Het volgende feit is van grote betekenis: er is nog nooit een Bene Tleilax vrouw waargenomen buiten de beschermde kring van hun kernplaneten. (Steriele gelaatsdansers die zich als vrouwen voordoen tellen in dit onderzoek niet mee. Zij kunnen geen nageslacht voortbrengen.) De Tleilaxu houden hun vrouwen in afzondering om hen uit onze handen te houden. Dit is onze voornaamste conclusie. Het moet ook in de eieren zijn dat de Tleilaxu hun meest wezenlijke geheimen verbergen.

Bene Gesserit conclusie, Archiefnr. XOXTM99041

'Eindelijk ontmoeten wij elkaar dan toch,' zei Taraza.

Over de vrije tussenruimte van twee meter tussen hun stoelen staarde ze Tylwyth Waff aan. Haar onderzoekers verzekerden haar dat deze man de Tleilaxu Meester der Meesters was. Wat een kabouterachtig mannetje om zoveel macht te bezitten. Ze moest hier de vooroordelen over uiterlijkheden overboord gooien, hield ze zichzelf voor.

'Sommigen zouden dit niet voor mogelijk houden,' zei Waff.

Hij had een klein, hoog stemmetje, merkte Taraza; nog iets dat op een andere manier beoordeeld moest worden.

Ze bevonden zich op het neutrale terrein van een Gilde nonschip met monitors van Bene Gesserit en Tleilax aan de romp gekleefd als een troep roofvogels op een karkas. (Het Gilde was de Bene Gesserit ziekelijk graag ter wille geweest. 'Daar zullen jullie voor boeten.' Het Gilde wist het. Ze hadden al eerder geboet.) De kleine ovale kamer waarin ze elkaar ontmoetten had de gebruikelijke koperen beplating en was 'spionagebestendig'. Taraza geloofde het geen seconde. Ze ging er ook van uit dat de band tussen Gilde en Tleilaxu, gesmeed uit melange, nog steeds even sterk was.

Waff probeerde zich over Taraza niets voor te spiegelen. Deze vrouw was veel gevaarlijker dan enige Achtenswaarde Mater. Als hij Taraza doodde zou ze vervangen worden door iemand die net zo gevaarlijk was, iemand die alle belangrijke gegevens bezat die de huidige Moeder Superior nu bezat.

'Wij vinden jullie nieuwe gelaatsdansers heel interessant,' zei Taraza.

Waff trok onwillekeurig een lelijk gezicht. Ja, veel gevaarlijker dan de Achtenswaarde Matres, die de Tleilaxu zelfs nu nog de schuld niet gaven van het verlies van een heel non-schip.

Taraza keek naar de dubbele wijzerplaat van de kleine digitale klok die op het lage tafeltje aan haar rechterhand stond, een plaats waar ze alle twee makkelijk de tijd zouden kunnen aflezen. De wijzerplaat aan Waffs kant was afgestemd op zijn innerlijke klok. Ze zag dat de twee innerlijke kloktijden over tien seconden precies zouden samenvallen met een willekeurig gekozen middaguur. Dat was een van de aangename kanten van deze ontmoeting waarbij zelfs de plaats en de tussenruimte van hun stoelen in een regeling waren vastgelegd.

Ze waren met zijn tweeen alleen in de kamer. De ovale ruimte om hen heen was ongeveer zes meter lang en half zo breed. Ze zaten in identieke hangmatstoelen van hout met pen verbindingen, waar een mat van oranje weefsel in hing. Het enige andere meubelstuk in het vertrek was het bijzettafeltje met zijn klok. Het tafeltje bestond uit een dun blad van zwart plaz op drie houten spillepootjes. De hoofdfiguren van deze ontmoeting waren elk zorgvuldig met een spieder afgetast. Elk had drie lijfwachten buiten het enige toegangsluik staan. Taraza dacht niet dat de Tleilaxu een gelaatsdansers verwisseling zouden proberen, niet onder de huidige omstandigheden.

'Daar zullen jullie voor boeten.'

De Tleilaxu waren zich ook uitermate goed bewust van hun kwetsbare positie, vooral nu ze wisten dat een Eerwaarde Moeder de nieuwe gelaatsdansers kon herkennen.

