ZIJN HANDEN HIELDEN HET STUUR STEVIG VAST. MUZIEK DREUNDE uit de autoradio. Trying to smile but the air is so heavy and dry. Strange voices are saying... 

Cato Isaksen boog zich voorover en deed de radio uit. "Vreselijk", zei Randi Johansen, "Ace of Base ..." 

Ze zaten in de blauwe Opel Corsa. Randi Johansen toetste een nummer in op haar mobiele telefoon. Cato Isaksen reed naar Teyen. Het opvangcentrum voor verkrachte en mishandelde vrouwen lag vlak bij het zwembad. 

Randi Johansen praatte met haar man. "Ik probeer vandaag iets eerder thuis te zijn", zei ze. 

Cato Isaksen vloekte. Het was maandag 10 januari. Vanaf nu zou het anders worden. Tot nu toe hadden de kranten nauwelijks aandacht aan de zaak van Ester Synnøve Lønn besteed. Nu kreeg het treinongeluk even rust. JACHT OP EX-MAN, stond op de voorpagina van VG. Terwijl Dagbladet concludeerde: POLITIE DEED NIETS! 

Ze vonden een parkeerplaats vlak bij de anonieme ingang. Diepe sporen in de oude bestrating wezen erop dat je in geval van nood op de binnenplaats kon parkeren.

De deur was nog steeds donkerrood, een warm hart midden in al het grijs. 

Randi Johansen drukte op de koperen deurbel. Rechts op het kozijn was een intercom geschroefd. 

De boom op de achterplaats was gegroeid sinds Cato Isaksen vier jaar geleden voor het laatst hier was geweest. De smalle strook verwelkt, geel gras was bedekt met een laagje grijs ijs. 

Sonja Pettersen deed zelf de deur open. Ze glimlachte even en nodigde hen uit om binnen te komen. Ze was ouder geworden. De lijnen in haar gezicht waren dieper geworden. Ze zag er moe uit. 

In de lichte entree rook het naar koffie. Dezelfde IKEA-poster hing nog aan de wand. Rode en paarse harten, maar ook bruine, blauwe en gele. 

"Kom binnen." Sonja Pettersen wees waar ze hun jassen konden ophangen. "Er zijn op het moment niet zo veel vrouwen", zei ze. "Met de kerst is het hoogseizoen, maar de meesten zijn weer naar huis. Helaas", voegde ze eraan toe en legde haar hand op haar hart. 

"We gaan in de keuken zitten." Sonja Pettersen zette drie koffiemokken op tafel. 

Randi glimlachte. "Dezelfde mokken, zie ik." 

"Was je er de vorige keer ook bij?" 

Randi knikte. "Ik herinner me die blauwe mokken nog goed. Ik vind ze prachtig." 

Cato Isaksen ging aan de korte kant van de tafel zitten. De grote grenenhouten tafel bood plaats aan velen. 

Sonja Pettersen deed de deur dicht. Cato Isaksens blik bleef hangen bij een kleine afbeelding aan de wand. Die toonde een grote, dikke vrouw die triomfantelijk op een kleine, magere man zat. 

In een van de andere kamers begon een kind te huilen. Sonja Pettersen nam de kan met hete koffie en schonk de mokken vol. "Hoe gaat het met Sigrid?" vroeg ze. 

"Goed." Cato Isaksen kreeg het warm. Hij schaamde zich voor wat er was gebeurd toen hij Sigrid verliet. Sonja Pettersen had zich toen behoorlijk aan hem geërgerd, maar dat liet ze nu niet blijken. 

"Ik heb haar al een maand niet gesproken", zei ze. "Hamza lijkt me een leuke vent. Het moet voor jou toch ook prettig zijn, dat hij zo goed met Georg op kan schieten, bedoel ik." 

Cato Isaksen knikte. Sigrid en haar nieuwe vriend, Hamza, hadden inmiddels een dochtertje. Ze was nu bijna een jaar. "Hij is erg aardig", zei hij kort. "Kun je ons iets vertellen over de ontmoeting of ontmoetingen met Ester Synnøve Lønn?" vroeg hij. 

