•51•

Jackson stapte in de wagen en keek eens naar zijn partner. Sawyer zat met zijn handen op het stuurwiel en staarde voor zich uit, het duister in. Jackson keek op zijn horloge. ‘Hé, Lee, wat dacht je van een hapje eten?’ Toen Sawyer geen antwoord gaf, voegde hij daaraan toe: ‘Zal ik trakteren? Sla dat nou maar niet af. Dat buitenkansje krijg je misschien nooit meer.’ Jackson legde zijn hand even op Sawyers schouder.

Eindelijk keek Sawyer opzij. Hij glimlachte, heel even maar.

‘Trakteren? Jij denkt zeker dat deze zaak me erg dwars begint te zitten, hè, Raymond?’

‘Ik wil gewoon niet dat je te mager wordt,’ zei Jackson.

Sawyer moest lachen en reed weg.

Jackson begon geestdriftig te eten terwijl Sawyer alleen maar wat met een kop koffie zat te spelen. Omdat hij vlak bij het hoofdkantoor lag, kwamen er veel fbi -mensen in deze cafetaria en ze zagen dan ook een aantal collega’s zitten die even een hapje namen voordat ze haastig op weg naar huis gingen of snel nog wat aten voor hun dienst begon.

Jackson keek Sawyer aan. ‘Dat was mooi werk van je, daar in het lab, maar je had Liz niet zo hard hoeven vallen. Ze deed gewoon haar werk. Je had best een beetje milder kunnen zijn.’

Plotseling keek Sawyer zijn partner scherp aan. ‘Je bent mild als je kind te laat thuiskomt of een deuk in je auto heeft gemaakt. Als mensen mild behandeld willen worden als ze onzin uitkramen, dan raad ik ze met klem aan om niet bij de fbi te komen werken.’

‘Je weet best wat ik bedoel. Liz doet haar werk heel goed.’

Nu verscheen er een wat vriendelijker uitdrukking op Sawyers gezicht. ‘Dat weet ik, Ray. Ik stuur haar wel een bos bloemen, oké?’ Hij begon weer voor zich uit te staren.

Tussen twee happen door zei Jackson: ‘Wat doen we nu?’

Sawyer keek hem aan. ‘Ik weet het eigenlijk niet goed. Ik heb weleens vaker meegemaakt dat een zaak er ineens anders uit kwam te zien, maar nog nooit in zo’n extreme mate als nu.’

‘Jij denkt dus niet dat Sidney Archer die lui heeft vermoord?’

‘Nee, ik denk van niet. Nog afgezien van het feit dat het bewijsmateriaal duidelijk aangeeft dat ze dat niet gedaan kán hebben.’

‘Maar ze heeft wél tegen ons gelogen, Lee. Dat bandje weet je nog wel? Ze heeft haar man hulp en bijstand geboden. Daar kun je niet omheen.’

Sawyer begon zich weer schuldig te voelen. Hij had nog nooit eerder een partner informatie onthouden. Hij keek Jackson eens aan en besloot hem te vertellen wat Sidney hem had verteld. Vijf minuten later leunde Jackson verbijsterd achterover. Sawyer keek hem bezorgd aan. ‘Ze was bang. Ze wist niet wat ze moest beginnen. Ik weet zeker dat ze ons vanaf het eerste begin alles heeft willen opbiechten. Godverdomme, als we maar wisten waar ze uithing. Ze zou weleens ernstig gevaar kunnen lopen, Ray.’ Sawyer sloeg met zijn vuist in zijn handpalm. ‘Als ze nou maar naar ons toe zou komen. Als we samenwerken, is deze zaak zo opgelost. Dat wéét ik.’

Jackson boog zich voorover. Er stond nu een vastberaden uitdrukking op zijn gezicht. ‘Hoor eens, Lee, we hebben samen al een heleboel zaken afgehandeld, maar je bent er altijd in geslaagd om objectief te blijven en de dingen te zien voor wat ze waren.’

‘En jij denkt dat het deze keer anders is?’ Sawyers stem klonk heel rustig.