Waff schraapte zijn keel. 'Ik verwacht niet dat we tot een overeenkomst zullen kunnen komen,' zei hij.

'Waarom bent u dan gekomen?'

'Ik ben op zoek naar een verklaring voor de eigenaardige boodschap die we van uw Burcht op Rakis hebben ontvangen. Waarvoor worden wij geacht te moeten boeten?'

'Heer Waff, mag ik u bidden in dit vertrek dit dwaze vertoon te laten varen? Er zijn ons beiden feiten bekend waar we niet omheen kunnen.'

'Zoals?'

'Wij hebben van de Bene Tleilax nog nooit een vrouw gekregen voor ons teeltprogramma.' En ze dacht: Laat hem daar maar eens over zweten! Het was verdomd ergerlijk dat de Bene Gesserit geen reeks Tleilaxu Andere Herinneringen bezat om te bestuderen en dat wist Waff donders goed.

Waff trok een lelijk gezicht. 'U denkt toch zeker niet dat ik ga onderhandelen met het leven van-' Hij zweeg en schudde zijn hoofd. 'Ik kan niet geloven dat dit de boete is die u van ons zou verlangen.'

Toen Taraza geen antwoord gaf zei Waff: 'De stomme aanval op de Rakische tempel is op eigen houtje ondernomen door mensen ter plaatse. Ze zijn gestraft.'

Verwacht gambiet nummer drie, dacht Taraza.

Ze had voor deze ontmoeting talloze instructie-conclusie bijeenkomsten bijgewoond, als je tenminste al van instructie kon spreken. Conclusies waren er in overvloed getrokken. Er was maar heel weinig bekend over deze Tleilaxu Meester, deze Tylwyth Waff. Ze hadden een aantal verschillende uiterst belangrijke modellen weten af te leiden uit de grondgegevens (als die tenminste juist bleken). De ellende was dat een deel van de interessantste gegevens uit onbetrouwbare bronnen afkomstig was. Van een opvallend feit kon ze in ieder geval wel zeker zijn: de kaboutergestalte die tegenover haar zat was levensgevaarlijk.

Waffs gambiet nummer drie vroeg haar aandacht. Het was tijd om te reageren. Taraza trok een veelbetekenende grijns.

'Dat is nu precies het soort leugen dat wij van u verwachtten,' zei ze.

'Gaan we beledigend worden?' Hij zei het niet erg heftig.

'U heeft zelf het patroon neergelegd. Ik wil u er wel voor waarschuwen dat u met ons niet op dezelfde manier zult kunnen afrekenen als u met die hoeren uit de Verstrooiing hebt afgerekend.'

Waffs ijzige blik verlokte Taraza tot een gedurfd gambiet. De gevolgtrekkingen van de Zusters, die gedeeltelijk waren gebaseerd op het verdwijnen van een Ixiaans non-schip, waren dus juist! Met nog steeds diezelfde grijns op haar gezicht hield ze nu de lijn van dit afgeleide model vast alsof het een bekend feit was. 'Volgens mij,' zei ze, 'zouden de hoeren wel graag op de hoogte gesteld worden van het feit dat ze gelaatsdansers in hun midden hebben.'

Waff onderdrukte zijn ergernis. Die vervloekte heksen! Ze wisten het! Op een of andere manier wisten ze het! Zijn raadslieden hadden ernstige twijfels gekoesterd over deze ontmoeting. Een vrij grote minderheid had zich ertegen uitgesproken. De heksen waren zo... zo duivels. En hun vergeldingsmaatregelen!

Tijd om zijn aandacht naar Gammu te verplaatsen, dacht Taraza. Hou hem uit evenwicht. Ze zei: 'Zelfs als jullie een van de onzen weten mee te krijgen, zoals jullie met Schwangyu op Gammu lukte, komen jullie nog niets waardevols te weten!'

Waff viel verontwaardigd uit: 'Ze dacht dat ze ons... in dienst kon nemen als een moordenaarsbende! We hebben haar alleen maar een lesje gegeven!'

Aha, zijn trots komt om de hoek kijken, dacht Taraza. Interessant. De logische gevolgen van de morele structuur die achter dergelijke trots steekt, moeten onderzocht worden.

