Lieve Máxima!

Veertig heet een beladen leeftijd te zijn. Vanaf nu zakt alles omlaag – behalve je tandvlees, dat trekt omhoog. Tenminste, dat zeggen ze. Maar is dat wel zo? Op de dag dat ik zelf veertig werd, kreeg ik ’s ochtends een sms’je: ‘En, hoe voelt dat nou, wakker worden als veertiger?’ Eerlijk gezegd voelde het niet anders dan wakker worden als dertiger. Maar misschien was ik wel hevig in ontkenning. Want je veertigste verjaardag, die schijn je te moeten vóelen. Je mag niet meer dezelfde zijn; er moet iets gebeuren. Verdieping, verlichting – en vooral heel veel acceptatie. Maar waarvan? Van de algehele aftakeling, lijkt het wel. Toen ik op mijn veertigste door Ten Cate werd gevraagd om een eigen lingerielijn te gaan ontwerpen, leek het mij niet meer dan logisch dat ik me ook in die collectie zou laten fotograferen. Dat vond ik zelf helemaal niet gedurfd of pikant, maar daar werd duidelijk anders over gedacht. ‘Een eigen lingerielijn op deze leeftijd…’ vroeg een journalist tijdens een interview, ‘hoe moet ik dat zien? Als een profvoetballer die bijna met pensioen gaat en nog één keer een Europacup wil spelen?’ Daar heb ik toen heel erg om gelachen, maar eigenlijk getuigt het van een treurige state of mind. Helaas is deze journalist niet de enige die zo denkt.

Neem nou Jennifer Aniston. Laatst las ik een interview met haar waarin ze zei dat ze graag eens een rol in een actiefilm zou willen spelen. Bondgirl, dat leek haar wel wat – en niet in de laatste plaats omdat Daniel Craig zo’n lekker ding is. Gelijk heeft ze. Mijn drie minuten in de Bondfilm Tomorrow Never Dies vond ik al een fantastische belevenis, laat staan dat je een hoofdrol zou mogen spelen naast de meest aantrekkelijke Bond ooit. Maar helaas zit dát er voor Aniston niet in, want haar terloopse suggestie werd overal weggehoond. En waarom? Vanwege haar leeftijd. ‘Je bent veel te oud, Jen,’ schamperde bijvoorbeeld Ab Zagt, filmrecensent van deze krant. Kom op, Ab. De jeugdige, afgetrainde Aniston is net veertig geworden; ze staat niet met één been in de AOW. En daarbij: Daniel Craig is 41. Maar bij vrouwen schijnen de jaren toch anders te tellen dan bij mannen. Vrouwen lijken te verouderen in hondenjaren, dus maal zeven. Tenminste, dat is Sally Field overkomen. Deze actrice speelde de vriendin van Tom Hanks in de film Punchline. Nog geen zes jaar later werd zij in Forrest Gump gecast als… zijn moeder. Toen ik hier onlangs mijn verbazing over uitsprak, opperde een mannelijke collega dat ik wellicht ‘extra gevoelig’ ben voor dit onderwerp omdat ik zelf de veertig ben gepasseerd.

Extra gevoelig ben ik volgens mij niet, want ik lig geen seconde wakker van mijn leeftijd. Maar ik ben me wel extra bewust geworden van de neerbuigende manier waarop er over ouder wordende vrouwen wordt geschreven. Als twintigjarige viel me dat gewoon niet op. Nu wel. Laten we Madonna er eens bijhalen. Toen zij wereldwijd grote successen boekte met haar Sticky and Sweet Tour, woedde in ieder land dezelfde discussie: kán het nog wel, een vijftigjarige vrouw in stoeipakjes met netkousen? Een Amerikaanse recensent schreef zelfs dat hij er onpasselijk van was geworden, want ‘de enige reden dat een vrouw van die leeftijd nog kronkelend over het podium hoort te gaan, is wanneer ze een epileptische aanval heeft’. Natuurlijk is ‘Madge’ bijgespijkerd; haar gezicht is duidelijk wat strakker aangedraaid. Maar dat lijf en die lenigheid koop je echt niet bij de chirurg. Daar moet je voor werken – en het lijkt wel of Madonna dat kwalijk wordt genomen. Want wat moet zo’n moeder-van-drie toch alsmaar in de sportschool? Kan ze d’r jeugd niet loslaten? En wat moeten haar kinderen hier wel niet van vinden? (Nou, ik kan wel wat bedenken: ‘Míjn moeder is Madonna – wat doet die van jou?’)

