18

Een kleine man in een smetteloos goudkleurig jasje en een bruine broek bracht een groot dienblad met een pot hete thee, kopjes en schoteltjes, scones en muffins binnen. Hij zette het op een kolossale leren ottomane, die nietig leek doordat hij in zo’n gigantische kamer stond. De plafonds waren hoog, de wanden waren bekleed met leer, en de massief mahoniehouten boekenkasten stonden vol met boeken die er zowaar uitzagen alsof ze gelezen waren. In een hoek stond een metalen globe van twee meter hoog, en bij een van de ramen een ouderwetse schrijftafel met een schuin blad. Op een andere tafel, laag en lang, lagen tientallen boeken, de meeste open en met de rug naar boven.

Toen de man weg was, zei Altman: ‘Dat is Herbert. Hij is al een eeuwigheid bij me. Hij regelt het hele huishouden. Ik zou me zonder Herbert niet kunnen redden.’

‘We zouden allemaal een Herbert in ons leven moeten hebben,’ zei Mace.

Altman schonk de thee in en presenteerde het eten.

‘Je hebt hier een indrukwekkend landgoed,’ zei Roy, terwijl hij een kop-en-schotel op zijn dij liet balanceren en intussen een hap uit een bosbessenscone nam.

‘Het is nu natuurlijk veel te groot voor mij, maar ik heb veel kleinkinderen en ik heb hier alle ruimte voor ze. Bovendien houd ik van mijn privacy.’

‘Beth zei dat je me een baan wilde aanbieden?’

Altman keek haar ernstig aan. ‘Ja. En ik moet zeggen dat ik je nooit kan terugbetalen voor wat je voor me hebt gedaan. Nooit.’

Mace sloeg haar ogen neer, in verlegenheid gebracht door zijn grote bewondering. ‘Oké.’

Altman keek Roy aan. ‘Deze vrouw heeft mijn leven gered. Wist je dat?’

‘Nee, maar ik geloof het meteen.’

‘De HF-12 -bende,’ voegde Altman eraan toe. ‘Gevaarlijke rotzakken.’

‘ HF-12 ?’ zei Roy.

‘Heroin Forever, en ze waren met zijn twaalven,’ zei Mace. ‘Het waren grote schurken, maar ze waren niet zo creatief met namen. De helft zit nu achter de tralies.’

‘En de andere zes?’ vroeg Roy.

‘Dood.’

‘Ik wilde bij je op bezoek komen,’ zei Altman, ‘maar ik mocht de gevangenis niet in.’

‘Waarom niet?’

‘Mijn reputatie was me voorafgegaan. Ik heb me nogal eens kwaad gemaakt op die gevangenis in West Virginia.’

‘Je had met Beth moeten praten. Zij had je erin kunnen helpen.’

‘Ik wilde je zus niet in een nog lastiger parket brengen.’ Hij keek Roy even aan. ‘Er is een procureur-generaal die het op Mace en haar beroemde zus heeft voorzien.’

‘Mona Danforth,’ zei Roy.

‘Precies.’ Altman keek Mace weer aan. ‘Een jaar geleden was er zelfs sprake van dat Beth werd vervangen.’

Mace zette haar kopje neer. ‘Dat wist ik niet. Dat heeft ze me niet verteld.’

‘Je zus houdt dingen achter, en soms gaat ze daar te ver mee.’ Hij keek Mace scherp aan. ‘En ik denk dat jij die eigenschap met haar gemeen hebt. Gelukkig heeft de burgemeester voorkomen dat Beth werd vervangen.’

‘Wat doet u precies, professor?’ vroeg Roy.

‘Ik probeer de wereld, of in elk geval de hoofdstad van dit land, een beetje veiliger te maken door problemen van tevoren en niet na afloop te lijf te gaan.’

Roy knikte. ‘Preventieve educatie en dat soort dingen?’

‘Ik wil mensen een échte keuze tussen goed en kwaad geven, tussen eerlijk en crimineel. Het is mijn ervaring dat bijna iedereen voor het rechte pad kiest als hem een echte keuze wordt aangeboden.’

‘Dat brengt ons op de reden van onze komst,’ zei Mace.

‘Ja. Ik heb de leiding over een project waarvoor ik een onderzoekssubsidie heb gekregen.’

‘Beth zei dat je daarvoor naar een paar van de ergste wijken van Washington moet.’

‘Ja. Wijken waar jij werkte toen je nog bij de politie zat.’

‘Waar ben je naar op zoek?’

‘Hoop.’

