Verborgen achter dikke muren wordt het hart een ijsklomp.

Darwi Odrade, betoog tijdens een Raadszitting

Het was een groep vervuld van hevige spanning: Taraza (met onder haar mantel heimelijk een malienkolder en met haar gedachten bij de andere voorzorgsmaatregelen die ze had getroffen), Odrade (ervan overtuigd dat het tot gewelddadigheden zou kunnen komen en dientengevolge erg op haar hoede), Sheeana (grondig ingelicht over de mogelijkheden die hun wachtten en beschermd door drie Veiligheidsmoeders die als een levend pantser met haar mee bewogen), Waff (bezorgd over de mogelijkheid dat de Bene Gesserit met een of andere kunstgreep zijn verstand had verduisterd), de valse Tuek (die uit alles liet blijken dat hij elk ogenblik in woede kon uitbarsten), en negen Rakische raadslieden van Tuek (elk verbeten bezig met zijn streven naar een hogere positie voor zichzelf of een gezinslid).

Bovendien had Taraza nog vijf bewakingsnovicen in haar nabijheid, die door de Zusterorde waren gefokt en opgeleid voor lichamelijk geweld. Waff werd door een gelijk aantal nieuwe gelaatsdansers vergezeld.

Ze waren bijeen in de dakflat van het Museum in Dar-es-Balat. Het was een lange kamer waarvan de westelijke wand helemaal uit plaz bestond en uitzicht bood op een daktuin vol ragfijn groen. Het vertrek was gemeubileerd met zachte divans en opgesierd met kunstzinnige uitstallingen van voorwerpen uit de non-ruimte van de Dwingeland.

Odrade had Sheeana niet mee willen nemen, maar Taraza was niet te vermurwen. De invloed die het meisje op Waff en op sommige priesters uitoefende vormde een overweldigend voordeel voor de Bene Gesserit.

Voor de lange raamwand hingen dolban schermen om de ergste gloed van de dalende zon buiten te houden. Dat de kamer op het westen uitkeek vond Odrade onthullend. De ramen boden uitzicht op het schemerland waar Shai-hulud zich te ruste legde. De kamer was op het verleden gericht, op de dood.

Ze bewonderde de dolbans vlak voor haar. Ze bestonden uit platte zwarte strips van tien moleculen breed die in een heldere vloeistof rondwentelden. In hun zelfregelende stand lieten de beste Ixiaanse dolbans een van tevoren ingestelde hoeveelheid licht door zonder het uitzicht erg te belemmeren. Kunstenaars en antiekhandelaren gaven er de voorkeur aan boven polarisatiesystemen, wist Odrade, omdat ze het volledige spectrum van het beschikbare licht doorlieten. Het feit dat ze hier waren aangebracht vertelde een groot deel over het doel waarvoor deze kamer werd gebruikt - een vitrine voor de mooiste stukken uit de schat van de God-Keizer. Ja - daar hing een japon die door zijn verloofde was gedragen.

De priesterraadsleden stonden onderling heftig te discussieren in een hoek van het vertrek, zonder de valse Tuek erin te betrekken. Taraza stond in hun nabijheid te luisteren. Aan haar gezicht was te zien dat ze de priesters dwazen vond.

Waff stond met zijn gevolg van gelaatsdansers naast de brede toegangsdeur. Zijn ogen dwaalden van Sheeana naar Odrade naar Taraza en maar heel af en toe naar de twistende priesters. Elke beweging die Waff maakte verraadde zijn onzekerheid. Zou de Bene Gesserit hem werkelijk steunen? Konden ze samen op vreedzame wijze de Rakische tegenstand overwinnen?

Sheeana kwam met haar beschermende begeleidsters naast Odrade staan. Het meisje was nog steeds mager en pezig, zag Odrade, maar ze begon toch wat ronder te worden en haar spieren begonnen al herkenbaar tekenen van Bene Gesserit oefening te vertonen. De hoge, scherpe vlakken van haar jukbeenderen waren wat ronder onder de lichtbruine huid en de bruine ogen glansden meer, maar er zaten nog steeds rode, door de zon uitgebleekte plukken in haar haar. De aandacht die ze aan de ruziende priesters besteedde vertelde dat ze de dingen die haar tijdens de voorbereidingen voor deze bijeenkomst waren verteld, stond na te trekken.

