2
'Abernethy?'
Het was een uur voor de dageraad in Palomo Grove en Grillo had een heel verhaal door te bellen.
'Ik sta ervan te kijken dat je je nog steeds in het land der levenden
bevindt,' gromde Abernethy.
'Teleurgesteld?'
'Je bent een zak, Grillo. Dagenlang hoor ik niets van je en dan bel je me om zes uur in de godvergeten ochtend op.'
'Ik heb een verhaal, Abernethy.' ik luister.'
'Ik zal je vertellen wat er gebeurd is. Maar ik denk niet dat je het publiceert.'
'Dat maak ik wel uit. Kom maar op.'
'Het stuk begint. Gisteravond werd Palomo Grove, een rustig oord in Ventura County, een gemeente die in de veilige heuvels van de Si- mivallei in onze werkelijkheid ligt en die bekend is bij hen die met het soort dingen als de Kosmos goochelen, verscheurd door een macht die deze journalist bewees dat het hele leven een film is. . .' 'Wat verdomme?'
'Kop dicht, Abernethy. Ik vertel het maar één keer. Waar was ik? O ja. . . een film. Deze macht, uitgeoefend door een zekere Randolph Jaffe, verbrak de grenzen van wat de meesten van ons soort geloven dat de enige en absolute werkelijkheid is en opende een deur naar een andere staat van zijn: een zee die de Kern wordt genoemd. . .' is dit een ontslagbrief, Grillo?'
'Je wilde toch een verhaal dat niemand anders zou durven publiceren?' zei Grillo. 'De werkelijke troep. Hier heb je het. Dit is de grote onthulling.' 'Het is belachelijk.'
'Misschien klinkt al het wereldschokkende nieuws wel zo. Heb je daar wel eens aan gedacht? Wat zou je hebben gedaan als ik had geprobeerd de Wederopstanding te verslaan? Gekruisigde man rolt een steen weg. Zou je dat hebben gepubliceerd?' 'Dat is wat anders,' zei Abernethy. 'Dat is gebeurd.' 'Dit ook. Ik zweer het bij God. En als je er een bewijs van wilt hebben, dan krijg je dat heel binnenkort.'
'Bewijs? Waarvandaan?'
'Luister nou maar,' zei Grillo en pakte de draad van zijn verhaal weer op. 'Deze onthulling over de tere staat van ons zijn vond plaats tijdens een van de meest genoeglijke bijeenkomsten in de recente filmen tv-geschiedenis. Er waren ongeveer tweehonderd gasten - de upper ten van Hollywood - bijeen in het huis op de Heuvel van Buddy Vance, die eerder deze week in Palomo Grove stierf. Zijn dood, die zowel tragisch als mysterieus was, vormde de aanzet tot een serie gebeurtenissen die gisteravond naar een climax leidden, waarbij een aantal gasten van dit gedenkwaardige feest uit de wereld die wij kennen werd weggesleurd. Er zijn nog geen details bekend van de complete lijst van slachtoffers, maar de weduwe van Vance, Rochelle, bevond zich in elk geval onder hen. Er is ook geen enkele manier waarop we achter hun lot kunnen komen. Ze kunnen wel dood zijn. Wellicht zijn ze dood. Ze kunnen zich echter ook eenvoudig bevinden in een andere staat van zijn, die alleen maar de meest roekeloze avonturiers durven te betreden. Voor zover wij weten, zijn ze eenvoudig van de aardbodem weggevaagd.'
Hij verwachtte dat Abernethy hem nu zou onderbreken, maar er was alleen maar stilte aan de andere kant van de lijn. Zo'n intense stilte dat Grillo zei: 'Ben je er nog, Abernethy?' 'Je bent stapelgek Grillo.'
'Hang dan op. Maar dat wil je niet, hè? Weet je, dit is een echte paradox. Ik heb eigenlijk de pest aan je, maar ik geloof dat jij de enige man bent die genoeg lef heeft om het te publiceren. En de wereld moet het weten.' 'Je bent écht stapelgek.'
'Let maar op het nieuws vandaag. Dan zul je zien. . . dat er vanochtend veel beroemde mensen vermist worden. Studio-directeuren, filmsterren, agenten. . .'
'Waar zit je?'
'Waarom?'
'Laat me wat telefoontjes afwerken, dan bel ik je terug.' 'Waarom?'
