Door jullie geloof in singulariteiten, in granulaire, op zichzelf staande feitjes, ontkennen jullie alle beweging, zelfs de beweging van de evolutie! Zolang jullie een granulair heelal in jullie bewustzijn handhaven, zijn jullie blind voor beweging. Als dingen veranderen, verdwijnt jullie vaststaande heelal en is het niet langer toegankelijk voor jullie door jezelf beperkte zintuigen. Het heelal is aan jullie voorbij gegaan.
Eerste concept, Atreides manifest, Bene Gesserit Archief
Taraza legde haar handen tegen haar slapen met de palmen voor haar oren plat tegen haar hoofd en drukte ze naar elkaar toe. Zelfs haar vingers konden de vermoeidheid daarbinnen voelen: recht tussen de handen - uitputting. Een korte trilling van haar oogleden en ze viel in de ontspanningstrance. Handen tegen hoofd waren de enige aandachtspunten van lichamelijk bewustzijn. Honderd hartslagen lang.
Ze had dit regelmatig in praktijk gebracht sinds ze het als kind had geleerd; een van haar eerste Bene Gesserit vaardigheden. Precies honderd hartslagen. Na al die jaren ervaring kon haar lichaam ze werktuiglijk aftellen aan een onbewuste metronoom.
Toen ze op de honderdste tel haar ogen opendeed voelde haar hoofd heel wat beter. Ze hoopte dat ze minstens twee uur ongestoord zou kunnen doorwerken voor de vermoeidheid haar weer overviel. Die honderd hartslagen hadden haar tijdens haar leven heel wat extra jaren van wakker zijn opgeleverd.
Maar nu ze hedenavond over dat oude trucje nadacht, dwaalden haar gedachten af naar vroeger. Ze raakte verstrikt in haar jeugd, in de slaapzaal waar de Zuster Proctor 's nachts over het middenpad tussen de bedden liep om te controleren of ze wel allemaal netjes in hun bed lagen te slapen. Zuster haram, de Nachtproctor.
Taraza had al jaren niet meer aan die naam gedacht. Zuster Baram was kort en dik geweest, en ze had nooit een Eerwaarde Moeder kunnen worden. Niet om een onmiddellijk zichtbare reden, maar de Medische Zusters en hun Sukdokters hadden iets bij haar gevonden. Baram had nooit de speciemarteling mogen proberen. Ze was altijd heel mededeelzaam geweest over wat ze van haar kwaal wist. Die was ontdekt toen ze nog een tiener was: periodieke zenuwtrillingen die zich voordeden als ze in slaap begon te vallen. Een symptoom van iets ingrijpenders waarvoor ze dan ook was gesteriliseerd. De trillingen maakten dat Baram 's nachts vaak wakker was. Slaapzaalsurveillance was een voor de hand liggende taak.
Baram had nog andere zwakheden die haar meerderen niet hadden ontdekt. Een kind dat 's nachts wakker werd en naar het washok trippelde kon Baram tot een fluisterend gesprek verleiden. Naieve vragen lokten voornamelijk naieve antwoorden uit, maar soms gaf Baram nuttige kennis door. Ze had Taraza het ontspan trucje geleerd.
Een van de oudere meisjes had Zuster Baram op een morgen dood in het washok aangetroffen. De bevingen van de nacht proctor waren een symptoom geweest van een dodelijke aandoening, een feit dat voornamelijk van belang was voor de teeltleidsters met hun eindeloze stamboeken.
Omdat bij de Bene Gesserit gewoonlijk het volledige 'onderricht in de enkelvoudige dood' pas een flink eind na de aanvang van de acolietentijd op het programma stond, was Zuster Baram de eerste dode die Taraza ooit had gezien. Het lijk van Zuster Baram was half onder een wastafel aangetroffen; haar rechterwang lag op de tegelvloer en haar linkerhand zat om de afvoerbuis van de wastafel geklemd. Ze had haar stervende lichaam omhoog proberen te hijsen en de dood had haar bij die poging overvallen, zodat die laatste beweging zichtbaar bleef als een in barnsteen gevangen insect.