'Jullie hebben ons nooit echt kunnen infiltreren,' zei Taraza.

'En jullie hebben de Tleilaxu nooit kunnen infiltreren!' Waff wist deze pochende bewering met aanvaardbaar kalme stem uit te spreken. Hij had tijd nodig om na te denken! Om plannen te maken!

'Misschien wilt u de prijs voor ons zwijgen weten,' opperde Taraza. Ze vatte Waffs ijzige blik op als instemming en vervolgde: 'Ten eerste delen jullie met ons alle kennis die jullie over dat Verstrooiings gebroed van hoeren die zich Achtenswaarde Matres noemen ter ore komt.'

Waff huiverde. Er was veel bevestigd door het doden van de Achtenswaarde Matres. De seksuele verwikkelingen! Alleen de sterkste geest zou weerstand kunnen bieden aan de valstrik van zulke verrukkingen. De mogelijkheden van dit werktuig waren geweldig! Moesten ze dat met deze heksen delen?

'Alles wat jullie over hen te weten komen,' zei Taraza met nadruk.

'Waarom noemen jullie hen hoeren?'

'Ze proberen ons na te apen en toch verkopen ze zich voor macht en maken alles waar wij voor staan belachelijk. Achtenswaarde Matres!'

'Ze hebben een numeriek overwicht van minstens tienduizend op een! Wij hebben de bewijzen gezien.'

'Een van ons zou hen allemaal kunnen verslaan,' zei Taraza.

Waff zat haar zwijgend aan te staren. Was dat louter grootspraak? Je kon er nooit zeker van zijn bij de Bene Gesserit heksen. Ze deden dingen. De donkere kant van het magische heelal was hun terrein. Bij meer dan een gelegenheid hadden de heksen de Shariat bot gemaakt. Was het Gods wil dat de ware gelovigen nog een beproeving doormaakten?

Taraza liet de stilte zijn eigen spanningen oproepen. Ze voelde Waffs beroering aan. Die deed haar terugdenken aan de Bene Gesserit voorbespreking voor deze ontmoeting met hem. Bellonda had de bedrieglijk eenvoudige vraag gesteld: 'Wat weten we eigenlijk precies over de Tleilaxu?'

Taraza had in elk hoofd rond de vergadertafel van het Kapittel hetzelfde antwoord omhoog voelen borrelen: Misschien weten we alleen wel precies wat ze ons willen laten weten.

Geen van haar onderzoekers kwam onder het vermoeden uit dat de Tleilaxu opzettelijk een vals beeld van zichzelf hadden geschapen. Het Tleilaxu verstand moest worden afgemeten aan het feit dat zij als enigen het geheim van de axolotl-tanks beheersten. Was dat een gelukkig toeval zoals sommigen opperden? Waarom hadden anderen dan in al die duizenden jaren deze prestatie niet kunnen evenaren?

Ghola's.

Gebruikten de Tleilaxu het ghola proces voor een eigen soort onsterfelijkheid? Ze kon erg verdachte aanwijzingen in Waffs doen en laten bespeuren... niets beslissend, maar uiterst verdacht.

In de vergaderingen van het Kapittel was Bellonda telkens weer teruggekomen op hun meest fundamentele vermoedens en ze had hun telkens weer ingehamerd: 'Alles... absoluut alles, zeg ik! Alles in ons archief zou vullis kunnen zijn dat alleen maar geschikt is als glibbervoer!'

Deze toespeling had een aantal van de wat ontspannener achter de tafel zittende Eerwaarde Moeders doen huiveren.

Glibbers!

Die traag voortkruipende kruisingen tussen een reuzenslak en een varken mochten dan het vlees leveren voor een aantal van de duurste maaltijden in hun heelal, maar de wezens zelf waren de belichaming van alles wat de Zusters aan de Tleilaxu weerzinwekkend vonden. Glibbers waren een van de eerste onderhandelstukken van de Bene Tleilax, een product dat ze in hun eigen tanks kweekten uit de helix kern waaruit alle verschillende levensvormen waren ontstaan. Dat de Bene Tleilax ze maakte, deed het waas van obsceniteit nog toenemen rond dit schepsel, dat met zijn vele monden onophoudelijk bijna elke soort huisvuil vermaalde en dat huisvuil snel omzette in uitwerpselen die niet alleen naar de stal roken maar ook nog slijmerig waren.