Het lijkt wel of sommige mensen er moeite mee hebben dat een oudere vrouw nog zo fit, succesvol en uitdagend kan zijn. Dat heeft blijkbaar iets intimiderends. Want vrouwen horen hun plaats te kennen; moeten beseffen wanneer hun uiterste verkoopdatum is verstreken. Voor mannen ligt dat anders – kijk maar naar Prince. Die is even oud als Madonna en loopt nog steeds op hooggehakte laarzen aan zijn gitaar te likken. En waarom ook niet? Maar bij Madonna heet zoiets grannyporn: omaporno. Het zullen de hondenjaren wel zijn. Dat geldt waarschijnlijk ook voor het theaterstuk dat Waldemar Torenstra vorig jaar heeft opgevoerd. Daarin speelde hij volgens het persbericht ‘een jonge vent die verliefd wordt op een oudere vrouw van veertig’. Even voor de goede orde: Torenstra zelf is 37 jaar. Matthijs van Nieuwkerk viert dit jaar zijn vijftigste verjaardag, maar wordt al sinds jaar en dag omschreven als een jonge hond. Begrijp me niet verkeerd: ik vind Matthijs ook leuk. Maar Matthijs is een man. En dan kan het blijkbaar. Is er dan helemaal niets veranderd sinds The Graduate, waarin Anne Bancroft (destijds 36) de hitsige huisvrouw-op-leeftijd moest vertolken die de jonge student Dustin Hoffman (destijds 30) probeerde te verleiden? Ik denk van wel.

Vrouwen afrekenen op hun leeftijd is zó tweeduizendnul. Ab Zagt zou moeten weten dat de sexy Halle Berry ‘al’ 36 jaar was toen zij haar rol als Bondgirl speelde in Die Another Day. Juist de nieuwe, realistische 007 zou gebaat zijn bij een nieuw, realistisch vrouwbeeld. En met de huidige lichting fruitige veertigers is er keuze genoeg, denk alleen al aan Julia Roberts, Uma Thurman, Salma Hayek, Renée Zellweger, Cate Blanchett, Catherine Zeta-Jones of Nicole Kidman. Ook in de modebladen is het tij gekeerd: veertigers als Kate Moss, Elle Macpherson, Naomi Campbell, Helena Christensen en Linda Evangelista gaan er steeds vaker met de grote beautycampagnes vandoor. Toen Claudia Schiffer onlangs veertig werd, werd zij zelfs door Zeit Magazine met veertig verschillende covers geëerd. Dus lieve Máxima: rolmodellen genoeg – ook in Nederland. Bij ons variëren ze van de succesvolle Linda de Mol en de meisjesachtige Femke Halsema tot de popster Candy Dulfer en beauty-with-brains Saskia Noort. Is veertig dan werkelijk het nieuwe dertig? Dat nu ook weer niet. Dat zou impliceren dat je eigenlijk tien jaar jonger zou willen zijn, en bij de meeste veertigers is dat nu juist totaal niet aan de orde.

