De vrouw die in het ochtendlicht van de Kapittelplaneet aan de andere kant van de tafel tegenover Eerwaarde Moeder Superior Alma Mavis Taraza stond, was lang en lenig. De lange abamantel die haar van schouders tot vloer in glanzend zwart hulde, slaagde er niet in de bevalligheid te verhullen waarin haar lijf elke beweging uitdrukte.

Taraza boog zich naar voren op haar stoelhond en keek naar de Archiefuitgang die zijn compacte Bene Gesserit schrifttekens vlak boven het tafelblad projecteerde waar alleen haar ogen ze konden zien.

'Darwi Odrade,' vermeldde het beeldscherm als identiteit van de staande vrouw en dan volgde de kernachtige levensbeschrijving die Taraza al tot in de kleinste bijzonderheden kende. Het beeldscherm had verschillende doeleinden - het bood de Moeder Superior een betrouwbaar geheugensteuntje, het gaf haar gelegenheid om af en toe even na te denken terwijl ze net deed of ze het dossier bestudeerde, en het was een doorslaggevend bewijsstuk als zich uit dit onderhoud misschien iets negatiefs zou ontwikkelen.

Odrade had negentien kinderen gebaard voor de Bene Gesserit, las Taraza terwijl de gegevens aan haar ogen voorbij schoven. Elk kind van een andere vader. Dat was niet erg bijzonder, maar zelfs de meest speurende blik kon zien dat deze onontbeerlijke dienst aan de Zusters Odrades figuur niet lomp had gemaakt. Haar gezicht had door haar lange neus en de bijbehorende hoekige konen van nature een trotse uitdrukking. Al haar trekken mondden uit in een smalle puntige kin. Maar haar mond was vol en beloofde een hartstocht die door haar zorgvuldig in toom gehouden werd.

Op Atreides genen kunnen we toch altijd weer vertrouwen, dacht Taraza.

Achter Odrades rug wapperde een gordijn voor een raam en ze keek om. Ze bevonden zich in Taraza's huiskamer, een kleine, bevallig gemeubileerde ruimte die helemaal in verschillende tinten groen was gestoffeerd. Alleen de spierwitte vacht van Taraza's stoelhond maakte haar los uit de achtergrond. De erkerramen van de kamer lagen op het oosten en keken uit op de tuin en het grasveld, met als achtergrond de verre, besneeuwde bergtoppen van de Kapittelplaneet.

Zonder op te kijken zei Taraza: 'Het deed me genoegen dat Lucilla en jij allebei de opdracht aanvaardden. Dat maakt mijn taak heel wat lichter.'

'Ik zou die Lucilla graag ontmoet hebben,' zei Odrade terwijl ze omlaag staarde naar Taraza's gebogen hoofd. Odrades stem was een zachte alt.

Taraza schraapte haar keel. 'Helemaal niet nodig. Lucilla is een van onze beste Prenters. Jullie hebben uiteraard allebei een identieke vooruitstrevende conditionering gehad om jullie hierop voor te bereiden.'

Taraza's terloopse woorden hadden bijna iets beledigends en alleen omdat ze haar al zo lang kende, wist Odrade haar snel groeiende afkeer te onderdrukken. Het kwam gedeeltelijk door dat woord 'vooruitstrevend', besefte ze. Haar Atreides voorouders kwamen steigerend in verzet tegen dat woord. Het leek wel of de vrouwelijke voorouders in haar geheugen gezamenlijk de onbewuste aannames en ongecontroleerde vooroordelen achter het begrip te lijf wilden.

''Alleen vooruit strevenden denken echt. Alleen vooruitstreven' den zijn verstandig. Alleen vooruit strevenden begrijpen de noden van hun medemensen.'

Wat lag er een hoop boosaardigheid verborgen in dat woord! dacht Odrade. Wat een hoop heimelijk ego dat zich superieur wenste te voelen.

Odrade hield zichzelf voor dat Taraza, ondanks de terloopse, beledigende toon die ze had aangeslagen, het woord uitsluitend in de orthodoxe zin had gebruikt; Lucilla's algemene ontwikkeling was een zorgvuldige nabootsing van die van Odrade.

