Het was de derde week van augustus, heel warm en zonder ook maar een zuchtje wind in de hoge eucalyptusbomen die onder het terras groeiden. Tussen de bomen door kon je downtown la zien blakeren onder een geelbruin waas, dat als een deken over de stad lag. Zo was het al sinds ze terug waren uit Arizona, en ook al was de lucht hier in de heuvels helderder, soms had Tommy het gevoel dat hij stikte.

's Avonds kwamen de wolken, en dan kon je aftellen tot het onweer losbarstte. Dat was kort en hevig; Tommy kwam altijd uit bed om bij de open deuren over het balkon uit te kijken totdat de bliksem het silhouet van de bomen prijsgaf en hij de donder door de canyons hoorde brullen en rommelen. Het regende dan zo hevig en zo plotseling dat de straten aan het einde van de oprijlaan overstroomden en algauw op een kolkende rivier leken.

Niet alleen het weer maakte hem lusteloos. De fijne tijd die hij in Arizona had gehad, had alles wat hier in la te doen was van zijn glans ontdaan. Hij had nog een laatste, treurige rit gemaakt met Cal, maar nu werd de ranch opgedoekt. De meeste paarden waren al verkocht en die van Cal - waaronder Chester — waren per trailer naar Montana gebracht. Cal was meegereden. Hij zou nog terugkomen om al zijn meubelen en spullen uit het huis te halen. Eind oktober zou hij voorgoed vertrekken. Tommy miste hem zo erg dat hij soms wenste dat ze elkaar nooit hadden ontmoet.

Tot overmaat van ramp spraken Diane en Ray bijna geen woord meer met elkaar. Ze schreeuwden alleen nog maar. Over het algemeen deden ze dat niet waar Tommy bij was, alleen als hij in bed lag. Soms was het onweer binnenshuis erger dan het noodweer buiten. Gegil en geschreeuw, dichtslaande deuren, en één keer, op een avond toen ze net terug waren uit Arizona, had er angstaanjagend glasgerinkel geklonken. De volgende morgen had Tommy Dolores op haar knieën in de huiskamer aangetroffen terwijl ze de laatste stukjes van de grote spiegel bij elkaar raapte. Diane zei dat hij was gevallen door het noodweer, maar Tommy wist dat dat niet waar was.

Twee keer had hij haar nu zien huilen. De tweede keer, vorige week nog maar, had hij in bed liggen luisteren hoe ze aan de eettafel buiten op het terras ruziemaakten. Toen hoorde hij de voordeur dichtslaan en scheurde Ray met gierende banden weg in de Cadillac. Tommy kwam uit bed om Diane te gaan zoeken. Ze lag snikkend op bed. En toen hij haar vroeg wat er aan de hand was, zei ze alleen (alsof hij dat nog niet had gemerkt) dat het momenteel niet zo goed ging tussen Ray en haar. Dat gebeurde vaak, zei ze, als mensen gingen trouwen en ze nog aan elkaar moesten wennen, maar ze tegelijk ook heel hard werkten. Als de opnamen van The Forsaken achter de rug waren, zei ze, zou het allemaal wel wat rustiger worden en zou alles terugkeren bij het oude.

'Hou je nog van hem?' Tommy hoopte dat ze nee zou zeggen, zodat hij haar eindelijk over Leanne kon vertellen, maar ze glimlachte alleen maar en zei dat hij niet zo gek moest doen, dat ze natuurlijk nog van hem hield. Ze omhelsde hem langdurig en streelde zijn haar.

'Er is niks aan de hand, lieverd. Echt niet. Als de fdm af is, worden we weer gelukkig. Dat weet ik zeker. Wij allemaal. Misschien kunnen we ergens heen gaan, lekker samen naar zee of zo. Zou je dat leuk vinden?'

'Best wel. Kunnen we niet met z'n tweeën gaan?'

'Tommy, je moet je echt anders gaan opstellen ten opzichte van Ray. Hij houdt van je. Ik kan je niet zeggen hoe erg hij het vindt dat je niet meer tegen hem praat en hem niet meer in je buurt wilt hebben. Lieverd, hoe komt dat toch?'

'Dat heb ik je al gezegd, hij is niet lief voor jou. Ik wil niet dat hij tegen je schreeuwt.'