Toen ze Zuster Baram omrolden om haar weg te brengen zag Taraza een rode vlek waar de wang op de vloer had gerust. De Dag proctor gaf een zakelijke, wetenschappelijke verklaring voor die vlek. Elke ervaring kon voor deze kandidaat Eerwaarde Moeders in gegevens worden omgezet die ze later in hun acolietentij d in hun 'Gesprekken met de Dood' konden verwerken. L ij koer kleuring.
Nu ze zoveel jaren na dat voorval hier in het Kapittel achter haar eigen tafel zat, moest Taraza haar hele zorgvuldig gerichte concentratievermogen aanwenden om die herinnering te verdrijven, zodat ze haar handen vrij kreeg voor het werk dat voor haar lag. Zo veel lessen. Zo vreselijk vol, haar geheugen. Zo veel levenslopen lagen daar opgeslagen. De aanblik van het werk dat voor haar lag versterkte haar besef van in leven zijn. Dingen te doen. Ze hadden haar nodig. Gretig boog Taraza zich over haar werk.
Die vervloekte noodzaak om de ghola op Gammu op te leiden!
Maar het was nu eenmaal nodig met deze ghola. Vertrouwde bodem onder de voeten hebben ging vooraf aan het vereiste herstel van die oorspronkelijke persoonlijkheid.
Het was verstandig geweest om Burzmali naar het strijdtoneel op Gammu te sturen. Als Miles werkelijk een schuilplaats had gevonden... als hij nu zou opduiken, zou hij alle hulp nodig hebben die hij kon krijgen. Weer overwoog ze of het tijd was voor een spelletje toekomst kijken. Zo gevaarlijk! En de Tleilaxu waren gewaarschuwd dat de mogelijkheid bestond dat hun reserve ghola nodig zou zijn.
'Maak hem klaar voor aflevering.'
Haar gedachten dwaalden af naar het probleem op Rakis. Die idioot van een Tuek had beter in de gaten gehouden moeten worden. Hoe lang kon een gelaatsdanser veilig zijn rol overnemen? Maar op Odrades snelle beslissing ter plekke was niets aan te merken. Ze had de Tleilaxu in een onhoudbare positie gebracht. De dubbelganger kon ontmaskerd worden waardoor de Bene Tleilax in een poel van haat zou storten.
Het spel binnen het plan van de Bene Gesserit was erg gevoelig geworden. Al generaties lang hadden ze de priesters van Rakis een bondgenootschap met de Bene Gesserit als een wortel voor de neus gehouden. Maar nu! De Tleilaxu moesten wel denken dat de keus op hen was gevallen in plaats van op de priesters. Odrades driehoeks verbond gaf de priesters de indruk dat elke Eerwaarde Moeder de Eed van Dienstbaarheid aan de Gespleten God zou afleggen. De Priesterraad zou stotteren van opwinding bij dat vooruitzicht. De Tleilaxu zagen er natuurlijk een kans in om een melange monopolie te vestigen, als ze eindelijk de laatste, niet van hen afhankelijke bron in hun macht hadden.
Een klop op de deur vertelde Taraza dat de leerling er was met de thee. Dat was een vaste regel als de Moeder Superior tot laat doorwerkte. Taraza keek op haar tafelklok, een Ixiaans geval dat zo nauwkeurig was dat het in een eeuw niet meer dan een seconde voor of achter raakte: 1:23:11 am.
Ze riep naar de leerling dat ze binnen kon komen. Het meisje, een bleke blonde met koele, oplettende ogen, kwam binnen en zette de spullen van haar blad naast Taraza op tafel.
Taraza negeerde het meisje en staarde naar het werk dat nog op de tafel lag. Zo veel te doen. Werk was belangrijker dan slaap. Maar haar hoofd deed pijn en ze voelde de verraderlijke verdwaasdheid, verwant aan een volkomen versuft brein, die haar vertelde dat de thee weinig verlichting zou brengen. Ze had doorgewerkt tot ze geestelijk uitgeput was en dat zou eerst verholpen moeten worden, anders zou ze niet eens kunnen opstaan. In haar schouders en haar rug voelde ze een bonkende pijn.
De leerling wilde weggaan maar Taraza gebaarde haar even te wachten. 'Wil je even mijn rug masseren, Zuster?'
De vaardige handen van de leerling werkten langzaam de verkrampte spieren in Taraza's rug los. Prima meisje. Taraza moest lachen om die gedachte. Natuurlijk was het een prima meisje. Tenslotte kon je de Moeder Superior niet met een minderwaardig schepsel opschepen.