Taraza leunde wat gerieflijker achterover, maar haar ogen bleven op het beeldscherm recht voor haar gericht. Het licht uit de ramen op het oosten viel recht op haar gezicht en tekende schaduwen onder haar neus en haar kin. Taraza was een kleine vrouw, iets ouder dan Odrade, en ze had nog heel wat over van de schoonheid die haar ook met lastige vaders tot zo'n betrouwbare fokmoeder had gemaakt. Haar gezicht was lang en ovaal en ze had zacht glooiende wangen. Ze droeg haar zwarte haar, dat op haar hoge voorhoofd duidelijk in een puntje groeide, strak naar achteren. Als Taraza praatte ging haar mond maar een miniem stukje open; ze had een geweldige spierbeheersing. Iemand die naar haar keek had meestal vooral aandacht voor haar ogen met hun dwingende blauw-in-blauw. Het geheel gaf een effect van een glad gelaatsmasker waar maar heel weinig doorheen glipte dat haar ware gevoelens kon verraden.

Odrade herkende deze houding ook nu weer bij de Moeder Superior. Over enkele seconden zou Taraza in zichzelf beginnen te mompelen. En jawel hoor, precies op het voorspelde moment begon Taraza te mompelen.

De Moeder Superior zat te denken terwijl ze de levensbeschrijving op het beeldscherm uiterst nauwlettend volgde. Ze had haar aandacht over een heleboel dingen verdeeld.

Odrade vond dat een geruststellende gedachte. Taraza geloofde niet in het bestaan van zoiets als een heilzame macht die over de mensheid waakte. De Missionaria Protectiva en de oogmerken van de Bene Gesserit waren in Taraza's heelal de enige dingen die telden. Alles wat die oogmerken diende, zelfs de kuiperijen van de reeds lang gestorven Dwingeland, kon als goed beschouwd worden. Al het andere was slecht. Vreemde invloeden uit de Verstrooiing - in het bijzonder die terugkerende nakomelingen die zichzelf Achtenswaarde Matres' noemden - waren niet te vertrouwen. Taraza's eigen mensen, zelfs die Eerwaarde Moeders die haar in de Raad weerstreefden, waren de steun en toeverlaat van de Bene Gesserit, het enige dat te vertrouwen was.

Nog steeds zonder op te kijken zei Taraza: 'Weet je dat als je de millennia die aan de Dwingeland vooraf gingen vergelijkt met die van na zijn dood, de afname in grootschalige conflicten buitengewoon opvallend is? Sedert de Dwingeland is het aantal van dergelijke conflicten teruggelopen tot minder dan twee procent van wat het daarvoor was.'

'Voor zover wij weten,' zei Odrade.

Taraza's blik kwam omhoog en ging onmiddellijk weer omlaag. 'Wat?'

'Wij kunnen op geen enkele manier bepalen hoeveel oorlogen er buiten onze gezichtskring zijn uitgevochten. Heb je statistische gegevens van de mensen uit de Verstrooiing?'

'Natuurlijk niet!'

'Wat jij zegt is dat Leto ons getemd heeft,' zei Odrade.

'Als je het zo wilt uitdrukken.' Taraza plaatste een merktekentje bij iets dat ze op haar beeldscherm zag.

'Komt de eer niet ook deels toe aan onze geliefde Bashar Miles Teg?' vroeg Odrade. 'Of aan zijn begaafde voorgangers?'

'Wij hebben die mensen uitgekozen,' zei Taraza.

'Ik begrijp niet in hoeverre deze martiale discussie ter zake is,' zei Odrade. 'Wat heeft die te maken met ons huidige probleem?'

'Er zijn mensen die menen dat we met een lelijke klap kunnen terugvallen in de toestand van voor-de-Dwingeland.'

'Zo?' Odrade tuitte haar lippen.

'Diverse groeperingen onder onze Verdoolde Schapen verkopen wapens aan iedereen die ze wil of kan kopen.' 'Bijzonderheden?' vroeg Odrade.

'Gammu wordt overstroomd met ingewikkelde wapens en er bestaat weinig twijfel over dat de Tleilaxu bezig zijn een flinke voorraad op te bouwen van een aantal van de onaangenamere wapens.'

Taraza leunde achterover en wreef over haar slapen. Ze zei met zachte, bijna mijmerende stem: 'Wij menen dat we besluiten nemen die van het grootste gewicht zijn en gebaseerd op de hoogst mogelijke principes.'

Ook dit had Odrade al eerder meegemaakt. Ze zei: 'Heeft de Moeder Superior twijfels over de juistheid van de beslissingen van de Bene Gesserit?'