'Het lekkerste vlees van uw leven,' had Bellonda voorgelezen uit de choam-reclame.

'Afkomstig van een weerzinwekkend schepsel,' had Taraza eraan toegevoegd.

Weerzinwekkend.

Taraza dacht daaraan terug nu ze Waff peinzend aanstaarde. Wat voor reden zou een volk kunnen hebben om een weerzinwekkend masker rond zichzelf op te bouwen? Waffs trotse uitval paste niet erg in dat beeld.

Waff kuchte zachtjes achter zijn hand. Hij voelde de zomen waarin hij twee van zijn krachtige pijltjes werpers had verstopt in zijn vlees drukken. De minderheid van zijn raadslieden had naar voren gebracht: 'Net als met de Achtenswaarde Matres zal degeen die met de meeste geheime gegevens over de ander uit deze ontmoeting met de Bene Gesserit te voorschijn komt, de overwinnaar zijn. De dood van de tegenstander garandeert de overwinning.'

Ik zou haar kunnen doden maar wat dan?

Nog drie volleerde Eerwaarde Moeders stonden voor het luik te wachten. Ongetwijfeld had Taraza een teken afgesproken voor zodra het luik openging. Zonder dat teken zou het absoluut op rampzalig geweld uitlopen. Hij geloofde geen seconde dat zelfs zijn nieuwe gelaatsdansers die Eerwaarde Moeders voor het luik zouden kunnen overmeesteren. De heksen zouden maximaal op hun hoede zijn. Ze zouden de aard van Waffs lijfwachten doorzien hebben.

'We zullen delen,' zei Waff. Dat hij hiermee van alles toegaf deed hem pijn, maar hij wist dat hij geen keus had. Taraza's grootspraak over respectievelijke kundigheid mocht dan vanwege de uitzonderlijkheid van de bewering onjuist zijn, hij proefde er toch waarheid in. Maar hij koesterde geen enkele illusie over wat er zou gebeuren als de Achtenswaarde Matres erachter kwamen wat er werkelijk met hun afgezanten was gebeurd. De vermissing van het non-schip kon nog niet aan de Tleilaxu worden geweten. Er verdwenen nu eenmaal wel eens schepen. Beraamde moord was een heel andere kwestie. De Achtenswaarde Matres zouden zo'n brutale tegenstander vast en zeker proberen uit te roeien. Al was het maar om een voorbeeld te stellen. Uit de Verstrooiing teruggekeerde Tleilaxu hadden dat letterlijk beweerd. En nu Waff Achtenswaarde Matres had gezien, geloofde hij die verhalen.

Taraza zei: 'Mijn tweede agendapunt voor dit gesprek is onze ghola.'

Waff verschoof ongemakkelijk in zijn hangmatstoel. Taraza vond Waffs kleine oogjes en zijn ronde gezicht met de stompe neus en de te scherpe tanden weerzinwekkend.

'Jullie hebben voortdurend onze ghola's gedood om de voortgang van een project te belemmeren waarin jullie geen ander aandeel hebben dan het verschaffen van een enkel element,' zei Taraza op beschuldigende toon.

Waff vroeg zich opnieuw af of hij haar niet moest doden. Bleef dan niets voor deze verdomde heksen verborgen? De gevolgtrekking dat de Bene Gesserit een verrader in de Tleilaxu kern hadden kon niet langer genegeerd worden. Hoe konden ze dit anders weten?

Hij zei: 'Ik verzeker u, Eerwaarde Moeder Superior, dat de ghola-'

'Je hoeft me niets te verzekeren! Wij verzekeren onszelf.' Met een treurige blik op haar gezicht schudde Taraza langzaam haar hoofd. 'En jij denkt dat wij niet weten dat je ons beschadigd goed hebt verkocht.'

Waff zei vlug: 'Hij voldoet aan alle eisen die in uw contract gesteld zijn!'

Weer schudde Taraza haar hoofd. Deze miniatuur Tleilaxu Meester had er geen idee van wat hij hier allemaal blootgaf. 'Jullie hebben in zijn geest een eigen plan begraven,' zei Taraza. 'Ik waarschuw u, Heer Waff, dat als uw veranderingen onze plannen dwarsbomen, wij u dieper zullen verwonden dan u voor mogelijk houdt.'

