Vergetelheid is jullie lot. Alle oude lessen van het leven raken jullie kwijt, dan krijgen jullie ze terug om ze vervolgens weer te verliezen en weer terug te krijgen.

Leto II, de Stem van Dar-es-Balat

'In naam van onze eeuwige Zusterorde is dit verslag betrouwbaar bevonden en verdienstelijk genoeg om te worden opgenomen in de Kroniek van het Kapittel.'

Taraza staarde met een vies gezicht naar de woorden op haar beeldscherm. Het ochtendlicht tekende vage gele spiegelingen op het scherm, wat de woorden een beetje een geheimzinnig aanzien gaf.

Met een boos gebaar schoof Taraza haar stoel achter het beeldscherm vandaan. Ze stond op en liep naar een raam op het zuiden. De dag was nog jong en de schaduwen op haar binnenplaats waren nog lang.

Zal ik zelf gaan?

Deze gedachte vervulde haar met weerzin. In deze vertrekken voelde ze zich zo... zo veilig. Maar dat was natuurlijk onzin en dat wist ze tot in elke vezel van haar hele lijf. De Bene Gesserit zat hier nu al ruim veertienhonderd jaar en toch moest de Kapittelplaneet als een tijdelijk onderkomen beschouwd worden.

Ze legde haar linkerhand tegen het gladde raamkozijn. Al haar ramen waren zo geplaatst dat ze stuk voor stuk de aandacht vestigden op een schitterend uitzicht. De kamer - de afmetingen, het meubilair, de kleuren - in alles was de hand van architecten en bouwvakkers te herkennen die maar een doel voor ogen had gestaan : de bewoners van het vertrek een gevoel van steun te geven.

Taraza probeerde zich in dat ondersteunende gevoel te laten wegzakken maar ze slaagde er niet in.

De redeneringen die ze zojuist had moeten aanhoren lieten een verbitterde sfeer in de kamer achter, ook al waren de woorden op uiterst vriendelijke toon geuit. Haar raadslieden hadden koppig volgehouden en (gaf ze zonder enig voorbehoud toe) om begrijpelijke redenen.

Ren beetje zendeling gaan spelen voor de Tleilaxu!

Ze drukte op een regelplaatje naast het raam om het te openen. Een warme bries, geurend naar de voorjaarsbloesems van de appelboomgaarden dreef de kamer binnen. De Zusterorde was trots op het fruit dat ze hier in het machtscentrum van al hun bolwerken kweekten. Geen van de Burchten of Onderkapittels die samen het Bene Gesserit web vormden dat zich uitstrekte over de meeste planeten die tijdens het Oude Keizerrijk door mensen werden bewoond, bezat fraaiere boomgaarden.

'Aan hun vruchten zult ge hen herkennen,' dacht ze. Sommige van de oude godsdiensten leveren toch nog wel eens een wijze uitspraak op.

Vanuit haar hoge positie kon Taraza naar het zuiden alle gebouwen van het Kapittel overzien. De schaduw van een nabije wachttoren trok een onregelmatige streep over de daken en de binnenplaatsen.

Als ze er over nadacht, wist ze dat dit eigenlijk een verbazend kleine vestiging was om zo veel macht te bevatten. Achter de ring van boomgaarden en tuinen lag een zorgvuldig uitgekiend dambord van privewoningen, elk met zijn eigen stuk grond er omheen. Gepensioneerde Zusters en uitverkoren loyale families bewoonden deze bevoorrechte landgoederen. Naar het westen werd haar uitzicht begrensd door de scherpe pieken van een bergketen, waarvan de toppen vaak schitterend wit besneeuwd waren. De ruimtehaven lag twintig kilometer naar het oosten. En rondom dit hart van het Kapittel waren overal open vlaktes waar een eigenaardige rundersoort graasde. Deze runderen waren zo gevoelig voor vreemde geuren dat ze luidkeels loeiend op hol sloegen als er ook maar een mens in hun buurt kwam die niet de plaatselijke geur met zich meedroeg. De binnenste kring huizen met hun door pijn omheinde tuinen, waren door een van de eerste Bashars aangelegd op een manier die het onmogelijk maakte dat iemand, overdag of 's nachts, zich ongezien over de kronkelende paden op de begane grond bewoog.

