De regen is teruggekeerd. Na de lunch waren de hemelpoorten opengegaan en was de stad overspoeld door grote warme regendruppels. Die heerlijke junimaand, die heerlijke Zweedse zomer! Madeleines nieuwe, dure schoenen waren drijfnat geworden tijdens de korte wandeling van de rechtbank naar het Openbaar Ministerie, maar vandaag kunnen een paar verpeste leren pumps haar niet deren. Loran Tigris zit achter slot en grendel, verdacht van ernstige bedreiging en moord. Het zoet van de overwinning op haar lippen neemt alle verbittering weg van wéér een verregende zomerdag.

Het is laat in de middag en ze zou op huis aan moeten gaan. Ze scrolt naar Alexandra’s nummer in haar mobiele telefoon en voelt de bekende steek van verlangen als ze aan haar dochter denkt. De uren verstrijken in een razend tempo en vaak bedenkt Madeleine pas op weg van haar werk naar huis dat ze ook die dag geen tijd heeft gehad om aan Alexandra te denken, laat staan om haar te bellen.

Er wordt op de deurpost van Madeleine Edwards’ kamer getikt. Mats Hjörne kijkt door de deuropening naar binnen.

‘Mogen we binnenkomen?’

‘We?’

‘Lukas en ik.’

‘Natuurlijk, kom erin.’

Madeleine legt haar mobiel weg en sluit vervolgens internet af. Ze wil niet weten dat ze het laatste kwartier helemaal niet heeft zitten werken, maar lekker op een kooksite heeft zitten zoeken naar een recept voor het eten van vanavond. Iets met kreeft, misschien met witte wijn en de smaak van saffraan. Om de gelukkige afloop van de onderhandelingen te vieren. Om zich een beetje uit te sloven voor Alexandra. Om haar goede wil te tonen.

‘Hallo, Madeleine.’

Technisch rechercheur Jon Lukas buigt zich over Madeleines bureau en geeft haar beleefd een hand. Ze hebben elkaar in de loop der jaren diverse malen ontmoet, maar Lukas is en blijft een zeer formele man. Zijn imago ten spijt – hij ziet eruit als een overjarige hippie, met de dunne paardenstaart in zijn nek. Hij heeft een droge, schilferige huid die rond de neuswortel en kin rood is, en hij gaat zomer en winter gekleed in een geruit overhemd met een leren vest en een veel te wijde spijkerbroek.

Maar wat maakt het ook uit? denkt Madeleine. Zolang Jon Lukas zijn werk maar doet.

En dat doet hij, met verve.

Hij neemt plaats op een van de stoelen aan de andere kant van haar grote bureau. Hij slaat zich op de knieën en ziet eruit of hij zal knappen als hij niet gauw mag gaan praten. Hij gluurt naar Hjörne, die de deur naar de gang dichtdoet en daarna in de andere stoel naast Lukas gaat zitten. Beiden grijnzen haar breeduit toe.

‘Ja?’

‘Tja.’

‘Nou?’

Hjörne lijkt haar zoals gewoonlijk met opzet in spanning te willen houden.

‘Herinner je je ons gesprek van laatst nog?’

Even vraagt Madeleine zich af op welk gesprek hij doelt. Toen hij getuige was van de ruzie tussen haar en Alexandra? Ze schaamt zich nog steeds en vindt het wat ongemakkelijk dat hij deze privékant van haar heeft gezien. Maar ze is toch blij dat juist hij er was, juist toen. God weet hoe het anders had kunnen aflopen.

Maar Hjörne knikt naar het gele origamivogeltje dat hij de laatste keer dat ze hier hebben zitten praten voor haar heeft gevouwen, als om haar aan die bespreking te herinneren.

‘Toen we het hadden over de omschrijving van het delict en jij zei dat het onmogelijk leek om het onder de noemer moord te rubriceren. Het hele gezin, niet alleen Loran.’

‘O ja, dat weet ik nog. Nu zit Loran in voorarrest, maar we hebben geen idee wat de anderen in de tussentijd verzinnen. We hebben nog steeds alleen die bedreiging op Korosh’ mobiele telefoon.’

‘Nee.’

‘Wat “nee”? De wet is sindsdien niet veranderd, voorzover ik weet.’

‘Nee. Klopt. Maar het bewijs wel.’

Madeleine rekt zich uit op haar stoel en wordt wakker, het late middaguur ten spijt.

‘Wat is er gebeurd?’

‘Volgens mij wil Jon dat graag zelf vertellen.’