'Zullen ze echt gaan vechten?' vroeg ze. 'Moet je ze eens horen,' zei Odrade. 'Wat gaat de Moeder Superior doen?' 'Hou haar goed in het oog.'

Ze keken alle twee naar Taraza te midden van haar gespierde novicen. Taraza stond nog steeds naar de priesters te luisteren, maar nu lag er een geamuseerde trek op haar gezicht.

Het twistgesprek van de Rakische groep was al in de daktuin begonnen. Toen de schaduwen begonnen te lengen hadden ze het binnen voortgezet. Ze snoven kwaad, en stonden de ene keer te mompelen en de andere keer weer te schreeuwen. Zagen ze dan niet hoe de namaak Tuek hen in de gaten hield?

Odrade richtte haar blik weer op de horizon die achter de daktuin zichtbaar was: geen enkel ander teken van leven daar buiten in de woestijn. In welke richting je uit Dar-es-Balat ook naar buiten keek, je zag niets anders dan een lege zandvlakte. De mensen die hier geboren en getogen waren hadden een heel andere kijk op het leven en op hun planeet dan het merendeel van deze priesterraadslieden. Dit was niet het Rakis van de groene gordels en de bevloeide oases die op de hogere breedtegraden in overvloed voorkwamen en als met bloemen versierde vingers in de lange woestijnroutes staken. Rondom Dar-es-Balat lag de meridiaan woestijn die zich als een heupgordel om de hele planeet slingerde.

'Nu heb ik genoeg van deze onzin aangehoord!' barstte de valse Tuek los. Hij duwde een van de raadslieden ruw opzij en beende naar het hart van de groep, waar hij de hele kring langs iedereen stuk voor stuk recht in zijn ogen staarde. 'Zijn jullie allemaal gek geworden?'

Een van de priesters (de oude Albertus, nota bene!) keek door het vertrek naar Waff en riep: 'Heer Waff! Wilt u uw gelaatsdanser tot de orde roepen?'

Waff aarzelde en liep vervolgens in de richting van de ruziemakers, met zijn gevolg dicht op zijn hielen.

De valse Tuek draaide zich razendsnel om en richtte een waarschuwende vinger op Waff: 'Jij! Blijf waar je bent! Ik duld geen Tleilaxu inmenging! Jullie complot is me volkomen duidelijk!'

Odrade had Waff gadegeslagen onder de woorden van de namaak Tuek. Verrassing! De Bene Tleilax Meester was nog nooit zo toegesproken door een van zijn onderdanen. Wat een schok! Zijn gezicht vertrok van woede. Zoemende klanken als het geluid van kwade insecten kwamen uit zijn mond, een gemoduleerd iets dat duidelijk een soort taal was. De gelaatsdansers van zijn gevolg verstijfden, maar de valse Tuek richtte gewoon zijn aandacht weer op zijn raadslieden.

Waff staakte zijn gezoem. Ontsteltenis! Zijn gelaatsdanser Tuek weigerde in het gareel te lopen! Hij zette zich met een schok in beweging in de richting van de priesters. De valse Tuek zag het en stak weer een waarschuwende hand naar hem uit, waarvan de wijsvinger trilde van woede.

'Ik heb gezegd dat jij hier buiten moest blijven! Je mag me dan misschien uit de weg kunnen ruimen, maar ik laat me niet opzadelen met jouw Tleilaxu vuiligheid!'

Dat gaf de doorslag. Waff bleef staan. Hij begon het door te krijgen. Hij keek vlug naar Taraza en zag dat ze zijn moeilijke positie vermakelijk vond. Nu had hij een nieuw doelwit voor zijn woede.

'Jij wist het!'

'Ik vermoedde het.'

'Jij... jij...'

'Jullie hebben een te volmaakt product geleverd,' zei Taraza. 'Het is jullie eigen schuld.'

De priesters hadden geen aandacht voor deze woordenwisseling. Ze stonden tegen de valse Tuek te schreeuwen dat hij zijn kop moest houden en moest opsodemieteren en ze noemden hem een 'vervloekte gelaatsdanser'.