Het zag er allemaal zo toevallig en terloops uit, maar het had een grondslag van strenge ordening. En dat, wist Taraza, tekende de hele Bene Gesserit.

Het schrapen van een keel achter haar rug herinnerde Taraza eraan dat een van de mensen die zich in de Raad het heftigst had verzet, geduldig in de deuropening stond te wachten.

Ze wacht op mijn beslissing.

Eerwaarde Moeder Bellonda wilde Odrade 'op staande voet' laten doden. Er was nog geen beslissing genomen.

]e hebt het dit keer wel mooi voor elkaar, Dar. Ik rekende op )e wilde onafhankelijkheid. Ik wenste die zelfs. Maar dit!

Bellonda, oud, dik en blozend, met kille ogen en zeer gewaardeerd om haar venijnige aard, wilde Odrade als verrader ter dood veroordelen.

'De Dwingeland zou haar onmiddellijk verpletterd hebben!' voerde Bellonda aan.

Is dat het enige dat we van hem geleerd hebben? vroeg Taraza zich af.

Bellonda voerde aan dat Odrade niet alleen een Atreides was maar ook nog een Corrino. Onder haar voorouders bevonden zich grote aantallen keizers en vice regenten en machtige regeringsfunctionarissen.

Met alle machtshonger die daar bij hoort.

'Haar voorouders hebben Salusa Secundus overleefd!' bleef Bellonda steeds maar herhalen. 'Hebben we dan helemaal niets opgestoken van onze ervaringen met het teeltprogramma?'

We hebben opgestoken hoe we Odrades moeten creeren, dacht Taraza.

Toen ze de speciemarteling had overleefd, was Odrade naar Al Dhanab gestuurd, net zoiets als Salusa Secundus, om haar speciaal te wennen aan een planeet die je voortdurend op de proef stelt: hoge steilten en droge ravijnen, hete winden en ijskoude winden, te weinig vocht en te veel. Het werd een geschikt oefenterrein geacht voor iemand die in de loop van haar leven mogelijk eens op Rakis zou belanden. Zulke oefening leverde taaie overlevers op. De lange, lenige en gespierde Odrade was een van de taaisten.

Hoe kan ik deze situatie redden?

Odrades jongste boodschap meldde dat elke vrede, zelfs de duizenden jaren van onderdrukking door de Dwingeland, een valse sfeer uitademde die levensgevaarlijk kon zijn voor de mensen die daar te veel op vertrouwden. Dat was tegelijk de kracht en de zwakte van Bellonda's redenering.

Taraza keek naar Bellonda die in de deuropening stond te wachten. Ze is te dik! En daar gaat ze prat op.

'We kunnen Odrade net zomin uitschakelen als we de ghola kunnen uitschakelen,' zei Taraza.

Bellonda's stem zei zacht en effen: 'Ze zijn nu alle twee gevaarlijk voor ons. Kijk maar eens hoe Odrade jou verzwakt met haar verhaal over die woorden in Vest Tabr!'

'Heeft de boodschap van de Dwingeland mij verzwakt, Bell?'

'Je weet wat ik bedoel. De Bene Tleilax hebben geen moraal.'

'Hou nu eens op met telkens een ander onderwerp aan te snijden, Bell. Jouw gedachten schieten heen en weer als een insect tussen de bloemen. Wat ruik je hier nu precies?'

'De Tleilaxu! Zij hebben die ghola voor hun eigen doeleinden gemaakt. En nu wil Odrade dat wij-'

'Je vervalt in herhaling, Bell.'

'De Tleilaxu nemen kortere wegen. Hun opvatting over genetica is niet de onze. Het is geen menselijke opvatting. Zij maken monsters.'

'Doen ze dat?'