Jon Lukas knikt voldaan, zuigt lucht tussen zijn tanden naar binnen en grijnst een brede wolvengrijns. Hij slaat wederom met zijn handen op zijn knieën.

‘Jij krijgt je moord, zoals altijd.’

‘Wat heb je gevonden?’

‘Die balk.’

Edwards kijkt Lukas en Hjörne niet-begrijpend aan.

‘Die balk?’

‘Waar hij aan hing. Korosh Hosseini.’

‘Ja, dat weet ik. Wat is er met die balk?’

‘Die hebben we eraf gehaald.’

‘Hoe dan? Afgezaagd?’

‘Precies. Ja, een kort stukje maar. We wilden natuurlijk niet dat die hele zolder zou instorten, maar we hebben een stukje naar het gerechtelijk lab kunnen sturen voor analyse.’

Madeleine Edwards wist heel goed dat er een heleboel ander materiaal van het onderzoek van de plaats delict naar het Forensisch Instituut in Linköping was gestuurd voor analyse. Dat was gebruikelijk bij een moordonderzoek en het duurde altijd lang voordat de resultaten bekend waren. Welke drukmiddelen je ook gebruikte, je moest altijd langer wachten dan je wilde voordat de resultaten van de analyses binnenkwamen.

Maar ze wist niet dat Jon Lukas ook een stukje van de zolderruimte naar het gerechtelijk laboratorium had gestuurd.

‘Waarom?’

‘Om te kijken of hij zich daadwerkelijk heeft opgehangen.’

‘Maar dat was toch het geval? De sectie heeft immers uitgewezen dat hij is overleden ten gevolge van ophanging, niet dat hij is gewurgd.’

‘Ja, dat is waar. Maar je moet het niet na de eerste poging meteen opgeven, weet je. Dan kom je niet ver in een moordonderzoek.’

Alsof zij dat niet wist.

‘Ga door.’

‘Ik denk dat hij is opgehesen. Of liever gezegd, ik dénk het niet, ik wéét dat het zo is gegaan.’

Madeleine Edwards staart Jon Lukas aan. Ze staart naar de brede glimlach in het smalle gezicht, naar het vuur in zijn blik. Hij is gelukkig en trots, denkt ze. Ze bedenkt ook nog snel dat het tamelijk gestoord is om gelukkig te worden van zoiets, doordat je de handelwijze bij een moord weet vast te stellen. Maar aan de andere kant, dat is zijn werk en niemand doet het beter dan hij. Iedereen wordt gelukkig als hij het schier onmogelijke in zijn werk kan uitrichten en Jon Lukas heeft nu eenmaal een buitengewoon ongebruikelijk beroep.

Ze kijkt naar Mats Hjörne, die ook een grote glimlach om zijn lippen heeft. Het is pure en oprechte blijdschap over succes in een moordonderzoek, de mogelijkheid om te kunnen vaststellen hoe een misdrijf in zijn werk is gegaan en daarmee ook degene die schuldig is of degenen die schuldig zijn voor de rechter te kunnen dagen.

‘Leg eens uit. Hoe weet je dat?’

‘Die balk, zoals gezegd. Die toont namelijk aan dat Korosh Hosseini zichzelf onmogelijk kan hebben opgehangen. Ik kan bewijzen dat hij is vermoord.’

Madeleine Edwards kijkt van Jon Lukas naar Mats Hjörne en weer terug, in shock. Een shock van vreugde.

Als ze technisch bewijs heeft dat het niet om een gewone zelfmoord gaat en dat mee kan nemen naar de rechtszaal, dan is ze binnen. Dan is er geen twijfel meer over mogelijk dat het moord was.

Geen zelfmoord, geen gedwongen zelfmoord. Geen halffabricaat van juridisch gepuzzel met wederrechtelijke bedreiging, maar moord.

Jon Lukas beschrijft het gecompliceerde beeld uitvoerig aan haar.

‘Wat zeg je? Niet gedwongen? Maar moord?’

‘Ja.’

Jon Lukas knikt. De kalmte zelf.

‘Maar hoe…?’

‘Als een persoon zich ophangt aan een nokbalk, zoals het er in eerste instantie bij Hosseini uitzag…’

‘Ja…’

‘…dan ontstaat er automatisch een slijtspoor in de houten balk, aan de bovenkant van de voorzijde. Dus aan de kant waar het touw over de balk naar de strop en de knoop loopt. Waar de zwaarte van het lichaam aan trekt bij de sprong of de val van de stoel, die we dachten dat hij had gebruikt… daar hadden frictiesporen moeten zitten. Kun je het volgen?’

