De Swallow wachtte nog steeds in de haven. De reparaties waren allang klaar en het schip zag er weer prachtig en gestroomlijnd uit. Zijn romp glinsterde door de nieuwe verf, maar zijn zeilen bleven opgedoekt en het trok rusteloos aan zijn ankerkabels als een klapwiekende valk voor de jacht.

Ook de bemanning werd rusteloos. Er was een aantal gemene vechtpartijen geweest, omdat de matrozen door het nietsdoen nerveus werden. Tom wist dat hij hen niet veel langer hun dagen in ledigheid kon laten doorbrengen. Hij kwam steeds meer in de verleiding het decreet van de sultan te negeren en de verboden zeeën in het noorden binnen te varen waar Dorian, zoals hij wist, gevangen gehouden werd of anders met de Swallow naar het vasteland te gaan en naar die verborgen plaatsen in het mysterieuze binnenland te trekken waar ivoor, goud en Arabische gom te vinden waren.

Aboli en Ned Tyler raadden hem aan geduldig te zijn, maar Tom viel boos tegen hen uit. 'Geduld is voor oude mannen. Het fortuin lacht geduldige mensen niet toe.'

De moesson verdween in de windstille periode, draaide toen het kompas rond en begon zachtjes vanuit het noordwesten te waaien, waarmee het wisselen der seizoenen en de zware regens van de kaskazi aangekondigd werden.

De kaskazi nam in kracht toe en de zwaarbeladen koopvaardijschepen in de haven lichtten hun anker, hesen hun zeilen in de nieuwe wind en vertrokken naar het zuiden, naar Kaap de Goede Hoop.

De Swallow wachtte in een bijna lege haven. Toen, bij een van zijn vaste bezoeken aan het fort, begroette de vizier hem, alsof hij pas in de haven was aangekomen, nodigde hem uit op een met gouddraad bestikt kussen te gaan zitten en bood hem een kopje sterke, zoete, zwarte koffie aan. 'Mijn inspanningen voor u hebben eindelijk vrucht gedragen. Zijne Excellentie, de sultan, heeft gunstig beschikt over uw verzoek om een handelslicentie.' Hij glimlachte ontwapenend en haalde het document uit de mouw van zijn gewaad. 'Hier is de handelspas.'

Tom strekte zijn hand er gretig naar uit, maar de vizier liet het in zijn mouw terugglijden. 'De handelspas is alleen op Zanzibar geldig. Hij geeft u niet het recht verder naar het noorden te varen of havens van het vasteland te bezoeken. Als u dat doet, zal uw schip geconfisqueerd en uw bemanning gevangengenomen worden.'

Tom probeerde zijn irritatie te verbergen. 'Dat begrijp ik en ik ben de sultan dankbaar voor zijn edelmoedigheid.'

'Er zal belasting geheven worden over de goederen die u op de markten koopt en die dient in goud te worden betaald, voordat u de goederen inlaadt. De belasting is een vijfde deel van de waarde van de goederen.'

Tom slikte moeizaam, maar bleef beleefd glimlachen. 'Zijne Excellentie is genereus.'

De vizier hield hem het document voor, maar toen Tom het wilde aanpakken, trok hij het weer terug en riep verbaasd over zijn eigen vergeetachtigheid uit: 'Ah! Neemt u me niet kwalijk, effendi. Ik heb de onbeduidende kwestie van de kosten van de licentie over het hoofd gezien. Duizend roepies in goud en natuurlijk nog vijfhonderd voor mij voor mijn voorspraak bij Zijne Excellentie.'

Nu hij eindelijk de handelspas had, kon Tom de markten bezoeken. Elke dag ging hij bij zonsopgang in gezelschap van meester Walsh en Aboli aan land en keerde pas terug bij de vroege-middaggebeden, wanneer de handelaren hun stallen sloten om aan de oproep tot gebed van de muezzin gehoor te geven.

De eerste paar weken kocht hij niets, maar zat urenlang met de kooplieden koffie te drinken en beleefdheden uit te wisselen. Hij bekeek hun koopwaar zonder enig enthousiasme te tonen en vergeleek de prijzen en de kwaliteit. Tom had aanvankelijk gedacht dat zijn onderhandelingspositie sterker zou zijn, omdat de meeste Europese koopvaardijschepen al waren vertrokken en dat hij weinig last van concurrentie zou hebben.

Al snel ontdekte hij dat dit helemaal niet het geval was. De concurrentie was hem vóór geweest. De andere handelaren hadden de beste spullen eruit gehaald. De overgebleven ivoren slagtanden waren grotendeels van onvolwassen dieren. Slechts weinige ervan waren langer dan zijn arm en vele waren misvormd en verkleurd. Er was geen enkel paar bij dat zelfs maar in de buurt kwam van het schitterende paar dat zijn vader tijdens hun eerste bezoek aan het eiland van consul Grey had gekocht. De kooplieden hadden al vette winsten gemaakt en handhaafden, ondanks de slechte kwaliteit, hun prijzen en haalden onverschillig hun schouders op als hij protesteerde.

'Er zijn maar weinig mannen die op de beesten jagen, effendi. Het is gevaarlijk werk en ze moeten elk seizoen verder reizen om de kuddes te vinden. Nu is het al laat in het seizoen. De voorraad ivoor is al door de andere Frankische handelaren opgekocht,' vertelde een van de kooplieden hem gladjes. 'Ik heb echter nog een paar uitstekende slaven voor u.'

