Ze voelden zich merkwaardig leeg. Het was maandagavond en de gebeurtenissen van de afgelopen dagen begonnen langzaam te bezinken. Erica bleef herkauwen wat er met Anna was gebeurd – en wat er had kunnen gebeuren. Gisteren had Patrik haar de hele dag vertroeteld alsof ze een klein kind was. Eerst had ze het lief gevonden, maar nu was ze het beu.

‘Wil je een deken?’ vroeg Patrik en hij gaf haar een kus op haar voorhoofd.

‘Het is hier zo’n dertig graden. Dus nee, dank je, geen deken. En ik zweer het je: als je me nog één keer op mijn voorhoofd kust, hebben we een maand lang geen seks.’

‘Het spijt me dat ik me om mijn vrouw bekommer.’ Patrik ging naar de keuken.

‘Heb je de krant van vandaag gezien?’ riep ze achter hem aan, maar ze hoorde alleen wat gemompel als antwoord. Ze kwam van de bank en liep achter hem aan. De warmte leek niet af te nemen hoewel het al na achten was, en ze had zin in ijs.

‘Helaas wel. Ik vond vooral de voorpagina erg mooi, waarop Mellberg met John bij de politieauto poseert onder de kop DE HELD VAN FJÄLLBACKA.’

Erica snoof. Ze deed de vriezer open en pakte een doos chocolade-ijs. ‘Wil je ook?’

‘Graag.’ Patrik ging aan de keukentafel zitten. De kinderen sliepen en het huis was in rust gehuld. Ze konden er maar beter van genieten zolang het duurde.

‘Ik neem aan dat hij tevreden is.’

‘Ja, dat kun je wel zeggen. En de politie van Göteborg is chagrijnig omdat hij met de eer is gaan strijken. Maar de hoofdzaak is natuurlijk dat de plannen zijn onthuld, waardoor de aanslag kon worden verijdeld. Het duurt vast wel even voordat de Vrienden van Zweden zich hiervan hebben hersteld.’

Erica hoopte dat dat waar was. Ze keek Patrik ernstig aan.

‘Vertel me nu maar hoe het bij Leon en Inez ging.’

Hij zuchtte. ‘Ik weet het niet. Ik heb wel antwoord op mijn vragen gekregen, maar ik weet niet zeker of ik het begrijp.’

‘Hoe bedoel je?’

‘Leon heeft verteld wat er is gebeurd, maar het is niet altijd even duidelijk hoe hij precies dacht. Het begon ermee dat hij vermoedde dat er iets mis was op school. Uiteindelijk brak Josef en hij vertelde wat Claes hem, John en Percy had aangedaan.’

‘Was het Leons idee om alles aan Rune te vertellen?’

Patrik knikte. ‘Dat wilden de anderen eerst niet, maar hij heeft ze overgehaald. Ik kreeg de indruk dat hij zich vaak heeft afgevraagd wat er zou zijn gebeurd en hoe zijn leven eruit zou hebben gezien als hij dat niet had gedaan.’

‘Het was het enige juiste. Hij kon toch niet weten hoe gestoord Claes eigenlijk was? Hij kon met geen mogelijkheid voorzien wat er ging gebeuren.’ Zonder Patrik met haar ogen los te laten schraapte Erica het laatste ijs uit haar schaaltje. Het liefst was ze meegegaan naar Leon en Inez, maar daar had Patrik een grens getrokken. Ze moest er genoegen mee nemen het verhaal uit de tweede hand te horen.

‘Dat heb ik ook tegen hem gezegd.’

‘En daarna dan? Waarom hebben ze niet meteen de politie gebeld?’

‘Ze waren bang dat niemand ze zou geloven. En ik denk dat de schok een rol heeft gespeeld. Ze konden niet helder denken. Verder moet je hun schaamte niet onderschatten. Waarschijnlijk was alleen al de gedachte dat bekend zou worden wat ze hadden meegemaakt, genoeg om akkoord te gaan met Leons plan.’

‘Maar Leon had toch niets te verliezen als de politie erbij werd gehaald? Hij was niet eens een slachtoffer van Claes en hij was ook niet verantwoordelijk voor zijn dood.’

‘Hij liep het risico Inez te verliezen,’ zei Patrik. Hij legde zijn lepel neer. Hij had nauwelijks van het ijs gegeten. ‘Als alles bekend zou worden, was dat vermoedelijk zo’n groot schandaal geworden dat ze niet samen verder hadden gekund.’

