De toestand van voorspellende trance is niet te vergelijken met enige andere voorzienigheids ervaring. Het is geen afwenden van de rauwe blootstelling van de zintuigen (wat bij veel trancetoestanden wel het geval is), maar een onderduiken in een veelheid van nieuwe bewegingen. Alles beweegt. Het is uiterste zakelijkheid te midden van oneindigheid, een veeleisende bewustzijnstoestand waarbij je eindelijk doorbreekt naar het onafgebroken besef dat het heelal uit zichzelf beweegt, dat het verandert, dat de regels ervan veranderen, dat bij al die beweging niets onveranderd of absoluut blijft, dat mechanische verklaringen voor wat dan ook alleen opgaan binnen strakke grenzen, en als de muren eenmaal geslecht zijn beginnen de oude verklaringen uiteen te vallen en op te lossen en worden ze weggeblazen door nieuwe bewegingen. De dingen die je in deze trance ziet zijn ontnuchterend, vaak verpletterend. Ze vergen het uiterste van je om heel te blijven en zelfs dan kom je grondig veranderd uit die toestand te voorschijn.

De Gestolen Verslagen

De nacht na Audientiedag rustte Leto uit in de eenzaamheid van zijn audientievertrek met slechts enkele vertrouwde Visspreker gardisten voor de deuren, terwijl anderen sliepen en vochten en droomden en sneuvelden.

Hij sliep niet. Noodzaken en teleurstellingen tolden door zijn hoofd. Hwi! Hwi!

Hij wist nu waarom Hwi Noree naar hem toegestuurd was. Hij wist het maar al te goed!

Mijn aller geheimste geheim is ontdekt.

Ze hadden zijn geheim ontdekt. Hwi was daarvan het bewijs.

Hij dacht wanhopige gedachten. Zou deze verschrikkelijke gedaanteverandering omkeerbaar zijn? Zou hij naar zijn menselijke staat kunnen terugkeren ?

Onmogelijk.

Zelfs al was het mogelijk, dan nog zou het proces net zoveel tijd in beslag nemen als het hem had gekost om dit punt te bereiken. Waar zou Hwi zijn over meer dan drieduizend jaar? Droog stof en botten in het grafgewelf.

Ik zou iemand kunnen fokken die op haar lijkt en haar voor mezelf voorbereiden... maar dat zou dan niet mijn tedere Hwi zijn.

En wat zou er van de Gouden Weg terechtkomen als hij zich overgaf aan zulke zelfzuchtige doeleinden?

Naar de duivel met de Gouden Weg! Hebben deze domkoppige idioten ooit wel eens aan mij gedacht"? Nooit!

Maar dat was niet waar. Hwi dacht aan hem. Ze deelde zijn kwelling. Dit waren krankzinnige gedachten en hij probeerde ze van zich af te zetten terwijl zijn zintuigen de zachte bewegingen van de gardisten registreerden en het stromen van het water onder zijn vertrek.

Wat voor verwachtingen had ik toen ik deze keus maakte?

De innerlijke meute brulde van het lachen om die vraag! Had hij dan geen taak te vervullen? Was dat niet juist de kern van de afspraak die de meute in bedwang hield?

'Je hebt een taak te vervullen,' zeiden ze. 'Jij hebt maar een doel.'

Een enkel doel is het kenmerk van een fanaat en ik ben geen fanaat!

'Je bent wel cynisch en wreed. Je kunt het vertrouwen niet schenden.'

Waarom niet?

'Wie heeft die gelofte gedaan? Jij. Jij hebt deze koers gekozen.'

Verwachtingen!

'De verwachtingen die de geschiedenis voor de ene generatie schept, worden in de volgende generatie vaak weer tenietgedaan. Wie weet dat beter dan jij?'

Ja... en vernietigde verwachtingen kunnen hele bevolkingen vervreemden. Ik ben in mijn eentje een hele bevolking.

'Denk aan je gelofte!'

