1

26 juni 1905

Idag til Formiddag da jeg gik i Byen var der en Kone, som spurgte mig om der gik Isbjerne paa Gaderne i Kebenhavn

Toen ik vanmorgen de deur uit ging, vroeg een buurvrouw me of er in Kopenhagen ijsberen op straat lopen Ze staat achter haar hekje te wachten op voorbijgangers die ze kan aanschieten om mee te roddelen Ze vindt mij primitief en ook nog achterlijk, want ik ben geen Engelse en ik spreek de taal niet goed en struikel over de woorden

Zo denken de meeste mensen hier over ons Niet dat er hier geen vreemdelingen zijn (zo beschouwen ze ons), ze zijn immers gewend aan mensen uit heel Europa, maar ze hebben een hekel aan alle buitenlanders Ze zeggen dat we als beesten wonen en hun werk afnemen Hoe moet het op school dan wel niet zijn voor de kleine Mogens? Hij vertelt me nooit iets, en ik vraag er niet naar, ik wil het niet weten Ik wil niet nog meer nare dingen weten Ik zou graag leuke dingen willen weten, maar die moet je met een lantaarntje zoeken, net als bloemen, die zijn in deze lange, grauwe straten ook haast niet te vinden Ik doe mijn ogen dicht en zie de Hortensiavej, de beukebomen en de sneeuwbessen voor me

Vanmorgen ben ik ondanks de hitte en de zon - zonneschijn in een stad is nooit prettig - naar de kantoorboekhandel op de hoek van Richmond Road gegaan om dit notitieboek te kopen Ik had gerepeteerd wat ik wilde zeggen, de woorden die ik zou gebruiken, en kennelijk heb ik het goed gezegd, want in plaats dat de verkoper zich grinnikend en met zijn hand achter zijn oor naar me toe boog, knikte hij gewoon en liet me twee soorten zien, een dik boek met een stijve zwarte kaft voor zes pence en een goedkoper met een papieren omslag en gelinieerde pagina's Ik moest het goedkoopste wel nemen, want ik durf aan dat soort dingen geen geld uit te geven Als Rasmus komt, verwacht hij dat ik elke penny die ik heb besteed kan verantwoorden, en dat terwijl er op de hele wereld geen man te vinden is die zo slecht met geld kan omgaan als hij Tijdens mijn huwelijk heb ik nog niet eerder een dagboek bijgehouden, als kind wel De laatste woorden in mijn laatste dagboek dateren van twee dagen voor mijn trouwdag, en de dag daarop heb ik resoluut al mijn dagboeken verbrand Dat heb ik gedaan omdat ik van mening was dat er in mijn nieuwe leven voor schrijven geen plaats zou zijn Een goede echtgenote dient zich helemaal te wijden aan haar echtgenoot om hem een thuis te bereiden Dat heeft iedereen me voorgehouden, en ik geloof dat ik dat zelf ook vond Ik dacht zelfs dat ik er plezier aan zou beleven Ik was pas zeventien, dus het zij me vergeven Acht jaar zijn er verstreken, en in die tijd ben ik over een heleboel dingen anders gaan denken Klagen heeft geen zin als toch niemand me hoort, laat staan dat het iemand wat kan schelen, dus als ik klaag, zal ik het in dit dagboek moeten doen Het gekke is dat ik opfleurde zodra ik dit notitieboek had aangeschaft Ofschoon er geen enkele reden voor was, voelde ik hoop in me opwellen Ik was nog steeds helemaal alleen in Lavender Grove, zonder iemand om mee te praten behalve Hansine - en aan haar heb ik niet veel - en met twee kleine jongetjes en een dood kindje om aan te denken, en een nieuwe baby onderweg Dat was allemaal niet veranderd Net zomin als het feit dat ik mijn man al vijf maanden niet heb gezien en dat ik in geen twee maanden iets van hem heb gehoord Het notitieboek kon de zware last niet wegnemen van het kind dat ik draag en dat als een baal meel voor me uit bungelt Het boek veranderde iets aan mijn eenzaamheid, een van de ergste dingen die ik moet verduren in dit akelige, onbekende land Het was vreemd, maar het was alsof het de ergste eenzaamheid wegnam Ik dacht: nu heb ik vanavond iets te doen wanneer Mogens en Knud slapen Dan heb ik iemand om tegen te praten In plaats van te zitten piekeren over Rasmus, over het verschijnsel dat je een hekel aan iemand hebt en niet naar hem verlangt maar toch jaloers op hem bent, in plaats van te tobben over de jongens en hoe het gaat met de baby in mijn buik, zal ik weer kunnen schrijven Ik kan het allemaal op papier zetten

En daar ben ik dan nu mee bezig Hansine kwam me net de krant brengen Ik zei tegen haar dat ik brieven aan het schrijven was en dat ze het gas nog niet lager moest draaien, wat ze gewoonlijk doet, met de goede bedoeling om Rasmus geld te besparen In Kopenhagen is het om tien uur nog licht, maar hier wordt het een halfuur eerder donker Hansine heeft daar sinds midzomerdag al drie keer een opmerking over gemaakt, net zo goed als ze me er in haar boerendomheid geregeld op wijst dat de dagen alweer gaan korten Ze vroeg of ik al wat van 'mijnheer Westerby' had gehoord Dat vraagt ze steevast, al weet ze dat de postbode wel bij de buren komt maar nooit hier Wat kan het haar schelen? Volgens mij vindt zij het erger dat hij er niet is dan ik, als dat mogelijk is Ze denkt waarschijnlijk dat als hij niet terugkomt wij drieën in het armenhuis belanden en zij haar betrekking kwijtraakt