Odrade bleef het mikpunt van deze aanval goed in de gaten houden. Hoe diep ging de geheugenprent? Had hij zich er waarlijk van overtuigd dat hij Tuek was?

In een plotselinge stilte rechtte de dubbelganger waardig zijn schouders en keek hij zijn aanklagers vernietigend aan. 'Jullie kennen me allemaal,' zei hij. 'Jullie weten allemaal hoeveel jaren ik al de Gespleten God die Een God is dien. Als jullie complot zo ver gaat zal ik me nu bij Hem voegen, maar onthou goed: Hij weet wat er in jullie hart omgaat!'

De priesters keken als een man naar Waff. Geen van hen had gezien dat een gelaatsdanser de plaats innam van hun Hogepriester. Er was geen lijk te zien geweest. Alle bewijzen bestonden uit beweringen van mensen en mensen konden liegen. Nogal laat keken er enkele naar Odrade. Haar stem was een van de stemmen die hen overtuigd hadden.

Waff keek ook naar Odrade.

Ze lachte en zei tegen de Tleilaxu Meester: 'Het komt ons wel goed uit dat het Hogepriesterschap op dit moment niet in andere handen overgaat.'

Waff zag onmiddellijk welk voordeel daar voor hem aan verbonden was. Dit was een wig tussen de priesters en de Bene Gesserit. Dit maakte een van de meest wurgende houdgrepen die de Zusters op de Tleilaxu uitoefenden, volkomen krachteloos.

'Het komt mij ook wel goed uit,' zei hij.

Toen de priesters weer kwaad wilden beginnen te baljaren, greep Taraza precies op het juiste moment in. 'Wie van jullie wenst onze overeenkomst te verbreken?' vroeg ze.

Tuek duwde twee van zijn raadslieden opzij en beende door de kamer op de Moeder Superior af. Hij bleef op een pas afstand voor haar staan.

'Wat is dit voor een spelletje?' vroeg hij.

'Wij steunen u tegen de mensen die u willen vervangen,' zei ze. 'De Bene Tleilax sluit zich in deze bij ons aan. Dat is onze manier om aan te tonen dat wij ook een stem hebben bij de keus van een Hogepriester.'

Verschillende priesterstemmen vroegen als in koor: 'Is hij nu een gelaatsdanser, ja of nee?'

Taraza keek de man die voor haar stond minzaam aan. 'Bent u een gelaatsdanser?' 'Natuurlijk niet!'

Taraza keek Odrade aan en die zei: 'Er is kennelijk een vergissing in het spel.'

Odrade zocht Albertus tussen de priesters en keek hem recht in zijn ogen. 'Sheeana,' zei Odrade, 'wat moet de Kerk van de Verdeelde God nu doen?'

Zoals haar opgedragen was stapte Sheeana tussen haar beschermsters uit naar voren en zei met alle hooghartigheid die haar was bijgebracht: 'Ze moeten God blijven dienen!'

'De kwestie waarom het in deze bijeenkomst ging schijnt dus afgehandeld,' zei Taraza. 'Als u bescherming nodig hebt, Hogepriester Tuek, in de hal staat een peloton wachters van ons klaar. U hebt ze tot uw beschikking.'

Ze bespeurde begrip en aanvaarding in hem. Hij was een slaaf van de Bene Gesserit geworden. Hij herinnerde zich niets van zijn gelaatsdansers oorsprong.

Toen de priesters en Tuek waren vertrokken, vuurde Waff in de taal van de Islamiyat een enkele opmerking op Taraza af: 'Leg uit!'

Om de schijn te wekken dat ze zich kwetsbaar opstelde, stapte Taraza tussen haar lijfwachten vandaan. Het was een uitgekiend gebaar dat ze in Sheeana's bijzijn besproken hadden. In dezelfde taal zei Taraza: 'Wij wensen onze greep op de Bene Tleilax op te geven.'

Ze wachtten af terwijl hij haar woorden overwoog. Taraza bedacht bij zichzelf dat de naam die de Tleilaxu voor zichzelf gebruikten vertaald kon worden als 'de on-benoembaren'. Dat was een etiket waarmee vaak uitsluitend goden werden aangeduid.