'Eens kijken wat er hier en daar gefluisterd wordt. Geef me vijf minuten. Meer vraag ik niet. Ik zeg niet dat ik je geloof. In feite doe ik dat. Maar het is een verdomd goed verhaal.'
'Het is de waarheid, Abernethy. En ik wil de mensen waarschuwen. Ze moeten het weten.'
ik zei al, geef me vijf minuten. Zit je nog steeds op hetzelfde nummer?'
'Ja. Maar misschien kom je er niet door. Het is hier zo goed als verlaten.'
ik kom er wel door,' zei Abernethy en legde de hoorn neer. Grillo keek naar Tesla. ik heb het gedaan,' zei hij.
ik geloof nog steeds niet dat het verstandig is om het de mensen te vertellen.'
'Begin nou niet weer,' zei Grillo. ik ben geboren om dit verhaal te vertellen, Tesla.'
'Het is al zo lang een geheim geweest.' 'Ja, voor mensen als jouw vriendje Kissoon.' 'Hij is mijn vriendje niet.' 'O nee?'
'Lieve god, Grillo, je hebt gehoord wat hij heeft gedaan. . .' 'Waarom praat je dan met die heimelijke afgunst in je stem over hem?'
Ze keek hem aan alsof hij haar in haar gezicht had geslagen. 'Sta ik te liegen?' vroeg hij. Ze schudde haar hoofd. 'Wat is zijn aantrekkingskracht?'
'Dat weet ik niet. Jij bent de enige die naar de Jaff is blijven kijken toen hij zijn truc deed. Je ondernam geen enkele poging om hem tegen te houden. Wat was daar voor aantrekkelijks aan?' ik zou geen schijn van kans tegen hem hebben gehad, dat weet je best.'
'Je hebt het niet geprobeerd.'
'Verander niet van onderwerp. Ik heb gelijk, waar of niet.' Tesla was naar het raam gelopen. Coney Eye lag verborgen achter de bomen. Van hieruit was niet te zien of de schade zich uitbreidde. 'Denk je dat ze nog in leven zijn?' vroeg ze. 'Howie en de anderen?' ik weet het niet.'
'Jij hebt in de Kern kunnen kijken, hè?' ik heb een glimp opgevangen,' zei Grillo. 'En?'
'Het was net als een van onze telefoongesprekken. Snel afgebroken. Ik zag alleen maar een wolk. Er was geen teken van de Kern zelf.' 'En geen Iad.'
'Geen Iad. Misschien bestaan ze niet eens.'
'Dat hoop je zeker.'
'Ben je zo zeker van je bronnen?'
'Absoluut.'
'Mooi hoor,' merkte Grillo enigszins bitter op. ik graaf dagen rond en het enige dat ik krijg is een heel klein kijkje. Maar jij, jij plonst er regelrecht in.' 'Gaat het daarom?' vroeg Tesla. 'Dat jij je verhaal krijgt?' 'Ja. Misschien wel. Om het te vertellen. En om de mensen te laten begrijpen wat er in Happy Valley aan de hand is. Maar het lijkt me dat je dat niet werkelijk wilt. Jij zou liever willen dat we dit onder een paar uitverkorenen hielden. Jij, Kissoon en die verrekte Jaff. . .' 'Oké, jij wil het einde van de wereld verslaan. Doe dat dan, Orson. Luisteraars over heel Amerika zitten te wachten op paniek. Ondertussen heb ik problemen. . .' 'Jij zelfgenoegzaam kreng.'
'Ik zelfgenoegzaam? Ik van mezelf overtuigd? Hoor hem, meneer Grillo die verwaande kerel van vertel hun de waarheid of stik in de poging! Is het wel eens tot je doorgedrongen dat als Abernethy publiceert wat hier aan de hand is, we hier binnen twaalf uur een grootse toeristenindustrie hebben? Met files in alle richtingen? En zou dat niet heerlijk zijn voor wat er ook uit die keel mag komen, hè? Voe- dertijd!' 'Barst.'
'Daar had je niet aan gedacht, hè? En als we het over de duivel hebben, jij...'
De telefoon onderbrak haar midden in haar beschuldigingen. Grillo
pakte hem op.
'Nathan?'
'Abernethy.'
Grillo keek naar Tesla die met haar rug naar het raam woedend naar hem stond te kijken.