Waff streek met zijn hand over zijn gezicht en voelde dat het zweet op zijn voorhoofd stond. Vervloekte heksen! Maar ze wist niet alles. De uit de Verstrooiing teruggekeerde Tleilaxu en de Achtenswaarde Matres die zij zo verbitterd belasterde, hadden de Tleilaxu een gevaarlijk seksueel wapen in handen gespeeld dat niet gedeeld zou worden, wat hij hier ook zat te beloven!

Taraza verwerkte zwijgend Waffs reacties en besloot haar toevlucht te nemen tot een brutale leugen. 'Toen wij jullie Ixiaanse vergaderschip veroverden, stierven jullie nieuwe gelaatsdansers net niet snel genoeg. We hebben heel wat ontdekt.'

Waff hield zich gereed voor gewelddadige actie.

In de roos! dacht Taraza. De botte leugen had een pad van onthulling gebaand voor een van de meer buitenissige stellingen van haar raadslieden. Die stelling leek nu helemaal niet zo buitenissig meer. 'Het Tleilaxu streven is een volmaakte prana-bindu mimicus te produceren,' had haar raadsvrouw gesteld.

'Volmaakt?'

Alle Zusters die aan de bijeenkomst deelnamen stonden versteld van die opmerking. Dat zou een vorm van geestelijk kopieren inhouden die veel verder ging dan de geheugenopname die ze al kenden.

De raadsvrouw, Zuster Hesterion van het Archief, had zwaar geschut meegebracht in de vorm van een strak opgezette lijst van ondersteunend feitenmateriaal. 'We weten al dat wat een Ixiaanse Sonde mechanisch doet, door de Tleilaxu met zenuwen en spieren wordt gedaan. De volgende stap ligt voor de hand.'

Toen ze Waffs reactie op haar brutale leugen zag, bleef Taraza hem zorgvuldig in de gaten houden. Hij was op dit moment op zijn gevaarlijkst.

Waffs gezicht kreeg een woedende uitdrukking. De dingen die de heksen wisten waren veel te gevaarlijk! Hij twijfelde in het geheel niet aan Taraza's bewering. Ik moet haar doden, wat voor gevolgen dat ook voor mij heeft! We moeten ze allemaal dood maken. Gruwelen! Het is hun eigen woord en het beschrijft henzelf volmaakt.

Taraza legde zijn gezichtsuitdrukking juist uit. Vlug zei ze: 'U heeft van ons absoluut geen gevaar te duchten zolang u onze plannen niet dwarsboomt. Uw godsdienst, uw manier van leven, dat is uw zaak.'

Waff aarzelde, niet zozeer om wat Taraza zei als wel omdat hij aan haar macht werd herinnerd. Wat wisten ze nog meer? Maar om nu in een ondergeschikte positie verder te gaan! Na zo'n verbond met de Achtenswaarde Matres afgewezen te hebben. En met de heerschappij zo nabij na al die millennia. Ontzetting vervulde hem. De minderheid van zijn raadslieden had het uiteindelijk toch bij het rechte eind gehad: 'Er kan geen band tussen onze volken bestaan. Elke overeenkomst met powindah machten is een verbond dat op kwaad is gegrondvest.'

Taraza voelde aan dat hij nog steeds gewelddadig kon worden. Ze hield zich gereed om zich te verdedigen. Een onwillekeurige schokkerige beweging van zijn armen trok haar aandacht. Wapens in zijn mouwen! De vindingrijkheid van de Tleilaxu mocht niet onderschat worden. Haar snuivers hadden niets ontdekt.

'We weten dat u wapens bij u draagt,' zei ze. Een nieuwe brutale leugen kwam haar in gedachten. 'Als u nu een vergissing maakt, zullen de hoeren ook te horen krijgen hoe u die wapens gebruikt.'

Waff ademde drie ondiepe teugjes lucht in. Toen hij zijn mond opendeed had hij zijn zelfbeheersing weer terug. 'Wij weigeren de bijwagen van de Bene Gesserit te worden!'

