2 oktober 1966

Tegenwoordig ben ik 's avonds erg moe, heel vroeg in de avond al Dat was vroeger niet zo, en ik geloof dat de stukjes in mijn dagboek steeds korter worden In plaats daarvan schrijf ik Harry de laatste tijd brieven We zien elkaar weliswaar een paar keer per week, maar dat is niet altijd even eenvoudig nu hij de deur niet meer uit kan en geen auto meer rijdt, en ik ben wat taxi's betreft afhankelijk van Swanny

Taxi's zijn ontzettend duur Ik betaal ze van het geld dat al die oude kleren hebben opgebracht Ik ben weer naar die vrouw in High Street in St John's Wood gegaan en heb dat blauw-met-zwarte deux-pièces van Chanel en die plooijurk van Patou van de hand gedaan Heb ik die nou in Parijs of in Londen gekocht? Ik kan het me niet meer herinneren Ze was er heel enthousiast over en zei dat ze nooit had gedacht zulke mooie stukken te zien die nog in zulke goede staat zijn Ik houd nu op en ga Harry schrijven Mijn Engels laat nog steeds veel te wensen over, maar dat vindt hij niet erg Hij noemt mijn epistels zijn liefdesbrieven en hij zegt dat ik de enige vrouw ben van wie hij die ooit heeft gekregen 'En dat meisje dan op wie je verliefd was toen je vijfentwintig was?'

'Vierentwintig,' zei hij 'Ik was vierentwintig Inderdaad, ik was verliefd op haar en wilde met haar trouwen, maar toen puntje bij paaltje kwam wilde ze me niet hebben, ze zei dat er iets was gebeurd waardoor ze niets meer van mannen en het huwelijk wilde weten Maar dat heeft ze allemaal gezegd, ze heeft het me niet in een brief geschreven '

'Je vrouw heeft je toch zeker wel geschreven toen je tijdens de Eerste Wereldoorlog in Frankrijk zat,' zei ik 'O, jazeker, en geregeld,' zei hij 'Mooie lange brieven over hoe het thuis ging en hoe de meisjes het maakten, en dat ze me allemaal misten, maar liefdesbrieven waren het niet Ze waren heel anders dan die van jou, Asta Die van jou zijn prachtige liefdesbrieven zoals - zoals die van Robert Browning bijvoorbeeld '

'Je bedoelt zeker die van mevrouw Browning?' zei ik Dat zei ik om niet te laten merken hoe gevleid ik me voelde Nog nooit heeft iemand tegen me gezegd dat ik mooi schrijf Maar ja, niemand heeft daar dan ook de kans toe gehad We lezen de brieven van de Brownings samen - nou ja, niet echt samen Ik heb ze uit de bibliotheek gehaald en ze daarna aan hem uitgeleend

Alles is voorbij Ik voel dat het leven voorbij is, maar er wil geen eind aan komen, het gaat almaar door Ik zal het lieve kind altijd dankbaar blijven dat ze me heeft laten komen om bij haar vader te zijn toen hij stervende was Niet toen hij stierf - dat niet, want hij is gestorven nadat we allemaal waren weggegaan, 's nachts, in zijn slaap - maar terwijl hij op het einde lag te wachten Hij had longontsteking en de medicijnen die ze hem gaven konden de strijd niet langer aan, hij was te ziek Een van de dochters zei dat hij altijd zo'n last van bronchitis had gehad, elke winter maar weer, doordat hij in de Eerste Wereldoorlog gas in zijn longen had gekregen, maar dat hoorde ik voor het eerst Dat heb ik maar niet gezegd, ik heb haar in de waan gelaten Alles wat ik kon bedenken was dat hij altijd zo hoestte als hij sigaren rookte

Hij is vijfentachtig geworden en dat is een mooie leeftijd Lang genoeg voor iedereen, zou je denken, maar niet lang genoeg voor mij Het liefst had ik hem in leven gehouden tot na mijn eigen dood, want ik ben nu eenmaal een egoïst Hij heeft geen roerende laatste woorden meer tegen me gesproken toen hij daar in het ziekenhuis lag, dat hij altijd van me had gehouden of zoiets, maar nee Hij hield alleen mijn hand vast en keek me in mijn ogen, maar hij was te zwak om me een handkus te geven

En nu is hij er niet meer Swanny had me naar het ziekenhuis gebracht en ze bracht me weer thuis net toen Torben ook arriveerde Ik heb niets gezegd, heb net als anders samen met ze gegeten en ben op de normale tijd naar bed gegaan Vanmorgen werden we gebeld en toen zeiden ze dat hij de nacht niet had gehaald Swanny was lief voor me, maar ik wilde niet dat ze me omhelsde, ik wist me niet goed raad Per slot van rekening was Harry niet mijn echtgenoot, hij was alleen maar mijn beste vriend Ik ben naar mijn kamer gegaan en daar ben ik de hele dag en de hele avond gebleven Ik heb aan hem gedacht en ik heb dit opgeschreven Geen briljant stukje Niet bepaald mijn mooiste proza! Maar gehuild heb ik in elk geval niet Ik huil nooit

Ik ben doodmoe Ik kom net van Harry's begrafenis Swanny wilde me brengen, maar dat wilde ik niet, ik moest er alleen heen gaan Ze keek naar mijn bloemen alsof ik een bos rabarber in mijn hand had, maar ik mag dan een slecht geheugen hebben, ik weet nog wel dat Harry dol op canna's was Als we door een park wandelden, bleef hij altijd bij de perken met canna's staan en dan zei hij dat hij dat pas echt bloemen vond Er valt niets meer te zeggen Ik zal altijd aan hem blijven denken, maar ik heb er geen behoefte aan het op te schrijven Ik ben te vermoeid Dit is de laatste keer dat ik ooit in mijn dagboek zal schrijven Het is zinloos te proberen iets vast te leggen, op welke manier dan ook, als je niet meer weet wat er vijf minuten geleden is gebeurd Misschien verbrand ik al mijn notitieboeken wel, we zullen zien Ik heb de dagboeken van toen ik heel jong was ook verbrand, dat herinner ik me nog als de dag van gisteren

Nee, niet als de dag van gisteren, want wat er gisteren is gebeurd vergeet ik juist aldoor