Geschept

God blijkt de aarde niet te hebben geschapen maar geschept. Ik zei het vroeger op de lagere school al. Maar toen werd ik voortdurend verbeterd door de pastoor die godsdienstles kwam geven. ‘Het is geschapen en niet geschept,’ zei hij. Maar ik vond ‘geschapen’ niks. Alsof het om een raar soort schapen ging: ge-schapen. Wat voor wol die ge-schapen zouden moeten opleveren, was me een raadsel. Ik zat op een lagere school waar ze toch al een voorliefde voor sterk afwijkende schapen hadden. Want wij leerden bij de werkwoordspelling ook niet het ezelsbruggetje van ’t kofschip, maar van ’t fokschaap. Ook daarom hield ik het hardnekkig op ‘geschept’ en niet op ‘geschapen’ als het scheppingswerk van God ter sprake kwam.

Maar inmiddels is gebleken dat het ook echt ‘geschept’ is geweest. Theologe Ellen van Wolde bracht het na langdurig onderzoek naar buiten. Toen God aan het scheppen sloeg, bestond de aarde al. Wat God gedaan heeft, aldus Van Wolde, is het land van het water scheiden. Dat zal wel een hele klus zijn geweest, want dat gescheiden water liep natuurlijk steeds weer terug naar het land, want zo is water. Ik snap nu ook waarom God de eerste mens Adam heeft genoemd. Zoals Amsterdam in oorsprong een dam in de Amstel is en Rotterdam een dam in de Rotte, zo is Adam een dam in de A. A is water, zoals ook in Breda, dat ‘het brede water’ betekent. Die dam in de A was nodig, want anders bleef dat water maar teruglopen en dan kon God wel aan het scheppen blijven.

Ik weet wat het is.

Zeker één keer per jaar loopt er een putje achter mijn huis over na een enorme hoosbui. Dan moet ik modder en blaadjes uit het putje gaan scheppen, net zolang tot het water weer goed wegloopt. Dat duurt meestal wel even. Maar wat ik dan in feite steeds doe, is ook land van water scheiden. God is dus ook een soort putjesschepper geweest. Vroeger in mijn dorp was ‘putjesschepper’ het vaste antwoord dat andere mensen namens jou gaven als je de vraag kreeg voorgelegd wat je later wilde worden. ‘O, die wordt putjesschepper’, zeiden ze dan, nog voordat je zelf een heel ander beroep had kunnen noemen waarvan je al jaren droomde: brandweerman of buschauffeur. Dat putjesschepper was een soort grapje, geloof ik, want putjesschepper werd niet echt als een beroep gezien, of hooguit als een beroep dat je zou moeten gaan doen als je heel erg dom was. Maar dat blijkt nu een misvatting te zijn. Want God was dus ook putjesschepper, en God is natuurlijk niet dom, al heb ik wel nooit begrepen waarom hij Adam en Eva op een gegeven moment vijgenblaadjes liet dragen. Maar het kan zijn dat we ook dat altijd fout hebben geïnterpreteerd, dus dat het geen vijgenblaadjes waren maar geitenkaasjes, wat meteen ook zou verklaren waarom de lichaamsgeur op de betreffende plaats nooit zo heel fris is. We hebben daar mogelijk te maken met de erfelijke geur van geitenkaasjes.

Eeuwenlang is het dus ook bij de vertaling van het scheppingsverhaal misgegaan. De vertalers hebben het woordje bara uit de eerste zin van de originele Hebreeuwse Bijbel steevast vertaald met ‘schiep’, terwijl het ‘scheidde’ had moeten zijn. God schiep niet, maar hij scheidde. Volgens theologe Van Wolde zaten er in het water dat God van het land scheidde wel al monsters. Dat is dan weer jammer, vind ik. Ga je net denken dat er iemand is opgestaan die het hele scheppingsverhaal terugbrengt tot een begrijpelijke anekdote over een putjesschepper, komt ze opeens met watermonsters aanzetten. Als ze er nou koekiemonsters van had gemaakt, had je er nog iets aan gehad. Dan hadden we ook meteen een nieuwe en begrijpelijke kinderbijbel gehad. Maar watermonsters? Het zou me niks verbazen als er over een tijdje een theologe komt die er spraakwatermonsters van maakt, want ja, voor het ontstaan van de taal moet ook een verklaring te vinden zijn. En ik wacht ook nog altijd op begrijpelijk nieuws over Eva. In bijbelvertalingen heette het tot nu toe dat ze uit een rib van Adam is geschapen of eigenlijk dus geschept. Dat is natuurlijk je reinste kolder. Dat zal ook wel een foute vertaling blijken te zijn. Geboren worden uit een rib ... Misschien was het wel een kip. Of eerder nog een wip natuurlijk. Maar met wie? Ja, want hoewel we nu met het herscheppen van het scheppingsverhaal een heel eind op stoom zijn, blijven er nog wel een paar vragen over hoe het allemaal zo gekomen is. Maar geschapen is er in ieder geval zeker niks.