Deze god had kennelijk de zojuist gedane ontdekking nog niet doorgetrokken tot wat er met zijn gelaatsdansers onder de Ixianen en de Vissprekers aan de hand zou kunnen zijn. Er stonden Waff nog heel wat schokkende ontdekkingen te wachten. Maar hij leek tamelijk verbijsterd.

Waff zag zich voor vele onbeantwoorde vragen gesteld. Hij was niet tevreden over de rapporten van Gammu. Het was een gevaarlijk dubbelspel dat hij hier speelde. Speelde de Zusterorde soms een gelijksoortig spel? Maar de Tleilaxu Verdoolden konden niet aan de kant gezet worden zonder een aanval van de Achtenswaarde Matres uit te lokken. Daar had Taraza hem zelf voor gewaarschuwd. Vertegenwoordigde de oude Bashar op Gammu nog steeds een macht waarmee rekening gehouden moest worden? Hij bracht deze vraag onder woorden.

Taraza reageerde met een eigen vraag: 'Hoe hebben jullie onze ghola veranderd? Wat hoopten jullie daarmee te bereiken?' Ze was ervan overtuigd dat ze het al wist. Maar onkunde voorwenden was noodzakelijk.

Waff wilde zeggen: 'De dood van alle Bene Gesserit!' Ze waren te gevaarlijk. Toch was hun waarde onschatbaar. Hij hulde zich in een mokkend zwijgen en keek de Eerwaarde Moeders aan met een sombere uitdrukking die zijn kaboutergezichtje nog meer op dat van een kind deed lijken.

Ren pruilend kind, dacht Taraza. Toen hield ze zichzelf streng voor dat het gevaarlijk was om Waff te onderschatten. Als je een Tleilaxu ei stuk sloeg, trof je er een nieuw ei in aan - tot in het oneindige! Alles keerde terug tot Odrades vermoedens over de beweringen die nog steeds tot bloedig geweld in dit vertrek zouden kunnen leiden. Hadden de Tleilaxu echt alles opgebiecht wat ze van de hoeren en de andere Verdoolden te weten waren gekomen? Was de ghola een potentieel Tleilaxu wapen?

Taraza besloot hem nog eenmaal aan de tand te voelen en ze koos daarvoor de benadering van 'Conclusie Negen' van haar raad. Nog steeds in de taal van de Islamiyat zei ze: 'Wens jij jezelf te schande te zetten in het land van de Profeet? Je hebt niet eerlijk alles met ons gedeeld zoals je beloofd had.'

'We hebben jullie verteld van de seksuele-'

'Jullie delen niet alles!' viel ze hem in de rede. 'Dat is vanwege de ghola en dat weten wij.'

Ze kon zijn reactie zien. Hij was een in het nauw gedreven dier. Zulke dieren waren levensgevaarlijk. Ze had eens een troep jongens een straathond in het nauw zien drijven, een verwilderde, schuwe nakomeling van antieke huisdieren van Dan. Het dier had zich tegen zijn achtervolgers gekeerd en had zich met een volkomen onverwachte felheid vrij gevochten. Twee jongens voor het leven verminkt en slechts een ongedeerd gebleven! Waff was op dit ogenblik dat dier. Ze zag zijn handen naar een wapen hunkeren, maar Tleilaxu en Bene Gesserit hadden elkaar met uiterste zorg gefouilleerd voor ze hierheen kwamen. Ze was ervan overtuigd dat hij geen wapen had. Maar toch...

Zijn hele lijf een bonk gekwelde spanning, zei Waff: 'Jij denkt zeker dat ik niet weet hoe jullie ons hopen te overheersen!'

'En daar hebben we de rottenis die de mensen van de Verstrooiing met zich meenamen,' zei ze. 'Rottenis in de kern.'

Waffs houding veranderde. Het ging niet aan om de diepere betekenis van een Bene Gesserit gedachte te negeren. Maar probeerde zij tweedracht te zaaien?

'De Profeet heeft in de hoofden van alle mensen, Verstrooid of niet, een tikkend thuisbaken ingeplant,' zei Taraza. 'Hij heeft hen bij ons teruggebracht met alle rottenis nog intact.'