Bellonda liep de kamer in, beende om de tafel heen en kwam dicht bij Taraza staan, waardoor ze de Moeder Superior het uitzicht op de nis met de beeltenis van Chenoeh ontnam.

'Een verbond met de priesters van Rakis, ja, maar niet met de Tleilaxu!' Bellonda's gewaad ruiste toen ze met haar gebalde vuist zwaaide.

'Bell! De Hogepriester is nu vervangen door een gelaatsdanser. Bedoel je dat je met hem een verbond wilt aangaan?'

Bellonda schudde kwaad haar hoofd. 'Er zijn legio mensen die in Shai-hulud geloven! Je vindt ze overal. Hoe zullen ze tegenover ons staan als ons aandeel in dat bedrog ooit uitkomt?'

'O nee, Bell, daar komt niets van in. We hebben er op toegezien dat in deze alleen de Tleilaxu kwetsbaar zijn. Daarin heeft Odrade gelijk.'

'Fout! Als wij een verbond met hen aangaan zijn we beiden kwetsbaar. We zullen gedwongen worden het plan van de Tleilaxu te dienen. Dat zal erger zijn dan onze lange onderworpenheid aan de Dwingeland!'

Taraza zag Bellonda's ogen venijnig fonkelen. Haar reactie was heel begrijpelijk. Geen enkele Eerwaarde Moeder kon terugdenken aan de bijzondere gedienstigheid die ze hadden moeten verduren onder de God-Keizer zonder toch minstens een aantal verkillende herinneringen. Voortgejaagd tegen hun wil en nimmer zeker dat de Bene Gesserit van de ene dag op de andere zou overleven.

'Denk jij soms dat we onze specieaanvoer zeker stellen met zo'n stom verbond?' wilde Bellonda weten.

Het was weer het oude liedje, zag Taraza. Zonder melange en de martelende verandering ervan, konden er geen Eerwaarde Moeders bestaan. De hoeren uit de Verstrooiing hadden melange vast en zeker op hun verlanglijst staan - de specie en de Bene Gesserit beheersing ervan.

Taraza liep terug naar haar tafel en liet zich in haar stoelhond vallen. Ze leunde achterover terwijl de stoelhond zich aan haar vormen aanpaste. Het was een probleem. Een karakteristiek Bene Gesserit probleem. Hoewel ze voortdurend zochten en experimenteerden hadden de Zusters nog nooit een vervanger voor de specie gevonden. Het Ruimtegilde mocht dan graag melange gebruiken voor de trancevorming van zijn navigatoren, ze konden ook Ixiaanse apparatuur gebruiken. Ix en zijn onderhorigen beconcurreerden elkaar op de markt van het Gilde. Zij hadden een alternatief. Wij hebben dat niet.

Bellonda ging aan de andere kant van Taraza's tafel staan, plaatste alle twee haar vuisten op het gladde tafelblad en leunde voorover om de Moeder Superior recht aan te kunnen kijken.

'En we weten nog steeds niet wat de Tleilaxu met onze ghola hebben uitgehaald!'

'Daar komt Odrade wel achter.'

'Dat is niet genoeg reden om haar haar verraad te vergeven!'

Taraza zei met zachte stem: 'We hebben generatie na generatie op dit moment gewacht en dan wil jij het hele project zonder meer afkappen.' Ze sloeg met haar vlakke hand op tafel.

'Het geliefde Rakische project is ons project niet meer,' zei Bellonda. 'En het is het misschien wel nooit geweest.'

Met al haar aanzienlijke geestelijke vermogens op dit ene punt gericht, overwoog Taraza nogmaals wat er aan dit vertrouwde twistpunt vastzat. Het was een punt dat vaak ter sprake was gekomen in de worstelwedstrijd die ze eerder hadden beeindigd.

Was het ghola-plan iets dat door de Dwingeland in beweging was gezet? En zo ja, wat konden ze daar nu dan nog aan doen? Wat moesten ze er aan doen?