Toen het meisje weg was bleef Taraza zwijgend in gedachten verzonken zitten. Zo weinig tijd. Ze ergerde zich aan elke minuut slaap. Toch viel er niet aan te ontkomen. Uiteindelijk stelde het lichaam toch zijn onvermijdelijke eisen. Ze had nu al dagen lang telkens zo lang doorgewerkt dat haar lichaam zich niet meer snel kon herstellen. Taraza liet de thee die naast haar klaarstond gewoon staan. Ze stond op en liep door de gang naar haar kleine slaapcabine. Daar vroeg ze de nachtwacht ervoor te zorgen dat ze om elf uur 's morgens gewekt zou worden en vervolgens ging ze, met al haar kleren nog aan, op de harde brits liggen.
Kalm en regelmatig ademend sloot ze haar zintuigen af tegen afleiding en liet ze zich wegzakken tussen dromen en waken.
De slaap wilde niet komen.
Ze werkte haar hele repertoire af en nog steeds kon ze de slaap niet vatten.
Taraza lag daar eindeloos en tenslotte besefte ze dat het geen zin had om zichzelf in slaap te dwingen met een van de technieken die ze tot haar beschikking had. De toestand tussen dromen en waken zou eerst zijn trage genezende werk moeten doen. En ondertussen bleef haar geest maar doormalen.
De Rakische priesters had ze nooit als een belangrijk probleem beschouwd. Omdat ze toch al in een religie verstrikt zaten, waren de priesters met religie te manipuleren. Zij beschouwden de Bene Gesserit voornamelijk als een macht die hun dogmatische geloof kon afdwingen. Dat mochten ze best blijven geloven. Dat was de wortel voor hun neus die hen zou verblinden.
Die vervloekte Miles Teg! Drie maanden doodse stilte en van Burzmali ook al een ongunstig rapport. Verschroeide grond, tekenen die erop wezen dat er een non-schip was opgestegen. Waar zou Teg kunnen zitten? De ghola was misschien wel dood. Teg had nog nooit eerder zoiets gedaan. Ouwe Getrouwe. Daarom had ze hem juist gekozen. Dat en zijn militaire kundigheid en zijn gelijkenis met de oude Hertog Leto - alle dingen die ze in hem hadden voorbereid.
Teg en Lucilla. Een volmaakt team.
Als hij niet dood was, zou de ghola dan buiten hun bereik zijn? Hadden de Tleilaxu hem te pakken gekregen? Aanvallers uit de Verstrooiing? Er was van alles mogelijk. Ouwe Getrouwe. Geen kik. Was zijn zwijgen een boodschap? Zo ja, wat probeerde hij dan te vertellen?
Nu Schwangyu en Patrin allebei dood waren stonken de gebeurtenissen op Gammu toch wel erg naar een samenzwering. Zou Teg heel lang geleden door de vijanden van de Zusterorde in hun midden geplant kunnen zijn? Onmogelijk! Zijn eigen gezin was het bewijs van het tegendeel. Tegs dochter in hun familiewoning was al even verbijsterd als iedereen.
Drie maanden hadden ze nu al niets gehoord.
Ze had Teg gemaand om bij het beschermen van de ghola uiterst behoedzaam te werk te gaan. Teg had het grote gevaar op Gammu gezien. Dat bleek zonneklaar uit de laatste rapporten van Schwangyu.
Waar konden Teg en Lucilla de ghola naar toe gebracht hebben?
Waar hadden ze een non-schip vandaan? Samenzwering? Taraza's gedachten bleven maar ronddraaien om haar kwalijkste vermoedens. Zat Odrade hierachter? Maar wie was dan Odrades handlanger? Lucilla? Odrade en Lucilla hadden elkaar voor die korte ontmoeting op Gammu nog nooit gezien. Of wel soms? Wie boog zich over Odrades oor en ademde dezelfde lucht in als zij, beladen met stiekem gefluister? Aan Odrade was niets te merken, maar wat bewees dat? Aan Lucilla's trouw was nooit getwijfeld. Ze vervulden allebei uitstekend de hun opgedragen taak. Maar dat zouden samenzweerders ook doen.
