Monumentet

’s Avonds zaten Sofia en Mikael voor de tv te kletsen en zoals gewoonlijk had hij het vooral over zijn eigen successen op zijn werk. Ze wist dat hij egocentrisch was en meestal luisterde ze graag naar zijn stem. Maar nu voelde ze de behoefte om zelf te ventileren wat ze doormaakte. Ze deed haar sjaal goed om, zodat dat Mikael de wurgsporen niet kon zien.

‘Ik ben vandaag door een patiënt mishandeld.’

‘Hè?’ Mikael keek haar verbaasd aan.

‘Niets ernstigs, alleen een draai om mijn oren, maar… ik ben van plan met die patiënt te stoppen.’

Ze vertelde dat ze Samuels mentale toestand verkeerd had beoordeeld. Dat ze eerder nooit bang was geweest tijdens de consulten, dat ze zich veilig had gevoeld als hij er was. Maar dat ze deze keer bang was geworden. Echt bang.

Ze vertelde dat ze het jammer vond dat ze de therapie moest afbreken, omdat ze goede hoop voor hem had gehad en hij bovendien interessant was om mee te werken.

‘Maar dat soort dingen gebeurt toch wel vaker?’ vroeg Mikael en hij streek haar over haar arm. ‘Natuurlijk kun je niet verdergaan met een patiënt die een bedreiging vormt.’

Ze zei dat ze een knuffel nodig had.

Later, toen ze op Mikaels schouder lag, kon ze in het donkere licht van de slaapkamer de schaduw van zijn profiel vlak bij zich zien.

‘Een paar weken geleden vroeg je of ik met je naar New York wilde. Weet je dat nog?’ Ze streelde zijn wang en hij draaide zich naar haar om.

‘Natuurlijk. Maar jij zei dat je niet wilde. Ben je van mening veranderd? Ik kan morgen al tickets regelen als je dat wilt.’

Ze hoorde hoe enthousiast hij was en even had ze spijt dat ze erover was begonnen. Aan de andere kant was het misschien tijd om het hem te vertellen.

‘Lasse en ik waren er vorig jaar en…’

‘Oké, ik snap het. Maar we kunnen ook ergens anders naartoe. Londen, of waarom niet Rome? Ik ben nog nooit…’

‘Liefje, laat me even uitspreken,’ zei ze voorzichtig. Waarom begreep hij niet hoe moeilijk dit voor haar was?

‘Sorry, maar ik werd gewoon heel blij. Wat wilde je vertellen?’

‘Tijdens die reis kregen Lasse en ik heel diep contact met elkaar. Ik weet niet hoe ik het moet zeggen, maar het was alsof we elkaar voor het eerst echt zagen. Maar vervolgens werd ik erg bang. Niet door wat er toen gebeurde, maar door wat er daarna gebeurde.’

‘Weet je zeker dat ik dit wil horen?’

‘Nee, dat weet ik niet. Maar wat er gebeurde, was belangrijk voor me. Ik wilde een kind met hem en…’

‘Ja? En dat wil ik horen?’ Mikael zuchtte.

Sofia raakte geïrriteerd, rolde van zijn schouder af en reikte naar het bedlampje. Ze deed het licht weer aan en ging rechtop in bed zitten, terwijl Mikael zijn gezicht vertrok en zijn arm eroverheen legde.

‘Ik wil dat je nu luistert,’ zei ze. ‘Ik moet je voor de verandering iets vertellen wat echt iets betekent.’

Mikael trok het dekbed om zich heen en wendde zich af.

‘Ik wilde een kind met hem,’ begon ze. ‘We waren al tien jaar samen en het kwam er nooit van, want hij wilde het niet. Maar tijdens die reis gebeurden er dingen waardoor hij van mening veranderde.’

‘Het licht verblindt me, kun je het niet uitdoen?’

Zijn desinteresse kwetste haar, maar ze deed de lamp uit en kroop tegen zijn rug.

‘Wil jij kinderen, Mikael?’ vroeg ze na een tijdje.

Hij pakte haar arm en sloeg die om zich heen.

‘Hm… niet op dit moment, misschien.’

Ze dacht aan wat Lasse altijd tegen haar had gezegd. Tien jaar lang had hij ‘niet op dit moment’ gezegd. Maar in New York was hij van gedachten veranderd.

Ze was ervan overtuigd dat hij het had gemeend, al was alles anders geworden toen ze weer thuis waren.

