30

De vakantieweek is de langste van Howards leven. Het huis heeft nog nooit zo klein geleken, zo benauwend – als een ondergrondse bunker die je deelt met afketsende kogels die dag en nacht van de muren suizen, uur na uur. Zijn tanden doen pijn van het lege glimlachen; zijn spieren kloppen van het in stand houden van zijn smetteloze hanghouding op de bank; elk gesprek is alsof hij jongleert met vuur. Zelfs de meest alledaagse vraag van Halley – ‘Is de melk op?’ – zet een mentaal pandemonium in gang, waarin elke synaps in paniek een antwoord probeert te construeren voor de vertraging te opvallend wordt. Op de tweede dag begint hij te fantaseren dat hij zich aan haar voeten werpt, alles opbiecht, gewoon om een eind te maken aan deze uitputtende aanslag op zijn zenuwen.

   Dan ontdekt hij een vluchtroute. Omdat hij bedacht heeft dat hij beter kan voorkomen dat hij de Automator nog meer ontstemt, gaat hij op maandagochtend naar de schoolbibliotheek en leent een paar boeken over de geschiedenis van Seabrook, als research voor zijn stuk voor in het programmaboekje van het concert. Ze zijn allebei geschreven door dezelfde stilistisch weinig begaafde pater en adembenemend saai – maar als hij zit te lezen, laat Halley hem met rust. Hij dompelt zich twee dagen lang gelukzalig onder in de geestdodende details van het verleden van Seabrook; als hij ze uit heeft, gaat hij terug naar de bibliotheek en vraagt de aan psoriasis lijdende pater die er de leiding heeft of hij nog meer over de school heeft. Dat heeft de pater niet. Heel even is Howard verloren. Dan krijgt hij een brainwave. ‘En over de Eerste Wereldoorlog?’ zegt hij.

   Er zijn zeventien boeken over de Eerste Wereldoorlog. Howard leent ze allemaal. Thuis legt hij ze in stapels op de tafel in de huiskamer, en begint hij met een geboeide ‘Niet storen’-uitdrukking op zijn gezicht te lezen; hij heeft zelfs een doos kaarsen naast zich staan voor als de stroom uitvalt door het werk aan het Science Park.

   ‘Je verdiept je daar behoorlijk in,’ zegt Halley, kijkend naar de stapels boeken met hun strenge, catastrofale omslagen.

   ‘Ach, het is voor de jongens, weet je,’ antwoordt hij in gedachten verzonken, en hij tuurt naar de pagina om iets denkbeeldig te onderstrepen.

   De rest van de week leest hij aan één stuk door. Studieboeken en spannende verhalen, elegieën en niemendalletjes, ooggetuigenverslagen en duffe, geleerde geschiedkundige werken, hij leest ze allemaal; en op elke pagina ziet hij hetzelfde: het bleke lichaam van Miss McIntyre languit voor hem, haar mond tastend naar de zijne, haar betoverende, halfgesloten ogen.

   Hij smacht ernaar met haar te praten. Haar afwezigheid en zijn onvermogen haar te bereiken zijn martelend. Op een avond vertelt hij aan Farley wat er is gebeurd, gewoon om haar naam te kunnen uitspreken. Zelfs als hij het hem in grote lijnen schetst aan de telefoon, schiet de elektrische lading van die avond weer door hem heen, met een rare mix van schaamte, trots en schaamte om zijn trots. Maar Farley lijkt die gevoelens niet te delen. Hij klinkt ernstig, alsof Howard heeft gemeld dat hij een of andere dodelijke ziekte heeft.

   ‘En wat ga je nu doen?’

   ‘Ik weet het niet,’ zegt Howard.

   ‘En Halley dan?’

   ‘Ik weet het niet.’ Het zijn allemaal vragen die hij heeft vermeden zichzelf te stellen. Waarom stelt Farley ze dan? ‘Ik geloof dat ik verliefd ben op Aurelie.’ Howard realiseert het zich pas als hij het zegt.

   ‘Dat ben je helemaal niet, Howard. Je kent haar nauwelijks.’

   ‘Wat maakt dat nou uit?’

   ‘Het maakt alles uit. Je bent al drie jaar samen met Halley. Als je het nu vergooit, krijg je daar spijt van, geloof me.’

   ‘Wat stel je dan voor dat ik doe? Net doen alsof er niets is gebeurd? Mijn gevoelens gewoon maar wegstoppen? Is dat het?’

   ‘Ik vertel je alleen maar wat je al weet, namelijk dat dat gedoe met Aurelie een fantasietje is. Het is niet echt, dat weet je best. En nu je je verzetje hebt gehad, moet je het van je afzetten. Je hebt Halley toch niks verteld, hè?’

   ‘Nee.’

   ‘Oké, nou, houden zo. In mijn ervaring is eerlijk zijn absoluut niet de oplossing in dit soort gevallen. Wacht gewoon af tot de dingen duidelijker worden. En als ze ernaar vraagt, ontken je alles.’