Precies. Ik ben de vernietigende kracht die over de eeuwen is losgelaten. Ik beperk verwachtingen... die van mezelf inbegrepen. Ik rem de slinger af.

'Om hem vervolgens weer los te laten. Vergeet dat nooit.'

Ik ben moe. O, wat ben ik moe. Kon ik maar slapen... echt slapen.

'Je loopt nog over van zelfmedelijden ook.'

Waarom niet? Wat ben ik? De supereenling, gedwongen om dat wat had kunnen zijn in ogenschouw te nemen. Iedere dag keek ik ernaar... en nu, Hwi!

'Je oorspronkelijke onzelfzuchtige keuze vervult je nu met zelfzucht.'

Overal rondom dreigt gevaar. Ik moet mijn zelfzucht dragen als een harnas.

'Er dreigt gevaar voor ieder die met jou in aanraking komt. Is dat niet juist wezenlijk voor jou?'

Gevaar zelfs voor Hwi. Lieve, verrukkelijke, lieve Hwi.

'Heb je die hoge muren rond jezelf alleen maar opgetrokken om je erachter te zitten koesteren in zelfmedelijden?'

Ik heb die muren opgetrokken omdat er in mijn rijk enorme krachten zijn losgelaten.

'Je hebt ze zelf losgelaten. Wil je nu soms tot een vergelijk met ze komen?'

Het komt door Hwi. Deze gevoelens heb ik nog nooit zo sterk gehad. Het is de schuld van die vervloekte Ixianen!

'Interessant dat ze je niet aanvallen met een machine maar met mensenvlees.'

Omdat ze mijn geheim ontdekt hebben.

'Je kent het tegengif.'

Bij deze gedachte trilde Leto over zijn hele lange lijf. Het tegengif dat tevoren altijd had gewerkt, kende hij maar al te goed: een tijd lang onderduiken in zijn eigen verleden. Zelfs de zusters van de Bene Gesserit konden zulke safari's niet maken; binnenwaarts reizen langs de as van herinneringen - terug, terug tot aan de uiterste grenzen van de bewuste cel, of ergens onderweg blijven steken om je over te geven aan een verfijnd zintuiglijk genot. Eens, na de dood van een bijzonder voortreffelijke Duncan, had hij de grote muziekprestaties die in zijn herinneringen lagen opgeslagen afgereisd. Mozart had hem snel verveeld. Aanmatigend! Maar Bach... achh, Bach.

Leto herinnerde zich het genot ervan.

Ik zat aan het orgel en liet me doordrenken met muziek.

Slechts driemaal in zijn hele heugenis was Bach geevenaard. Maar zelfs Licallo was niet beter; even goed, maar niet beter.

Zouden intellectuele vrouwen voor deze nacht een goede keus zijn? Grootmoeder Jessica was een van de allerbesten geweest. Zijn ervaring zei hem dat iemand die hem zo na stond als Jessica niet het juiste tegengif zou zijn voor zijn huidige spanningen. Hij zou het veel verder terug moeten zoeken.

Toen stelde hij zich voor hoe hij zo'n safari aan een met ontzag vervulde bezoeker zou beschrijven, een volkomen denkbeeldige bezoeker, want niemand zou hem over zo'n heilige zaak iets durven vragen.

'Ik daal af langs de lange trap van voorouders, ik speur de zijtakken af en gluur in alle hoeken en gaten. Jij zou niet veel van hun namen herkennen. Wie heeft er ooit van Norma Cenva gehoord? Ik heb haar geleefd.'

'Haar geleefd?' vroeg zijn denkbeeldige bezoeker.

'Natuurlijk. Waar heb je anders je voorouders voor? Ben jij van mening dat het eerste Gildeschip door een man ontworpen is? Je hebt in je geschiedenisboeken gelezen dat het Aurelius Venport was? Dat is een leugen. Het was zijn minnares, Norma. Ze gaf hem het ontwerp, plus vijf kinderen. Hij meende dat zijn ego niet met minder toekon. Uiteindelijk ging hij te gronde aan de wetenschap dat hij niet werkelijk zijn eigen image had opgebouwd.'