Natuurlijk zitten er ook minpunten aan de veertigste verjaardag. Wat voorheen mijn verkreukelde ochtendgezicht was, blijft nu geregeld de hele dag zitten. Ik heb ook afscheid moeten nemen van kussenslopen met sierstiksels, aangezien die niet zelden tot twaalf uur in mijn wangen bleven staan. Zijden kussenslopen daarentegen doen wonderen voor je gezicht; ik vermoed dat er op de Eikenhorst wel ergens een setje te vinden zal zijn. Je zult de komende jaren ook de eerste grijze haren gaan tegenkomen – en nee, eruit trekken helpt niet. Er is heel wat voor te zeggen om de natuur gewoon haar gang te laten gaan, want grijze lokken schijnen hartstikke hip te zijn. Ik zou de zilvershampoo echter nog lekker een decennium voor je uit schuiven, want je weet wat ze zeggen: ‘oud’ is altijd tien jaar ouder dan je zelf bent. Desondanks moet je altijd eerlijk zijn over je leeftijd: ‘ongeveertig’ klinkt echt sneu. Je hoeft je toch nergens voor te schamen? Op je twintigste ben je heel erg bezig met wat andere mensen van je denken. Op je dertigste durf je het steeds meer aan om de mening van anderen naast je neer te leggen. En op je veertigste kom je erachter dat de meeste mensen helemaal nooit met je bezig zijn geweest.

Wees liever op een positieve manier met jezelf bezig: waar sta je wat betreft je relaties, je carrière, je gezondheid? Voor wie kun je iets betekenen nu je in de kracht van je leven bent? En wat kun je voor jezelf betekenen? Om de zoveel tijd moet je je computer resetten omdat hij anders vastloopt. Je veertigste verjaardag is een mooi moment om jezelf te resetten: welke updates heb je nodig? Waar droom je nog van? En wat houdt je tegen? Dit soort vragen klinken misschien als een klassieke midlifecrisis maar ik geloof meer in de midliferenaissance: een frisse, nieuwe start. Daarom heb ik nu een beter lijf dan op mijn dertigste, toen ik net was bevallen van mijn twee kinderen. De Juliana-armen, de ‘zwangerschapsdementie’, de broccolikont – ik heb het allemaal gehad. Maar een aantal jaren geleden ben ik gaan trainen, en dat vond ik echt een openbaring. Ik heb gemerkt dat je letterlijk en figuurlijk steviger op je benen staat wanneer je fit en sterk bent. Je lichaam hoeft helemaal niet af te takelen na je veertigste, maar je zult er wel wat extra uren in moeten stoppen. Mits je gezond blijft natuurlijk. Want dat vind ik misschien nog wel het meest confronterend: leeftijdsgenoten die ernstig ziek worden en zelfs komen te overlijden. Nu is de tijd om eens kritisch naar je eet- en drinkgewoontes te kijken, al geloof ik totaal niet in allerlei moeilijke diëten. De meest doeltreffende gezondheidstip die ik ken, is van Jennifer Aniston: ‘Eet minder rotzooi.’

Hoewel ik altijd eerlijk vertel dat ik rigoureus aan mezelf moet werken in de sportschool, krijg ik toch geregeld de vraag of mijn lingeriefoto’s niet van onder tot boven zijn gephotoshopt. En dus heb ik op mijn Hyves-pagina voor- en nafoto’s gezet, zodat iedereen nu eens precies kan zien wat Photoshop allemaal doet – en wat niet. Ik ben op mijn 42e duidelijk nog niet in de verlichte fase aanbeland dat het me niets meer interesseert wat anderen van me vinden. Maar waarom zou ik ook? Vanaf deze leeftijd doe ik de dingen in mijn eigen tempo. Ook voor vrouwen die geen HKH voor hun naam hebben staan, zijn dit de kroonjaren. De kinderen zijn alweer wat ouder (al heeft een 42-jarige vriendin van mij net haar eerste kindje gekregen) en de carrière staat goed in de verf. Zo had ik bijvoorbeeld nooit verwacht dat ik op mijn veertigste nog het gezicht zou worden van de haarproducten Biosilk en CHI. Met dat in gedachte, zou ik nog één ding willen zeggen: wees de komende tien jaar niet te snel met het afknippen van je haar; zeker niet als het nog in goede conditie is. En laat je niks aanpraten over ‘van achteren lyceum en van voren museum’. Wat willen ze dan – van voren én van achteren museum? Wees blij dat er tenminste nog één kant is die mooi gevelwerk heeft. Is veertig het nieuwe dertig? Welnee. Veertig is het nieuwe veertig.