Taraza antwoordde met een gelijkmatige, sussende stem: 'Ik heb met woord noch daad een dergelijke rol voor jullie willen opperen.'

Ze wachtte. Er kwam geen verandering in Waffs gelaatsuitdrukking, niet de geringste verschuiving in de starende blik die hij strak op haar gericht hield.

'Jullie bedreigen ons,' mompelde hij. 'Jullie eisen dat wij alles delen wat we-'

'Delen!' snauwde ze. 'Met ongelijke partners deel je niet.'

'En wat zouden jullie met ons delen?' vroeg hij.

Op de berispende toon die ze tegen een kind zou gebruiken zei ze: 'Heer Waff, vraag uzelf nu eens af waarom u, een heersend lid van uw oligarchie, naar deze ontmoeting bent gekomen.'

Met zijn stem nog steeds goed in bedwang stelde Waff de tegenvraag: 'En waarom bent u, Moeder Superior van de Bene Gesserit, hier gekomen?'

'Om ons sterker te maken,' zei ze minzaam.

'U heeft niet gezegd wat jullie zouden delen,' zei hij op beschuldigende toon. 'U hoopt nog steeds op een voordeeltje.'

Taraza bleef hem nauwlettend in de gaten houden. Ze had maar zelden zulke onderdrukte woede in een mens meegemaakt. 'Vraag me ronduit wat u wenst,' zei ze.

'En dan geeft u dat in uw grote edelmoedigheid!'

'Ik zal erover onderhandelen.'

'Waar bleef u met uw onderhandelen toen u mij opdroeg... MIJ OPDROEG! om-'

'U kwam hierheen met het vaste voornemen om elke afspraak die we zouden maken niet na te komen,' zei ze. 'U hebt niet een keer een poging tot onderhandelen gedaan !U zit tegenover iemand die bereid is met u te onderhandelen en u kunt alleen maar-'

'Onderhandelen?' Waffs geheugen deed een sprong terug naar de woede van de Achtenswaarde Mater over dat woord.

'Dat zei ik, ja,' zei Taraza. 'Onderhandelen.'

Waffs mondhoeken bewogen in iets dat wel wat van een lachje weg had. 'Denkt u dat ik voldoende macht heb om met u te onderhandelen?'

'Pas op, Heer Waff,' zei ze. 'U heeft de oppermacht. Die berust in dat uiteindelijke vermogen om een tegenstander volkomen te vernietigen. Ik heb daarmee niet gedreigd, maar u wel.' Ze keek naar zijn mouwen.

Waff zuchtte. Wat een dilemma. Zij was een powindah! Hoe kon je nu met een powindah onderhandelen?

'Wij hebben een probleem dat niet met logische middelen opgelost kan worden,' zei Taraza.

Waff hield zijn verbazing in toom. De Achtenswaarde Mater had bijna woordelijk hetzelfde gezegd! Hij kromp inwendig ineen om wat dat zou kunnen betekenen. Kon de Bene Gesserit met de Achtenswaarde Matres gemene zaak maken? Taraza's verbitterde woorden bewezen het tegendeel, maar wanneer waren die heksen te vertrouwen?

Opnieuw vroeg Waff zich af of hij zichzelf mocht opofferen om deze heks uit de weg te ruimen. Wat voor nut zou het hebben? Anderen in hun midden zouden ongetwijfeld weten wat zij wist. Het zou de ramp alleen nog maar verhaasten. De heksen hadden een intern geschil, maar dat zou ook best een list kunnen zijn.

'U vraagt ons iets met u te delen,' zei Taraza. 'Wat zou u ervan zeggen als ik u genenmateriaal van een aantal van onze eersteklas mensengeslachten aanbood.'

Waffs duidelijk toenemende belangstelling was niet mis te verstaan.

Hij zei: 'Waarom zouden we ons voor zulke dingen tot jullie moeten wenden? Wij hebben onze tanks en we kunnen bijna overal genetische monsters oppikken.'

'Monsters waarvan?' vroeg ze.