"Ze is hier twee keer geweest." Sonja Pettersen zette een grote, gespikkelde hoornen bril op, schudde gelaten het hoofd en legde haar handpalm op het papier dat voor haar lag. "Het is verschrikkelijk dat hij het echt heeft gedaan." 

"Die conclusie kunnen we nog niet trekken", zei Cato Isaksen rustig, "maar hij wordt wel degelijk verdacht." 

"Hier zijn mijn aantekeningen", zei Sonja Pettersen veelzeggend, terwijl ze haar goedverzorgde hand met de ongelakte nagels optilde. 

Voor haar lag een enkel blad met blauw handschrift. 

"Wanneer was ze hier?" 

"Anderhalf jaar geleden nam ze voor het eerst contact op. Ze heeft hier niet gelogeerd, vroeg alleen om juridische hulp en morele ondersteuning. Ik heb een brief naar de politic geschreven waar we nooit antwoord op hebben gekregen. Daarna is ze hier vlak voor kerst, op 19 december, nog een keer geweest. Op 21 december heb ik opnieuw contact opgenomen met de politie om de mogelijkheden te bespreken voor een alarmsysteem. Ze had zich een jaar lang verborgen kunnen houden, maar op een dag stond hij opeens buiten voor het gebouw waar

ze werkte. Ze raakte in paniek en belde ons op. Ze was bereid om ver weg te verhuizen, als ze haar zoon maar mee kon nemen. Hij woont nu bij zijn grootouders." 

Cato Isaksen knikte ernstig. 

"Er zijn veel vrouwen zoals zij. Ze hebben overal afstand van gedaan en komen met een klein koffertje hiernaartoe. Voor de kinderen is het verschrikkelijk. Vorig jaar zijn er alleen al in Oslo bijna tweehonderd kinderen geregistreerd die er getuige van waren hoe hun vader geweld gebruikte tegen hun moeder. En dat is nog maar het topje van de ijsberg.

De angst voor geweld houdt kinderen continu psychisch en fysiek alert.

Velen hebben dezelfde symptomen als oorlogskinderen: posttraumatische stress. Dat heeft invloed op hun sociale en cognitieve mogelijkheden. Ze nemen vaak hun toevlucht tot overlevingsstrategieën, ze verdringen, ze ontkennen en ze halen gebeurtenissen door elkaar. Ik heb Markus nooit ontmoet, maar Ester Synnøve Lønn vertelde dat hij erg teruggetrokken was de laatste tijd dat ze bij elkaar waren, bijna niet in staat iets te doen. Toen gebeurde er iets waardoor ze besloot haar echtgenoot daadwerkelijk te verlaten. Markus was in een soort coma

geraakt na een gewelddadige ruzie tussen zijn ouders laat op de avond.

Die nacht sliep hij met zijn ogen open. Zijn lichaam was helemaal verstijfd en zijn huid was wit en voelde klam aan. Zijn moeder wilde met hem naar de dokter, maar Johnny Svendsen verbood haar dat. Toen besloot ze dat ze bij hem weg zou gaan. Een paar dagen later, toen Johnny Svendsen naar zijn werk was, nam ze Markus mee en vertrok. Ze kreeg hulp van haar vader en haar broer." 

Cato Isaksen bewoog onrustig. 

"Ester Synnøve Lønn vertelde dat het voelde alsof ze vanaf haar veertiende het eigendom was geweest van haar echtgenoot." Sonja Pettersen schudde verdrietig het hoofd. "Ze was erg depressief en bijzonder ongelukkig. Maar ze is slechts een van velen", zuchtte ze. 

"Eigenlijk heb ik er schoon genoeg van", zei ze gefrustreerd. "Het is een klotebaan. Altijd maar te moeten  luisteren en te troosten, te lachen en op te beuren. De meeste mensen denken dat ik mannen haat", voegde ze eraan toe. "Je wordt er moe van om zo bestempeld te worden. Soms kan ik er niet meer tegen. Dan ga ik naar Italië. Daar heb je bloemen in mooie kleuren en van die speciale pijnbomen en in de verte zie je de zee. Ik kook lekker eten en drink een glas wijn." Plotseling glimlachte ze. "Sorry, Cato", zei ze.