‘Ik wéét dat het anders is. Je hebt het bijna vanaf het eerste begin voor die dame opgenomen. Je hebt haar al heel wat milder behandeld dan je belangrijke verdachten in een zeer ernstige zaak normaal zou behandelen, en nu blijkt ook nog dat ze je heeft verteld dat ze haar man heeft gesproken en over dat e-mailbericht. Die informatie heb je voor jezelf gehouden! Jezus Christus, Lee, dat is voldoende om op staande voet ontslagen te worden.’

‘Als je vindt dat je dit moet rapporteren, dan doe je dat maar, Ray.’

Ray gromde en schudde zijn hoofd. ‘Ik ga jouw carrière niet verknallen. Daar doe je zelf al genoeg moeite voor.’

‘Dit is een heel gewone zaak.’

‘Onzin!’ Jackson leunde nog verder voorover. ‘Je bent eraan onderdoor aan het gaan en dat weet je best. Al het beschikbare bewijsmateriaal wijst erop dat Sidney Archer op zijn minst bij een paar ernstige misdrijven is betrokken en toch doe je de grootste moeite om aan alles wat ze doet een zo gunstig mogelijke draai te geven. Dat heb je bij Frank Hardy gedaan, bij Liz en nu probeer je het bij mij. Verdomme, Lee, je bent toch geen politicus? Je bent een politieman. Ze is misschien niet overal schuldig aan, maar een engel is ze ook niet, hoor. Dat is zo zeker als wat, verdomme.’

‘Ben je het dan niet eens met mijn conclusies over die schietpartij?’ vroeg Sawyer nijdig.

Jackson schudde zijn hoofd. ‘Nee, ik denk dat je daar waarschijnlijk gelijk in hebt. Maar als je verwacht dat ik ga geloven dat Sidney Archer gewoon een onschuldig kind is dat in de een of andere kafkaiaanse nachtmerrie verzeild is geraakt, dan heb je de verkeerde fbi -agent voor je. Weet je nog wel wat je zei over mildheid? Nou, je moet die Sidney Archer wel met heel veel mildheid tegemoet treden om zelfs maar te beginnen te geloven dat ze niet een heel groot deel van de rest van haar leven achter de tralies hoort door te brengen, al is ze dan nog zo knap en intelligent.’ Jackson ging achterover zitten.

‘Dus dat is wat jij denkt dat hier aan de hand is? Een knappe, intelligente meid brengt een oude agent het hoofd op hol?’ Jackson zei niets, maar het antwoord stond duidelijk op zijn gezicht te lezen. ‘Een gescheiden ouwe zak wil met die meid de koffer in, en dat lukt hem niet als ze schuldig is? Denk je dat soms?’ Sawyer begon nu steeds luider te spreken.

‘Wees nou eerlijk, Lee.’

‘Misschien kan ik je beter uit dat raam daar smijten.’

‘Misschien moet je dat dan maar eens proberen.’

‘Jij vuile klootzak.’ Sawyers stem sloeg over.

Jackson greep hem bij zijn schouder. ‘Ik wil dat je weer bij zinnen komt. Als je met haar naar bed wil, mij best, maar wacht dan tot de zaak afgehandeld is!’ Dat laatste schreeuwde hij.

‘Hoe durf je!’ brulde Sawyer en hij sloeg Jacksons hand weg. Toen balde hij zijn enorme vuist, haalde uit... en realiseerde zich plotseling wat hij aan het doen was, zodat zijn vuist midden in de lucht bleef hangen. Een paar van de andere klanten zaten geschrokken naar hen te staren, maar Sawyer en Jackson bleven elkaar aanstaren tot Sawyer met zwoegende borstkas en trillende onderlip zijn vuist liet zakken en zijn blik afwendde.

Ze bleven allebei een paar minuten zwijgen. Toen zei Sawyer met een beschaamde zucht: ‘Shit, ik wist dat ik er ooit nog eens spijt van zou krijgen dat ik ben gestopt met roken.’ Hij sloot zijn ogen. Toen hij ze weer opende, keek hij Jackson recht in het gezicht.

‘Lee, het spijt me. Ik maak me gewoon zorgen om...’ Toen Sawyer zijn hand opstak, hield hij onmiddellijk zijn mond dicht.