Aan wat er daarna was gebeurd wilde ze niet denken. Hoe mensen veranderen, en hoe het soms lijkt alsof ieder mens meerdere versies van dezelfde persoon bevat. Lasse was dicht bij haar gekomen, hij had haar gekozen. Tegelijk was er een andere Lasse geweest die haar van zich af had geduwd. Eigenlijk is het heel basale psychologie, dacht ze. Maar dat maakte niet uit; het beangstigde haar toch.

‘Is er iets waar jij bang voor bent, Mikael?’ vroeg ze zachtjes. ‘Iets waar je met name bang voor bent?’

Hij antwoordde niet en ze begreep dat hij in slaap was gevallen.

Ze lag een tijdje wakker en dacht aan Mikael.

Wat had ze in hem gezien?

Knap.

Hij leek op Lasse.

Hij had haar geïnteresseerd, ondanks of dankzij het feit dat hij zo gewoon leek.

Klassieke burgerlijke achtergrond. Opgegroeid in Saltsjöbaden met moeder, vader en een jongere zus. Geborgen en gezellig. Geen geldproblemen. School en voetbal, en daarna in zijn vaders voetsporen treden. Klip-en-klaar.

Vlak voordat ze elkaar leerden kennen, had zijn vader zelfmoord gepleegd en Mikael wilde er nooit over praten. Telkens als ze het ter sprake probeerde te brengen, liep hij de kamer uit.

De dood van zijn vader was een open wond. Ze begreep hoeveel ze van elkaar hadden gehouden. Zijn moeder en zijn zus had ze maar één keer ontmoet.

Ze viel achter zijn rug in slaap.

Om halfvier ’s ochtends werd ze wakker doordat ze baadde in het zweet. Het was de derde nacht op rij dat ze over Sierra Leone had gedroomd en ze was veel te aangedaan om de slaap weer te kunnen vatten. Naast haar was Mikael in een diepe slaap verzonken en ze stond voorzichtig op om hem niet wakker te maken.

Hij vond het vervelend als ze binnen rookte, maar ze zette de afzuigkap aan, ging zitten en stak een sigaret op.

Ze dacht aan Sierra Leone en vroeg zich af of het een vergissing was geweest het feitenonderzoek af te zeggen.

Het zou een verstandiger en voorzichtiger stap in de richting van het verwerken van de gebeurtenissen daar zijn geweest dan oog in oog te gaan staan met een kindsoldaat, zoals ze met Samuel Bai had gedaan.

Sierra Leone was op veel manieren een teleurstelling geweest. De kinderen die ze had willen helpen een beter leven te krijgen, had ze nooit goed kunnen bereiken. Ze herinnerde zich hun lege gezichten en hun aversie tegen de hulpverleners. Ze was een van de anderen geweest, dat had ze algauw beseft. Een volwassen, blanke vreemdeling, die vermoedelijk meer angst inboezemde dan dat ze hielp. De kinderen hadden stenen achter haar aan gegooid. Hun vertrouwen in volwassenen was verloren gegaan. Nog nooit had ze zich zo machteloos gevoeld.

En nu had ze gefaald met Samuel Bai.

Teleurstelling, dacht ze. Was Sierra Leone een teleurstelling geweest, haar leven op dit moment, zeven jaar later, was net zo’n grote teleurstelling.

Ze smeerde een paar boterhammen en dronk een glas sinaasappelsap terwijl ze aan Lasse en Mikael dacht.

Lasse had haar laten vallen.

Maar was Mikael ook een teleurstelling? Het was zo goed begonnen tussen hen.

Dreven ze uit elkaar nog voordat ze elkaar echt na waren gekomen?

Eigenlijk was er geen verschil tussen haar werk en haar privéleven. De gezichten vloeiden samen. Lasse. Samuel Bai. Mikael. Tyra Mäkelä, Karl Lundström.

Iedereen om haar heen was een vreemde.

Dreef bij haar weg, buiten haar controle.

Ze ging weer bij het fornuis zitten, stak een nieuwe sigaret op en zag de rook in de afzuigkap verdwijnen. De memorecorder lag op tafel en ze rekte zich uit om hem te pakken.

Het was laat en ze zou moeten proberen te slapen, maar ze kon de verleiding niet weerstaan en zette hem aan.

… had altijd al hoogtevrees gehad, maar hij wilde zo graag in het reuzenrad. Als hij er niet was geweest, was het nooit gebeurd en dan was hij ondertussen groot geworden, had geleerd zijn veters te strikken en met een Skånsk accent gesproken. Shit, dat het zo moeilijk moet zijn om me dit te herinneren. Maar hij was hartstikke verwend en moest altijd zijn zin hebben.

Sofia voelde dat ze ontspande.

In de toestand voorafgaand aan de slaap maakten haar gedachten een vrije val.