Met alle beleefdheid die hij kon opbrengen, wees Tom het aanbod om deze menselijke koopwaar te bekijken, van de hand. Aboli was als kind gevangengenomen en als slaaf verkocht, maar hij herinnerde zich de gruwelijkheden die hij had moeten ondergaan nog heel duidelijk. Tom was opgegroeid met zijn beschrijvingen van deze afschuwelijke handel. Tijdens zijn vele reizen had Toms vader kennis uit de eerste hand over deze handel verworven en de jonge Tom een diepe afkeer van deze onmenselijke praktijken bijgebracht.

Sinds hij voor het eerst om Kaap de Goede Hoop was gevaren, had Tom regelmatig ervaringen met de slavenhandelaren en hun slachtoffers opgedaan. Tijdens de lange periode dat ze op de ree van Zanzibar hadden moeten wachten, hadden er altijd slavenschepen zó dicht bij hen voor anker gelegen dat ze op de Swallow de stank konden ruiken en de hartverscheurende geluiden konden horen.

Hij liep nu elke dag met Aboli over het terrein waar de slavenbarakken stonden en het was moeilijk de ellende om hen heen te negeren: het gejammer van de kinderen die uit de armen van hun ouders waren gerukt, het gehuil van de moeders die van hun kinderen waren gescheiden en het stomme leed in de donkere ogen van de jongemannen en vrouwen die van hun vrije bestaan in de wilde natuur beroofd waren, als dieren waren geketend en uitgescholden werden in een taal die ze niet verstonden. Ze werden met gespreide armen en benen op het geselblok gelegd en met de gemene kiboko van nijlpaardenhuid geslagen tot hun witte ribben door de wonden heen te zien waren. Alleen al de gedachte om geld te verdienen aan de misère van deze verloren zielen maakte Tom misselijk.

Aan boord van de Swallow besprak hij het probleem met zijn officieren. Hoewel het belangrijkste doel van de reis het vinden van Dorian was en Tom dat geen moment uit het oog verloor, had hij ook een plicht tegenover zijn bemanningsleden van wie hij er veel had overgehaald aan te monsteren met de belofte dat ze in de winst zouden delen. Tot dusver hadden de mannen nog niets verdiend en er was weinig vooruitzicht op winsten waarin ze zouden kunnen delen.

'Er zijn hier weinig voordelige aankopen te doen,' merkte meester Walsh somber op. Hij opende zijn aantekenboek en las de lijst met prijzen van ivoor en Arabische gom voor, die hij voor hun vertrek uit Engeland had opgesteld. 'De prijzen van de specerijen zijn nog het gunstigst, maar er valt weinig winst op te maken als we de onkosten van de reis in aanmerking nemen. Voor kruidnagels en peper is altijd een markt en in mindere mate voor kaneel en natuurlijk is er in Amerika en de landen om de Middellandse Zee waar malaria heerst, altijd vraag naar kinabast.'

'We hebben ongeveer honderd kilo kinabast voor eigen gebruik nodig,' onderbrak Tom hem. 'Nu de grote regens beginnen, zal er veel koorts onder de mannen voorkomen.' Het gekookte extract van de bast was bitter als gal, maar de jezuïeten hadden een eeuw geleden ontdekt dat het een onovertroffen remedie tegen malariakoorts was. Zij hadden de kinabomen op het eiland geïntroduceerd en nu groeiden ze hier in overvloed.

'Ja,' beaamde Aboli zacht, 'j e zult kinabast nodig hebben, vooral als j e het binnenland ingaat om je eigen ivoor te zoeken.'

Tom keek hem doordringend aan. 'Hoe kom je erbij dat ik zo dom zou zijn de decreten van de sultan en de Compagnie te negeren, Aboli? Zelfs jij hebt me dat sterk afgeraden.'

'Ik heb je elke avond op de boeg zien zitten, terwijl je over de zee-engte naar het vasteland van Afrika staarde. Ik kon je bijna horen denken.'

'Het zou gevaarlijk zijn.' Tom ontkende de beschuldiging niet, maar hij draaide zijn hoofd intuïtief naar het westen en er kwam een dromerige uitdrukking in zijn ogen toen hij naar de nevelige contouren staarde van het land dat in de schaduw van de schemering verdween.

'Dat heeft je nog nooit eerder tegengehouden,' zei Aboli.

'Ik zou niet weten waar ik moest beginnen. Het is een onbekend land, terra incognito.' Hij gebruikte de omschrijving die op de kaarten in zijn hut die hij zo ijverig had bestudeerd, werd gebruikt. 'Zelfs jij bent daar nooit geweest, Aboli. Het zou dom zijn zonder gids het binnenland in te trekken.'

'Nee, ik ken dit noordelijke land niet,' beaamde Aboli.'Ik ben veel verder naar het zuiden geboren, vlak bij de Zambezi, en het is lang geleden dat ik daar ben geweest.' Hij zweeg even. 'Maar ik weet waar we iemand kunnen vinden die ons het binnenland in kan leiden.'

'Wie?' vroeg Tom, niet in staat zijn opwinding te verbergen. 'Waar kunnen we die man vinden? Hoe heet hij?'

'Ik weet nog niet hoe hij heet en hoe hij eruitziet, maar ik zal hem herkennen als ik hem zie.'