XXXII

Straatsburg

'Het is hier te donker.'
'Geen pottenkijkers.' Drach veegde een spinnenweb van een van de plafondbalken weg. Een ongelukkig spinnetje bungelde aan zijn hand, terwijl hij zijde spon in de lucht.
Ik keek rond in de stoffige kelder. Voor me, ongeveer op ooghoogte, zag ik karrenwielen, hoeven en voeten langstrekken door de raampjes die op de straat uitkeken. Daar zouden we matglas in moeten zetten zodat er wel licht binnenkwam, terwijl voorbijgangers niet naar binnen konden kijken. Het was niet een plek die ik zou hebben gekozen voor het maken van heel fijn gedetailleerde kunstwerken, maar Drach leek er verrukt over.
'Om maar te zwijgen over de kosten,' zei ik vermanend. 'Waarom zouden we betalen voor deze kelder als het huis in St Arbogast ruimte genoeg voor ons heeft?'
De onderhoudskosten voor mijn eigen huisje bij de rivier waren werkelijk veel hoger dan ik had verwacht het merendeel van mijn jaargeld. Ondertussen was het grootste gedeelte van de leningen al opgegaan aan ingrediënten voor de inkt, gereedschap voor de werkplaats, koperplaten, kolen, papier... Er werd van mijn beurs een vermogen gevraagd. En nu stond Drach er weer op dat we een tweede werkplaats moesten hebben voor de pers die we nog altijd niet hadden.
'Waar looien de leerlooiers hun huiden?' vroeg Drach.
'Op het looiersveld buiten de stadswallen.'
'Zodat de stank niet de stad verziekt. Maar waar maken de leerbewerkers en zadelmakers hun producten?'
'Hier in Straatsburg.'
'Om dichter bij hun klanten te zitten. Wij zouden hetzelfde moeten doen.'
Hij wees omhoog en naar links, vaag de richting aangevend van de kathedraal. 'Hier zitten we op een steenworp afstand van het hartje van de stad. En waar het hart zit, zit ook het geld.'
Er klonk gekraak op de trap. Het was de huisbaas, een grote man die Andreas Dritzehn heette, laag bukkend om niet tegen de plafondbalken op te lopen. Bij een eerste ontmoeting gedroegen andere mannen zich vaak onderdanig tegen hem vanwege zijn omvang en aanzien; later ontdekten ze dat hij niets liever wilde dan dat andere mensen hem aardig vonden en dat hij nooit iemand tegen zich in het harnas wilde jagen. Maar te oordelen naar de omvang en degelijkheid van zijn huis was hij nou ook weer niet zo tegemoetkomend dat hij een winstkans uit de weg zou gaan.
'Is alles naar wens?' Hij had een gezwel in zijn keel dat zijn stem continu schor deed klinken.
'Perfect.' Drach sprak voor ik iets kon zeggen. 'Het voldoet precies aan onze bedrijfsvereisten.'
Het is te donker; te duur en voor onze doeleinden overbodig, had ik willen zeggen. Dan hadden we misschien nog een korting gekregen op de huur. Maar ik kon Drach moeilijk gaan tegenspreken. Ik stond er wat ongemakkelijk bij en zei niets.
Dritzehn loerde ons aan. 'Wat voor bedrijf had u ook alweer?'
'Kopiëren,' zei ik.
Dritzehn wachtte, op meer hopend. Ik legde Drach met starre blik het zwijgen op en zei zelf ook niets.
'Als jullie maar geen vuurtjes stoken of voor te veel stankoverlast zorgen.' Dritzehn wapperde met zijn hand voor zijn neus. 'Mijn laatste huurders hier waren bontwerkers. Ze hadden de huiden niet goed gedroogd en die stonken als kadavers.'
Buiten kletterden paardenvijgen op straat van een langsdravend paard. Een van de ballen rolde de goot in, viel omlaag door het raam en plofte neer op de vloer.

We staken het plein over naar Hans' goudsmidwinkel. Ik keek omhoog naar de kathedraal, die uit zijn steigers opsteeg als een vrouw die haar jurk liet zakken. Ik vergaapte me eraan. Voor mij was de ingewikkeldheid van de steigers, de volmaaktheid ervan met betrekking tot hun be-
scheiden doel, bijna even mooi als het stenen bouwsel dat het ondersteunde. Toen ik dit tegen Kaspar opmerkte, bespotte hij me.
'Touwen en palen en ladders? Schoonheid komt voort uit het leven: uit lust, dwaasheid, gelach, verdriet.'
'Hoe kan verdriet nou mooi zijn?'
Kaspar wees op een kreupele die om aalmoezen smeekte bij de poort van de kathedraal. Hij had geen benen; zijn rechterarm was bij de elleboog afgehakt. Hij zat op een laag karretje dat hij voortduwde met behulp van een gevorkt stuk hout dat aan zijn stompje was vastgebonden. De helft van zijn gezicht was door een infarct verlamd tot een bewegingloos masker, terwijl de andere helft met schrammen en littekens was bedekt van zijn pogingen zichzelf te scheren.
'Hij is grotesk. Meelijwekkend, niet mooi.'
Kaspar greep me bij de schouder. 'Maar je voelt dat je leeft. Zorgt hij niet dat iedere ledemaat aan je lichaam het uitzingt van dankbaarheid, alleen al omdat ze bestaan? Hoe kan dat niet mooi zijn?'
Het was het soort vreemde, ontregelende gedachte dat Kaspar af en toe uitte wanneer hij je wilde provoceren. Ik had geleerd er geen acht op te slaan, en mijn onbehaaglijke gevoel zo goed mogelijk te maskeren.
Toen we bij de winkel aankwamen, ging Kaspar niet langs de toonbank maar liet hij ons door een zijdeur binnen. Om sloten en grendels gaf hij niets. Hij bezat bijna niets anders dan zijn talent, maar behandelde de wereld alsof alles van hem was. Hij onderzocht een saffieren ring terwijl wij wachtten tot Hans klaar was met zijn klant.
'Ik heb iemand gevonden die je pers kan maken,' zei Dunne toen hij zijn koop had gesloten. 'Saspach de kistenmaker. Hij zegt dat het zes gulden zal kosten met een houten schroef, of acht met een ijzeren.'
'Hij moet van ijzer zijn,' eiste Kaspar.
'Moet dat?' vroeg ik, met een steeds zwaarder gemoed en steeds lichtere beurs.
'Dat weet je best. Hoe groter de druk, hoe scherper de afbeelding. Een houten schroef zou los gaan zitten... of zelfs breken.'
Voor ik verder tegen kon stribbelen, had Dunne al in zijn kast gezocht en een in doek gewikkeld bundeltje eruit gehaald. Het was zo groot als een boekje, maar toen hij het aan me gaf, bleek het veel zwaarder.
'Dit is de eerste partij.'
Ik wikkelde het los. Erin lagen een tiental koperplaten, glad gerold en niet dikker dan de kling van een zwaard.
Dunne kuchte een beleefd geluidje dat me maar al te vertrouwd was geworden. Ik zuchtte
'Hiervoor moet je natuurlijk worden betaald.'