De tweede keer dat ze binnenkwam wilde ze thee voor me zetten, maar ik zei dat ze alvast naar bed moest gaan Als er niet gauw geld komt, zullen we allemaal minder moeten gaan eten en misschien wordt ze dan slanker De ziel, ze is al zo dik en het wordt steeds erger Zou het door het wittebrood komen? Voordat we naar Engeland kwamen had geen van ons ooit wittebrood geproefd De jongens vonden het heerlijk en aten het tot misselijk wordens toe Nu hebben we de smerrebredsnijder die tante Frederikke me als huwelijkscadeau heeft gegeven maar in de kast gezet Ik denk niet dat we hem ooit nog gebruiken Gisteren deed ik de kast open om ernaar te kijken; het ding is voor mij een symbool geworden van ons vroegere leven, en ik voelde de tranen in mijn ogen prikken Maar ik wil niet huilen Toen Mads doodging heb ik voor het laatst gehuild, en ik zal nooit meer een traan laten

De kamer waar ik nu zit, de 'salon', zou maar een klein hokje zijn als ik de vouwdeur naar de eetkamer niet liet openstaan Alle meubels van de huisbaas zijn lelijk, op de spiegel na, die net iets minder lelijk is dan de rest: hij is langwerpig en heeft een mahoniehouten lijst met aan de bovenkant verstrengelde, roodbruine bladeren en bloemen Een bladertak van het houtsnijwerk slingert zich zelfs over het glas, iets wat de houtsnijder volgens mij een heel goed idee van zichzelf vond In die spiegel zie ik mezelf aan de ronde tafel met het marmeren blad en ijzeren poten zitten Het is een tafel van het soort dat ik ook wel in drankhuizen zie staan als ik langskom en door de openstaande deur naar binnen kijk Ik zit op een stoel die is opgelapt met bekledingsstof, bruin met rood, om de meest sleetse plekken te bedekken waar het paardenhaar doorheen steekt De gordijnen zijn niet dicht Soms komt er een rijtuig voorbij, of, wat in deze saaie buurt waarschijnlijker is, een paard en wagen, en soms hoor ik een paard struikelen op de oneffen weg Als ik naar rechts kijk, zie ik door de openslaande deuren de tuin, een klein lapje erf waar struiken staan met zwartachtig groene blaadjes die zomer en winter hetzelfde zijn Het huis is heel klein, maar er zijn net zoveel kamers ingepropt als in een huis van normale afmetingen Het is een verwaarloosde, armoedige buurt, maar pretenties hebben de mensen wel, en daar kan ik me boos om maken

In de spiegel, bij het vale gaslicht, zie ik alleen mijn bovenlijf, mijn magere gezicht en mijn rossige haar, dat ontsnapt uit de spelden en in lokken langs mijn wangen hangt Ik heb de blauwste ogen die Rasmus ooit heeft gezien, dat zei hij voordat we trouwden tegen me, voordat ik het wist van die vijfduizend kronen Ach, maar misschien bedoelde hij het niet eens als compliment Blauwe ogen zijn niet per definitie mooi, en ik weet zeker dat de mijne dat niet zijn Ze zijn te blauw, te fel, een kleur die beter past bij een pauw of een ijsvogel Ze hebben precies de tint van de vlindervleugel in de broche die ik op mijn zestiende verjaardag van tante Frederikke heb gekregen Niet dat het er ook maar iets toe doet wat voor kleur ze hebben Niemand kijkt naar de ogen van een oude vrouw, en ik voel me een oude vrouw, al ben ik nog geen vijfentwintig Dat herinnert me eraan dat ik de broche morgen op wil doen Ik draag hem graag, niet omdat hij mooi is - want dat is niet zo - of omdat hij me goed staat - want dat is ook niet zo - maar, nou ja, misschien omdat ik, zoals Rasmus zegt, in de contramine en eigenzinnig ben Ik draag hem opdat de mensen denken: weet die vrouw wel dat die broche precies de kleur van haar ogen heeft? En: ze zou zo verstandig moeten zijn de kleur van haar ogen niet te accentueren Dat vind ik leuk Dat soort dingen, zoals fantaseren over wat de mensen van me denken, daar geniet ik van

De ondraaglijke zon is een half uur geleden ondergegaan, de schemering is ingevallen en buiten is het nu helemaal donker en heel rustig De straatlantaarns zijn ontstoken, maar het is nog warm en benauwd Ik heb de eerste dag dat ik in mijn nieuwe dagboek schrijf niet veel genoteerd, en ik moet iets vastleggen Ik schrijf dus maar op wat ik in de krant heb gelezen, over een vreselijk ongeluk met een Deens militair opleidingsschip Ik heb het bericht alleen gelezen omdat de Georg Stage een Deens schip is en het ongeluk vlak bij Kopenhagen is gebeurd Een Brits stoomschip heeft het in het donker geramd, en daarbij zijn tweeëntwintig jongens omgekomen Ze waren nog heel jong, tussen de veertien en zestien Maar ach, ik denk niet dat ik een van hen of hun ouders ken