'Heb je hem ook geleefd?'

'Vanzelf. En ik heb de verre omzwervingen van de Vrijmans doorkruist. Via mijn vaders afstamming en die van de anderen ben ik helemaal teruggegaan tot het Geslacht van Atreus.'

'Dat roemrijke geslacht!'

'Met een flinke portie idioten.'

Afleiding, dat heb ik nodig, dacht hij.

Zou het dan een tocht worden langs erotische stoeipartijen en wapenfeiten?

'Je hebt er geen flauw idee van hoeveel innerlijke orgieen ik tot mijn beschikking heb! Ik ben de supergluurder - deelnemer(s) en toeschouwer(s) tegelijk. Onkunde en onbegrip over seksualiteit hebben zoveel ellende veroorzaakt. Wat zijn we toch grondeloos bekrompen geweest - wat armetierig.'

Leto wist dat hij dat niet kon kiezen, niet deze nacht, niet met Hwi elders in zijn stad.

Zou hij dan een krijgsoverzicht kiezen?

'Welke Napoleon was de grootste lafaard?' vroeg hij zijn denkbeeldige bezoeker. 'Ik zal het niet verklappen, maar ik weet het wel. O ja, ik weet het heel goed.'

Waar kan ik heen? Met het hele verleden om uit te kiezen, waar kan ik heen?

De bordelen, de gruwelen, de tirannen, de acrobaten, nudisten, chirurgen, mannelijke hoeren, musici, goochelaars, kwakzalvers, priesters, handwerkslieden, priesteressen...

'Is het je bekend,' vroeg hij zijn denkbeeldige bezoeker, 'dat in de hoela een oude gebarentaal bewaard is gebleven die ooit alleen voor mannen was? Je hebt nog nooit van de hoela gehoord? Natuurlijk. Wie danst die nu nog? Toch hebben dansers een heleboel dingen voor de vergetelheid bewaard. De betekenissen zijn verloren gegaan, maar ik ken ze.

Een hele nacht lang was ik een reeks kaliefs die met de Islam naar het oosten en het westen oprukten - een tocht door de eeuwen heen. Ik zal je niet vervelen met de bijzonderheden. Ga nu maar weg, bezoeker!'

Dit is erg verleidelijk, dacht hij, dit sirenengezang dat me uitsluitend in het verleden wil laten leven.

Het verleden dat dankzij die vervloekte Ixianen nu zo onbruikbaar is. Wat is het verleden saai wanneer Hwi hier is. Als ik haar liet ontbieden zou ze meteen naar me toe komen. Maar ik kan haar niet laten roepen... nu niet... vannacht niet.

Het verleden bleef wenken.

Ik zou een bedevaart naar mijn verleden kunnen ondernemen. Het hoeft geen safari te zijn. Ik zou in mijn eentje kunnen gaan. Ren bedevaart zuivert. Safari's maken een toerist van me. Dat is het verschil. Ik zou in mijn eentje mijn innerlijke wereld kunnen binnentrekken.

Om nooit meer terug te keren.

Leto voelde dat de droomtoestand hem onvermijdelijk op den duur in de val zou lokken.

Ik schep een bijzondere droomtoestand in mijn hele rijk. In die droom ontstaan nieuwe mythen en er verschijnen nieuwe richtingen en bewegingen. Nieuw... nieuw... nieuw... De dingen ontspruiten aan mijn eigen dromen, aan mijn mythen. Wie is daar gevoeliger voor dan ik zelf? De jager raakt verstrikt in zijn eigen net.

Toen besefte Leto dat hij voor het eerst in een toestand verkeerde waarvoor geen tegengif bestond - verleden, heden of toekomst. Zijn grote lijf trilde en sidderde in zijn schemerige audientiezaal.

Bij de deur fluisterde een Visspreker-gardist tegen een andere: 'Heeft God verdriet?'

En haar gezellin antwoordde: 'De zonden van dit heelal zouden iedereen verdriet doen.'

Leto hoorde hen en weende in stilte.