Sawyer begon te spreken. Hij praatte langzaam en zacht. ‘Weet je, Ray, ik heb mijn halve leven bij de fbi gezeten. Toen ik begon, was het gemakkelijk om de goeden en de slechteriken uit elkaar te houden. In die tijd schoten kinderen nog niet lukraak mensen neer. Je had nog geen soepel lopende drugskartels met honderden miljarden dollars in kas, zo veel geld dat je bijna iedereen er zo gek mee kunt krijgen om bijna alles te doen wat je maar wil. Toen hadden ze revolvers en wij hadden die ook. Tegenwoordig hebben ze de gekste dingen; binnenkort horen luchtdoelraketten tot hun standaarduitrusting. De boeven zwemmen tegenwoordig in het geld. Terwijl jij met je gezin braaf in de kerk zit, zitten de leden van een of ander drugskartel met een pak van tienduizend dollar aan of terroristen uit het Midden-Oosten die van gekkigheid niet weten wat ze met hun petrodollars moeten beginnen, ergens in een privé-vliegtuig te plannen welk land ze nu eens zullen opkopen of opblazen. Terwijl ik in de kruidenierswinkel sta en probeer te besluiten welke rottige kant-en-klaarmaaltijd ik zal nemen en welk merk bier er in de reclame is, worden er in dit land twintig mensen vermoord, alleen maar omdat iemand de verkeerde afslag heeft genomen of omdat twee jeugdbendes vol werkloze rotjochies elkaar de zeggenschap over een huizenblok betwisten en elkaar te lijf gaan met meer wapens dan een heel bataljon vroeger tot zijn beschikking had. We proberen ze elke dag opnieuw bij te houden, maar we winnen nooit terrein.’

‘Kom op, Lee. De politie is er nog steeds, en zolang als er boeven zijn, blijft die ook heus wel bestaan, hoor.’

‘Maar veel stelt die inmiddels niet meer voor. Ik werk nu al jaren bij de fbi en wat heeft het me opgeleverd? Ik ben gescheiden. Mijn kinderen vinden me een rotvader omdat ik in plaats van de kaarsjes op hun verjaardagstaarten uit te blazen achter de een of andere grijnzende slager aanzat, die graag een uitstalkast met menselijke lichaamsdelen in zijn kamer wilde hebben of die een bomaanslag op een vliegtuig had gepleegd. Weet je, ik ben écht een waardeloze vader geweest, vooral voor Meggie. Ik werkte enorm lang en op de raarste tijden. Ik was er gewoon nooit en als ik er wél was, was ik zo moe of zo in een bepaalde zaak verdiept dat ik waarschijnlijk nooit meer dan de helft heb gehoord van wat ze me wilden vertellen. Nu woon ik helemaal alleen in die lullige flat en het grootste deel van mijn salaris krijg ik zelfs nooit te zien. Mijn maag voelt aan alsof er een paar enorme vleesmessen in gestoken zijn en hoewel ik er zeker van ben dat dat alleen maar mijn verbeelding is, sjouw ik ook een paar echte stukken lood met me mee. En bovendien kan ik de laatste tijd niet meer in slaap komen als ik niet eerst een stuk of zes pilsjes heb gedronken.’

‘Jezus, Lee, op het werk ben je altijd zo’n rots in de branding. Iedereen heeft enorm veel respect voor je. Als jij je met een onderzoek gaat bemoeien, merk je altijd onmiddellijk van alles op wat ik nooit gezien zou hebben. Je hebt de zaak al opgelost voor ik zelfs maar mijn aantekenboekje heb kunnen pakken. Je hebt er meer gevoel voor dan wie dan ook.’

‘Dat is ook zo, Ray. Dat is zo’n beetje het enige waar ik nog echt tevreden over kan zijn. Maar doe jezelf niet te kort. Ik heb twintig jaar voorsprong op je. Weet je wat intuïtie is? Telkens weer hetzelfde onder ogen krijgen, tot je er gevoel voor ontwikkelt. Dat kleine beetje extra. Je bent al verder dan ik was toen ik nog maar een jaar of zes ervaring had.’

‘Dat is aardig van je, Lee.’