Feiten! Taraza hunkerde naar feiten. Het bed kraakte onder haar gewicht en haar zintuigbarriere stortte in, bezweken onder haar zorgen en onder het geluid van haar eigen bewegingen. Gelaten begon Taraza opnieuw aan het ontspanningsritueel.
Ontspannen en dan slapen.
Schepen uit de Verstrooiing flitsten door Taraza's door vermoeidheid benevelde verbeelding. De Verdoolden keerden terug in hun talloze non-schepen. Had Teg daar een schip gevonden? Deze mogelijkheid werd op Gammu en elders zo heimelijk mogelijk nagetrokken. Ze probeerde de schepen uit haar verbeelding te tellen, maar ze weigerden zich ordelijk te verplaatsen, wat nodig was om de slaap op te wekken. Ineens lag Taraza klaarwakker op haar brits.
Haar onderbewustzijn wilde haar iets laten zien. Vermoeidheid had dat communicatiekanaal afgesloten maar nu - ze ging rechtop zitten, klaarwakker.
De Tleilaxu hadden contact met uit de Verstrooiing teruggekeerde mensen. Met die hoerige Achtenswaarde Matres en ook met teruggekeerde Bene Tleilax. Taraza voelde dat er een enkel patroon achter allerlei voorvallen schuilging. De Verdoolden kwamen niet terug louter uit nieuwsgierigheid naar hun herkomst. Het kuddedierenverlangen om de hele mensheid weer te verenigen was op zichzelf niet genoeg om hen terug te brengen. De Achtenswaarde Matres kwamen duidelijk met overwinningsdromen.
Maar als de Tleilaxu die met de Verstrooiing waren meegestuurd nu eens niet het geheim van de axolotl-tanks hadden meegenomen? Wat dan? Melange. De hoeren met hun oranje ogen gebruikten kennelijk een ontoereikende vervanger. De mensen uit de Verstrooiing hadden misschien het probleem van de Tleilaxu tanks niet kunnen oplossen. Ze wisten natuurlijk wel van het bestaan van axolotl-tanks en ze zouden proberen ze te herscheppen. Maar als dat niet lukte - melange!
Ze begon deze mogelijkheid in gedachten uit te werken.
De Verdoolden raakten door de voorraad echte melange heen die hun voorouders in de Verstrooiing hadden meegenomen. Wat voor bronnen hadden ze dan? De wormen van Rakis en de oorspronkelijke Bene Tleilax. De hoeren zouden hun ware belangstelling niet durven onthullen. Hun voorouders meenden dat de wormen niet overgeplaatst konden worden. Was het mogelijk dat de Verdoolde Schapen een geschikte planeet voor de wormen gevonden hadden? Natuurlijk was dat mogelijk. 2e konden wel met de Tleilaxu onderhandelen als afleidingsmanoeuvre. Rakis zou hun echte doelwit zijn. Of het tegendeel kon waar zijn.
Verplaatsbare rijkdom.
Ze had Tegs rapporten gezien over de rijkdom die op Gammu werd verzameld. Sommigen onder de terugkerende hadden munten en anderen hadden verhandelbare fiches. Zoveel was uit de activiteiten van de banken wel duidelijk geworden.
Maar bestond er een klinkender munt dan de specie?
Rijkdom. Dat was het natuurlijk. En met wat voor fiches ook, het onderhandelen was begonnen.
Langzaam drong het tot Taraza door dat er stemmen voor haar deur klonken. De leerling slaapwacht stond met iemand ruzie te maken. Ze praatten zacht maar Taraza hoorde genoeg om haar de oren te doen spitsen.
'Ze mag pas laat in de ochtend gewekt worden,' protesteerde de slaapwacht.
Iemand anders fluisterde: 'Ze zei dat ze zodra ik terug was bericht wilde hebben.'
'Ik zeg toch dat ze vreselijk moe is. Ze moet-'
'Ze moet gehoorzaamd worden! Ga haar zeggen dat ik terug ben!'
Taraza zwaaide haar benen over de rand van de brits. Haar voeten vonden de vloer. Grote goden! Wat deden haar knieen zeer. Het prikte haar trouwens ook dat ze het storende gefluister niet kon plaatsen, niet kon raden wie er met haar wacht ruzie stond te maken.
Wiens terugkomst moest ik... Burzmali! 'Ik ben wakker,' riep Taraza.
