8
Gottstein zei: 'Hoe vervelend je positie hier misschien ook geweest is, ik neem aan dat je toch met een zekere weemoed afscheid neemt.'
Montez haalde veelzeggend zijn schouders op. 'Met grote weemoed, als ik denk aan de terugkeer naar de volle Aardse zwaartekracht. De moeizame ademhaling daar... de pijnlijke voeten... het zweten... Ik zal voortdurend drijfnat zijn van het zweet.'
'Mijn beurt komt ook nog wel.'
'Luister naar mijn advies. Blijf hier nooit langer dan twee maanden achtereen. Het kan me niet schelen wat de dokters je vertellen of wat de uitslag is van de isometrische tests die ze je laten doen - ga gewoon om de zestig dagen naar de Aarde en blijf daar dan minstens een week. Je moet het Aardse gevoel niet kwijtraken.'
'Dat zal ik onthouden... Tussen haakjes, ik heb contact gehad met mijn vriend.'
'Welke vriend bedoel je?'
'De man die met mij in het schip zat toen ik hier aankwam. Ik dacht dat ik me hem kon herinneren, en dat bleek zo te zijn. Hij heet Denison. Een stralingschemicus. Wat ik nog meende te weten bleek tamelijk precies te kloppen.'
'Ja?'
'Ik herinnerde me een bepaald belangwekkend irrationeel trekje in hem, en heb geprobeerd dat nader te peilen. Hij heeft zich daar op een heel sluwe manier tegen verzet. Hij klonk voor honderd procent rationeel. Zo rationeel, dat ik argwaan kreeg. Dat is zo'n verleidelijk soort rationaliteit dat je bij sommige geschifte figuren wel aantreft. Een soort verdedigingsmechanisme.'
'Goeie hemel,' zei Montez, duidelijk van zijn stuk gebracht. 'Ik weet niet zeker of ik je wel kan volgen. Als je het niet erg vindt ga ik er even bij zitten. Dat nadenken over de vraag of alles wel goed is ingepakt en over de zwaartekracht op de Aarde heeft me buiten adem gebracht... Welk irrationeel trekje bedoel je?'
'Hij heeft ons ooit proberen duidelijk te maken dat er gevaren schuilen in het gebruik van de Elektronenpomp. Hij dacht dat het hele universum zou ontploffen.'
'Heus? En gaat dat gebeuren?'
'Ik hoop van niet. Destijds werd het idee nogal bot naar het rijk der fabelen verwezen. Als wetenschapsmensen bezig zijn met iets wat ze zelf niet goed begrijpen, worden ze nogal lichtgeraakt, moet je weten. Ik heb eens een psychiater gekend die dat het Joost-fenomeen noemde. Als je op geen enkele manier aan de kennis kunt komen die je nodig hebt, zeg je tenslotte: "Joost mag het weten". En dan neemt de fantasie het over.'
'Ja, maar als natuurkundigen zoiets zeggen, bij zo'n belangrijke zaak, zelfs al zijn het er maar een paar...'
'Maar ze zeggen het niet. Niet hardop. Er bestaat zoiets als wetenschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel en de vakbladen letten heel goed op dat ze geen onzin afdrukken... Of iets wat zij als onzin beschouwen. Maar je moet weten dat de zaak later nogmaals aan de orde is geweest. Een natuurkundige, Lamont geheten, heeft toen met senator Burt gesproken, en met die zelfbenoemde milieu-messias, Chen, en met enkele anderen. Ook hij wijst met nadruk op de mogelijkheid van een kosmische explosie. Niemand gelooft hem, maar zijn verhaal begint langzaam maar zeker de ronde te doen, en elke volgende versie is weer wat fraaier.'
'En deze man op de Maan gelooft het?'
Gottstein begon breed te glimlachen. 'Ik neem aan van wel. Hemel, in het holst van de nacht, als ik niet in slaap kan komen - ik val regelmatig uit bed, tussen haakjes - dan geloof ik het zelf wel eens. Waarschijnlijk hoopt hij de theorie hier experimenteel te kunnen toetsen.'
'En?'
'Laat hem zijn gang maar gaan. Ik heb laten doorschemeren dat we hem een handje kunnen helpen.'
Montez schudde zijn hoofd. 'Dat is nogal riskant. Ik geloof niet dat het verstandig is waandenkbeelden officieel aan te moedigen.'
'Weet je, het is niet helemaal uitgesloten dat het waandenkbeeld misschien toch een kern van waarheid bevat, maar daar gaat het mij ook niet om. Waar het om gaat is het volgende: als wij ervoor kunnen zorgen dat hij hier op de Maan een zekere positie verwerft, kunnen we er via hem misschien achter komen wat hier allemaal gaande is. Hij snakt naar rehabilitatie en ik heb hem voorzichtig duidelijk gemaakt dat wij daarvoor kunnen zorgen als hij meewerkt... Ik zal zorgen dat jij discreet op de hoogte wordt gehouden. Als vrienden onder elkaar, snap je?'
'Bedankt,' zei Montez. 'En tot ziens.'