Voor en na Christus

De Griekse filosoof Aristoteles werd geboren in het jaar 384 voor Christus. Maar daar gaat mogelijk verandering in komen. Er is namelijk steeds meer verzet tegen de benamingen ‘voor Christus’ en ‘na Christus’.

Journalisten van de bbc kregen in september 2011 het advies om voortaan een godsdienstig neutraal alternatief te gebruiken. De Engelse publieke omroep zei te hechten aan onpartijdigheid en dat het niet gepast was aanduidingen te bezigen die niet-christenen voor het hoofd zouden kunnen stoten. In dezelfde maand kondigde de Australische overheid aan dat ze de termen ‘voor Christus’ en ‘na Christus’ om dezelfde reden wilde gaan verbieden in het onderwijs.

Wat vind ik daar nu van? Ikzelf ben geboren na de oprichting van de Consumentenbond en vóór de introductie van de anticonceptiepil. Met dat laatste heb ik geluk gehad, want anders was ik er misschien niet eens geweest.

In mijn jonge jaren ben ik opgevoed als een ware christen. Dat woord christen betekent gezalfde en die betekenis werd thuis nogal letterlijk genomen. Bij elk wondje dat dreigde te gaan ontsteken of bij elke splinter in mijn vinger kwam mijn moeder altijd direct met trekzalf op de proppen. Die zalf gold thuis als een wondermiddel. Ik hing tot mijn tiende jaar zo ongeveer van de trekzalf aan elkaar. Je kon het op een gegeven moment ook permanent aan mij ruiken. Van andere kinderen kreeg ik daarom de bijnaam de getrekzalfde. Dat is weliswaar niet helemaal vergelijkbaar met een gewone gezalfde, maar ik kwam toch aardig in de buurt. Ik wil er maar mee zeggen dat ik in ieder geval echt heel christelijk ben opgevoed.

Desondanks heb ik nooit een zuiver beeld van Christus kunnen krijgen. Dat komt dan weer doordat ik een tante had die Mina heette. Mijn oom die met die tante getrouwd was, zei vaak ‘Jezus Mina’ tegen haar als ze een ongepaste opmerking maakte, wat nogal vaak gebeurde. ‘Jezus Mina, hou je mond nou toch eens’, zei hij dan.

Omdat ik op school intussen geleerd had dat Christus voluit Jezus Christus heette, ging ik – vanwege wat mijn oom altijd zei – denken dat mijn tante Mina de zus van Christus was. En dat kwam het aanzien van mijn godsbeeld niet bepaald ten goede.

Bovendien vertelde de pastoor vroeger op school tijdens de godsdienstles dat de Heilige Geest in feite de vader van Christus was. En de definitie die de pastoor van de Heilige Geest gaf, luidde: ‘Een in een mensengedaante zichtbaar gedacht onstoffelijk wezen.’ Daar kon ik me toen helemaal niks bij voorstellen. Pas een paar jaar geleden zag ik voor het eerst iemand die aan de definitie van de pastoor voldeed. Dat was toen Johan Derksen op tv begon te verschijnen. Ook dat heeft de status van mijn godsbeeld geen goed gedaan.

Daar kwam dan nog bij dat diezelfde pastoor vroeger als ik op zondag naar de kerk ging, een hostie op mijn tong legde en daarbij de woorden sprak: ‘Het lichaam van Christus.’ Maar de smaak van dat lichaam kon mij niet heel erg bekoren. Die zat ergens tussen de smaak van havermoutpap en stoofperen in, met daarbij ook nog een geur die me een beetje deed denken aan de kleine riebeltjes die ik af en toe uit de randen van mijn navel peuterde. Maar dan moest ik niet ergens een wondje hebben, want dan overheerste ook bij het eten van een hostie toch altijd weer de geur van trekzalf.

Ik bedoel met dit alles te zeggen dat er ook veel andere dingen meespelen als het gaat om het beoordelen van op zich onschuldige termen als ‘voor Christus’ en ‘na Christus’.

Maar áls ik al voor afschaffing van die termen zou zijn, dan komt dat toch vooral doordat een paar jaar geleden uit onderzoek is gebleken dat Christus zelf niet in het jaar 0 of het jaar 1 is geboren maar vier jaar vóór Christus. Dat is wel curieus. Christus is geboren vier jaar vóór Christus. Ikzelf blijf daardoor nog altijd iemand die geboren is voor de introductie van de anticonceptiepil, maar het komt de houdbaarheid van de aanduidingen ‘voor Christus’ en ‘na Christus’ toch niet echt ten goede. Maar om ze nou in de ban te doen? Dan kun je net zo goed meteen ook trekzalf uit de handel nemen. En wie is daar nou bij gebaat?