Haar deur ging open en de slaapwacht stak haar hoofd naar binnen. 'Moeder Superior, Burzmali is van Gammu teruggekeerd.' 'Laat hem ogenblikkelijk binnen!' Taraza schakelde de enkele gloeibol aan het hoofdeind van haar bed in. Het gele licht spoelde de duisternis van het kamertje weg.
Burzmali kwam binnen en deed de deur achter zich dicht. Zonder dat het hem werd opgedragen haalde hij de geluidsisolatieschakelaar op de deur over, en alle geluiden uit de buitenwereld verdwenen.
Moest het geheim blijven1? Dan was het slecht nieuws.
Ze keek Burzmali aan. Hij was een kort, tenger kereltje met een scherp, driehoekig gezicht dat in een smalle kin uitliep. Blond haar hing over een hoog voorhoofd. Zijn wijd uit elkaar staande groene ogen waren helder en waakzaam. Hij leek veel te jong voor de verantwoordelijkheden van een Bashar, maar Teg had er bij Arbelough zelfs nog jonger uitgezien. Wij worden oud, verdomme. Ze dwong zichzelf om zich te ontspannen en haar vertrouwen te stellen in het feit dat Teg deze man had opgeleid en zijn volledige vertrouwen in hem had uitgesproken.
'Vertel me het slechte nieuws maar,' zei Taraza.
Burzmali schraapte zijn keel. 'Nog steeds geen spoor van de Bashar en zijn metgezellen op Gammu, Moeder Superior.' Hij had een zware, mannelijke stem.
En dat is nog niet het ergste, dacht Taraza. Ze zag aan allerlei onmiskenbare tekenen dat Burzmali zenuwachtig was.
'Voor de dag ermee,' droeg ze hem op. 'Je hebt kennelijk je onderzoek van de overblijfselen van de Burcht afgerond.'
'Geen overlevenden,' zei hij. 'De aanvallers zijn grondig te werk gegaan.'
'Tleilaxu?'
'Mogelijk.'
'Je twijfelt?'
'De aanvallers gebruikten die nieuwe Ixiaanse springstof, 12-Uri. Ik... ik ben van mening dat het misschien gebruikt is om ons te misleiden. Ook zaten er gaten van een mechanische hersensonde in Schwangyu's schedel.'
'En Patrin?'
'Precies zoals Schwangyu berichtte. Hij heeft zich met dat lokschip opgeblazen. Ze hebben hem geidentificeerd aan stukjes van twee vingers en aan een ongeschonden oog. Er was niets over dat groot genoeg was voor een sonde.'
'Maar toch twijfel je! Voor de draad ermee!'
'Schwangyu liet een boodschap achter die alleen wij zouden kunnen lezen.'
'In de slijtplekken op het meubilair?' 'Ja Moeder Superior, en-'
'Dan wist ze dat ze aangevallen zou worden en had ze nog tijd om een boodschap achter te laten. Ik heb je eerdere rapport gelezen over de vernietigende uitwerking van de aanval.'
'Hij was vlug en totaal overweldigend. De aanvallers waren er niet op uit om gevangenen te maken.'
'Wat had ze te melden?'
'Hoeren.'
Taraza probeerde haar schrik in te tomen, ook al had ze dat woord verwacht. De moeite die ze moest doen om haar kalmte te bewaren, slorpte bijna al haar energie op. Dit was heel beroerd. Taraza liet een diepe zucht ontsnappen. Schwangyu had haar verzet tot het eind toe doorgezet. Maar toen ze een ramp zag aankomen had ze een juiste beslissing genomen. In de wetenschap dat ze zou sterven zonder de gelegenheid om haar Herinneringslevens aan een andere Eerwaarde Moeder door te geven, had ze vanuit de meest fundamentele loyaliteit gehandeld. Als je niets anders kunt doen, wapen dan je Zusters en zet de vijand de voet dwars.
De Achtenswaarde Matres zijn dus in actie gekomen!
'Vertel me over je speurtocht naar de ghola,' commandeerde Taraza.
'Wij waren niet de eersten die dat terrein afzochten, Moeder Superior. Bomen, gesteente en onderhout vertoonden veel naderhand toegebrachte brandschade.'
'Maar er was een non-schip?'
'Sporen van een non-schip.'
Taraza knikte in zichzelf. Een zwijgende boodschap van de Ouwe Getrouwe?