'Twijfels? O, nee. Maar ik voel me wel gefrustreerd. Wij werken ons hele leven voor deze uiterst verfijnde oogmerken en wat merken we uiteindelijk? We merken dat veel van de dingen waaraan wij ons leven hebben gewijd zijn voortgekomen uit onbenullige beslissinkjes. Ze kunnen teruggevoerd worden op verlangen naar persoonlijk gerief of gemak en ze hadden totaal niets te maken met onze hoge idealen. Wat er werkelijk op het spel stond was een wereldlijke werkafspraak die de behoeften bevredigde van degenen die de beslissingen wel konden nemen.'

'Ik heb je dat wel eens politieke noodzaak horen noemen,' zei Odrade.

Taraza sprak nors en beheerst terwijl ze haar blik weer op het beeldscherm voor zich richtte. 'Als wij vastroesten in onze oordelen dan kun je er zeker van zijn dat de Bene Gesserit ten onder gaat.'

'In mijn levensverhaal zul je geen onbenullige beslissingen aantreffen,' zei Odrade.

'Ik zoek naar gronden voor zwakke plekken, naar fouten.' 'Die zul je ook niet vinden.'

Taraza moest heimelijk lachen. Ze herkende deze egocentrische opmerking: Odrades manier om de Moeder Superior te prikkelen. Odrade kon heel goed net doen of ze ongeduldig was, terwijl ze zich in werkelijkheid had ingesponnen in een tijdloos web van geduld.

Toen Taraza niet toehapte, wachtte Odrade kalmpjes verder af - rustige ademhaling, kalme geest. Geduld kwam zonder erbij na te denken. De Zusters hadden haar lang geleden al geleerd hoe je heden en verleden moest verdelen in gelijktijdige stromingen. Terwijl ze gewoon haar onmiddellijke omgeving in de gaten hield, kon ze tegelijk hier en daar een stukje uit haar verleden oppakken en dat opnieuw beleven, alsof het geprojecteerd werd op een scherm dat voor het heden was geplaatst.

Geheugenwerk, dacht Odrade. Dingen die nodig bovengehaald moesten worden om ze tot rust te brengen. En als al het andere begon te vervelen, was er nog altijd haar verwarde jeugd.

Er was een tijd geweest dat Odrade net zo leefde als de meeste andere kinderen leefden; in een huis met een man en een vrouw die dan misschien wel niet haar ouders waren maar in ieder geval haar ouders vervingen. Alle andere kinderen die ze toen kende leefden in gelijksoortige omstandigheden. Ze hadden pappa's en mamma's. Soms werkte alleen pappa buitenshuis. Soms moest alleen mamma voor haar werk de deur uit. In Odrades geval bleef de vrouw thuis en hoefde er geen crecheverzorgster op het kind te passen onder werktijd. Veel later kreeg Odrade te horen dat haar natuurlijke moeder een grote som geld had betaald om dit mogelijk te maken voor het kleine meisje dat op die manier open en bloot verborgen was.

'Ze verborg jou bij ons omdat ze van je hield,' legde de vrouw uit toen Odrade oud genoeg was om het te begrijpen. 'Daarom mag je nooit verklappen dat wij niet je echte ouders zijn.'

Liefde had er niets mee te maken, ontdekte Odrade later. Eerwaarde Moeders handelden niet uit zulke wereldse beweegredenen. En Odrades natuurlijke moeder was een Bene Gesserit geweest.

Dit alles werd Odrade verteld volgens het oorspronkelijke plan. Haar naam: Odrade. Iedereen die niet speciaal blijk wilde geven van genegenheid of boosheid noemde haar altijd Darwi. Speelkameraadjes kortten dat vanzelf af tot Dar.

Maar niet alles verliep volgens het oorspronkelijke plan. Odrade herinnerde zich een smal bed in een kamer die was opgevrolijkt met schilderijtjes van dieren en fantasielandschappen aan de lichtblauwe wanden. In het voorjaar en in de zomer deed een lichte bries de witte gordijnen voor het raam opbollen. Odrade herinnerde zich dat ze op het smalle bed op en neer wipte - een fantastisch vrolijk spelletje: op, neer, op, neer. Dolle pret. Armen vingen haar midden in een sprong op en klemden haar stevig vast. Het waren mannenarmen: een rond gezicht met een klein snorretje dat haar kietelde tot ze het uitgierde van het lachen. Het bed bonkte tegen de muur als ze erop sprong en er waren helemaal deuken in de muur te zien van al dat gebonk.