Tijdens de lange discussie hadden ze allemaal het minderheidsrapport in hun achterhoofd gehad. Schwangyu mocht dan dood zijn maar de groepering waarvan zij deel uitmaakte bestond nog en het leek er nu op dat Bellonda zich bij hen aangesloten had. Hield de Zusterorde zich blind voor een levensgevaarlijke mogelijkheid? Odrades verslag over die verborgen boodschap op Rakis kon worden opgevat als een onheilspellende waarschuwing. Odrade benadrukte dat nog eens door te berichten hoe ze door haar innerlijke alarmbel tot extra oplettendheid was aangespoord. Geen enkele Eerwaarde Moeder kon zo'n voorval luchthartig afdoen.

Bellonda richtte zich op en vouwde haar armen voor haar borst. 'Wij ontkomen nooit helemaal aan de mensen die ons in onze jeugd hebben onderwezen of aan de patronen die ons gevormd hebben, niet waar?'

Die redenering was kenmerkend voor meningsverschillen binnen de Bene Gesserit. Hij herinnerde hen weer even aan hun eigen bijzondere ontvankelijkheid.

Wij zijn de heimelijke aristocraten en het zijn onze nakomelingen die de macht erven. ]a, wij zijn daar gevoelig voor en Miles Teg is een schitterend voorbeeld.

Bellonda pakte een rechte stoel en ging zitten zodat haar ogen op dezelfde hoogte kwamen als die van Taraza. 'Op het toppunt van de Verstrooiing,' zei ze, 'raakten wij zo'n twintig procent van onze mislukkelingen kwijt.'

'Het zijn geen mislukkelingen die naar ons terugkeren.'

'Maar de Dwingeland wist toch vast wel dat dit zou gaan gebeuren!'

'De Verstrooiing was zijn doel, Bell. Dat was zijn Gouden Weg, het overleven van de menselijke soort!'

'Maar we weten hoe hij over de Tleilaxu dacht en toch heeft hij hen niet uitgeroeid. Hij had het kunnen doen en hij deed het niet!'

'Hij wenste geschakeerdheid.'

Bellonda sloeg met haar vuist op tafel. 'Nu, dat heeft hij gekregen ook!'

'We hebben al deze redeneringen al vele malen herhaald, Bell, en ik zie nog steeds geen manier om wat Odrade heeft gedaan te omzeilen.'

'Een ondergeschikte rol!'

'Absoluut niet. Waren we ooit volkomen ondergeschikt aan een van de Keizers van voor de Dwingeland? Zelfs niet aan Muad' Dib!'

'We zitten nog steeds in de val van de Dwingeland,' klaagde Bellonda. 'Vertel mij maar eens waarom de Tleilaxu zijn geliefde ghola zijn blijven produceren? Duizenden jaren lang en die ghola blijft maar uit hun tanks rollen als een opwindpoppetje.'

'Ben jij van mening dat de Tleilaxu nog steeds een geheime opdracht van de Dwingeland uitvoeren? Zo ja, dan pleit dat sterk voor Odrade. Ze heeft bewonderenswaardige voorwaarden geschapen om dat te kunnen controleren.'

'Hij heeft helemaal niets opgedragen. Hij heeft alleen speciaal die ghola erg aantrekkelijk gemaakt voor de Bene Tleilax.'

'En niet voor ons?'

'Moeder Superior, we moeten nu uit de val van de Dwingeland ontsnappen! En op de meest rechtstreekse manier.'

'Die keus is aan mij, Bell. Ik neig nog steeds naar een voorzichtig verbond.'

'Laten we dan toch minstens de ghola doden. Sheeana kan kinderen krijgen. We zouden-'

'Dit project is niet louter een teeltproject en dat is het ook nooit geweest!'

'Maar dat kunnen we er toch van maken! Stel dat je het mis hebt wat betreft de kracht die achter de Atreides voorzienigheid steekt?'

'Al jouw voorstellen leiden tot vervreemding van Rakis en van de Tleilaxu, Bell.'