'Hoe nauwkeurig heb je het terrein onderzocht?'
'Ik ben er overheen gevlogen, maar op een routinevlucht van de ene plaats naar de andere.'
Taraza wees Burzmali een stoel aan het voeteneind van haar brits. 'Ga zitten en ontspan je. Ik wil dat je wat giswerk voor me doet.'
Burzmali liet zich behoedzaam op de stoel zakken. 'Giswerk?'
'Jij was zijn meest geliefde leerling. Ik wil dat je je indenkt dat jij Miles Teg bent. Je weet dat je de ghola uit de Burcht moet zien te smokkelen. Je vertrouwt niemand in je omgeving echt helemaal, zelfs Lucilla niet. Wat doe je dan?'
Tets onverwachts, natuurlijk.' 'Natuurlijk.'
Burzmali wreef over zijn smalle kin. Na een tijdje zei hij: 'Ik vertrouw Patrin. Ik vertrouw hem volledig.' 'Goed, Patrin en jij. Wat doen jullie?' 'Patrin is op Gammu geboren.'
'Daar heb ik me zelf ook het hoofd al over gebroken,' zei ze.
Burzmali keek naar de grond voor zijn voeten. 'Patrin en ik maken een noodplan, lang voordat het echt nodig is. Ik zorg altijd voor een tweede manier om problemen aan te pakken.'
'Uitstekend. En nu - het plan. Wat doen jullie?'
'Waarom heeft Patrin zichzelf opgeblazen?' vroeg Burzmali.
'Je weet zeker dat hij dat heeft gedaan?'
'U heeft de rapporten gezien. Schwangyu en verscheidene anderen waren ervan overtuigd. Ik aanvaard dat. Patrin was loyaal genoeg om dat voor zijn Bashar over te hebben.'
'Voor jou! Jij bent nu Miles Teg. Wat voor plan hebben Patrin en jij bekokstoofd?'
'Ik zou Patrin niet willens en wetens een zekere dood tegemoet sturen.'
'Tenzij ?'
'Patrin dat op eigen houtje deed. Dat zou kunnen als het plan door hem bedacht was en niet door... mij. Hij zou het kunnen doen om me te beschermen, om zeker te stellen dat niemand ooit achter het plan zou kunnen komen.'
'Hoe zou Patrin een non-schip kunnen ontbieden zonder dat dat ons ter ore kwam?'
'Patrin was afkomstig van Gammu. Zijn familie woonde daar al toen het nog Giedi Prime heette.'
Taraza sloot haar ogen en draaide haar hoofd af. Burzmali volgde dus dezelfde trein van ingevingen die zij had uitgedacht. We wisten waar Patrin vandaan kwam. Wat was de betekenis van die band met Gammu? Haar brein weigerde na te denken. Dat kwam er nu van als je jezelf te veel vermoeide! Ze keek Burzmali weer aan.
'Had Patrin een manier gevonden om heimelijk contact op te nemen met familieleden en oude vrienden?'
'We hebben elk contact nagetrokken dat we konden vinden.'
'Je kunt erop rekenen dat je ze lang niet allemaal hebt opgespoord.'
Burzmali haalde zijn schouders op. 'Natuurlijk. Daar ben ik ook nooit van uitgegaan.'
Taraza haalde diep adem. 'Ga terug naar Gammu. Neem alle hulp mee die onze Veiligheidsdienst kan missen. Zeg tegen Bellonda dat dat op mijn bevel is. Zie in alle rangen en standen handlangers te plaatsen. Zoek uit wie Patrin kende. Hoeveel familieleden van hem zijn nog in leven? Hoeveel vrienden? Zoek ze op.'
'Dat zal opschudding veroorzaken, hoe voorzichtig we ook te werk gaan. Anderen zullen het merken.'
'Daar is niets aan te doen. En Burzmali!'
Hij stond al overeind. 'Ja, Moeder Superior?'
'De andere speurders: je moet hun voorblijven!'
'Mag ik een Gildenavigator in de arm nemen?'
'Nee!'
'Hoe moet ik dan-'
'Burzmali, als Miles en Lucilla en onze ghola nu eens nog steeds op Gammu zitten?'
'Ik heb u al verteld dat ik niet geloof dat ze in een non-schip vertrokken zijn!'
