opengehaald, bleef ze lange tijd zwijgen.

Je gelooft me niet,' zei hij uiteindelijk. lk had je al gezegd dat je me niet zou geloven.'

Weer een stilte. Toen zei ze: Doet het er wat toe of ik het geloof of niet geloof?'

Ja, natuurlijk doet dat er wat toe.'

Waarom, Cal?'

`Omdat ik dan niet alleen ben.'

Ze glimlachte hem toe, stond op en liep op hem af.

Je bent niet alleen,' zei ze, en ze zweeg verder.

Toen ze later samen in bed lagen, zei ze: 'Houd je van haar? Van Suzanna, bedoel ik.'

Hij had die vraag vroeg of laat verwacht.

Ja,' zei hij zacht. 'Op een manier die ik niet kan uitleggen, maar het antwoord is ja.'

'War ben ik blij om,' mompelde ze in het donker. Cal wilde dat hij haar gezicht kon zien, om te bekijken of ze de waarheid sprak, maar hij stelde geen verdere vragen.

Daarna werd er helemaal niet meer over gesproken. Ze was niet anders dan voordat hij het haar had verteld; het was bijna alsof ze zijn hele verhaal bewust was vergeten. Ze kwam en ging op dezelfde ad-hocbasis. Soms gingen ze met elkaar naar bed, soms niet. En soms waren ze gelukkig, of bijna.

De zomer kwam en ging, en voordat de sproeten op Geraldines wangen zich hadden kunnen vermenigvuldigen, was het alweer september.

De herfst past bij Engeland, en deze herfst die voorafging aan de ergste winter sinds het einde van de jaren veertig, was schitterend. De winden waren hoog, brachten warme regen mee en lichte dagen. De stad hervond een verloren gegane glorie. Wolken met de kleur van leisteen stapelden zich op achter door de zon beschenen huizen, de wind nam de geur van de zee mee, evenals zeemeeuwen die rondvlogen boven en tussen de daken.

Die maand werd Cal weer wat vrolijker en optimistischer. Het Koninkrijk van de Koekoeken glansde, en de lucht leek vol geheime tekenen te zitten. Hij begon gezichten in de wolken te zien, hoorde codes tikken door de regendruppels op de vensterbank. Er zou beslist snel iets gaan gebeuren.

Die maand herinnerde hij zich ook Gluck. Anthony Virgil Gluck, verzamelaar van anomale fenomenen. Hij dacht er zelfs over weer contact met die man te zoeken en haalde zijn visitiekaartje uit de zak van zijn oude broek. Hij belde echter niet, misschien omdat hij wist dat hij ieder bijgeloof zou omarmen dat wonderen beloofde, en dat zou niet verstandig zijn.

In plaats daarvan bleef hij dag en nacht naar de lucht lijken. Hij kocht zelfs een kleine telescoop en begon de sterrenbeelden te bestuderen. Die hadden voor hem iets geruststellends. Het was prettig overdag naar de lucht te kijken en te weten dat de sterren nog altijd boven zijn hoofd aan de hemel stonden, al kon hij ze dan niet zien. Hetzelfde gold ongetwijfeld voor talloze andere mysteries. Ook die straalden licht uit, maar de wereld straalde een feller licht uit en daardoor was hij er blind voor.

En toen, midden in de maand oktober (de achttiende, om precies te zijn, of liever gezegd de vroege ochtend van de negentiende), kreeg hij de eerste nachtmerrie.