Het was deze herinnering die Odrade nu door haar gedachten speelde; een herinnering die ze niet graag weer liet afglijden in de put van het redelijk denken. Deuken in de wand. Deuken van lachen en plezier. Wat waren ze klein voor dingen die zoveel betekenden.

Eigenaardig dat ze de laatste tijd steeds vaker aan pappa had moeten denken. Niet alle herinneringen waren vrolijk. Er waren tijden geweest dat hij boos-bedroefd was, en mamma had gewaarschuwd dat ze zich 'niet te veel moest hechten'. Hij had een gezicht dat een heleboel frustraties weerspiegelde. Zijn stem blafte als hij zijn boze buien had. Dan liep mamma heel zachtjes en haar ogen stonden zorgelijk. Odrade voelde de zorgen en de angst en nam het de man kwalijk. De vrouw wist het beste hoe ze dan met hem om moest gaan. Ze kuste hem achter in zijn hals, ze streelde hem over zijn wang en fluisterde in zijn oor.

Deze antieke 'natuurlijke' gemoedsbewegingen hadden een Bene Gesserit psychiater-proctor handen vol werk aan Odrade bezorgd voor ze waren uitgebannen. Maar zelfs nu waren er nog achtergebleven restjes op te ruimen. Zelfs nu wist Odrade dat niet alles verdwenen was.

Toen ze de zorgvuldige manier zag waarop Taraza het dossier van haar leven bestudeerde, vroeg Odrade zich af of dat misschien de fout was die de Moeder Superior zag.

Ze weten nu toch zo langzamerhand wel dat ik de emoties uit die vroege periode wel aankan.

Het was allemaal al zo lang geleden. Toch moest ze toegeven dat de herinnering aan de man en de vrouw haar nog steeds was bijgebleven; de band was zo krachtig dat de herinnering waarschijnlijk nooit volledig uitgewist zou kunnen worden. Vooral die aan mamma niet.

De hoogzwangere Eerwaarde Moeder die Odrade had gebaard had haar op die plek op Gammu verscholen om redenen die Odrade nu heel goed begreep. Odrade koesterde geen wrok. Het was nodig geweest voor hun beider overleving. De problemen sproten voort uit het feit dat de pleegmoeder Odrade iets gaf dat de meeste moeders hun kinderen geven, dat iets dat de Zusters zo wantrouwden - liefde.

Toen de Eerwaarde Moeders kwamen, had de pleegmoeder zich niet verzet tegen het weghalen van haar kind. Er kwamen twee Eerwaarde Moeders met een heel contingent mannelijke en vrouwelijke proctors. Naderhand had het heel lang geduurd voor Odrade begreep van welk belang dat hartverscheurende moment van scheiden was geweest. De vrouw had in haar hart altijd geweten dat de dag van het afscheid komen zou. Het was slechts een kwestie van tijd. Maar toch, toen de dagen jaren werden - bijna zes standaardjaren - had de vrouw hoop durven koesteren.

En toen kwamen de Eerwaarde Moeders met hun stoere helpers. Ze hadden gewoon afgewacht tot de kust veilig was, tot ze er zeker van waren dat geen enkele jager wist dat dit een door de Bene Gesserit geplande Atreides telg was.

Odrade zag dat de pleegmoeder een heleboel geld kreeg. De vrouw gooide het geld op de grond. Maar geen woord van protest kwam over haar lippen. De volwassenen die erbij betrokken waren wisten waar de macht lag.

Nu ze die opeengepakte emoties weer opriep, kon Odrade nog zo voor zich zien hoe de vrouw op een rechte stoel naast het raam aan de straatkant ging zitten en daar met haar armen om haar eigen schouders van voor naar achteren begon te wiegen, van voor, naar achteren, naar voor. Er kwam geen geluid over haar lippen.

De Eerwaarde Moeders gebruikten de Stem en hun formidabele listen, plus de verdovende rook van bepaalde kruiden en hun overweldigende aanwezigheid om Odrade in hun klaarstaande grondwagen te lokken.

'Het is maar voor korte tijd. Je echte moeder heeft ons gestuurd.'

Odrade voelde dat het leugens waren, maar haar nieuwsgierigheid kreeg de overhand. Mijn echte moeder.

