TOEN EINDELIJK HET TELEFOONTJE KWAM DAT MARKUS GEZOND EN WEL teruggevonden was, zakte Ragnhild Lønn op de rode bank in elkaar. Alles deed haar zeer. Haar lichaam voelde vreemd en koud aan. Haar dochter was vermoord, haar zoon zat in de gevangenis, en haar kleinkind was heelhuids teruggevonden. Licht en schaduw dreven als een dun tapijt over haar heen. Ze kon zich niet bewegen. Ze had de laatste negen nachten nauwelijks geslapen. Ester is voor altijd weg, je bent zelf zo goed als dood, dacht ze. Op deze manier leef je niet lang.

Haar lichaam verkeerde in een alarmfase. Ze was ervan overtuigd dat een hoog geluid of een onverwachte beweging haar hart kon laten stoppen.   

Er liep een grens tussen lichaam en geest. Een duidelijke, rechte lijn scheidde ze fysiek van elkaar. Twee grootheden die hetzelfde lichaam deelden, maar weinig met elkaar te maken hadden.

Tevergeefs probeerde Ivar Lønn tot haar door te dringen en hij vroeg zich af of hij een dokter moest bellen. Ragnhild Lønn gebruikte haar laatste krachten om hem dat te verbieden. Uiteindelijk begreep hij dat alles nog erger zou worden als hij niet deed wat ze zei. Ze wilde alleen maar even liggen. Het liefst wilde ze wegzinken in een diepe slaap. Maar dat kon niet, want zij vormde de schakel die de tijd met elkaar verbond. "Markus komt terug", zei ze. Ze moest chocolademelk voor hem maken, een paar bevroren broodjes ontdooien en een kruik in zijn bed leggen.

Er dreven voortdurend flashbacks door haar hoofd. Ester Synnøve als vierjarige op de schommel, in haar witte jurk met het geborduurde huisje op het voorpand.

Ester Synnøves kleine voetzolen, vol grassprietjes omdat ze op blote voeten over het natte gras had gelopen. Tegen de muur van het huis was het minstens veertig graden. De vlinders in de broeikas fladderden hysterisch van plant naar plant om zoetigheid te vinden. Gele wespen die tegen het glas aan vlogen. Zwarte grond met de geur van ijzer.

Toen de auto met Randi Johansen, een rechercheur van het politiedistrict Fredrikstad en Markus het erf op draaide, stonden zijn grootouders in de open deur op hem te wachten. Het licht van de koplampen veegde over de puntige, kale takken van de boom op het erf. Markus lachte niet toen hij het portier opende en uit de auto stapte. Hij had in zijn broek geplast, alles voelde vies en akelig en stonk. Hij plukte koortsachtig aan de opgedroogde ketchupvlekken op zijn wang. Randi Johansen gooide het autoportier dicht, vechtend tegen een opkomende huilbui. Klotehuilbui. Klotebaan.

Ragnhild Lønn kwam rustig de trap af, strekte haar armen uit naar haar kleinkind en sloeg ze behoedzaam om hem heen. Haar gelaat was zo wit als sneeuw. De haren in haar nek krulden koortsachtig op. Ze keek glimlachend op hem neer en streek voorzichtig over zijn haar. "Dag lieverd", zei ze rustig, vechtend tegen haar tranen. De stemmen in haar hoofd praatten maar door, maar ze kon er geen wijs uit worden. Ze voelde de gure januarilucht op haar lichaam. Een huivering begon in haar borst en verspreidde zich door haar beide armen. "Waar had deze waanzinnige reis hem gebracht?' Ze had het gevoel dat ze opeens geen adem meer kon halen, alsof ze van grote hoogte naar beneden viel en slechts wachtte op het vreselijke moment dat ze op de grond zou neerkomen. Ze vermande zich. "Ik heb chocolademelk voor je gemaakt", zei ze rustig, "van echte cacao, en opa heeft broodjes uit de vriezer gehaald."