‘Maar je moet deze uitbarsting niet verkeerd begrijpen. Ik heb echt niet met mezelf te doen, hoor, en ik ben al helemaal niet op zoek naar medelijden van anderen. Iedereen die me zoiets probeert te flikken, geef ik een schop voor zijn kont. Ik heb keuzes gemaakt en als ik van mijn leven een puinhoop heb gemaakt, dan is dat mijn eigen schuld.’

Sawyer stond op, liep naar de toonbank en zei iets tegen de magere, gerimpelde serveerster. Even later kwam hij teruglopen. Hij hield zijn gekromde handen een centimeter of tien voor zijn gezicht en er steeg een dunne rookpluim uit op. Hij ging weer zitten en hield de sigaret omhoog. ‘Als aandenken aan vroeger.’ Nadat hij de lucifer in de asbak had gegooid, leunde hij achterover en terwijl hij een lange trek van zijn sigaret nam, kwam er een nauwelijks hoorbaar zuigend geluid uit zijn mond. ‘Ik ben aan deze zaak begonnen met het idee dat ik al wist wat er allemaal gebeurd was. Lieberman was het doelwit. We hebben kunnen vaststellen hoe het komt dat dat vliegtuig is neergestort. Er waren een heleboel mogelijke motieven, maar niet zo veel dat het onmogelijk zou zijn om alles na te trekken en degenen te vinden die hier verantwoordelijk voor waren. Shit, degene die de aanslag zelf had gepleegd, werd ons op een presenteerblaadje aangeboden, al was hij dan dood. Het zag er allemaal heel goed uit. En toen stond alles ineens op losse schroeven. We komen erachter dat Jason Archer er met een ongelooflijk groot bedrag aan geld vandoor is gegaan en in Seattle geheimen aan het verkopen was terwijl wij dachten dat hij diep in een gat in de grond in Virginia zat. Was die vliegramp zijn plan? Dat lijkt heel waarschijnlijk. Alleen blijkt degene die het vliegtuig heeft gesaboteerd iemand te zijn die op de een of andere manier niet is opgemerkt door het computersysteem van de politie van Virginia. Ik word naar New Orleans gelokt en ondertussen gebeurt er iets in Archers huis, ik weet nog steeds niet precies wát. En dan, net als ik dat helemaal niet meer verwacht, blijkt Lieberman toch iets met deze zaak te maken te hebben gehad. Daar zijn we alleen maar achtergekomen omdat Steven Page vijf jaar geleden zelfmoord gepleegd schijnt te hebben en we zouden nooit hebben vermoed dat dat hier iets mee te maken had als niet iemand zijn grote broer, die ons waarschijnlijk een heel stuk wijzer had kunnen maken, op een parkeerterrein de keel had afgesneden. Ik praat met Charles Tiedman en wat blijkt? Het zou wel eens kunnen dat Lieberman gechanteerd wordt. Stel dat dat waar is, wat heeft het dan te maken met de zaak Archer? Zijn het twee verschillende zaken die alleen maar iets met elkaar te maken lijken te hebben omdat Lieberman toevallig in een vliegtuig is gestapt dat Archer door iemand heeft laten opblazen? Of heeft het allemaal wél met elkaar te maken? Maar hóe dan? Want als er verband tussen deze twee zaken bestaat, dan zie ik niet wat dat dan wel mag zijn.’

Sawyer schudde vol machteloze woede zijn hoofd en nam nog een haal aan zijn sigaret. Hij blies de rook naar het vettige, vergeelde plafond, leunde toen met zijn ellebogen op tafel en keek Jackson indringend aan. ‘Nu zijn er twee andere lui dood. Vermoedelijk hebben ze geprobeerd Triton Global te belazeren. En wie is er bij het grootste deel van deze zaken betrokken? Sidney Archer.’ Sawyer wreef langzaam met zijn vinger over zijn wang. ‘Sidney Archer... Ik heb veel respect voor die vrouw, maar misschien is mijn beoordelingsvermogen wel een beetje aangetast. Waarschijnlijk was die waarschuwing van je wel terecht. Maar zal ik je een geheimpje vertellen?’ Sawyer tikte de as van zijn sigaret in de asbak.

‘Wat voor een geheim?’