Het laatste wat ze zag van de vrouw die de enige vrouwelijke ouder was geweest die zij kende, was het beeld van die gestalte voor het raam die met een smartelijke trek op haar gezicht en haar armen om haar schouders van voor naar achteren wiegde.

Later, toen Odrade praatte over teruggaan naar de vrouw, werd dat geheugenbeeld ingelijfd bij een gewichtige Bene Gesserit les.

'Liefde leidt tot ellende. Liefde is een oeroude kracht die in zijn tijd zijn nut had, maar die niet langer nodig is voor het in stand houden van de soort. Onthou goed welke vergissing die vrouw maakte, onthou de pijn.'

Tot ver in haar tienerjaren had Odrade zich aangepast door te dagdromen. Als ze een volwaardige Eerwaarde Moeder was zou ze echt terugkeren. Ze zou teruggaan en die liefhebbende vrouw opsporen, ze zou haar vinden ook al had ze geen andere namen dan 'mamma' en 'Sibia'. Odrade herinnerde zich het lachen van volwassen vrienden die de vrouw 'Sibia' genoemd hadden.

Mamma Sibia.

Maar de Zusters ontdekten haar dagdromerijen en spoorden de bron ervan op. Ook dat werd voor een les gebruikt.

'Dagdromen is het prille ontwaken van wat wij simultaan-stroom noemen. Het is een werktuig van wezenlijk belang voor het redelijke denken. Daarmee kan men de geest vrijmaken om beter te kunnen denken.'

Simultaan stroom.

Odrade richtte haar blik op Taraza achter de tafel in haar huiskamer. Jeugdtrauma's moesten zorgvuldig worden opgeslagen op een gereconstrueerde geheugenplaats. Dat alles was voorgevallen op het verre Gammu, de planeet die na de Grote Hongersnood en de Verstrooiing door het volk van Dan opnieuw was opgebouwd. Het volk van Dan - in die tijd Caladan. Odrade gebruikte de standvastige houding van de Andere Herinneringen, die haar bewustzijn waren binnengestroomd tijdens de speciemarteling toen ze een waarlijk volwaardige Eerwaarde Moeder was geworden, om zich stevig vast te klampen aan redelijke gedachten.

Simultaanstroom... het bewustzijnsfilter... Andere Herinneringen.

Wat een machtige werktuigen hadden de Zusters haar gegeven. Wat een gevaarlijke werktuigen. Al die andere levens die daar vlak achter het gordijn van het bewustzijn lagen, werktuigen voor overleving en niet een makkelijke manier om terloopse nieuwsgierigheid te bevredigen.

Taraza vertaalde het materiaal dat voor haar ogen langsgleed en zei: 'Jij graaft te veel in je Andere Herinneringen. Dat slorpt energie op die je beter voor iets anders had kunnen bewaren.'

De blauw-in-blauwe ogen van de Moeder Superior staarden Odrade met een stekende blik aan. 'Jij gaat soms tot de rand van wat je lijf kan verdragen. Dat kan tot je voortijdige dood leiden.'

'Ik ben voorzichtig met de specie, Moeder.'

'Dat is je geraden ook! Een lichaam kan slechts een bepaalde hoeveelheid melange verdragen, slechts een bepaalde hoeveelheid gewroet in zijn verleden!'

'Heb je mijn fout gevonden?' vroeg Odrade.

'Gammu!' Slechts een woord, maar het was een hele toespraak.

Odrade wist het. Het onvermijdelijke trauma van die laatste jaren op Gammu. Die waren een afleidende factor waarvan de wortels blootgelegd moesten worden om ze redenerenderwijs aanvaardbaar te maken.

'Maar ik word naar Rakis gestuurd,' zei Odrade.

'En zorg ervoor dat je de sententien van de gematigdheid niet vergeet. Onthoud wie je bent!'

Opnieuw boog Taraza zich naar haar beeldscherm. Ik ben Odrade, dacht Odrade.

In de Bene Gesserit scholen, waar voornamen meestal snel in de vergetelheid raakten, werd de presentielijst altijd aan de hand van achternamen gecontroleerd. Vrienden en kennissen kregen de gewoonte om de naam van de presentielijst te gebruiken. Ze kwamen er al gauw achter dat het delen van een geheim of een vriendennaam een oeroud instrument was om iemand in de val van genegenheid te laten lopen.