‘En Ebba? Hoe hebben ze haar achter kunnen laten?’

‘Ik kreeg de indruk dat dat door de jaren heen het meest aan zijn geweten heeft geknaagd. Hij zei het niet direct, maar volgens mij is hij zichzelf altijd blijven verwijten dat Inez door zijn toedoen Ebba heeft achtergelaten. Maar ik heb de vraag niet gesteld. Volgens mij hebben ze beiden genoeg geleden door die beslissing.’

‘Ik begrijp alleen niet hoe hij haar zover heeft gekregen.’

‘Ze waren waanzinnig verliefd op elkaar. Ze hadden een gepassioneerde liefdesrelatie en waren doodsbenauwd dat Rune erachter kwam. Verboden liefde is sterk spul. En de vader van Leon, Aron, draagt waarschijnlijk ook een deel van de schuld. Leon had hem om hulp gevraagd en Aron zei dat Inez het land wel zou kunnen verlaten, maar niet samen met een klein kind.’

‘Ik kan begrijpen dat Leon dat accepteerde. Maar Inez? Ze kan dan wel smoorverliefd zijn geweest, maar hoe kon ze in vredesnaam haar eigen kind in de steek laten?’ Erica’s stem brak bijna bij de gedachte haar eigen kinderen ergens te moeten achterlaten zonder ook maar enige hoop op een weerzien.

‘Ik vermoed dat zij ook niet helemaal helder dacht. En Leon heeft haar vast voorgehouden dat het voor Ebba het beste was. Ik stel me zo voor dat hij haar bang maakte en zei dat ze in de gevangenis zouden belanden als ze bleven, en dan was ze Ebba ook kwijt geweest.’

Erica schudde haar hoofd. Het maakte niet uit. Zij zou nooit begrijpen hoe een ouder vrijwillig zijn kind in de steek kon laten.

‘Dus ze hebben de lichamen verborgen en toen dat visverhaal verzonnen?’

‘Volgens Leon stelde zijn vader voor dat ze de lichamen op zee zouden dumpen, maar Leon was bang dat ze boven zouden komen drijven en toen hebben ze bedacht dat ze de lijken in de schuilkelder konden verbergen. Ze hebben ze er met z’n allen naartoe gebracht en ze samen met de foto’s in de kisten gelegd. De revolver legden ze daar waar ze dachten dat Claes die had gevonden. Vervolgens deden ze de deur op slot. Ze gingen ervan uit dat de plek zo goed verborgen was dat de politie hem niet zo vinden.’

‘En dat gebeurde ook niet,’ zei Erica.

‘Nee, dat onderdeel van het plan werkte uitstekend. Alleen heeft Sebastian beslag gelegd op de sleutel en die kennelijk al die jaren als een zwaard van Damocles boven hun hoofden gehouden.’

‘Maar waarom heeft de politie destijds geen sporen gevonden toen ze het huis doorzochten?’

‘De jongens hebben de vloer van de eetkamer goed geschrobd en het bloed dat voor het blote oog zichtbaar was zullen ze wel weg hebben gekregen. Je moet niet vergeten dat het 1974 was en dat het technisch onderzoek door de provinciale politie werd gedaan. Het was niet bepaald van CSI-klasse. Daarna hebben ze andere kleren aangetrokken en zijn met de vissersboot weggegaan nadat ze anoniem de politie hadden gebeld.’

‘En Inez?’

‘Zij heeft zich verstopt. Dat was ook Arons idee, zei Leon. Ze hebben op een eiland in de omgeving ingebroken in een leeg zomerhuisje, waar ze kon blijven tot alles weer zo rustig was dat zij en Leon het land konden verlaten.’

‘Dus terwijl de politie naar het gezin zocht, zat zij aldoor in een zomerhuisje ergens in de buurt?’ zei Erica ongelovig.

‘Ja. Toen de eigenaren die zomer kwamen, is er ongetwijfeld aangifte van inbraak gedaan, maar die is niet in verband gebracht met de verdwijning op Valö.’

Erica knikte en constateerde tevreden dat de puzzelstukjes op hun plek begonnen te vallen. Na alle uren die ze aan het lot van de familie Elvander had besteed, was het grootste deel haar eindelijk duidelijk geworden.