Waff knarsetandde. Waar was ze mee bezig? Hij werd overvallen door de waanzinnige gedachte dat de Zusterorde zijn verstand had verstopt met een of ander geheim gif in de lucht. Zij wisten dingen die anderen onthouden werden! Hij staarde van Taraza naar Odrade en weer terug naar Taraza. Hij wist dat hij oud was door de reeks ghola opstandingen die hij had ondergaan, maar niet oud op de manier van de Bene Gesserit. Deze mensen waren oud! Ze zagen er zelden oud uit maar ze waren wel oud, ouder dan hij zich durfde indenken.

Taraza had ondertussen gelijksoortige gedachten. Ze had de glimp van dieper inzicht in Waffs ogen gezien. Noodzaak opende nieuwe deuren voor het verstand. Hoeveel diepgang hadden de Tleilaxu? Zijn ogen waren zo oud! Ze had het gevoel dat wat in deze Tleilaxu Meesters ooit een brein was geweest nu iets heel anders was - een holo opname waaruit alle verzwakkende emoties waren weggewist. Ze deelde het wantrouwen tegenover emoties dat ze in hem vermoedde. Was dat een band die hen kon verenigen?

De tropie van gemeenschappelijke gedachten.

'Jij zegt dat jullie je greep op ons wensen op te geven,' zei Waff, 'maar ik voel je vingers om mijn keel.'

'Dan heb je hier een wurggreep om onze keel,' zei ze. 'Een aantal van jullie Verdoolden is naar jullie teruggekeerd. Wat denk jij dat er geworden is van de Eerwaarde Moeders die wij met de Verstrooiing meestuurden?'

'Getroffen door een gemeenschappelijk onheil?' Hij schudde zijn hoofd. Dit was met recht nieuwe informatie! Geen van de teruggekeerde Tleilaxu had hier iets over gezegd. De tegenstrijdigheid maakte hem achterdochtig. Wie moest hij nu geloven?

'Ze werden onderworpen,' zei Taraza.

Odrade die het algemene vermoeden voor het eerst door de Moeder Superior hoorde uitspreken, voelde de enorme kracht die in Taraza's eenvoudige bewering lag opgesloten. Odrade werd er een beetje bang van. Ze kende de vindingrijkheid, de noodoplossingen en de geimproviseerde manieren waarop een Eerwaarde Moeder hindernissen kon overwinnen. En daarbuiten was dus iets dat daar tegenop kon?

Toen Waff geen antwoord gaf zei Taraza: 'Jullie komen bij ons aankloppen met smerige handen.'

'En dat durven jullie te beweren,' vroeg Waff. 'Jullie, die onze rijkdommen blijven plunderen op de manier die de Bashars moeder jullie heeft geleerd?'

'Wij wisten dat jullie je de verliezen konden permitteren als jullie steun uit de Verstrooiing kregen,' zei Taraza.

Waff zoog bevend een diepe teug lucht naar binnen. Zelfs dat wist de Bene Gesserit dus. Hij begreep gedeeltelijk hoe ze daar achter gekomen waren. Tja, er zou een manier gevonden moeten worden om de valse Tuek weer in het gareel te brengen. Rakis was de prijs die de Verdoolden nastreefden en die zou nog van de Tleilaxu verlangd kunnen worden.

Taraza ging nog dichter bij Waff staan, eenzaam en kwetsbaar. Ze zag haar lijfwachten verstijven. Sheeana deed een stapje in de richting van de Moeder Superior en werd door Odrade achteruit getrokken.

Odrade bleef op de Moeder Superior letten en niet op de mogelijke aanvallers. Waren de Tleilaxu er echt van overtuigd dat de Bene Gesserit hen zou dienen? Taraza had dat tot het uiterste uitgetest, daarover bestond geen twijfel. En nog wel in de taal van de Islamiyat. Maar ze zag er erg eenzaam uit zo ver bij haar lijfwacht vandaan en zo dicht bij Waff en zijn mensen. Waar zou Waffs duidelijke achterdocht hem nu toe brengen?

Taraza huiverde.

Odrade zag het. Taraza was als kind abnormaal mager geweest en ze had nooit een overbodig onsje vet aan haar lijf gehad. Dit maakte haar erg gevoelig voor temperatuurwisselingen en ze kon niet goed tegen kou, maar Odrade voelde helemaal geen verandering van temperatuur in het vertrek. Dan had Taraza dus een gevaarlijke beslissing genomen, zo gevaarlijk dat haar lichaam haar verraadde. Niet gevaarlijk voor haarzelf, natuurlijk, maar gevaarlijk voor de Zusterorde. Daarin lag de meest afschuwelijke misdaad voor een Bene Gesserit: ontrouw jegens haar eigen Zusterorde.