'Probeer alsjeblieft aardig voor hem te zijn. Alsjeblieft. Laten we allemaal gelukkig zijn.'

'Goed.'Alsof je gelukkig-zijn zomaar kon aanknippen, als een lamp. Trouwens, Tommy zag Ray zelden - en Diane zag hij ook niet vaak. Ze waren de hele dag in de studio, terwijl Tommy in zijn eentje in huis rondhing en tv-keek of op bed lag te lezen. Als hij daar genoeg van had, ging hij Dolores helpen in de keuken of samen met Miguel de auto's wassen, het gras maaien of de bladeren uit het zwembad vissen. Diane zei steeds dat hij vriendjes moest uitnodigen, maar al zijn vrienden op Carl Curtis waren nog op kamp of op vakantie.

En toen, twee dagen geleden, op het moment dat Tommy zich zo had verveeld en zich zo ellendig had gevoeld dat hij dacht dat hij gek werd, had de moeder van Wally Freeman gebeld om te vertellen dat Wally terug was van kamp. Tommy had Diane gevraagd of Wally mocht komen logeren en het was geregeld.

Gistermiddag was Wally aangekomen, en sindsdien hadden ze onafgebroken gelachen en gepraat. Hij sliep in het logeerbed bij Tommy op de kamer, al was 'slapen' misschien niet het juiste woord, want ze hadden tot twee uur 's nachts liggen praten. Tommy vertelde alles over zijn tijd in Arizona en Wally bezorgde hem de slappe lach met zijn verhalen over alle streken die hij had uitgehaald in Oregon: kikkers bij anderen in bed stoppen en de gemeenste kampleider laten stranden op een eilandje in het meer waarvan ze zeiden dat er beren zaten.

Vanochtend waren ze wakker geworden van geschreeuw beneden in de hal. Het was Dolores, die tegen iemand riep dat ze moest ophoepelen en het niet moest wagen om terug te komen. Wally ging weer slapen, maar Tommy stond op. Toen hij zijn slaapkamerdeur opendeed, stond Diane daar in haar badjas, net onder de douche vandaan en duidelijk even nieuwsgierig als hij. Ze riep Dolores en vroeg tegen wie ze zo had staan schreeuwen. Dolores antwoordde op haar gebruikelijk onvriendelijke toon dat het 'gewoon een kind, een bedelaar' was.

Diane en Tommy hepen over de overloop naar het hoge raam dat uitkeek op de oprijlaan en zagen een tienermeisje naar het hek sjokken. Ze had een pluizige blonde paardenstaart en droeg een gele jurk die haar veel te groot was en die nodig gewassen moest worden. Ze leek te voelen dat ze naar haar keken, want ze draaide zich om en wierp een boze blik op het huis. Haar gezicht was mager en ze keek boos en beledigd. Diane liep schouderophalend terug naar haar kamer, waar Tommy op het bed ging zitten en haar vertelde over Wally's kampavonturen terwijl ze haar haar föhnde en zich aankleedde.

Kort daarna ging ze naar haar werk. Tommy maakte Wally wakker en ze gingen ontbijten en zwemmen. De rest van de morgen speelden ze indiaantje, waarbij ze elkaar begluurden vanuit een hinderlaag in de tuin. Wally wilde weer vogels gaan schieten met de luchtbuks, maar Tommy zei dat hij dat niet meer deed en dat het verkeerd was om levende wezens te doden als je ze niet nodig had als voedsel. Wally vond het dikke vette flauwekul.

Ze gingen nog een keer zwemmen. Eerst doken ze muntjes op en daarna bespraken ze op de rand van het bad, met hun voeten in het water, wie van de drie M's - Marilyn Monroe, Jane Mansfield of Mamie Van Doren - de mooiste borsten had. Als de school weer was begonnen, zei Wally, zou Wendy Carter hem zeker kussen, en Tommy antwoordde dat ze waarschijnlijk nog liever een hondenkont kuste. Dat leidde tot een worstelpartij met veel gespetter; het liep zo uit de hand dat Dolores het huis uit gestoven kwam om te zeggen dat ze moesten ophouden.