‘Die is daar moeilijk te vinden.’

‘Dat is precies de reden waarom ik voor die wijken heb gekozen.’

‘Wat zou mijn taak zijn?’

‘Ik wil dat je met bepaalde mensen in die wijken gaat praten. In overleg met de sociale dienst heb ik er tien uitgekozen. Ik wil dat je met ze gaat praten en mijn voorstel uiteenzet. Als ze akkoord gaan, zien we wel weer verder.’

‘Dus Mace zou de eerste contacten leggen?’ vroeg Roy.

‘Ja.’ Hij keek Mace aan. ‘Treedt hij namens jou op?’

‘Zoiets. Nou, wat is je voorstel?’ vroeg Mace.

‘Ik zou het graag een stage willen noemen. We halen de mensen uit hun leefomgeving, zetten ze in een totaal andere omgeving en laten ze een rigoureus onderwijsprogramma doorlopen dat gericht is op maatschappelijke heroriëntatie. We kijken wat hun interesses en ambities zijn en helpen ze die doeleinden te bereiken. We geven ze kansen die ze anders nooit zouden hebben gekregen.’

‘Dat klinkt een beetje als My Fair Lady ,’ zei Roy.

‘Met een essentieel verschil,’ zei Abe. ‘De band met hun huidige leefomgeving wordt niet doorgesneden. Ze blijven volledig in contact staan met het leven dat ze nu leiden. Dat zullen we zelfs aanmoedigen. Het programma heeft tot doel hoop te kweken en te verspreiden. Je zou kunnen zeggen dat deze mensen als ambassadeurs van de hoop gaan fungeren.’

‘Maar niemand kan het zich veroorloven zulke stages te organiseren voor iedereen die in armoede leeft,’ zei Mace. ‘Zelfs jij niet. Ben je niet bezig válse hoop te wekken?’

Altman glimlachte. ‘Het is waar wat je zegt. Niemand kan het zich veroorloven alle mensen die hulp nodig hebben uit hun omstandigheden te verheffen en in een andere wereld te plaatsen. Maar als door elke persoon die wij helpen één andere persoon wordt geïnspireerd om de cyclus van machteloosheid te doorbreken, zijn de voordelen al enorm groot. Dan hebben we tien mensen die zelf niet aan het programma hebben deelgenomen en die op hun beurt anderen kunnen inspireren. Het zou ook de aandacht van de overheid trekken. En de overheid beschikt over de financiële middelen om grote aantallen mensen te helpen.’

‘Onze overheid zit momenteel op zwart zaad,’ merkte Roy op.

‘Maar de grootste rijkdom van elke overheid bestaat uit de burgers. Uit de meeste onderzoeken blijkt dat nog niet de helft van de volwassen bevolking tot volledige ontplooiing komt. Als je dat in financiële termen wilt zien, hebben we het over biljoenen dollars die jaarlijks verloren gaan. Zelfs de cynici in onze regering zouden van zulke cijfers opkijken. En naast de overheid heb je het bedrijfsleven, dat altijd klaagt dat het geen goed personeel kan krijgen. Ik moet je zeggen dat sommige van de creatiefste en intelligentste mensen die ik ken momenteel in de gevangenis zitten. Sommige mensen zien daar gerechtigheid in. Ik zie er verspilde kansen in. Ik kan niet elke crimineel in een fatsoenlijke burger veranderen, maar als ik twintig procent een ander pad kan laten kiezen, een pad dat hen in staat stelt een bijdrage aan de samenleving te leveren in plaats van daar afbreuk aan te doen, zou dat al een enorme weldadige uitwerking hebben.’

‘Je bent een optimist, Abe,’ zei Mace. ‘Ik ben het met je eens dat veel criminelen intelligent en slim zijn en veel zakenlieden waarschijnlijk het nakijken zouden kunnen geven, maar wat je van plan bent, is nogal vergezocht.’

‘Ik heb altijd al door rooskleurig glas tegen de dingen aangekeken. Soms heb ik gelijk en soms heb ik ongelijk, maar ik blijf het proberen, want ik geloof dat het de moeite waard is.’

‘Maar ik ben twee jaar uit de running geweest. Ik weet niet of je veel aan me hebt.’

‘Ik heb geen enkele geloofwaardigheid bij de mensen die in die wijken wonen. Daar ben ik me van bewust. Maar jij hebt die geloofwaardigheid wel. Ik denk dat ik met jou samen echt iets kan bereiken.’ Altman zette zijn bril af en maakte de glazen met een zakdoek schoon. ‘Dus je zou wel iets voor zo’n regeling voelen?’