'Wij zullen jullie dienen op alle manieren, met een uitzondering,' zei Taraza. 'Wij weigeren broedvaten voor ghola's te worden.'

Waff verbleekte.

Taraza vervolgde: 'Geen van ons zal ooit...' ze zweeg even, '...een axolotl-tank worden.'

Waff hief zijn rechterhand op, het begin van een gebaar dat elke Eerwaarde Moeder kende: het aanvalssein voor zijn gelaatsdansers.

Taraza wees naar zijn opgeheven hand. 'Als je dat gebaar afmaakt, zullen de Tleilaxu alles verliezen. De boodschapper van God' Taraza knikte over haar schouder in de richting van Sheeana, '-zal jullie haar rug toekeren en de woorden van de Profeet zullen tot stof vergaan in jullie mond.'

In de taal van de Islamiyat waren zulke woorden Waff te machtig. Hij liet zijn hand zakken, maar hij bleef Taraza woest aanstaren.

'Mijn afgezant zei dat wij al onze kennis zouden delen,' zei Taraza. 'Jij zei dat jullie ook zouden delen. De boodschapper van God luistert met de oren van de Profeet! Wat komt er uit de mond van de Abdl van de Tleilaxu?'

Waff liet zijn schouders hangen.

Taraza draaide hem haar rug toe. Het was een listig gebaar maar zowel zij als de andere Eerwaarde Moeders in het vertrek wisten dat ze dit nu volkomen veilig kon doen. Taraza keek naar Odrade aan de andere kant van de kamer en ze veroorloofde zich een grijns waarvan ze wist dat Odrade die juist zou interpreteren. Het werd tijd voor een Bene Gesserit bestraffing!

'De Tleilaxu verlangen een Atreides voor hun teeltprogramma,' zei Taraza. 'Ik schenk u Darwi Odrade. Anderen zullen volgen.'

Waff kwam tot een besluit. 'Jullie weten dan misschien veel over de Achtenswaarde Matres,' zei hij, 'maar jullie-'

'Hoeren!' Taraza draaide zich vliegensvlug om.

'Zoals je wenst. Maar zij hebben iets dat jullie, naar uit jouw woorden blijkt, niet weten. Ik bezegel onze overeenkomst met dit aan jullie te vertellen. Zij kunnen de zinnelijke gewaarwordingen van het hoogtepunt van het orgasme versterken en dit door het hele mannelijke lichaam verspreiden. Ze weten de man tot volledige sensuele betrokkenheid te brengen. De... de vrouw wekt meervoudige orgasmen op en kan die gedurende lange tijd volhouden.'

'Volledige betrokkenheid?' Taraza stak haar verbazing niet onder stoelen of banken.

Odrade stond ook geschokt te luisteren en ze zag dat haar aanwezige mede-Zusters en zelfs de novicen haar geschoktheid deelden. Alleen Sheeana leek het niet te begrijpen.

'Ik zal u vertellen, Moeder Superior Taraza,' zei Waff met een zelfgenoegzame grijns op zijn gezicht, 'dat we dit met onze eigen mensen hebben uitgeprobeerd. Zelfs ik heb me beschikbaar gesteld! In mijn woede heb ik de gelaatsdanser die de rol van de... vrouw speelde zichzelf laten vernietigen. Niemand... niemand, zeg ik je! mag zo'n macht over mij hebben!'

'Wat voor macht?'

'Als het een van deze... hoeren, zoals jullie ze noemen, was geweest had ik haar zonder twijfel in alles gehoorzaamd.' Hij huiverde. 'Ik kon maar nauwelijks de wilskracht opbrengen om... om te doden...' Hij schudde zijn hoofd, verbijsterd door de herinnering. 'Woede redde me.'

Taraza probeerde de prop in haar keel weg te slikken. 'Hoe...'