'Ik heb heel wat meer nodig dan twee paragrafen.' 'Wat heeft je overtuigd?'
'Je had gelijk. Er zijn heel wat mensen niet van het feest thuisgekomen.'
'Was het vanochtend op het nieuws?'
'Nee. Dus je hebt een voorsprong. Natuurlijk is je uitleg waar ze naar
toe zijn gegaan onzin. Grootste kletsverhaal dat ik ooit heb gehoord.
Maar het is groot voorpaginanieuws.'
'Ik meld me later wel met de rest.'
'Je hebt een uur.'
'Een uur.'
Hij legde de telefoon neer.
'Goed,' zei hij en keek Tesla aan. 'Stel dat ik het tot vanmiddag twaalf uur kan uitstellen om hem volledig verslag uit te brengen. Wat kunnen we in de tussentijd doen?'
'Dat weet ik niet,' gaf Tesla toe. 'Misschien kunnen we de Jaff zoeken.'
'Wat kan die in vredesnaam doen?'
'Hij kan niet veel dóen, maar voldoende ongedaan maken.' Grillo stond op en liep naar de badkamer, draaide het kraantje open en plensde koud water in zijn gezicht.
'Denk jij dat dat gat weer dichtgemaakt kan worden?' vroeg hij toen hij weer binnenkwam terwijl het water van zijn gezicht afdroop, ik heb je al verteld dat ik het niet weet. Misschien. Ik heb niet alle antwoorden, Grillo.'
'En wat gebeurt er dan met de mensen die daar binnen zitten? De McGuire tweeling. Katz. En de rest.'
'Die zijn vermoedelijk al dood,' zuchtte ze. 'Die kunnen we niet meer helpen.'
'Gemakkelijk gezegd.'
'Nou, je scheen klaar te staan om jezelf er een paar uur geleden in te gooien, dus misschien zou je achter hen aan moeten gaan. Ik zorg wel voor een stuk touw waar je je aan kunt vasthouden.' 'Goed,' zei Grillo. ik ben niet vergeten dat je mijn leven hebt gered en ik ben je dankbaar.'
'Jee, ik heb heel wat vergissingen in mijn leven gemaakt. . .' 'Luister, het spijt me. Ik doe dit helemaal verkeerd. Ik weet het. Ik zou iets moeten verzinnen. Een held moeten zijn. Maar weet je. . . dat ben ik niet. De enige reactie die ik heb is die van dezelfde oude Grillo. Ik kan mezelf niet veranderen. Als ik iets zie, wil ik dat de rest van de wereld het ook weet.' 'Dat gebeurt ook wel,' zei Tesla. 'Maar jij. . . jij bent veranderd.'
Ze knikte. 'Dat is zo,' zei ze. ik dacht toen je tegen Abernethy zei dat hij het verhaal van de Wederopstanding niet zou publiceren: dat ben ik. Ik ben weer opgestaan. En weet je wat me nijdig maakt? Ik ben niet hysterisch. Ik ben heel rustig. Alles is in orde. Ik ga een eindje wandelen in zo'n verrekte tijdlus en het is net als. . .' 'Wat?'
'. . . het is net alsof ik daarvoor ben geboren, Grillo. Net alsof ik zou kunnen. . . o verrek, ik weet het ook niet.' 'Zeg het. Wat je ook denkt, zeg het.' 'Weet je wat een sjamaan is?'
'Jawel,' zei Grillo. 'Een medicijnman. Toverdokter.' 'Meer,' zei ze. 'Hij heelt de geest. Stapt in de verzamelde psyche en verklaart het. Roert erin rond. Ik denk dat alle hoofdspelers in dit geheel - Kissoon, de Jaff, Fletcher - dat dat sjamanen zijn. En de Kern... is de droomruimte van Amerika. Misschien wel van de wereld. Ik heb het die mannen zien vernielen, Grillo. Allemaal op hun eigen trips. Zelfs Fletcher kon zijn drugs niet bij elkaar krijgen.' 'Dus hebben we misschien alleen maar een andere sjamaan nodig,' zei Grillo.
'Ja. Waarom niet?' antwoordde Tesla. ik kan nooit slechter zijn dan zij zijn geweest.'
'Daarom wil je het voor jezelf houden.'
