Universele muziek

De ruimtevaartuigen Voyager-1 en Voyager-2 vliegen sinds hun lancering in 1977 met een vaart van 60.000 km/u door het heelal, op zoek naar contact met buitenaardse beschavingen. Dat er in het onmetelijke universum nog veel meer leven is, staat inmiddels wel vast. Maar waar? De afstanden in de kosmische ruimte zijn zo onvoorstelbaar groot dat wij met onze huidige, beperkte manier van reizen nooit ergens zullen komen. Zo zullen de Voyagers er een dikke 40.000 jaar over doen voordat ze in de buurt komen van het eerste sterrenstelsel dat eventueel bewoond zou kunnen zijn. Maar mochten in de verre toekomst aliens onze ruimteschepen onderscheppen, dan worden zij getrakteerd op een bijzonder cadeautje: onze muziek. De Voyagers bevatten beide een zogeheten Golden Record met daarop allerlei aardse geluiden zoals regenbuien, walvisgezang en het getjilp van vogeltjes. Er staan ook 55 gesproken talen op, van het Arabisch tot het Zweeds, maar het overgrote deel van de Golden Record bestaat uit muziek.

Toen ik dat voor het eerst las, kreeg ik spontaan kippenvel. Het is alsof we al onze menselijke emoties via een soort flessenpost hebben uitgegooid in een oneindige oceaan. Wie zal het ooit vinden? En wat voor beeld krijgen ‘zij’ dan van ons? Natuurlijk zijn er ook wetenschappelijke formules aan boord; de locatie van de aarde en afbeeldingen van de mens. Maar het is vooral de muziek die hopelijk als een ‘universele’ taal de harten zal raken van wezens aan de andere kant van… ja, van wat eigenlijk? De goudkoperen disc heeft een coating van het nagenoeg onverslijtbare Uranium-238. Geschatte levensduur? Een slordige 4,5 miljard jaar. Als je dán nog nergens bent aanbeland, dan hoeft het niet meer. De kans bestaat dat de Voyagers al veel eerder averij zullen oplopen door meteorietengruis en intergalactische stormen, en dat er van die hele Golden Record niks zal overblijven. Maar een miljoen jaar zou toch moeten lukken, dus hopelijk wordt één van de twee scheepjes ooit binnengeloodsd op de Starship Enterprise.

Op de disc staat geschreven: VOOR DE MAKERS VAN MUZIEK – ALLE WERELDEN, ALLE TIJDEN, en je mag toch aannemen dat de aliens genoeg vernuft zullen hebben om de draaischijf aan de gang te krijgen. En dan zal opeens Die Zauberflöte van Mozart door de ruimte klinken, of een Aboriginal-lied, de Vijfde Symphonie van Beethoven, panfluiten van de Salomonseilanden, een Georgisch mannenkoor, muziek van de Navajo-indianen, ja zelfs ‘Johnny B. Goode’ van Chuck Berry. Uit iedere cultuur is er wel wat – behalve uit Nederland dan. Maar ja, wat hadden wij naar de eeuwigheid moeten sturen? Over één simpel liedje voor het Songfestival kunnen we het al niet eens worden. Zelf denk ik dat ‘De Vlieger’ van André Hazes onze volksaard nog het best zou weergeven. Niks panfluiten – gewoon lekker inhaken en ’n traantje meepinken over de moeder ‘die hoog in de hemel’ is. Want zo zijn wij, en iedereen mag het weten. Of, in de woorden van de plaquette die met de Golden Record is meegestuurd: ‘Dit is een geschenk van een kleine, afgelegen wereld; een teken van onze geluiden, onze wetenschap, onze muziek, onze gedachten en onze gevoelens. Wij proberen onze tijd te ontstijgen, zodat wij in die van jullie kunnen voortleven.’