De vorige keer dat Wally bij hem thuis was, had Ray trots zijn wapencollectie laten zien. Toen ze zich na het zwemmen aankleedden, vroeg Wally of hij de wapens nog eens mocht zien. Tommy zei dat ze allemaal achter slot en grendel in het souterrain lagen en dat Ray de enige sleutel had. 'Maar er is nog een ander pistool.'

'Waar ligt dat dan?'

'Hij denkt dat ik dat niet weet. Wil je het zien?'

'Wat denk je zelf?'

Tommy ging hem voor en verzekerde zich er eerst van dat Dolores druk bezig was in de keuken, zodat ze hen niet zou betrappen. Toen nam hij Wally mee de trap op en samen slopen ze als twee dieven over de overloop naar Dianes slaapkamer, naar het nachtkastje aan Rays kant van het bed.

'Beloof dat je het aan niemand zult vertellen.'

'Beloofd.'

'Hij wordt zo vals als een ratelslang als hij merkt dat ik het aan jou heb laten zien.'

'Ik heb het toch al beloofd.'

')e moet het zweren.'

'Jezus, Tommy! Oké, ik zweer het.'

Tommy deed de la open en toen stonden ze samen zij aan zij naar de revolver te staren. Die glansde mat en mysterieus.'Wauw,' zei Wally. 'Een Smith & Wesson.' 'Het is een .38. Zoals die van brigadier Friday in Dragnet.' Hij stak zijn hand al uit, maar Tommy het hem het wapen niet aanraken.

'Waarom niet? Niemand hoeft het te weten.'

'Hij is geladen.'

'Nou en? Niks aan de hand, watje.' Hij pakte de revolver en hield hem met twee handen vast. 'Wauw, wat een mooi ding.'

'Als je maar voorzichtig bent.'

'Ia, ja.'

Hij vouwde zijn hand om de greep en richtte het wapen op Tommy. 'Handen omhoog.'

'Wally! Niet doen! Hij is geladen, gek!'

'Oké, oké, rustig maar, bangerik. De veiligheidspal zit erop.'

'Leg terug! Nu meteen!'

Wally deed wat hem werd opgedragen.

'Aha! Wat hebben we hier?' Hij pakte het plastic zakje dat Ray op dezelfde plaats bewaarde.

'Gewoon tabak of thee of zoiets.'

'Théé? Dat is wiet, sufferd.' 'Hè?'

'Drugs. Je kunt het roken. Ken je Scotty Lewis uit de zesde klas? Zijn broer rookt wiet. Daar krijg je van die rare rode ogen van. Man, je vader kan de gevangenis in gaan voor dat spul.'

'Hij is mijn vader niet. Wally, leg nou terug!'

'Ja, rustig maar.'

Hollywood was een stad van vele illusies, en een daarvan was vriendschap. Diane was daar voor het eerst op gewezen vlak nadat ze zich een jaar geleden had gemeld bij Edith Head, de legendarische kostuumontwerpster van Paramount. Edith was een vrouw met een opmerkelijk voorkomen: een helm van zwartgeverfd haar en een enorme bril met ronde, donkerblauwe glazen, die ze scheen te dragen om beter te kunnen beoordelen hoe een kostuum er in zwart-wit uitzag op het filmdoek. Op vierenzestigjarige leeftijd had ze zeven Oscars op haar naam staan en ze had bijna alle belangrijke leading lady's van de eeuw gekleed, van Mariene Dietrich en Mae West tot Sophia Loren en Grace Kelly. Om de een of

andere reden had ze meteen een zwak gehad voor Diane.

'Er is geen plek ter wereld waar je sneller vrienden maakt of kwijtraakt,' zei ze.

Diane stond voor haar in een roodsatijnen baljurk, een van de vele schitterende Edith Head-creaties die ze door het vervallen van de Gary Cooper- film nooit had kunnen dragen.

'Wat je goed moet onthouden is dat in Hollywood alles business is. Ook vriendschap. Je kunt die twee maar beter niet met elkaar verwarren.'