'Ja, dat is een van de redenen. Ik kan dit, Grillo. Ik ben gek genoeg
en de meeste sjamanen in dit geheel waren een beetje gek, weet je.
Travestieten, homo's. Alles zijn voor iedereen. Dieren, groente en
mineralen. Dat wil ik zijn. Ik heb altijd. . .' haar stem stierf weg.
'. . .je weet wat ik altijd heb gewild.'
'Tot nu toe niet.'
'Dan weet je het nu.'
'Je ziet er niet bepaald gelukkig uit.'
ik ben door de wederopstanding gegaan. Dat is een van die dingen
die sjamanen moeten doen. Sterven en weer herrijzen. Maar ik blijf
denken. . . het is niet af. Ik moet meer bewijzen.'
'Denk je dat je weer moet sterven?'
'Ik hoop van niet. Eén keer was genoeg.'
'Dat is het meestal,' zei Grillo.
Zijn opmerking wekte een glimlach bij haar op.
'Wat is er zo grappig?' vroeg hij.
'Dat. Jij. Ik. Veel gekker kunnen de dingen niet worden, denk ik.' 'Redelijke gok.' 'Hoe laat is het?' 'Bijna zes uur.'
'De zon zal zo wel opkomen. Ik denk dat ik maar eens moest gaan kijken waar de Jaff is voor het licht hem naar een schuilplaats verdrijft.'
'Als hij al niet uit Palomo Grove weg is.'
'Ik denk niet dat hij dat kan,' zei ze. 'De cirkel is zich aan het sluiten. En wordt steeds nauwer. Coney Eye is plotseling het centrum van het universum.' 'En het onbekende.'
'Ik weet niet óf het wel zo onbekend is,' zei Tesla. ik denk dat de Kern misschien wel bekender is dan wij denken.'
De dageraad begon te gloren tegen de tijd dat ze het hotel uitliepen; de duisternis maakte plaats voor het ongemakkelijke niemandsland tussen het ondergaan van de maan en zonsopgang. Toen ze over de parkeerplaats van het hotel liepen, kwam een groezelige figuur uit de duisternis te voorschijn met een grauw gezicht.
'Ik moet je spreken,' zei hij. 'Jij bent toch Grillo, hè?' 'Ja. En jij?'
'Witt. Vroeger had ik een kantoor in het winkelcentrum. En ik had vrienden hier in het hotel. Zij hebben me over je verteld.' 'Wat wil je?' vroeg Tesla.
'Ik was op Coney Eye,' zei hij. 'Toen jullie naar buiten kwamen. Ik wilde toen al met je spreken, maar ik verstopte me. . . ik durfde me niet te verroeren.' Hij keek naar de voorkant van zijn broek die vochtig was.
'Wat is daar aan de hand?'
'Ik stel voor dat je zo snel mogelijk maakt dat je uit Palomo Grove wegkomt,' raadde Tesla hem aan. 'Er zijn nog ergere dingen op komst.'
'Er is geen Palomo Grove om uit weg te gaan,' antwoordde Witt. 'Palomo Grove is verdwenen. Weg. De mensen hebben het al verlaten om op vakantie te gaan en ik denk niet dat ze nog terugkomen. Maar ik ga niet weg. Ik kan nergens naar toe. Bovendien. . .' hij leek het huilen nabij terwijl hij verder sprak '. . .dit is mijn stad. Als die op de een of andere manier verzwolgen wordt, dan wil ik erbij zijn als ze gaat. Zelfs als de Jaff. . .' 'Wacht!' zei Tesla. 'Wat weet jij van de Jaff?' 'Ik. . . heb hem ontmoet. Tommy-Ray McGuire is zijn zoon, wist je dat?' Tesla knikte. 'Nou, McGuire heeft me aan hem voorgesteld.' 'Hier in Palomo Grove?' 'Ja zeker.' 'Waar?'
in Cherry Tree Glade.' 'Dan beginnen we daar,' zei Tesla. 'Kun je ons daarnaar toe brengen?' 'Natuurlijk.'
'Denk je dat hij daarnaar terug is gegaan?' vroeg Grillo. 'Je hebt gezien in wat voor toestand hij verkeerde,' antwoordde Tesla. ik geloof dat hij naar iets bekends zal zoeken waar hij zich redelijk veilig voelt.' 'Dat klinkt logisch,' zei Grillo.