‘Ja, volgens mij wel.’

Madeleine probeert zich het beeld voor de geest te halen. Ze ziet hoe het slappe lichaam van het plafond naar beneden bungelt, hoe het touw om de houten balk is geknoopt en hoe het touw vervolgens naar beneden loopt, naar de strop om de nek van Korosh Hosseini.

‘Maar het hout kan toch niet zo sterk zijn gesleten? Hij heeft daar immers niet zo lang gehangen en woog niet veel meer dan zeventig kilo, hoogstens vijfenzeventig?’

‘Een gewicht van circa zeventig kilo belast de houtvezels en het touw behoorlijk. Maar de schade komt niet overeen met hoe het eruit zou móeten zien. Als hij het zelf had gedaan, bedoel ik. De frictiesporen zouden dan het sterkst zijn geweest aan de voorzijde van de balk, maar in plaats daarvan is het hout aan de tegenoverliggende kant van de nokbalk juist méér belast.’

‘Aha. En dat betekent?’

‘Dat iemand aan de andere kant van de balk heeft gestaan, aan het touw heeft getrokken en daardoor de strop om zijn hals heeft aangetrokken. Hem heeft gedood.’

‘O, shit.’

‘Ja, vind je niet?’

Mats Hjörne buigt zich naar haar over. Hij priemt zijn warme donkere ogen in die van Madeleine en ze merkt dat ze zijn blik niet kan loslaten. Ze houdt hem een seconde te lang vast voordat ze haar focus weer op Jon Lukas richt.

‘Hoe ben je daarop gekomen?’

‘Daar ben ik niet op gekomen. Dat was er. Op die balk. Een moord laat altijd sporen na. Hier heb je dus je moord, zoals gezegd.’

‘Maar wacht nu eens even. Vertel mij hoe je denkt dat het is gegaan. Ik begrijp het niet helemaal.’

Jon Lukas leunt achterover op zijn stoel. Hij maakt weer dat contente, smakkende geluid met speeksel tussen zijn tanden en begint te vertellen.

Dit is waar technisch rechercheurs het voor doen. Om achteraf exact te kunnen reconstrueren wat er op een plaats delict precies is gebeurd, zonder zelf tijdens het misdrijf aanwezig te zijn geweest. Dat is het doel van een technisch rechercheonderzoek, om zich door het zorgvuldig bestuderen van vingerafdrukken, kruitsporen en microscopische houtsplinters, huidschilfers of bloeddruppels een beeld te kunnen vormen van hoe slachtoffer en dader zich hebben bewogen en gedragen.

‘Als volgt. Stel je voor dat ze…’

‘Wie zijn “ze”? Hoe weet je dat ze met meer waren?’

‘Dat moet wel. Maar daar kom ik nog op. Er is bewijs veiliggesteld dat in elk geval de aanwezigheid van de vader, de moeder en een broer op de zolder bekrachtigt.’

Madeleine wil bijna weer ‘O, shit’ zeggen, maar luistert zwijgend.

‘Ze dwingen hem die strop om zijn hals te doen. Hetzij door geweld of onder bedreiging. Eerder door te dreigen, zou ik zeggen, het stoffelijk overschot vertoont geen verder letsel.’

‘Misschien dat daar die olie op het fornuis in beeld komt?’

‘Inderdaad. Hij heeft die strop om zijn strot, maar gaat er desondanks niet vrijwillig mee akkoord om zich op te hangen. Dus ze, of een van hen, pakt het vrije uiteinde van het touw en gooit dat over de nokbalk waar ze hebben bedacht dat hij zich moet verhangen… ja, en dan is het alleen een kwestie van aantrekken.’

‘Dat is alles?’

‘Ja. Zowel de vader als de broers zijn vrij gespierd, dus geen van hen zou moeite moeten hebben gehad om het lichaam op te hijsen, ze kunnen hebben meegeholpen om hem vast te houden. We hebben sporen veiliggesteld op de kleren van de oudste broer. Loran, heet hij, hè? Zijn kleren zijn zonder twijfel in rechtstreeks contact geweest met Hosseini’s trui en spijkerbroek. We hebben vezelbesmetting aangetroffen. Als ze eerder die dag niet hebben geschuifeld, kan ik geen andere verklaring voor die sporen verzinnen dan dat hij Korosh Hosseini vasthield terwijl de anderen trokken. Toen zijn voeten eenmaal van de vloer waren, stierf hij, onmiddellijk of binnen een minuut.’