Taraza die drie klassen hoger zat dan Odrade, had opdracht gekregen om 'het jongere meisje op sleeptouw te nemen'; een door oplettende onderwijzers zorgvuldig overwogen band.

'Op sleeptouw nemen' betekende dat er in bepaalde mate over de jongste gebaasd werd, maar het omvatte ook gewichtige zaken die beter overgebracht konden worden door iemand die meer van de eigen leeftijd was. Taraza die toegang had tot de persoonsgegevens van haar pupil, begon het jongere meisje 'Dar' te noemen. In antwoord daarop noemde Odrade haar 'Tar'. De twee namen bleven hardnekkig plakken - Dar en Tar. Zelfs nadat ze door Eerwaarde Moeders waren betrapt en berispt, vergisten ze zich af en toe toch weer, al was het alleen maar voor de lol.

Nu ze zo naar Taraza stond te kijken zei Odrade: 'Dar en Tar.'

Taraza's mondhoeken krulden een beetje omhoog.

'Wat zit er in mijn dossier dat je niet al dubbel en dwars weet?' vroeg Odrade.

Taraza leunde achterover en wachtte tot haar stoelhond zich aan haar nieuwe houding had aangepast. Ze liet haar ineengeslagen handen op het tafelblad rusten en keek op naar de jongere vrouw.

Eigenlijk niet zo erg veel jonger, dacht Taraza.

Maar vanaf haar schooltijd had Taraza Odrade gezien als behorend bij een jongere leeftijdsgroep en dat had een kloof veroorzaakt die het verstrijken van hoeveel jaren ook nimmer zou kunnen dichten.

'Altijd voorzichtig zijn in het beginstadium, Dar,' zei Taraza.

'Dit project is zijn beginstadium al lang voorbij,' zei Odrade.

'Maar jouw aandeel erin gaat nu van start. En we storten ons daarmee in een begin zoals we dat nog nooit eerder gewaagd hebben.'

'Krijg ik nu alles over het ghola te horen?' 'Nee.'

Meer niet. Alle blijken van meningsverschil op hoog niveau en de 'noodzaak om te weten' met een enkel woord van tafel geveegd. Maar Odrade begreep het. Er bestond een organisatorisch voorschrift dat nog door het oorspronkelijke Bene Gesserit Kapittel was opgesteld en dat het met slechts minieme veranderingen duizenden jaren had uitgehouden. Bene Gesserit afdelingen werden doorsneden door scherpe horizontale en verticale scheidslijnen die hen in aparte groepjes onderverdeelden die uitsluitend hier, helemaal aan de top onder een enkel opperbevel stonden. Taken (te lezen als 'toegewezen rol') werden in verschillende cellen tegelijk uitgevoerd. Deelnemers die in de ene cel meedraaiden, kenden hun collega's uit andere parallelle cellen niet.

Maar ik weet dat Eerwaarde Moeder Lucilla in zo'n -parallelle cel zit, dacht Odrade. Dat is het enige logische antwoord.

Ze zag de noodzaak in. Het was al een oeroud idee, overgenomen van geheime revolutionaire organisaties. De Bene Gesserit hadden zichzelf altijd gezien als blijvende revolutionairen. Het was een revolutie die pas in de tijd van de Dwingeland, Leto 11, onderdrukt was.

Onderdrukt, maar niet afgewend of tot staan gebracht, hield Odrade zichzelf voor.

'Vertel me eens,' zei Taraza, 'of je enig onmiddellijk gevaar voor de Zusters bespeurt in wat jij nu gaat doen.'

Het was een van Taraza's eigenaardige vragen, die Odrade had leren beantwoorden uit een woordeloos instinct dat vervolgens in woorden kon worden uitgedrukt. Vlug zei ze: 'Als we niets doen, is het erger.'

'We waren tot de conclusie gekomen dat er gevaar aan vast zat,' zei Taraza. Ze sprak met een droge, afwezige stem. Taraza riep niet graag deze gave in Odrade wakker. De jongere vrouw bezat een voorspellend instinct dat gevaar voor de Zusters kon signaleren. Dat stamde natuurlijk van de wilde inbreng in haar genetische lijn - de Atreides met hun gevaarlijke begaafdheden. Op Odrades teeltdossier stond een speciaal stempel: 'Alle nakomelingen nauwgezet onderzoeken.' Twee van die nakomelingen waren stilletjes om het leven gebracht.