Destijds had Diane niet goed begrepen wat ze daarmee bedoelde, maar nu snapte ze het wel. In het jaar dat ze hier nu woonde had ze genoeg vrouwen ontmoet die ze leuk vond en die ze graag als vriendinnen beschouwde. Ze hadden allemaal iets met de filmwereld te maken, rechtstreeks of via hun echtgenoot of vriend. Ze belden elkaar, gingen samen koffiedrinken of lunchen en kwamen met hun partner naar cocktailparty's of etentjes. Maar er was niet één vrouw bij van wie Diane het gevoel had dat ze haar in vertrouwen kon nemen of met wie ze een openhartig gesprek kon voeren over Ray en hun problemen. Pas toen in oktober haar oude vriendinnen Molly en Helen kwamen logeren, besefte ze hoezeer ze hun lange nachtelijke gesprekken miste, samen in badjas rond de gashaard tijdens die ijskoude avonden in Londen.

Molly en Helen waren voor twee weken vakantie in Californië, en omdat ze in die korte tijd zo veel mogelijk wilden doen, konden ze maar een paar dagen blijven. Diane reed met hen alle bezienswaardigheden langs, zoals Ray een jaar eerder met Tommy en haar had gedaan. Ze bestookten haar met vragen over haar werk en de mensen die ze had ontmoet, en Diane speelde tamelijk overtuigend de rol van de gelukkige, enthousiaste vriendin.

De volgende dag was het zaterdag, en Tommy had hen ervan weten te overtuigen dat ze niet naar huis konden gaan voordat ze Disneyland hadden gezien. Hij was er al drie keer geweest, maar hij kon er geen genoeg van krijgen. Ray ging niet mee, dus reden ze met z'n vieren naar Anaheim, en ze gilden en lachten zo hard in de attracties dat ze bij thuiskomst allemaal buikpijn hadden.

's Avonds aan tafel was Ray charmant en attent, en hij vermaakte Helen en Molly met grappige verhalen over de filmwereld - verhalen waarin hij zelf goed uit de verf kwam. Diane had ze al tientallen keren gehoord. Ze keek toe hoe haar vriendinnen langzaam maar zeker onder de indruk raakten van de grote ster. Hij ging vroeg van tafel met de mededeling dat hij een afspraak had in de stad en dat ze vast nog wel als 'meisjes onder elkaar' wilden bijkletsen. Ray was amper buiten gehoorsafstand toen Molly duidelijk hoorbaar fluisterde dat hij zo'n 'heerlijke man' was. Ze leunde achterover in haar stoel en keek om zich heen naar het zwembad en het huis en de lampjes die twinkelden in de boom boven hun hoofden, en ze slaakte hoofdschuddend een diepe zucht. 'Moet je toch eens kijken. De hemel op aarde. Jij boft maar, Diane.'

'Ja, hè?' Diane glimlachte en stak nog een sigaret op.

Helen, die altijd de schranderste van de twee was geweest, moest iets van haar droefgeestige terughoudendheid gemerkt hebben. 'Maar...?' vroeg ze.

'Maar niks.'

'Kom op, Di, daar ken ik je te goed voor.'

En stukje bij beetje wisten ze het uit haar te trekken.

Aanvankelijk deed Diane het voorkomen alsof haar twijfels werden veroorzaakt door Hollywood, doordat het leven hier zo oppervlakkig en onoprecht kon zijn en het misschien niet de beste plaats was om een kind groot te brengen. Ze zei dat zij als geen ander wisten hoeveel ze van haar werk hield, maar dat ze er op de een of andere manier niet meer haar hele ziel en zaligheid in kon leggen sinds ze de verantwoordelijkheid voor Tommy op zich had genomen.

Toen begon ze, aangespoord door de scherpe vragen van Helen, te vertellen over de situatie met Ray. Eerst schoof ze alles naar het verleden en deed ze het voorkomen alsof het nu beter ging. In zekere zin was dat ook zo. Het dieptepunt hadden ze beleefd in de weken na hun terugkeer uit Arizona, toen ze bezig waren geweest met de studio-opnamen. Ray had zich gedragen als een verwend kind, en soms nog veel erger. Het mocht een klein wonder heten dat Terry Redfield en Herb Kanter zijn woedeaanvallen hadden geaccepteerd. En thuis had hij helemaal geen remmingen meer gehad. Dronken scheldpartijen waarna hij het huis uit stormde; onophoudelijk jaloers gekat; het verwijt dat ze frigide zou zijn en het onzinnige vermoeden dat ze een verhouding had met een ander. Diane bespaarde haar vriendinnen - of misschien zichzelf - het ergste. Zoals die keer dat hij 's avonds laat een glas naar haar hoofd had gegooid, waarbij de spiegel in de huiskamer aan diggelen was gegaan, of de wraakzuchtige manier waarop hij de liefde met haar had bedreven, die zeldzame keren dat ze hem uit medelijden of schuldgevoel zijn gang had laten gaan. Maar ze vertelde haar vriendinnen wel genoeg om de schittering van de roem weg te nemen die hen had verblind. Ze zei dat hij heel gemeen kon zijn en dat hij vaak verdween, om pas in de kleine uurtjes terug te komen, dronken, stoned of allebei.

