21

De allerlaatste les voor de herfstvakantie. Tot voor kort werd de lerares Iers, mevrouw Ni Riain, ondanks haar gevorderde leeftijd, haar merkwaardig conische borsten en – dankzij welk merk foundation ze ook gebruikt – de indruk dat ze van toffee is gemaakt, algemeen beschouwd als het lekkerste wijf van Seabrook, en was ze het onderwerp van meer dan een paar fixaties – wat ongetwijfeld iets zegt over de aard van verlangen en de verrassende bereidheid ervan om te werken met het materiaal dat voorhanden is. Maar sinds de komst van Miss McIntyre is die illusie aan duigen geslagen, en nu is Iers gewoon de zoveelste saaie les waar je je doorheen moet worstelen.

   Maar er zijn manieren om die worsteling te verlichten. Midden in een saaie uitwisseling over de Modh Coinníollach, de berucht ingewikkelde voorwaardelijke wijs van het Gaelic, steekt Casey Ellington zijn hand op. ‘Juf?’

   ‘Ja, Casey?’

   ‘Iemand vertelde me laatst dat Hallowe’en eigenlijk in Ierland is begonnen,’ zegt Casey met gefronste wenkbrauwen. ‘Dat kan toch niet waar zijn … of wel?’

   De naam van de jongen die heeft ontdekt dat mevrouw Ni Riain ooit een scriptie heeft geschreven over Ierse folklore is verloren gegaan in de mist van de tijd, maar het trotse werk waar hij ooit mee is begonnen leeft tot op de dag van vandaag voort. Als je hem op het juiste moment stelt, kan een goed geplaatste vraag een hele les in rook laten opgaan.

   Hallowe’en, krijgt Casey Ellington te horen, is rechtstreeks afgeleid van de Keltische rite van Samhain. In de dagen van weleer was Samhain – dat ook wel Feile Moingfhinne of het Feest van de Witte Godin wordt genoemd – een van de belangrijkste festivals. Gehouden aan het eind van oktober, markeerde het het eind van een pastoraal jaar en het begin van het volgende: een betoverde tijd, wanneer de poorten tussen deze wereld en de Anderwereld geopend werden, en eeuwenoude krachten werden losgelaten over het land.

   ‘De Anderwereld?’ Dit keer steekt Mitchell Gogan zijn hand op.

   ‘De Ierse folklore wordt gedomineerd door verhalen over een mysterieus, bovennatuurlijk ras dat de Sidhe heet,’ zegt mevrouw Ni Riain. ‘De Sidhe bewoonden een andere wereld, die dezelfde ruimte deelde met de onze, maar door mensen niet gezien kon worden. Sidhe wordt meestal vertaald als “elfen”,’ – elke neiging tot giechelen wordt op dit moment met verve onderdrukt, om het zijpad gaande te houden – ‘maar deze elfen hadden geen mooie vleugeltjes of roze jurkjes, en ze hingen ook niet rond in de buurt van bloemblaadjes. Ze waren langer dan mensen en berucht om hun wreedheid. Ze maakten mannen blind, stalen pasgeboren baby’s, en vervloekten hele kuddes vee, zodat die niet meer konden eten en wegkwijnden, gewoon voor de lol. Men geloofde zelfs dat het ongeluk bracht om hun naam uit te spreken. Op de avond van Samhain werden alle vuren gedoofd, en de ingangen van de grafheuvels waarvan geloofd werd dat ze erin woonden, werden opengelaten tot de haan de volgende ochtend kraaide.’

   ‘Woonden ze in grafheuvels?!’ zegt Neville Nelligan, die niet meer zeker weet of hij nou tijd aan het rekken is of echt geïnteresseerd raakt.

   ‘Ze woonden in onderaardse gangen, naast rivieren, onder bepaalde bomen, in grotten onder water. En ze woonden ook in de grafheuvels die verspreid door het landschap lagen. Oorspronkelijk verwees het woord sidhe naar die heuvels, die door een oudere beschaving gebouwd waren, duizenden jaren daarvoor. Later begonnen mensen ze te zien als paleizen die van de elfen waren en hun wereld verbonden met de onze. Er bestonden volksverhalen over mannen die in de buurt van een van die heuvels in slaap vielen en wakker werden met een gave voor poëzie of verhalen vertellen. Of over mannen die een deur in een heuvel ontdekten en zo op een ondergronds feest terechtkwamen – altijd met prachtige harpmuziek, overdadig eten en beeldschone maagden –, om de volgende ochtend gewoon weer op die heuvel wakker te worden, zonder een spoor van de deur, en als ze dan terugkwamen in hun dorp, ontdekten ze dat er honderden jaren waren verstreken en dat iedereen die ze kenden dood was.’

   Misschien ligt het aan het sombere weer, de gure wind en het skeletachtige geluid van vallende bladeren buiten, of misschien komt het doordat ze er ontvankelijker voor zijn door de naderende Hop, maar die verhalen krijgen een vreemd soort tastbaarheid; je kunt ze voelen – een huiverende, droevige mist die door de lucht zweeft. ‘Dus als ze in grafheuvels woonden …’ zegt Geoff, die het bijna niet durft te geloven, ‘… dan betekent dat dat die elfen … zombies waren?’

   ‘Goden, elfen, spoken – die liepen allemaal door elkaar als inwoners van de Anderwereld,’ zegt de lerares. ‘Oorspronkelijk zijn de elfenlegendes misschien begonnen als verhalen over ondoden, die in hun onderaardse gewelven banketten hielden. Of als manieren om te verklaren wat er met die eerdere, pre-Keltische beschaving was gebeurd die inmiddels verdwenen was. Maar het punt is dat op Samhain al die vreemde wezens, die zij aan zij met ons leefden maar die we meestal niet zagen, zichtbaar werden en over het land trokken.’

   ‘En waar gingen ze dan heen?’ vraagt Vince Bailey.

   ‘Waar gingen wie heen?’

   ‘De goden, of de elfen, of wat het ook waren?’

   ‘Nou, dat weet ik niet precies …’ Daar had mevrouw Ni Riain nooit over nagedacht.

   ‘Misschien zijn ze wel getroffen door een meteoor,’ werpt Niall Henaghan gretig op. ‘Net als de dinosaurussen?’

   ‘Misschien zijn ze er nog wel …’ stelt een verzombiede stem voor.

   ‘Geoff, hoe vaak moet ik het nou nog zeggen van die stem?’

   ‘Sorry.’

   ‘Maar goed, dit helpt ons allemaal niet om de Modh Coinníollach beter te begrijpen. Waar waren we?’ Mevrouw Ni Riain richt haar aandacht weer op het lesboek – maar op dat moment gaat de bel. De laatste bel! De jongens springen uit hun stoel; ze glimlacht bedroefd, nu ze beseft dat ze ertussen is genomen. ‘Oké. Fijne vakantie, jongens. En geniet van het feest.’

   ‘Happy Hallowe’en, juf!’

   ‘Happy Hallowe’en!’

   ‘Happy Hallowe’en …’

   ‘O, Geoff, ik zeg het nog één keer …’ Ze valt stil; Geoff is het lokaal al uit …