Cato Isaksen glimlachte terug. Hij vond het prettig dat ze hem bij zijn voornaam noemde. Eigenlijk maakten vrouwen als Sonja Pettersen hem bang.

"Ik zat eraan te denken om Sigrid en de kinderen een keer mee te vragen", ging ze verder. "Wat vind jij daarvan?" "Klinkt goed", zei hij. "Gaat het goed met jou en Bente?" "Ja", zei hij kort. "Dus je ex was toch de ware?"

Hij ontmoette haar plagende ogen. "Ja", zei hij beslist. "Maar je moet niet denken dat het een gemakkelijke beslissing was om Sigrid te verlaten."

"Dat weet ik", zei Sonja Pettersen ernstig en stond weer op. "Jullie pasten sowieso niet bij elkaar. Neem me niet kwalijk dat ik ben afgedwaald", zei ze terwijl ze de koffiekan pakte en Randi Johansens mok bij schonk. Toen ging ze weer zitten.

"Heb je nog meer dat aan de zaak van Ester Synnøve Lønn zou kunnen bijdragen?" vroeg Cato Isaksen.

Sonja Pettersen stond op. "Ik heb een paar persoonlijke brieven die ze me heeft geschreven." Ze liep haar kleine kantoortje binnen en haal¬de een paar papieren. Cato Isaksen keek haar ongeduldig aan.

Ze zuchtte en begon in de brieven te bladeren, pakte er een en las hem snel door. "In het begin vond ze het leuk", begon ze, "dat die Johnny", ze keek vlug op het papier dat voor haar lag, "haar behandelde alsof ze zijn eigendom was. Je weet hoe meisjes van die leeftijd zijn. Hij was erg knap, en zij was er trots op dat hij haar had gekozen. Veel van haar vriendinnen waren jaloers. Maar ze was pas veertien toen ze verkering kregen. Dat is pure waanzin. Hun gevoelens veranderden geleidelijk aan en toen ze 24 was en zwanger raakte, kwam de grote omslag. Toen veranderde hij echt, werd kinderachtig, tegendraads en jaloers. Ze vertelde dat haar zwangerschap hem niet interesseerde en dat hij de spot met haar dreef als ze spullen kocht voor het kind of erover praatte. Hij was geobsedeerd door seks. Hij dwong haar seks met hem te hebben, zelfs vlak voor ze was uitgeteld. Hij probeerde haar te isoleren. Wilde niet dat ze contact op zou nemen met haar ouders op de boerderij in østfold of met haar beste vriendin... hoe heette ze ook weer." Sonja Pettersens ogen dwaalden over het papier.

"Lise Sommer", zei Cato Isaksen. "We hebben geprobeerd contact met haar te krijgen."

"Ja, dat was haar naam", zei Sonja Pettersen en ging verder: "Kort gezegd werden de mishandelingen steeds erger. Ze vertelde dat hij bij tijd en wijle 'aardig' was, zoals ze het noemde. Dat frustreert mij nog het meest", zei ze, "dat mannen 'aardig' zijn als ze zich normaal gedragen. Ester Synnøve Lønn dacht dat ze een nieuw leven op kon bouwen. Ze riep niet te pas en te onpas hulp in, maar ze werd pas echt bang toen hij haar flat kort en klein sloeg. Direct daarna verhuisde ze naar een plek waar hij haar niet zou vinden. Maar ook daar vond hij haar anderhalf jaar geleden, in de zomer. Ze heeft hem nog twee keer aangegeven. De laatste keer was afgelopen december. Toen dreigde hij haar te vermoorden. Hij was erachter gekomen waar ze werkte. Ik probeerde haar te helpen door contact op te nemen met de politie om een alarmsysteem voor haar te regelen. Ik trof een aardige politieman die beloofde het te proberen. Maar ja... Johnny Svendsen heeft gewonnen."