Waff zuchtte. Aan de scherpzinnigheid van de Bene Gesserit viel ook nooit te ontkomen. Het leek wel een zwaardhouw. Hij vermoedde dat hij haar dingen had onthuld die vanzelfsprekend naar dit onderwerp leidden. De schade was al aangericht. Zij trok de juiste conclusie (of het was haar door spionnen verteld!) dat de genenvoorraad van wild menselijk materiaal voor de Tleilaxu met hun verfijnde kennis van 's levens meest innerlijke taal van weinig belang was. Onderschatten van de Bene Gesserit of van de producten van hun teeltprogramma's had nog nooit iets opgeleverd. God Zelf wist dat ze Muad'Dib en de Profeet hadden voortgebracht!

'Wat zouden jullie hiervoor nog meer in ruil vragen?' vroeg hij.

'Eindelijk onderhandelen we dan toch!' zei Taraza. 'We weten natuurlijk allebei dat ik fokmoeders uit het geslacht Atreides aanbied.' En ze dacht: Laat hem daar maar op hopen! Ze zullen er wel als Atreides uitzien maar het zullen geen Atreides zijn!

Waff voelde zijn hartslag versnellen. Was dit mogelijk? Had ze wel enig idee wat de Tleilaxu te weten zouden kunnen komen uit een studie van zulk genetisch materiaal?

'Wij zouden eerste keus uit hun nakomelingen willen hebben,' zei Taraza.

'Nee!'

'Om beurten eerste keus dan?' 'Misschien.'

'Hoe bedoelt u, misschien?'Ze leunde naar voren. Waffs gespannen houding vertelde haar dat ze op het goede spoor zat.

'Wat zouden jullie nog meer van ons verlangen?'

'Onze fokmoeders moeten vrij toegang krijgen tot jullie genetische laboratoria.'

'Bent u gek?' Waff schudde geergerd zijn hoofd. Dacht ze soms dat de Tleilaxu zomaar hun krachtigste wapen zouden weggeven?

'Dan zullen we genoegen nemen met een goed werkende axolotl-tank.'

Waff staarde haar met open mond aan.

Taraza haalde haar schouders op. 'Ik moest het proberen.'

'Ja, dat zal wel.'

Taraza leunde achterover en liet wat ze net had geleerd de revue passeren. Waffs reactie op die Zensunni sonde was belangwekkend geweest. 'Een probleem dat niet met logische middelen kan #worden opgelost.' De woorden hadden een nauwelijks merkbaar effect op hem gehad. Hij leek wel uit een plaats in zijn innerlijk op te duiken met een vragende blik in zijn ogen. God bewaar ons! Is Waff in het geheim een Zensunni?

Wat voor gevaar het ook meebracht, dit moest onderzocht worden. Odrade moest met elk mogelijk voordeel bewapend worden op Rakis.

'Misschien hebben we voor het moment genoeg gedaan,' zei Taraza. 'Er is tijd genoeg om onze onderhandelingen af te sluiten. Alleen God in Zijn oneindige genade heeft ons oneindig veel heelals gegeven waarin van alles kan gebeuren.'

Waff klapte zonder erbij na te denken in zijn handen. 'De gave van verrassingen is de grootste aller gaven,' zei hij.

Niet gewoon Zensunni, dacht Taraza. Ook nog Soefi. Soefi! Ze begon haar kijk op de Tleilaxu bij te stellen. Hoe lang hebben ze dit al voor zich gehouden?

'Tijd telt zichzelf niet,' zei Taraza. 'Kijk alleen maar naar de cirkel.'

'Zonnen zijn cirkels,' zei Waff. 'Elk heelal is een cirkel.' Hij hield zijn adem in en wachtte op haar antwoord.

'Cirkels zijn omsluitingen,' zei Taraza die het juiste antwoord uit haar Andere Herinneringen plukte. 'Al wat omsluit en beperkt moet zich aan de oneindigheid blootstellen.'

Waff hief zijn armen op, toonde haar zijn handpalmen en liet zijn handen in zijn schoot vallen. Zijn schouders raakten iets van hun verkrampte opgetrokkenheid kwijt. 'Waarom zei u die dingen niet meteen aan het begin?' vroeg hij.

Ik moet nu heel voorzichtig zijn, maande Taraza zichzelf. Wat Waff nu allemaal in woord en gebaar had toegegeven moest zorgvuldig bekeken worden.