'De Zusterorde zou het vijftig generaties lang kunnen uitzingen op onze huidige melangevoorraad. En als we het rantsoeneren nog veel langer.'

'Vind jij vijftig generaties soms al flink lang, Bell? Begrijp je dan niet dat het nu juist die instelling is waardoor jij niet op mijn stoel zit?'

Bellonda duwde zich bij de tafel vandaan. Haar stoel schraapte ruw over de vloer. Taraza kon zien dat ze niet overtuigd was. Bellonda was niet langer te vertrouwen. Misschien was zij wel degene die zou moeten sterven. En waar was daarin de edele bestemming terug te vinden?

'Zo komen we nergens,' zei Taraza. 'Laat me alleen.'

Toen ze eenmaal alleen was overwoog Taraza opnieuw de boodschap van Odrade. Onheilspellend. Het was makkelijk te begrijpen dat Bellonda en anderen zo heftig reageerden. Maar dat bewees een gevaarlijk gebrek aan beheersing.

Voorlopig is het nog te vroeg om de laatste wil van de Zusterorde in een testament vast te leggen!

Op een eigenaardige manier deelden Odrade en Bellonda dezelfde angst, maar vanwege die angst kwamen ze tot een verschillend besluit. Odrades uitleg van die boodschap in het gesteente van Rakis hield een oude waarschuwing in:

Ook dit zal vergaan.

Moeten we nu aan ons eind komen, verpletterd door roofzuchtige horden uit de Verstrooiing'?

Maar het geheim van de axolotl-tanks was bijna binnen het bereik van de Zusters.

Als we dat kunnen bemachtigen, kan niets ons meer tegenhouden!

Taraza liet haar blik over de onderdelen van haar kamer dwalen. De macht van de Bene Gesserit lag nog steeds hier. Het Kapittel bleef verborgen achter een wal van non-schepen, en de plaats ervan was nergens anders opgetekend dan in het hoofd van haar eigen mensen. Onzichtbaarheid.

Tijdelijke onzichtbaarheid! Ongelukken bleven mogelijk.

Taraza trok haar schouders naar achteren. Neem voorzorgsmaatregelen maar leef niet in hun schaduw. Immer steels. De Litanie tegen de Angst was heel doelmatig als je schaduwen wilde vermijden.

Van ieder ander dan Odrade zou de waarschuwende boodschap met zijn verontrustende gevolgtrekking dat de Dwingeland nog steeds zijn Gouden Weg behoedde, veel minder angstaanjagend geweest zijn.

Die vervloekte Atreides gave!

'Niet meer dan een geheim genootschap?'

Taraza knarsetandde van ergernis.

'Herinneringen zijn niet genoeg tenzij die )e tot een edele bestemming roepen!'

En stel dat het waar was dat de Zusterorde niet langer de muziek van het leven hoorde?

Verdomme! De Dwingeland kon hen nog steeds treffen.

Wat probeert hij ons te vertellen? Zijn Gouden Weg kon niet in gevaar zijn. Daar had de Verstrooiing voor gezorgd. Mensen hadden hun soort in talloze richtingen verspreid als de stekels van een egel.

Had hij een visioen gehad van de terugkeer van de Verstrooiden? Zou hij mogelijk dit braambos aan de voet van zijn Gouden Weg hebben kunnen voorzien?

Hij wist dat wij zijn vermogens zouden wantrouwen. Hij wist het!

Taraza dacht aan de zich opstapelende rapporten over de Verdoolden die naar hun oorsprong terugkeerden. Een opmerkelijke schakering mensen en artefacten gepaard aan een opmerkelijke graad van geheimhouding en overvloedige blijken van een complot. Non-schepen van eigenaardige bouw, wapens en artefacten van adembenemende volmaaktheid. Uiteenlopende mensen met uiteenlopende gewoonten.

Sommige verbazingwekkend primitief. Oppervlakkig beschouwd althans.