'Als dat zo is,' zei Witt, 'dan is dat het eerste dat logisch is vanavond.'
De dageraad bracht aan het licht wat Witt had al beschreven: de stad was praktisch verlaten en haar bewoners waren gevlucht. Een meute honden, die of waren losgelaten of hun eigenaren ontsnapt waren die het te druk hadden met in paniek te vluchten, zwierf over straat. In een tijdsbestek van een paar dagen hadden ze een vuilophaaldienst gevormd. Witt herkende de honden. De poedels van mevrouw Duffin zaten erbij, evenals de twee teckels van Blaze Hebbard en de puppies van de puppies van de puppies van honden die van een bewoner van Palomo Grove waren geweest toen Witt nog maar een jongetje was, een zekere Edgar Lott. Hij was gestorven en hij had zijn geld nagelaten om een gedenkteken op te zetten voor het Maagdenverbond. Afgezien van de honden waren er meer tekenen, misschien nog wel verontrustender signalen van een overhaast vertrek. Garagedeuren waren opengelaten, op opritten lag gevallen speelgoed van slaperige kinderen die midden in de nacht in auto's waren gestopt, iedereen wist het,' zei Witt tijdens het rijden. 'Ze wisten het allang, maar niemand zei iets. Daarom zijn de meesten als een dief in de nacht weggeslopen. Ze dachten dat ze de enigen waren die gek werden. Ze dachten allemaal dat ze de enigen waren.' 'Jij hebt hier gewerkt, zei je.' 'Ja,' zei Witt tegen Grillo, 'als makelaar.'
'Het ziet ernaar uit dat de zaken binnenkort zullen opbloeien. Er is voldoende grond te koop.'
'En wie gaat het kopen?' vroeg Witt. 'Dit is verdoemde grond.' 'Het is niet de schuld van Palomo Grove dat dit allemaal gebeurd is,' zei Tesla. 'Het is een ongeluk.' 'O ja?'
'Natuurlijk. Fletcher en de Jaff zijn hier terechtgekomen omdat ze uitgeput waren, niet omdat Palomo Grove op de een of andere manier uitverkoren was.'
ik geloof toch dat het verdoemde grond is,' begon Witt en onderbrak zichzelf om Grillo te instrueren: 'De volgende afslag is Cherry Tree Glade. En het huis van mevrouw Lloyd is het vierde of vijfde rechts.' Het zag er althans aan de buitenkant onbewoond uit. En toen ze binnendrongen, werd die indruk bevestigd. De Jaff was niet meer in het huis geweest sinds hij Witt in de bovenste kamer had getergd. 'Het was de moeite van het proberen waard,' zei Tesla. 'We zullen gewoon moeten blijven zoeken. Zo groot is de stad niet. We gaan gewoon alle straten af tot we hem op het spoor zijn. Of heeft iemand een beter idee?' Ze keek Grillo aan, maar die zat ergens anders met zijn gedachten. 'Wat is er?' vroeg ze. 'Hè?'
iemand heeft een kraan open laten staan,' zei Witt en volgde de richting waarin Grillo keek.
Het water liep inderdaad onder de voordeur door van het huis tegenover dat van Lloyd, waarbij een constante stroom zijn weg zocht over de oprit, over het trottoir en de goot in.
'Wat is daar zo interessant aan?' vroeg Tesla.
'Ik besef nu pas. . .' zei Grillo.
'Wat?'
Hij bleef naar het water staren dat in het putje verdween, 'Ik denk
dat ik weet waar hij is.'
Hij draaide zich om en keek Tesla aan.
'Een bekende plek, zei je. De plek die hij het best in Palomo Grove kent is niet boven de grond maar eronder.' Tesla's gezicht klaarde op. 'De grotten. Ja. Dat klinkt logisch.' Ze gingen weer in de auto en reden op aanwijzingen van Witt op de snelste manier door de stad - dwars door rode verkeerslichten en eenrichtingstraten - naar Deerdell.
'Het zal niet lang duren voor we de politie achter ons aan krijgen,' merkte Grillo op. 'Op zoek naar vermiste filmsterren.' ik zou naar het huis moeten gaan om ze te waarschuwen,' zei Tesla. 'Je kunt niet op twee plaatsen tegelijk zijn,' zei Grillo. 'Tenzij dat een ander talent is, waarvan ik nog niet op de hoogte was.' 'Ha, ha, ha.'