‘Ik vraag me af hoe het nu verder gaat met Inez en Ebba,’ zei ze en ze reikte naar Patriks schaaltje om zijn ijs op te eten voordat het helemaal was gesmolten. ‘Ik heb Ebba niet willen storen, maar ik ga ervan uit dat ze naar haar ouders in Göteborg is gegaan.’

‘O, heb je het niet gehoord?’ vroeg hij en voor het eerst sinds ze over de zaak zaten te praten, lichtte zijn gezicht op.

‘Nee, wat?’ Erica keek hem nieuwsgierig aan.

‘Ze logeert een paar dagen bij Gösta om bij te komen. Inez zou vanavond bij ze komen eten, zei hij. Dus ik ga ervan uit dat ze in elk geval een poging willen doen elkaar beter te leren kennen.’

‘Dat klinkt goed. Ze zal het nodig hebben. Wat er met Mårten is gebeurd, moet een hele schok zijn geweest. Alleen al de gedachte dat je hebt samengeleefd met iemand van wie je houdt en die je ondanks alles vertrouwt, en dat dan blijkt dat hij tot zoiets in staat is.’ Ze schudde haar hoofd. ‘Maar Gösta zal wel blij zijn dat ze bij hem is, vermoed ik. Wat als…’

‘Ja, ik weet het. En Gösta heeft dat vast vaker gedacht dan wij ons kunnen voorstellen. Maar Ebba heeft het hoe dan ook goed gehad en op de een of andere manier denk ik dat dat voor hem het belangrijkste is.’ Patrik veranderde abrupt van onderwerp, alsof het pijnlijk was om stil te staan bij wat Gösta had gemist. ‘Hoe gaat het met Anna?’

Erica fronste bezorgd haar voorhoofd.

‘Ik heb nog niets van haar gehoord. Dan is linea recta naar huis gegaan toen hij mijn sms’je kreeg en ik weet dat ze hem alles zou vertellen.’

‘Alles?’

Ze knikte.

‘Hoe denk je dat Dan zal reageren?’

‘Dat weet ik niet.’ Erica nam nog een paar lepels ijs en bleef erin roeren tot het vloeibaar werd. Dat deed ze als kind ook al. Anna deed hetzelfde. ‘Ik hoop dat ze eruit komen.’

‘Hm,’ zei Patrik, maar ze zag zijn sceptische blik en nu was het haar beurt om van gespreksonderwerp te veranderen.

Ze wilde het niet echt toegeven, niet aan zichzelf en ook niet tegenover Patrik, maar de afgelopen dagen had ze zich zoveel zorgen om Anna gemaakt dat ze nauwelijks aan iets anders had kunnen denken. Ze had zichzelf er echter van weerhouden haar te bellen. Dan en Anna konden wel wat rust gebruiken als ze alles moesten uitpraten. Anna zou na verloop van tijd ongetwijfeld zelf contact met haar opnemen.

‘Zijn er juridische consequenties voor Leon en de anderen?’

‘Nee, het misdrijf is verjaard. De enige die ergens voor aangeklaagd had kunnen worden, is Mårten. We moeten maar zien wat er met Percy gebeurt.’

‘Ik hoop niet dat Martin er slapeloze nachten van heeft dat hij Mårten heeft doodgeschoten. Dat is wel het laatste wat hij nu kan gebruiken,’ zei Erica. ‘Ik heb het gevoel dat het mijn schuld is dat hij erbij betrokken is geraakt.’

‘Zo moet je niet denken. Het gaat naar omstandigheden goed met hem en hij lijkt zo snel mogelijk weer aan het werk te willen. Pia’s behandeling zal een hele tijd in beslag nemen en zowel zijn als haar ouders springen bij, dus Pia en hij hebben het er al over gehad dat hij in elk geval weer parttime aan de slag gaat.’

‘Dat klinkt verstandig,’ zei Erica, maar ze bleef last houden van een slecht geweten.

Patrik keek haar onderzoekend aan. Hij rekte zich uit, streek haar over haar wang, en ze keek hem recht aan. Alsof ze het stilzwijgend hadden afgesproken, hadden ze het er niet over gehad dat hij haar weer bijna kwijt was geweest. Ze was nu hier. En ze hielden van elkaar. Dat was het enige wat telde.