En ze verlangden veel meer dan alleen melange. Taraza herkende de eigenaardige vorm van mystiek die de Verstrooiden terugdreef: 'Wij willen jullie oudste geheimen!'

En de boodschap van de Achtenswaarde Matres was ook duidelijk genoeg: 'Wat we willen hebben, nemen we.'

Odrade heeft alle sleutels in handen, dacht Taraza. Ze had Sheeana. Als Burzmali slaagde zou ze weldra ook de ghola hebben. Ze had de Tleilaxu Meester der Meesters. Ze kon Rakis zelf krijgen!

Als ze maar geen Atreides was!

Taraza keek naar de woorden die nog steeds op haar tafel-scherm dansten: een vergelijking van deze jongste Duncan Idaho met alle omgekomen voorgangers. Elke nieuwe ghola verschilde in geringe mate van zijn voorlopers. Dat was overduidelijk. De Tleilaxu waren iets aan het vervolmaken. Maar wat? Lag de sleutel verborgen in die nieuwe gelaatsdansers? De Tleilaxu waren kennelijk op zoek naar een niet op te sporen gelaatsdanser, kameleons met een volmaakte schutkleur, vorm nabootsers die niet alleen de oppervlakkige herinneringen van hun slachtoffers overnamen maar ook hun diepste gedachten en zelfs hun persoonlijkheid. Het was een vorm van onsterfelijkheid die nog verleidelijker was dan de manier die de Tleilaxu momenteel gebruikten. Dat was kennelijk de reden waarom ze deze lijn volgden.

Haar eigen conclusie stemde overeen met die van het merendeel van haar raadslieden: zo'n nabootser zou de nagebootste persoon worden. Odrades verslagen over de gelaatsdanser Tuek wezen daar sterk op. Zelfs de Tleilaxu Meesters zouden mogelijk zo'n gelaatsdanser niet uit zijn aangenomen vorm en gedrag kunnen losschudden.

En uit zijn geloof.

Die vervloekte Odrade!

Ze had haar Zusters in een hoek gedreven. Ze hadden geen andere keus dan de koers te volgen die Odrade aangaf en Odrade wist dat!

Hoe wist ze dat? Opnieuw die wilde gave? Ik kan niet in den blinde handelen. Ik moet het weten. Taraza werkte een vertrouwd programma af om haar kalmte terug te krijgen. Ze durfde geen belangrijke beslissingen te nemen in zo'n gefrustreerde gemoedstoestand. Een lange blik op de beeltenis van Chenoeh hielp. Taraza stond op uit haar stoelhond en ging weer voor haar meest geliefde raam staan.

Ze vond het vaak heel rustgevend om naar dit landschap te kijken en te zien hoe de afstanden veranderden met de dagelijkse beweging van het zonlicht en de verschuivingen in het uitstekend beheerste weer van de planeet.

Ze merkte dat ze honger had.

Ik eet vandaag met de leerlingen en de leken-Zusters mee.

Soms hielp het als ze jonge mensen om zich heen verzamelde en bedacht hoe hardnekkig etensrituelen toch waren, de vaste dagelijkse tijden - morgen, middag en avond. Dat vormde een betrouwbaar bindmiddel. Ze genoot ervan om naar haar mensen te kijken. Ze leken op een vloedgolf die van diepere dingen verhaalde, van onzichtbare krachten en grotere machten die zich handhaafden omdat de Bene Gesserit de manieren had gevonden om met die handhaving mee te stromen.

Deze gedachten herstelden Taraza's evenwicht. Ze kon tijdelijk afstand nemen van de vragen die haar dwars zaten. Ze kon ze zonder hartstocht beschouwen.

Odrade en de Dwingeland hadden gelijk: Zonder edele bestemming zijn we niets.

Maar ze kon niet aan de gedachte ontkomen dat er op Rakis kritieke beslissingen werden genomen door een mens die aan die eeuwig terugkerende Atreides zwakheden leed. Odrade had altijd al een aantal kenmerkende Atreides zwakheden vertoond. Ze was bepaald vriendelijk geweest tegen dwalende leerlingen. Uit zulk gedrag ontwikkelden zich genegenheden!