Taraza bleef de man die aan het voeteneinde van haar brits stond langdurig zwijgend bestuderen. Opgeleid door Miles Teg. Favoriete leerling van de oude Bashar. Wat probeerde Burzmali's geoefende instinct naar voren te brengen?
Op zachte toon moedigde ze hem aan om verder te gaan. 'Ja, en?'
'Gammu was Giedi Prime, een Harkonnens oord.' 'En op welke gedachte brengt je dat?' 'Ze waren rijk, Moeder Superior. Erg rijk.' 'En?'
'Rijk genoeg om in het geheim een non-ruimte te laten bouwen... zelfs wel een grote non-bol!'
'Daar is geen enkel document van bekend! Ix heeft ook nooit, hoe vaag ook, op zoiets gezinspeeld. Ze hebben op Gammu nooit gezocht naar...'
'Smeergeld, stromannen, flink vaak overladen,' zei Burzmali. 'De Grote Hongersnood was nogal ontwrichtend en daarvoor waren er al die duizenden jaren van de Dwingeland.'
'Waarin de Harkonnens zich gedeisd hielden of hun kop kwijtraakten. Toch moet ik toegeven dat de mogelijkheid bestaat.'
'Documenten zouden zoekgeraakt kunnen zijn,' zei hij.
'Niet bij ons of bij de andere regeringen die het overleefden. Wat bracht je op deze gedachte?' 'Patrin.' 'Aha!'
Hij zei vlug: 'Als zo'n ding ontdekt werd, zou een bewoner van Gammu ervan op de hoogte kunnen zijn.'
'Hoeveel mensen zouden er van weten? Denk je dat ze zoiets geheim zouden kunnen houden in al... Ja! Ik zie wat je bedoelt. Als het een geheim van Patrins familie was...'
'Ik heb geen van hen ernaar durven vragen.'
'Natuurlijk niet! Maar waar zou jij willen zoeken... zonder slapende honden wakker te maken...'
'Die plek op de berg waar de schroeiplek van het non-schip werd achtergelaten.'
'Dan zou je daar persoonlijk heen moeten!'
'Heel moeilijk geheim te houden voor spionnen,' gaf hij toe. 'Tenzij ik met een kleine troep ging en schijnbaar met een heel ander doel.'
'Wat voor ander doel?'
'Om een gedenkteken te plaatsen voor mijn oude Bashar.' 'Om de indruk te wekken dat we weten dat hij dood is? Ja!' 'U hebt de Tleilaxu al om een vervanger voor onze ghola gevraagd.'
'Dat was een eenvoudige voorzorgsmaatregel die niets te maken heeft met... Burzmali, dit is ontzettend gevaarlijk. Ik betwijfel of we het soort mensen dat jou op Gammu in de gaten zal houden om de tuin kunnen leiden.'
'De rouw van mij en van de mensen die ik zal meenemen zal dramatisch en geloofwaardig zijn.'
'Het geloofwaardige is voor een achterdochtig toeschouwer niet noodzakelijk overtuigend.'
'Vertrouwt u dan niet op mijn loyaliteit en op de loyaliteit van de mensen die ik zal meenemen?'
Taraza tuitte bedachtzaam haar lippen. Ze hield zichzelf voor dat hechte loyaliteit iets was dat ze vanuit het Atreides patroon hadden leren verbeteren. Hoe mensen te produceren die uiterste toewijding afdwingen. Burzmali en Teg waren beiden schoolvoorbeelden.
'Het zou kunnen werken,' gaf Taraza toe. Ze staarde Burzmali schattend aan. Tegs favoriete leerling zou gelijk kunnen hebben!
'Dan ga ik,' zei Burzmali. Hij liep naar de deur. 'Een ogenblik,' zei Taraza. Burzmali draaide zich om.
'Jullie stoppen je zelf helemaal vol met scheer, allemaal! En als jullie gevangen genomen worden door gelaatsdansers - van die nieuwe! - moeten jullie je eigen hoofd verbranden of volledig opblazen. Tref de nodige voorzorgsmaatregelen.'
De plotseling ontnuchterde uitdrukking op Burzmali's gezicht stelde Taraza gerust. Hij was daarnet even een ogenblik trots op zichzelf geweest. Het was beter om die trots wat te smoren. Het was niet nodig dat hij roekeloos zou worden.