'Heeft hij je geslagen?' vroeg Helen.

'Nee, zeg,' zei Diane. Strikt genomen was dat waar, maar het scheelde weinig. 'Hij is soms alleen een beetje... ruw.'

Molly leek zich ongemakkelijk te voelen bij het onderwerp, want ze gaf het gesprek snel een wat algemenere wending. 'Mijn moeder zegt dat het eerste jaar van een huwelijk altijd het ergst is. Toen ze pas met mijn vader getrouwd was, heeft ze een jaar lang gehuild. Het arme mens snikte hele ochtenden nadat hij naar zijn werk was vertrokken. Maar volgens haar went het wel.'

'Wat een verschrikkelijk deprimerende gedachte,' zei Helen.

'Nee, luister. Bij mij was het ook zo toen ik naar kostschool werd gestuurd. Ik lag elke avond te huilen. Maandenlang. Maar daarna ging het best. Op de een of andere manier... raak je eraan gewend.'

'Ja, die arme zielen in de oorlog zullen er ook vast wel aan gewend zijn geraakt dat ze opgesloten zaten in een concentratiekamp, maar dat maakt het niet minder erg.'

'Ach, Helen, jij moet ook altijd mijn woorden verdraaien. Ik wil alleen maar zeggen dat het huwelijk niet zo gemakkelijk is. Je moet eraan werken.'

'Het punt is dat ik heel graag wil dat het goed gaat,' zei Diane. 'Vooral voor Tommy. Dat is deels de reden waarom ik met Ray ben getrouwd: zodat Tommy een vader zou krijgen, een normaal gezin.'

Ook op dat gebied ging het een beetje beter. Ray en hij praatten tenminste weer met elkaar, al zag ze Tommy soms woest naar Ray kijken wanneer hij haar afsnauwde of weer eens een van zijn buien had.

Haar treurigheid moest zichtbaarder zijn geweest dan haar bedoeling was, want Molly en Helen stonden op, schoven aan weerskanten een stoel bij en sloegen hun armen om haar heen.

'Het komt wel goed,' zei Molly. 'Wacht maar tot de film uitkomt en iedereen zegt dat jullie samen fantastisch zijn, dan is hij niet meer zo onrustig en gespannen, en komt het wel in orde. We zijn ontzettend trots op je!'

'Natuurlijk zijn we trots,' zei Helen. 'Maar laat je alsjeblieft nooit door hem slaan. Als hij je slaat, ben je weg, afgesproken?'

'O Helen, het is echt niet...'

'Beloof het me.'

'Ik beloof het.'

Ze omhelsde haar vriendinnen stevig. 'Ik mis jullie.'

'Wij jou ook.'

De campagne die Herb Kanter en de pr-afdeling van Paramount hadden opgezet voor The Forsaken was bijna net zo zwaar als het maken van de film zelf. De release stond gepland voor eind februari, met premières in Hollywood en New York. En Herb was vastbesloten om tot die tijd elk beschikbaar moment aan te grijpen om ervoor te zorgen dat de hele wereld op de hoogte was van de 'sensationele nieuwe ster' Diane Reed.

De dag nadat ze Molly en Helen op de trein naar San Francisco had gezet, begon Diane aan een marathon van interviews en fotosessies. Meestal hadden die plaats in de studio of in een suite in het Beverly Hills Hotel die Herb voor dat doel had gehuurd. Voor journalisten van de invloedrijkere kranten of tijdschriften werd een lunch georganiseerd bij de Brown Derby of de Bistro. Het onderwerp dat vaker opdook dan andere was Dianes relatie met Ray Montane, niet alleen op het witte doek maar ook daarbuiten. De vragen klonken haar inmiddels meedogenloos bekend in de oren.