Gevaarlijke, het verstand verduisterende genegenheden.

Dit verzwakte anderen die vervolgens dit lakse gedrag moesten compenseren. Er werd een beroep gedaan op bekwamer Zusters om de dwalende leerlingen tot de orde te roepen en hun zwakheden te corrigeren. Odrades gedrag had natuurlijk wel die zwakke punten in de leerlingen aan het daglicht gebracht. Dat moest ze toegeven. Misschien was dat Odrades redenering ook wel.

Terwijl ze zo zat te denken trad er ongemerkt een krachtige verschuiving op in Taraza's gewaarwordingen. Ze moest een hevig gevoel van eenzaamheid onderdrukken. Het zat haar dwars. Weemoed kon evenzeer het verstand verduisteren als genegenheid... of zelfs liefde. Taraza en de waakzame Zusters uit haar Herinneringen schreven zulke gemoedsbewegingen toe aan het besef van haar eigen sterfelijkheid. Ze moest het feit onder ogen zien dat ze op zekere dag niet meer zou zijn dan een stel herinneringen in het levende lijf van iemand anders.

Herinneringen en toevallige ontdekkingen, zag ze, hadden haar kwetsbaar gemaakt. En net nu ze al haar beschikbare vermogens nodig had!

Maar ik ben nog niet dood.

Taraza wist hoe ze haar evenwicht moest herwinnen. En ze kende de gevolgen ervan. Na zulke aanvallen van weemoed was haar greep op haar leven en haar doelstellingen altijd extra krachtig. Odrade was met haar afwijkende gedrag een bron van kracht voor haar Moeder Superior.

Odrade wist dat. Taraza grijnsde verbeten bij die gedachte. Het gezag van de Moeder Superior over haar Zusters nam altijd enorm toe na zo'n weemoedige bui. Anderen hadden dit ook opgemerkt, maar alleen Odrade was op de hoogte van haar woede.

Daar!

Taraza besefte dat ze het benauwende zaad van haar gefrustreerde ergernis had gevonden.

Odrade had bij diverse gelegenheden duidelijk herkend wat er aan het gedrag van de Moeder Superior ten grondslag lag. Een reusachtige krijsende woede over de manieren waarop anderen haar leven hadden gebruikt. De kracht van die onderdrukte woede was verschrikkelijk, ook al kon hij nooit geuit worden op een manier die er werkelijk lucht aan gaf. Die woede mocht nimmer genezen. Wat deed hij een pijn! En het feit dat Odrade ervan op de hoogte was maakte de pijn alleen nog maar heviger.

Zulke dingen deden uiteraard precies wat er van ze verwacht werd. Bene Gesserit taken ontwikkelden bepaalde geestelijke spieren. Ze bouwden lagen eelt op die nooit aan buitenstaanders getoond mochten worden. Liefde was een van de meest gevaarlijke krachten in het heelal. Zij moesten zich daartegen beschermen. Een Eerwaarde Moeder kon nooit vertrouwelijk persoonlijk worden, zelfs niet in haar werk voor de Bene Gesserit.

Doen alsof: wij spelen de rol die noodzakelijk is om ons te redden. De Bene Gesserit zal overeind blijven!

Hoe lang zouden ze dit keer ondergeschikt zijn? Weer vijfendertighonderd jaar? Ach, laat ze allemaal barsten! Het zou evengoed maar een tijdelijke zaak zijn.

Taraza draaide het raam met zijn genezende uitzicht haar rug toe. Ze voelde zich inderdaad beter. Nieuwe kracht doorstroomde haar. Ze had nu kracht genoeg om die knagende tegenzin te overwinnen die haar had weerhouden om de onontbeerlijke beslissing te nemen.

Ik zal naar Rakis gaan.

Ze kon niet langer om de bron van haar eigen tegenzin heen. Misschien zal ik moeten doen wat Bellonda wenst.