Lekker ergeren

Waarom is het toch zo leuk om je te ergeren? Ik lees bijvoorbeeld bijna iedere dag de Engelse krant The Daily Mail op internet, hoofdzakelijk om me te ergeren. The Daily Mail is altijd wel ergens ‘moreel verontwaardigd’ over, en creëert graag haar eigen schandaaltjes. De journalisten en de vaste columnisten zijn meesters in zuigen, stangen en overdrijven, waardoor ik na ieder artikel de welhaast onbedwingbare behoefte voel om er een boze reactie onder te zetten. Dat doe ik ook geregeld – waarna ik mezelf gelukkig nog net kan stoppen om op ‘verzenden’ te drukken. Gezien de honderden, nee, duizenden reacties die op hun internetpagina staan, zijn er blijkbaar genoeg mensen die deze impuls niet kunnen (of willen) onderdrukken. De vraag is natuurlijk waarom ik mezelf steeds weer naar The Daily Mail laat lokken, terwijl ik van tevoren weet dat ik er rode vlekken van krijg. Het antwoord komt van de controversiële Amerikaanse radiopresentator Howard Stern.

Deze beruchte shock jock – die zijn ‘hoogtepunt’ beleefde toen hij zich live op de radio oraal liet bevredigen door een prostituee – vertelde in een interview dat zijn fans gemiddeld anderhalf uur per dag naar hem luisteren, omdat ze benieuwd zijn wat hij nu weer gaat zeggen. Mensen die een bloedhekel aan hem hebben, blijken echter tweeënhalf uur per dag naar hem te luisteren. En waarom? Omdat ook zíj benieuwd zijn wat hij nu weer gaat zeggen. Liefde en haat liggen dicht bij elkaar, en ik denk dat dit bij plezier en ergernis misschien ook wel het geval is. Want waarom zouden mannen anders hun hele leven fan zijn van een voetbalclub die altijd verliest? Daar moet een soort masochisme achter zitten dat blijkbaar heel aantrekkelijk is. Anders hou je het toch niet vol om ieder weekend een pak slaag te krijgen?

Ik schrijf ook een column voor De Telegraaf, en een tijdlang reageerde bijna iedere week dezelfde man met dezelfde klaagzang: ik gebruikte te veel onkuise woorden, en zou per direct uit de krant verwijderd moeten worden. In plaats van mijn column ritueel te verbranden (of gewoon over te slaan), maakte deze meneer er iedere week een hele studie van. Je vraagt je af waarom iemand zoiets doet. Waarschijnlijk om dezelfde reden dat ik naar Pauw & Witteman kijk. Die gebruiken dan wel geen onkuise woorden, maar ik erger me evengoed aan hun manier van praten en vragen, aan de samenstelling van hun gasten en hun hele houding aan die tafel. En toch kijk ik, want het ergert zo lekker weg. Wat ook massa’s mensen blijkt te hinderen, is het foutieve gebruik van de werkwoorden irriteren en ergeren. Het veelgebruikte: ‘Ik irriteer me aan…’ is taalkundig onjuist, en dat zul je weten ook wanneer zoiets per ongeluk in een column terechtkomt. Niets levert zoveel wijsneuzerige mail op als een tik- of taalfout. Zelf hecht ik ook veel waarde aan het juiste gebruik van het Nederlands, maar om nu een hele brief te sturen met rode strepen, vermaningen en ‘tips’…

In het Engels hebben ze daar een mooie uitdrukking voor: pet peeve, door mij vrij vertaald als ‘knuffelergernis’. Wij kennen natuurlijk het stokpaardje, maar een knuffelergernis is toch net iets anders: it’s something you love to hate, om het maar eens in goed Nederlands te omschrijven. Ik houd van mijn irritaties, ben dol op mijn ergernissen en verheug me op de uitzendingen van Pauw & Witteman zodat ik weer lekker tegen de tv kan roepen. Dat geldt ook voor een programma als Oh Oh Cherso, waar de meeste mensen naar kijken zodat ze de volgende dag bij de koffieautomaat kunnen meepraten over hoe erg het nu weer was. Dat geeft toch een bepaalde bevestiging: zo zijn wij gelukkig niet. Ik heb al jaren een abonnement op het maandblad O van Oprah. Iedere pagina is bemoedigend, leerzaam, grappig of herkenbaar. Ik lees het tijdschrift graag in bad, waar ik dan helemaal opgefleurd weer uit stap. Om vervolgens met evenveel genoegen achter mijn computer te gaan zitten, The Daily Mail aan te klikken en me binnen tien minuten kapot te ergeren. En waarom? Om dezelfde reden dat een snufje zout in warme chocolademelk zo lekker is. Het maakt het allemaal nog net iets zoeter.