   Howard is kwaad. Naar hoeveel van Farleys fantasietjes heeft hij in de loop van de jaren niet geluisterd? Hoe vaak heeft hij niet aan zijn kop gezeurd over de nieuwe serveerster in de deli, het nieuwe hulpje in de apotheek of dat meisje in het internetcafé met die ongelooflijke tieten – ze waren allemaal, veroverd of (meestal) anderszins, binnen twee weken straal vergeten. Wie is hij om een preek af te steken? Wie is hij om te dicteren wat al dan niet echt is? Te zeggen wat Howard voelt of niet voelt? Dat híj nou graag vrienden heeft die een keurig leventje leiden, graag naar een gezellig huis gaat waar hij gezellig kan komen eten en zijn wilde verhalen kan vertellen, een avondje geniet van de stabiliteit en routine van anderen zonder ooit last te hebben van de sleur ervan, het eindeloze commentaar en de beperkingen …

   Maar later, als de ergste woede is gezakt, moet hij toegeven dat Farley misschien wel een punt heeft. Ja, Miss McIntyre is mooi; ja, wat er in het aardrijkskundelokaal is gebeurd was opwindend. Maar betékende het ook echt iets?

   Hij zit weer op de bank met zijn boeken; aan de andere kant van de kamer tikt Halley op haar computer, terwijl sigarettenrook zich verzamelt boven haar schouder – een vertrouwde spookverschijning.

   Mensen doen rare dingen, dat heeft Aurelie zelf gezegd. Ze doen arbitraire dingen om hun grenzen af te tasten, zich vrij te voelen. Maar die momenten hebben geen enkele betekenis buiten zichzelf. Ze houden niet echt verband met wie we zijn, ze zijn het leven niet. Het leven, dat is wat je doet als je geen arbitraire dingen doet om je vrij te voelen. Dít is het leven, deze huiskamer, de meubels en spulletjes die ze hebben uitgezocht en waar ze voor hebben betaald met trage uren werk, de kleine traktaties en versiersels die hun budget hun toestaat.

   ‘Jij bent in gedachten verzonken,’ zegt Halley van achter haar bureau.

   ‘Ben gewoon iets aan het overdenken,’ zegt hij.

   Ze staat op. ‘Ik ga een smoothie maken. Wil jij er ook een?’

   ‘Lekker, dank je.’

   Een leven en een plek om te leven tegenover een tijdelijke opflakkering van passie. Voor een volwassen man zou de keus niet moeilijk moeten zijn. Er vast van overtuigd dat hij op de goede weg is, bekijkt hij het nu als een wiskundige som, construeert in gedachten een uitgebreide vergelijking om het zichzelf overtuigend te bewijzen. Aan de ene kant zet hij zijn relatie met Halley, waarbij hij zo veel mogelijk meerekent: de eenzaamheid van zijn leven voor hij haar ontmoette, de offers die ze voor hem heeft gebracht, dat ze samen relatief gelukkig zijn, en ook abstractere noties als loyaliteit, eerlijkheid, vertrouwen, wat het betekent een goed mens te zijn. Aan de andere kant …

   Aan de andere kant staan de mond van Miss McIntyre, haar ogen, haar nagels en haar rug.

   Halley vraagt iets vanuit de keuken. ‘Wat?’ roept hij schor.

   ‘Ben je in een bosbessenstemming of in een ananasstemming?’

   ‘O … kijk maar.’ Zijn stem, gespannen, hoog, puberaal, versmelt met het turbulente gesnerp van de blender.

   Hoe ze losjes tegen de deur van het aardrijkskundelokaal steunt, tegen hem zegt: ‘Je vervelen, dat is echt een misdaad.’

   Howard heeft zich ontzettend verveeld.

   Howard zelf verveelde hem, en alle kenmerken die bij Howard zijn komen kijken. Daar geeft hij Halley niet de schuld van; verveling is lafaards aangeboren, zoals leden van het Russische koningshuis geboren worden met dun bloed. Maar feit blijft dat hij zich in het aardrijkskundelokaal niet had verveeld. Toen hij in het aardrijkskundelokaal op zijn rug in het donker lag, had hij het gevoel dat hij ontwaakte uit een diepe, diepe slaap.

   ‘Alsjeblieft.’ Halley geeft hem een groot, koud glas aan, haalt haar vingers door zijn haar en loopt terug naar haar computer.

   ‘O … dankjewel …’ Nou ja, misschien kan hij voorlopig maar het best afwachten. Tot hij weer naar school gaat en kan kijken hoe het ervoor staat; misschien moet hij Farleys advies maar opvolgen. Zich gedeisd houden en Halley – stiekem, onmerkbaar, door een zorgvuldige combinatie van verkeerd verstaan en verkeerd timen – op afstand houden; zich voorlopig tevredenstellen met heimelijke bezoekjes aan zijn geheugen, zijn voorraad Aurelie-momenten afspelen, zich hun toekomstige leven samen voorstellen, een glimlachend waas van ongecompliceerde juistheid. Hij slurpt koude citruspulp naar binnen, pakt zijn boek en zakt weg in een fantasie waarin hij zij aan zij met haar over door oorlog geteisterd land loopt, door splinters van voormalige bomen en in kaki gehulde ledematen die treurig uit de grond steken; hij is een soldaat, van top tot teen onder de modder; zij, smetteloos in een crèmekleurige angoratrui, stelt hem repetitievragen over zijn eigen leven waar hij niet voor geleerd heeft; maar zij heeft gelukkig alle antwoorden.