'Ze moeten het zelf maar ondervinden. We hebben belangrijker dingen te doen.'
'Dat is waar,' gaf Tesla toe.
'Als de Jaff inderdaad in de grotten is,' zei Witt, 'hoe komen we dan bij hem? Ik denk niet dat hij gewoon te voorschijn komt als we roepen.'
'Ken jij een zekere Hotchkiss?' vroeg Grillo. 'Natuurlijk. De vader van Carolyn?' 'Ja.'
'Hij kan ons helpen. Ik durf te wedden dat hij nog in de stad is. Hij kan ons naar beneden brengen. Of hij ons ook weer naar boven kan krijgen wordt een andere zaak, maar hij had er een paar dagen geleden nog voldoende vertrouwen in. Hij probeerde me toen over te halen om met hem de grotten in te gaan.' 'Waarom?'
'Hij is geobsedeerd door dingen die onder Palomo Grove begraven liggen.'
'Ik kan je niet volgen.'
'Ik weet ook niet of ik het wel begrijp. Laat hij het zelf maar uitleggen.'
Ze waren in het bos aangekomen. Er klonk geen vrolijk getsjilp van vroege vogels. Ze liepen in een neergeestige stilte onder de bomen door.
'Hij is hier geweest,' zei Tesla.
Niemand hoefde haar te vragen hoe ze dat wist. Zelfs zonder haar door de Nuntius gescherpte zintuigen was het duidelijk dat de atmosfeer in het bos geladen was met anticipatie. De vogels waren niet weggevlogen, ze waren alleen maar te bang om te zingen. Witt liep voorop naar de open plek, het leek of zijn gevoel voor richting gebaseerd was op exacte kennis waar hij naar toe moest. 'Kom je hier vaak?' vroeg Grillo voor de grap. 'Bijna nooit,' antwoordde Witt. 'Wacht,' fluisterde Tesla plotseling.
De open plek lag voor hen, net zichtbaar door de bomen. Ze knikte in die richting. 'Kijk eens,' zei ze.
Een meter of twee achter de politieafzetting die omgegooid in het gras lag, was een positief bewijs dat de Jaff hier inderdaad zijn toevlucht had genomen. Een van de terata, te zwak en gewond om de laatste paar meter naar de veiligheid van de grotten te kunnen halen, leefde zijn laatste ogenblikken, waarbij zijn oplossing een ziekelijk schijnsel op de omgeving wierp.
'Hij zal ons geen kwaad doen,' zei Grillo die op het punt stond dichterbij te komen.
Tesla pakte hem bij zijn arm. 'Misschien alarmeert het de Jaff,' zei ze. 'We weten niet wat voor contact hij met die dingen heeft. We hoeven niet verder te gaan. We weten nu dat hij er is.' 'Dat is waar.'
'Laten we naar Hotchkiss gaan.' Ze gingen op de terugweg.
'Weet je waar hij woont?' vroeg Grillo aan Witt toen ze eenmaal buiten gehoorsafstand van de open plek waren, 'Ik weet waar iedereen woont,' zei Witt. 'Of waar ze woonden.' Het beeld van de grotten leek hem van zijn stuk gebracht te hebben en dat gaf Grillo het idee dat dit toch een soort bedevaartsoord was, ondanks zijn bewering dat hij hier zelden kwam. 'Neem Tesla mee naar Hotchkiss,' zei Grillo. 'Dan zie ik jullie daar wel.'
'Waar ga jij dan naar toe?' wilde Tesla weten.
ik wil zeker weten dat Ellen Palomo Grove heeft verlaten.'
'Ze is een verstandige vrouw,' was het antwoord, 'Ik weet zeker dat
ze dat gedaan heeft.'
ik wil me er toch van overtuigen,' zei Grillo die er niet van af te brengen was.
Hij liet hen bij de auto alleen en liep in de richting van het huis van Nguyen, terwijl hij het aan Tesla overliet om de starende Witt bij het
bos weg te halen. Toen Grillo de hoek omsloeg, was ze daar nog steeds niet in geslaagd. Hij stond naar de bomen te turen alsof de open plek hem naar een of ander gedeeld verleden terugriep en hij niet anders kon doen om hem ervan te weerhouden aan de oproep te gehoorzamen.