'Wat tussen ons is gebeurd onthult niets tenzij we meer openlijk spreken,' zei ze. 'Zelfs dan zouden we alleen maar woorden gebruiken.'

Waff staarde haar onderzoekend in haar gezicht in een poging om in dat Bene Gesserit masker enige nadere bevestiging te bespeuren van de dingen die haar woorden en haar gedrag hadden overgebracht. Ze was powindah, hield hij zichzelf voor. De powindah waren nooit te vertrouwen... maar als ze het Grote Geloof deelde...

'Heeft God niet zijn Profeet naar Rakis gestuurd om ons daar te beproeven en te onderwijzen?' vroeg hij.

Taraza groef diep in haar Andere Herinneringen. Een Profeet op Rakis? Muad'Dib? Nee... dat klopte niet met het Soefi of Zensunni geloof in...

De Dwingeland! Xe, kneep haar mond dicht tot een barse streep. 'Wat men niet kan beheersen moet men verdragen,' zei ze.

'Want dat komt vast en zeker van God,' antwoordde Waff.

Taraza had genoeg gehoord en gezien. De Missionaria Protectiva hadden haar in elke bekende godsdienst gedrenkt. Andere Herinneringen versterkten deze kennis en vulden hem aan. Ze voelde een dringende noodzaak om ongedeerd uit deze kamer weg te komen. Odrade moest gewaarschuwd worden!

'Mag ik een voorstel doen?' vroeg Taraza.

Waff knikte beleefd.

'Misschien hebben we hier stof voor een omvangrijker verbond tussen ons dan we ons hadden voorgesteld,' zei ze. 'Ik bied u de gastvrijheid van onze Burcht op Rakis aan en de diensten van onze bevelhebber ter plaatse.'

'Een Atreides?' vroeg hij.

'Nee,' loog Taraza. 'Maar ik zal onze teeltleidsters uiteraard van uw behoeften op de hoogte stellen.'

'En ik zal de dingen bijeenbrengen die u als betaling verlangt,' zei hij. 'Waarom wordt de koop op Rakis afgerond?'

'Is dat niet de meest gepaste plaats?' vroeg zij. 'Wie zou in het huis van de Profeet onoprecht kunnen zijn?'

Waff leunde achterover in zijn stoel met zijn armen ontspannen op zijn schoot. Taraza kende absoluut de juiste antwoorden. Het was een onthulling die hij nooit had verwacht.

Taraza stond op. 'Elk van ons luistert in zijn binnenkamer naar God,' zei ze.

En gezamenlijk in de Kehl, dacht hij. Hij keek naar haar op, zichzelf voorhoudend dat ze powindah was. Ze waren geen van allen te vertrouwen. Voorzichtig aan! De vrouw was ten slotte een Bene Gesserit heks. Het was bekend dat zij voor hun eigen doeleinden godsdiensten schiepen. Powindah!

Taraza liep naar het luik, maakte het open en gaf het sein dat alles veilig was. Ze draaide zich weer met haar gezicht naar Waff die nog steeds in zijn stoel zat. Hij heeft onze ware bedoeling niet doorzien, dacht ze. De vrouwen die we naar hem toesturen moeten met uiterste zorg gekozen worden. Hij mag nooit vermoeden dat hij deel uitmaakt van ons lokaas.

Met zijn kaboutergezichtje strak in de plooi staarde Waff terug.

Wat zag hij er minzaam uit, dacht Taraza. Maar hij kon gestrikt worden! Een verbond tussen Zusters en Tleilaxu bood nieuwe aantrekkelijke mogelijkheden. Maar op onze voorwaarden!

'Tot op Rakis,' zei ze.

Welke sociale erfenis trok buitenwaarts met de Verstrooiing? Wij kennen die tijden grondig. We kennen de geestelijke en lichamelijke omstandigheden. De Verdoolden namen kennis mee die grotendeels beperkt was tot menskracht en werktuigen. Er was een wanhopige behoefte aan ontplooiingsruimte, op gang gebracht door de mythe van Vrijheid. De meesten hadden de diepere betekenis van de les van de Dwingeland niet begrepen, dat geweld zijn eigen grenzen stelt. De Verstrooiing was een onbeheerste, willekeurige beweging die werd verstaan als groei (ontplooiing).