'Hoe ze het doen? Uitstekend. Maar voor ik deze kennis deel waarschuw ik jullie: als een van jullie ooit zal proberen deze macht over een van ons uit te oefenen, zal er een bloedige slachting volgen! Onze Domei en al onze mensen zijn erop voorbereid om, bij het geringste teken dat jullie deze macht over ons nastreven, als vergelding alle Eerwaarde Moeders te doden die ze maar kunnen vinden!'

'Geen van ons zou dat doen, maar niet vanwege jouw dreigement. Wij worden tegengehouden door de wetenschap dat dit ons zou vernietigen. Jullie bloedige slachtpartij zou niet nodig zijn.'

'Oh? En waarom vernietigt het deze... deze hoeren dan niet?'

'Dat doet het wel! En het vernietigt iedereen die door hen wordt aangeraakt!'

'Mij heeft het niet vernietigd!'

'God beschermt jou, mijn Abdl,' zei Taraza. 'Zoals Hij alle getrouwen beschermt.'

Geheel overtuigd keek Waff de kamer rond en vervolgens weer naar Taraza. 'Laat iedereen weten dat ik in het land van de Profeet mijn verplichtingen nakom. Dit is dan de manier waarop het geschiedt...' Hij wenkte twee gelaatsdansers van zijn lijfwacht. 'We zullen een demonstratie geven.'

Toen ze veel later alleen in de kamer van de dakflat zat, vroeg Odrade zich af of het wel verstandig was geweest om Sheeana de hele voorstelling te laten zien. Ach, waarom ook eigenlijk niet? Sheeana was al volledig aan de Zusterorde gebonden. En het zou Waffs achterdocht opgewekt hebben als ze Sheeana de kamer uitgestuurd hadden.

Sheeana was duidelijk in zinnelijke opwinding geraakt door de voorstelling van de gelaatsdansers. De opleidings proctors zouden voor Sheeana eerder dan gebruikelijk de hulp van hun mannelijke assistenten moeten inroepen. Wat zou Sheeana dan doen? Zou ze deze nieuwe kennis op de mannen uitproberen? Ze moesten bij Sheeana remmingen oproepen om dat te voorkomen! Ze moest leren hoe gevaarlijk dat voor haarzelf was.

De aanwezige Zusters en novicen hadden zich uitstekend weten te beheersen en hadden de nieuwe kennis stevig in hun geheugen opgeborgen. Sheeana's opvoeding moest op die waarneming gebaseerd worden. Anderen konden dergelijke innerlijke krachten ook de baas.

De toekijkende gelaatsdansers bleven ondoorgrondelijk, maar aan Waff was heel wat te zien geweest. Hij zei dat hij het tweetal dat de demonstratie gaf zou vernietigen, maar wat zou hij eerst doen? Zou hij voor de verleiding bezwijken? Wat voor gedachten gingen er door zijn hoofd toen hij de mannelijke gelaatsdanser zag kronkelen in verstand uitschakelende vervoering?

In bepaald opzicht deed de demonstratie Odrade aan de Rakische dans denken die ze op het Grote Plein in Keen had gezien. Op de korte termijn was de dans opzettelijk a-ritmisch geweest, maar het verloop van de dans schiep een lange-termijn ritme dat zich na ongeveer tweehonderd... passen herhaalde. De dansers hadden hun ritme tot een opmerkelijke graad weten te rekken.

Net als de demonstrerende gelaatsdansers.

Siaynoq verworden tot een seksuele houdgreep over talloze miljarden in de Verstrooiing!

Odrade dacht na over de dans, het lange ritme gevolgd door chaotisch geweld. Siaynoqs glorievolle bundeling van religieuze krachten was ontaard in een heel ander soort uitwisseling. Ze dacht aan Sheeana's opgewonden reactie op de paar glimpen die ze van die dans op het Grote Plein had opgevangen. Odrade herinnerde zich dat ze Sheeana had gevraagd: 'Wat deelden ze daar beneden?'

'De dansers natuurlijk, domoor!'

Dat antwoord was niet toelaatbaar geweest. 'Ik heb je gewaarschuwd voor die toon, Sheeana. Wil je er soms zo snel mogelijk achter komen wat een Eerwaarde Moeder allemaal kan doen om je te straffen?'