‘Sidney Archer heeft in die wagen gezeten en degene die die drie mensen heeft vermoord, heeft haar laten ontsnappen. Haar pistool is in handen van de politie gekomen.’ Met zijn linkerhand deed Sawyer een pistool na en terwijl hij doorpraatte, richtte hij die op verschillende delen van zijn sigaret. ‘De afdrukken op het deel dat ze moet hebben vastgehouden om ermee te kunnen schieten zijn erg onduidelijk. Alleen op de loop staan wél duidelijke afdrukken. Wat denk jij daarvan?’

Jackson dacht even na. ‘We weten dat zij dat pistool in handen heeft gehad.’ Plotseling begon het hem te dagen. ‘Als iemand anders die schoten heeft gelost met haar pistool, en hij heeft handschoenen aan gehad, dan zouden de vingerafdrukken op de kolf gedeeltelijk uitgewist worden, maar de afdrukken op de loop niet.’

‘Precies. En die band wordt achtergelaten. Waarschijnlijk hebben ze haar daarmee gechanteerd, dat ben ik met je eens. Ze hebben haar waarschijnlijk verteld dat zij over die band beschikten en om haar te laten weten dat het menens was, moeten ze haar die wel hebben laten horen. Denk je dat ze zoiets zou hebben achtergelaten? Dat is doorslaggevend bewijsmateriaal voor voldoende misdrijven om haar achter de tralies te laten belanden tot ze honderd is. In zo’n situatie zou iedereen die verdomde wagen helemaal binnenstebuiten hebben gekeerd om bij die band te kunnen komen. Nee, er is maar één reden waarom ze haar hebben laten gaan.’

‘Om haar die moorden in de schoenen te kunnen schuiven.’ Langzaam zette Jackson zijn kopje neer.

‘En misschien om zich ervan te verzekeren dat we onze aandacht niet op andere dingen richten.’

‘Dus daarom wilde je de lijken op kruitresten laten onderzoeken.’

Sawyer knikte. ‘Ik moest er zeker van zijn dat de schutter niet een van de doden was. Je weet wel: er zou een worsteling geweest kunnen zijn. Zo te zien zijn ze allemaal op slag dood geweest, maar daar kun je nooit helemaal zeker van zijn. Of misschien heeft een van hen het wel gedaan en daarna zichzelf ook een kogel door zijn kop gejaagd, omdat hij niet kon verdragen wat hij zojuist had aangericht. Daarna zou Sidney er in paniek vandoorgegaan kunnen zijn, met het pistool, en heeft ze dat later ergens in een put gegooid. Maar zo is het dus niet gegaan. Geen van de drie doden heeft een schot gelost.’

Ze bleven een tijdje zwijgend voor zich uit zitten staren tot Sawyer weer opschrok. ‘Ik zal je nog een geheimpje verklappen, Ray. Ik zál hier uitkomen, zelfs al kost het me vijfentwintig jaar. En als het zover is, zul je iets heel verhelderends te weten komen.’

‘Wat dan?’

‘Dat Sidney Archer op dit ogenblik beter weet wat er allemaal aan de hand is dan jij of ik. Ze is haar man kwijt, haar carrière is naar de maan en er is een heel grote kans dat ze terecht zal moeten staan voor moord en een stuk of tien andere misdrijven. Op dit ogenblik is ze doodsbang en vlucht ze voor haar leven, zonder te weten wie ze kan vertrouwen of geloven. In feite is Sidney Archer iets wat je als je oppervlakkig naar het beschikbare bewijsmateriaal kijkt, waarschijnlijk nooit zou vermoeden.’

‘Wat dan?’

‘Onschuldig.’

‘Denk je dat nou echt?’

‘Nee. Ik wéét het. En ik wilde dat ik nog iets wist.’

‘Wat?’

Sawyer blies zijn laatste rookwolk uit en maakte zijn sigaret uit in de asbak. ‘Wie heeft die drie mensen werkelijk vermoord?’ Terwijl hij het zei, dwaalden zijn gedachten af. Sidney Archer zou het weleens kunnen weten. Maar waar zit ze, verdomme?

Toen ze opstonden, legde Jackson zijn hand op Sawyers schouder. ‘Hé, Lee, het maakt me niet uit of we in de minderheid zijn of niet. Zolang jij het blijft opnemen tegen al dat uitschot, doe ik dat ook.’