Madeleine ziet het beeld voor zich. Ze stelt zich de angst voor voorafgaand aan het doodsogenblik, het absurde en tegelijkertijd ijskoude gedrag van de familie Tigris.

‘Maar had Hosseini niet meer weerstand moeten bieden?’

‘Dat heeft hij gedaan.’

‘Hoe weet je dat?’

‘We hebben sporen van huid op het touw gevonden en ook vezels van het touw onder zijn nagels. Hij heeft geprobeerd zijn vingers tussen zijn hals en het touw te krijgen, maar helaas.’

Opnieuw ziet Madeleine Edwards de beelden voor zich die Jon Lukas afschildert. De schrik. De angst. De inhoud van Jons verhaal vervult haar met woede.

Tegelijkertijd ziet ze welk fantastisch werk hij heeft verricht, samen met de technici in Linköping. Ze zijn geslaagd in het onmogelijke. Een ogenschijnlijk perfect gecamoufleerde moord. Volledig met de grond gelijk gemaakt, de kleinste details blootgelegd, details die aantonen dat het onmogelijk om zelfmoord kan gaan.

‘Bovendien bekrachtigt het touw onze theorie nog verder. Bij een gewone zelfmoord zou het touw alleen slijtage vertonen op de plaats waar het tegen de balk hing. Maar nu is er een stuk van bijna twee meter, dat beschadigd is. De lengte van Korosh Hosseini plus nog een stukje. Dat bewijst ook dat er iemand aan de andere kant van de balk aan het touw heeft staan trekken, tot het lichaam vrij hing.’

‘En het touw? Het valt zeker niet te zeggen waar dat vandaan komt, hè?’

‘Zeker wel. Er zijn sporen gevonden van hetzelfde stof en zand als we ook in de schoonmaakkast van de familie Tigris hebben aangetroffen. Het heeft met de grootste waarschijnlijkheid in die kast gelegen, hoewel ik natuurlijk niet kan zeggen of Korosh Hosseini het daar zelf heeft gevonden of dat een van de gezinsleden het tevoorschijn heeft gehaald.’

‘We zijn er. Dit zou genoeg moeten zijn voor een aanklacht wegens moord. En om ze veroordeeld te krijgen.’

‘Dat weet ik.’

‘En de moeder? Hoe weet je dat zij daar is geweest?’

‘De achterkant van een oorhanger. Die hebben we vlak achter de zolderdeur gevonden.’

‘Kan die er niet eerder terecht zijn gekomen?’

‘Nee. Het is wat vergezocht, maar het zou kunnen. We hebben de voorkant van de oorhanger aangetroffen onder haar kussen, een witte parel in een gouden zetting. De politieman die met de moeder heeft gesproken, herinnert zich uitdrukkelijk dat ze maar één oorbel droeg op de dag dat het lichaam werd gevonden. Ze heeft verklaard dat ze weken niet op die zolder was geweest. En in een ander verhoor zegt ze dat ze de week daarvoor de lakens had verschoond. Dus haar versie hapert een beetje met wat we kunnen bewijzen, zou je kunnen zeggen.’

‘En de vader?’

‘Het eenvoudigst mogelijke. Schoenafdrukken in het stof op de grond. Een schoolvoorbeeld van duidelijkheid. Soms heb je mazzel.’

‘Nou en of. Soms heeft een officier van justitie ook geluk en de meest bekwame technisch rechercheurs van het land tot haar beschikking.’

Jon Lukas snuift, maar is toch blij met het compliment.

‘Zo kan-ie wel weer.’

‘Ja, wat kan ik anders zeggen als je zo te elfder ure met de oplossing van het moordraadsel bij me komt?’

‘Een dankjewel, misschien.’

‘Nou, dank je wel.’

‘Graag gedaan.’

Madeleine wendt zich tot Hjörne. Hij is vandaag één grote grijns, ook al bekijken ze de details van een tragische moord. Ondanks de lange weg hiernaartoe. Maar nu zijn ze er bijna. Madeleine wil bijna opstaan, maar onderdrukt de impuls in haar lichaam om om haar bureau heen te lopen en zich in Mats’ armen te werpen. Niet waar Jon Lukas bij is.

Anders misschien ook niet.

‘En jij, Mats?’

‘Allereerst halen we nu de rest van de familie op.’