De woorden speelden als spookboodschappen door Odrades hoofd terwijl ze naar de toenemende duisternis buiten de Dar-es-Balat dakflat keek. Een grote eenzaamheid welde in haar op. Alle anderen waren de kamer uit.

Alleen de gestrafte blijft achter!

Wat hadden Sheeana's ogen gestraald in die kamer boven het Grote Plein en wat had haar hoofd vol gezeten met vragen. 'Waarom praat u altijd over pijn en straf?'

'Je moet discipline leren. Hoe kan je anderen beheersen als je jezelf niet kunt beheersen?'

'Die les vind ik helemaal niet prettig.'

'Dat vinden we geen van allen... tot later als we de waarde ervan hebben leren ervaren.'

Zoals de bedoeling was, was dat antwoord lang in Sheeana's gedachten blijven doorwroeten. Uiteindelijk had ze alles wat ze over de dans wist onthuld.

'Sommige dansers ontkomen. Andere gaan regelrecht naar Shaitan. De priesters zeggen dat ze naar Shai-hulud gaan.'

'En de overlevenden?'

'Als ze hersteld zijn moeten ze meedoen aan een grote dans in de woestijn. Als Shaitan daar komt, sterven ze. Als Shaitan niet komt, worden ze beloond.'

Odrade had het patroon herkend. Voorbij dat punt had ze Sheeana's uitleg eigenlijk niet meer nodig, hoewel ze haar rustig had laten doorvertellen. Wat had Sheeana's stem verbitterd geklonken!

'Ze krijgen geld, een standplaats op een bazaar, dat soort beloning. De priesters zeggen dat ze bewezen hebben dat ze mensen zijn.'

'En wie niet overleeft is geen mens?'

Sheeana had lange tijd zwijgend zitten nadenken. Maar Odrade zag het duidelijk: de menselijkheids proef van de Zusterorde! Haar eigen overgang naar de aanvaardbare menselijkheid van de Zusterorde was door Sheeana al herhaald. Wat leek die overgangsrite zachtaardig in vergelijking met de andere pijnen!

In het schemerlicht van de museum dakflat hief Odrade haar rechterhand omhoog. Ze keek ernaar en herinnerde zich de pijn-doos en de gom jabbar die tegen haar hals werd gehouden, klaar om haar te doden als ze bewoog of schreeuwde.

Sheeana had ook geen kik gegeven. Maar al voor haar ervaring met de pijndoos wist ze het antwoord op Odrades vraag.

'Ze zijn wel mensen, maar anders.'

Odrade praatte hardop in de lege kamer met zijn uitstallingen uit de schat van de Dwingeland.

'Wat heb je met ons gedaan, Leto? Ben je alleen Shaitan die tegen ons praat? Wat wil je ons nu dwingen te delen?'

Zou de fossiele dans in fossiele seks veranderen?

'Tegen wie staat u te praten, Moeder?'

Sheeana's stem klonk uit de deuropening aan de andere kant van de kamer. Haar grijze leerlingenmantel was daar niet meer dan een vage schim die groter werd naarmate ze dichterbij kwam.

'Ik moest u halen van de Moeder Superior,' zei Sheeana terwijl ze naast Odrade tot stilstand kwam.

'Ik stond in mezelf te praten,' zei Odrade. Ze keek naar het vreemd stille meisje, en dacht terug aan de misselijk makende opwinding van dat moment waarop Sheeana de Sleutelvraag gesteld werd.

'Wil je een Eerwaarde Moeder worden?'

'Waarom staat u in uzelf te praten, Moeder?' Sheeana's stem klonk hevig bezorgd. De onderwijs proctors zouden nog handenvol werk krijgen om al die emoties te verwijderen.

'Ik dacht terug aan die keer dat ik je vroeg of je een Eerwaarde Moeder wilde worden,' zei Odrade. 'En dat deed me weer aan andere dingen denken.'

'U zei dat ik me in alle dingen naar u moest schikken en dat ik niets mocht verzwijgen en altijd moest gehoorzamen.'

'En jij zei: ''Is dat alles?" '

'Wat wist ik nog weinig, he? Ik weet trouwens nog steeds niet veel.'

'Dat doen we geen van allen, kind. Maar we zitten wel allemaal in dezelfde dans. En als ook maar de minste van ons faalt, zal Shaitan ons zeker komen halen.'