‘Nou, ik heb geen...’

Roy onderbrak haar. ‘Over wat voor salaris hebben we het? En wat voor secundaire arbeidsvoorwaarden?’

Altmans ogen twinkelden. ‘Nu begrijp ik waarom je vriend is meegekomen.’

‘Ik ben niet erg goed in zakelijke dingen,’ legde Mace vlug uit.

‘Dat begrijp ik volkomen. Nou, je salaris is drieduizend dollar per week, plus een volledige ziektekostenverzekering, een auto, een redelijke onkostenvergoeding, en kost en inwoning. Ik denk dat het project ongeveer een jaar duurt. Dat betekent dus dat je een basissalaris van honderdvijfenzestigduizend dollar krijgt. En als het project succes heeft, zal ik nog meer werk voor je hebben met een vergelijkbaar beloningsniveau.’

Roy keek Mace aan en ze keek naar hem terug.

‘Ik denk dat het salaris voldóénde is,’ zei Roy ten slotte, terwijl Mace enthousiast knikte.

Ze zei: ‘Ik heb al vervoer, maar je had het ook over kost en inwoning?’

‘Je zult onregelmatige uren maken. Het zou veel beter zijn als je hier in het gastenverblijf ging wonen. Dat staat achter de sporthal.’

‘Sporthal?’ vroeg Roy. ‘Dat grote gebouw aan je linkerhand als je binnenkomt?’

‘Ja. Het heeft een basketbalzaal met de officiële afmetingen, een gewichtenkamer, een fitnessruimte, een sauna, een whirlpool, een dertig meter lang binnenzwembad en een volledige keuken en ontspanningsruimte.’

‘Een overdekte basketbalzaal met officiële afmetingen?’ zei Roy.

‘Ja. Ik heb op school nooit gebasketbald, maar de sport heeft me altijd gefascineerd en ik mag er graag naar kijken. Al sinds ik tientallen jaren geleden in dit deel van het land kwam wonen, ben ik een grote fan van de Maryland Terrapins. Ik sla nooit een thuiswedstrijd over en ik ben ook naar de laatste zeven-endertig acc -toernooien geweest.’ Altman keek Roy aan. ‘Je komt me nu opeens bekend voor.’

‘Een jaar of acht geleden was ik point-guard van uva .’

Altman drukte zijn handen tegen elkaar. ‘Roy Kingman, natuurlijk! Jij hebt ons verslagen in de acc -finale.’

‘Nou, ik had veel hulp van mijn teamgenoten.’

‘Eens kijken. Tweeëndertig punten, veertien assists, zeven rebounds en drie steals. En toen er nog een halve seconde tijd was, rende je naar de basket, deed een reverse lay-up, lokte een overtreding uit, maakte in alle rust de vrije worp, en toen hadden we met één punt verschil verloren.’

‘Je hebt een heel goed geheugen, Abe.’

Altman keek Mace aan. ‘Nou, doe je het?’

‘Ja.’

‘Uitstekend.’ Hij haalde een sleutel uit zijn zak en gooide hem naar Mace toe. ‘De sleutel van het gastenverblijf. De code van de poort zit eraan vastgeplakt. Heb je een mobiele telefoon?’

‘Eh, nee.’

Hij maakte een la open, haalde er een mobiele telefoon uit en gaf hem aan haar. ‘Nu wel. Wil je zien waar je gaat wonen?’

Ze reden er in een golfwagentje heen. Het gastenverblijf stond naast een kleine vijver, die door een bron werd gevoed. Het was een miniatuuruitgave van het grote huis, en het comfort, het meubilair en de voorzieningen waren veel beter dan alles wat Mace ooit had gehad.

Roy keek in de grote, open ruimten om zich heen. ‘Hoe groot is dit?’

‘O, ongeveer zevenhonderd vierkante meter, denk ik. Bill en zijn gezin woonden hier terwijl hun nieuwe huis werd gebouwd.’

Roy zei: ‘Mijn flat is honderddertig vierkante meter.’

‘Mijn cel was tweeënhalf bij tweeënhalf,’ zei Mace.

Toen ze naar het grote huis terugreden, zei Altman: ‘Eigenlijk is het grappig.’

‘Wat is grappig?’ zei Roy, die achter in het vierpersoonswagentje zat.

‘Toen ik in Omaha met hem opgroeide, vond ik dat Warren Buffett niet veel voorstelde.’

‘Dat zeiden ze ook over mij,’ zei Mace.