Hoe hebben jullie elkaar leren kennen? Was het liefde op het eerste gezicht? Hoe was het om samen liefdesscènes te spelen?

Maar ze was een doorgewinterde actrice en antwoordde bijna altijd alsof het de eerste keer was. Ze gaf de journalist het gevoel dat hij heel scherpzinnig was, door lief en verlegen te lachen of met gefronste wenkbrauwen zogenaamd na te denken over de vraag. Bescheiden, professioneel en soms, wanneer het zo uitkwam, zelfs een beetje koket wekte ze de indruk dat ze haar met hun slimme vragen hadden verleid meer te vertellen dan ze van plan was geweest.

Veel lastiger waren de interviews die Ray en zij samen gaven. Dan zaten ze naast elkaar op de bank en deden ten overstaan van de hele wereld alsof het leven een feest was en hun liefde onvergankelijk. Soms pakte Ray - zo lief en zorgzaam en voorzichtig dat ze er bijna van moest kokhalzen - midden in een interview haar hand, sloeg een arm om haar heen en boog zich naar haar toe om een kus op haar wang te geven. Zodra de journalist en de pr-medewerker hun hielen hadden gelicht en ze alleen achterbleven in het vertrek, bastte hij los.

'Ben ik onzichtbaar of zo? Die eikel heeft mij helemaal niks gevraagd. Vertel eens, Diane, wat voor invloed heeft het sterrendom op je? Heb je nog een boodschap voor al je fans in Engeland? Wat een lui.'

Dan haalde Diane, met Molly's aansporing om 'eraan te werken' nog nagalmend in haar hoofd, diep adem, kuste hem en stelde hem gerust. Als de pers soms wat meer belangstelling had voor haar dan voor hem, zei ze lief, dan kwam dat doordat zij nieuw was. Hij was al een ster. Iedereen - de hele wereld, verdorie! - kende Ray Montane.

De laatste zondag van oktober belde Cal Matthieson om afscheid te nemen. Hij stond op het punt om definitief naar Montana te vertrekken. Diane reed met Tommy naar de ranch, en zodra ze daar aankwam, had ze spijt dat ze was gegaan. De bulldozers hadden alles platgegooid. De bomen waren weg, op een paar na. De fundering voor honderden huizen was al gelegd en de heuvel was veranderd in een raster van straten en rioolbuizen in het zand. Cals huis stond daar onbewoonbaar in een zee van ingedroogde modder; zijn spullen waren al in de vrachtwagen geladen die bij de veranda stond.

Er viel weinig te zeggen en Tommy zei niets. Zijn blik dwaalde telkens af naar de plek waar de veekralen hadden gestaan en waar nu de laatste stukken omheining zwartgeblakerd lagen na te smeulen. De rook dreef weg over de heuvel, als de nasleep van een verloren, zinloze oorlog.

Cal gaf Diane een stukje papier waarop hij zijn adres in Montana en een telefoonnummer had geschreven. Hij zei dat ze moest bellen als er iets was en liet haar beloven een keer langs te komen. Ze waren altijd welkom, zei hij, en konden zo lang blijven als ze maar wilden.

'Weet je, Tom, die pony van jou doet nu al chagrijnig tegen me. Je kunt maar beter gauw komen, anders loopt hij vast helemaal terug hierheen om je te gaan zoeken.'

Tommy glimlachte dapper en wendde toen zijn blik af. Cal keek Diane aan. 'Hoe gaat het?'

'Goed,' zei ze opgewekt. 'Beter.'

Ze zag dat hij haar niet geloofde.

'Ik heb gehoord dat de film heel goed is geworden.'

'Dat zeggen ze, ja. Wij hebben hem nog niet gezien.'

Er viel een lange stilte. Ze had het liefst haar armen om hem heen geslagen, hem tegen zich aan gedrukt en hem verteld wat ze voor hem voelde, dat ze het onverdraaglijk vond dat hij wegging. Maar dat kon natuurlijk niet. Tommy beet op zijn lip.

'Ik denk dat we maar beter kunnen gaan,' zei ze zacht. 'Vertrek je vandaag nog?'

'Ja. Nog een paar dingen afronden en dan zijn we weg.'

'Nou...' Ze slikte. 'Pas goed op jezelf.'

'Jij ook.'