Mager spek

In het tv-programma Keuringsdienst van waarde werd in een bepaalde uitzending vastgesteld dat mager spek gewoon vet spek is. Het werd gebracht als groot nieuws. Maar het was natuurlijk allang bekend. Als spek spek is, is het vet. Daarom heet het ook spek.

De stelling die op tafel lag, was dat mager spek maar 20 procent vet mag bevatten. Maar niemand van de ondervraagde spekmakers en spekkopers leek er iets mee te kunnen. Logisch. Het is gewoon een manier van zeggen: mager spek. Je kunt wel altijd gewoon spek zeggen, maar dat gaat vervelen. We spreken ook over mager water, terwijl dat helemaal geen water is dat maar voor 20 procent nat is. Nee, mager water is een andere benaming voor ondiep water.

Het is overdreven om een hele tv-uitzending te wijden aan mager spek omdat mager spek een tegenspraak zou zijn. Dan kun je ook wel een programma maken over mensen die ontbijtspek bij de lunch eten, of over mensen die op een woensdag een blauwe maandag bij Philips hebben gewerkt, of over mensen die Van Deventer heten en in Zwolle wonen.

Je hebt ook Spaans spek. Maar daarvan moet je niet meteen denken dat het uit Spanje komt. Het is trouwens niet eens spek, maar een soort meloen. En ik heb het ook weleens spaans benauwd. Daar heeft Spanje ook weinig mee te maken, evenmin als Henk Spaan, die een tweede huis in Frankrijk heeft. Er schijnen trouwens plannen in de maak te zijn om mensen die een tweede huis in een ander land hebben, Nederland uit te zetten en daarvoor in de plaats asielzoekers binnen te laten die geen huis hebben in het land waar ze vandaan komen. Dat moet een nieuwe invulling worden van het begrip ‘fair trade’, dat tot nu toe zoiets als ‘mager spek’ was.

‘Mager’ wordt aan van alles en nog wat gekoppeld. Je hebt ook magere kolen en magere klei. En het duurt niet lang meer of veel mensen hebben een mager pensioen. Maar zo’n pensioen heet alleen maar mager vanwege de tegenstelling met de bazen van de pensioenfondsen, die juist een heel dik pensioen hebben, of het nou magere jaren zijn of niet. Er is zelfs een feestlied waarin het woord mager voorkomt: ‘zij mager zijn, zij mager zijn’. Maar dat is in feite: zij mag er zijn, zij mag er zijn.

Taal moet je nooit al te letterlijk nemen. Erica Terpstra zei een keer vanuit Swaziland in haar tv-programma Erica op reis, dat een enkele beet van een slang genaamd Black Mamba voldoende was om twintig volwassenen te doden. Over zo’n zin moet je niet gaan nadenken, want als je dat gaat doen, is het einde zoek. Een slang die met het gif van één beet twintig volwassenen doodt. Slangen kunnen veel, maar dat niet. Misschien bedoelde Erica – die na een slankere periode duidelijk weer was aangekomen, waarschijnlijk doordat ze veel mager spek had gegeten – dat je als hulpverlener het gif waarmee een slang een volwassene gedood heeft, uit die dode volwassene moet zuigen, waarbij Erica zelf overigens beslist met enthousiast gebalde vuisten zou uitroepen: ‘Het is zóó lekker, man’, en vervolgens moet je dat gif dan over nog negentien andere volwassenen verspreiden, waarna die ook onmiddellijk dood neervallen. Of ze bedoelde dat je van één beet van de Black Mamba twintig keer doodgaat. Dat kan namelijk ook. Je kunt zelfs duizend doden sterven, zoals je ook veroordeeld kunt worden tot drie keer levenslang. Daar doet niemand moeilijk over.

Het is onzin om te denken dat mensen met de aanduiding ‘mager’ in mager spek misleid worden. Zo gemakkelijk laten mensen zich niet beetnemen. Mensen weten ook echt wel dat klinkklare onzin gewoon onzin is en puur natuur niks meer dan de gewone natuur.

Wat ik weleens echt serieus onderzocht zou willen zien, is of je van spek gek wordt, zoals ze vaak zeggen. En zo ja, of er dan een verschil is tussen knotsgek, knettergek en stapelgek.