Ik had Odrades gave nu niet moeten wekken, dacht Taraza, zelfs niet voor een enkele seconde. Maar soms was de verleiding erg groot.

Taraza liet het beeldscherm in haar tafelblad zakken en keek naar het lege oppervlak terwijl ze zei: 'Ook al vind je een volmaakte partner, je mag zonder toestemming absoluut geen kind op stapel zetten terwijl je bij ons vandaan bent.'

'De vergissing van mijn natuurlijke moeder,' zei Odrade.

'De vergissing van je natuurlijke moeder was zich te laten herkennen terwijl ze zwanger was!'

Odrade had dit al eerder gehoord. De Atreides hadden iets dat zeer strenge controle van de teeltleidsters vereiste. De wilde gave, uiteraard. Ze was op de hoogte van de wilde gave, die genetische kracht die de Kwisatz Haderach had voortgebracht en de Dwingeland. Maar waar waren de teeltleidsters nu naar op zoek? Was hun benadering voornamelijk negatief? Geen gevaarlijke geboorten meer! Na hun geboorte had ze geen enkele van haar borelingen ooit teruggezien, niet noodzakelijk iets bijzonders voor de Zusters. En ze kreeg nooit een regel van haar eigen genetisch dossier onder ogen. Ook hier hielden de Zusters de machten zorgvuldig gescheiden.

En vroeger die verboden -plekken in mijn Andere Herinneringen!

Ze had de witte plekken in haar herinneringen gevonden en ze opengebroken. Het was waarschijnlijk dat alleen Taraza en misschien twee andere raadsleden (Bellonda hoogstwaarschijnlijk en een oudere Eerwaarde Moeder) toegang hadden tot dergelijke gevoelige genetische informatie.

Hadden Taraza en de anderen waarlijk gezworen liever te sterven dan gevoelige informatie aan een buitenstaander door te geven? Er was uiteindelijk een nauwkeurig opvolgingsritueel voor het geval een Eerwaarde Moeder met een sleutelpositie zou sterven buiten bereik van haar Zusters en zonder kans om haar ingekapselde levens over te dragen. Het ritueel was tijdens de heerschappij van de Dwingeland vele malen van stal gehaald. Een afschuwelijke tijd! Te weten dat hij dwars door de revolutionaire cellen van de Zusters heen keek! Monster! Ze wist dat haar Zusters nooit zo dom geweest waren te geloven dat Leto n de Bene Gesserit alleen maar niet vernietigde uit een of andere diepgewortelde loyaliteit jegens zijn grootmoeder, Vrouwe Jessica.

Ben )e daar, ] es si ca?

Odrade voelde de beroering diep in haar binnenste. Het falen van een Eerwaarde Moeder: 'Ze stond zichzelf toe om verliefd te worden!' Zo'n kleinigheid, maar wat een enorme gevolgen. Vijfendertighonderd jaar dwingelandij.

De Gouden Weg. Oneindig? Hoe zat het met de mega-triljoenen verdoolden die in de Verstrooiing waren verdwenen? Wat voor gevaar vormden die Verdoolden nu ze terugkeerden?

Alsof ze Odrades gedachten las, waar het soms veel op leek, zei Taraza: 'De Verstrooiden staan voor de deur... klaar om toe te springen.'

Odrade had de discussie gehoord: aan de ene kant gevaar en aan de andere kant iets magnetisch aantrekkelijks. Zoveel fantastische onbekende factoren. Wat zou de Bene Gesserit, met haar millennia lang door melange gescherpte gaven, allemaal niet kunnen aanvangen met zulke onaangeboorde mensenbronnen! Denk eens aan al die talloze genen! Denk eens aan al die potentiele gaven die maar vrij rondzwierven in zonnestelsels waar ze voorgoed verloren zouden kunnen gaan!

'Het is het niet-weten dat de felste angst oproept,' zei Odrade.

'En de felste eerzucht,' zei Taraza.

'Dus ik ga naar Rakis?'

'Te zijner tijd. Ik vind je geschikt voor je taak.'

'Anders zou je me die niet opgedragen hebben.'

Dat was een vertrouwde dialoog tussen hen tweeen, die nog uit hun schooltijd stamde. Maar Taraza besefte dat ze er niet bewust aan was begonnen. Te veel herinneringen verstrikten hen: Dar en Tar. Daar moest ze voor uitkijken!

'Onthoud waar je loyaliteiten liggen,' zei Taraza.