71

De praktijk van de hypnotiseur bevond zich in een oud, vervallen pand. Onder een lekkende regenpijp lag een laagje ijs op het trottoir.

Elly was stil en ernstig. Marian voelde zich schuldig over het feit dat ze het meisje hieraan blootstelde, maar ze had eigenlijk geen keus.

Shai Timo was klein en innemend. Hij kwam tevoorschijn vanachter een linnen gordijn met daarop een kersenboom met prachtige roze bloesem. Hij had een laag voorhoofd, een brede, vrij platte neus en volle lippen. Er parelden zweetdruppeltjes in zijn haargrens. De oranje tuniek had hij niet alleen aan op foto’s, maar ook in het echt. Het kledingstuk hing tot over zijn knieën. Daaronder droeg hij een spijkerbroek en sandalen zonder sokken. Hij gaf hen geen hand, maar knikte slechts even en wees naar de bank in de wachtkamer.

Het was een grote gele bank met blauwe en gele kussens. Op de grond lag een kleurrijk kleed. De inrichting leek afkomstig van een vlooienmarkt en was duidelijk bedoeld om de ruimte een exotische sfeer te geven. Elly gaf haar grijze jas aan Marian. Ze zag eruit alsof ze hier niet hoorde, maar toen Shai Timo zijn hand op haar arm legde en haar naar de ruimte achter het gordijn leidde, ging ze met hem mee. Marian wachtte even, maar kon de verleiding niet weerstaan om aan het gordijn te luisteren. Toen kwam ze tot de ontdekking dat daarachter een geluidsdichte deur zat. Ze liet zich op de bank vallen. De sneeuwbrij op het trottoir was in haar schoenen getrokken. Dat was het eerste wat ze hierna zou doen: een paar degelijke winterlaarzen kopen.

*

Uit de radio klonk zware klassieke muziek. Frank stond in de keuken. Hij was woedend vanwege de mislukte poging om Glenn Haug te ontvoeren. Als hij kwaad was, zei hij geen woord. Haug had hun eerste slachtoffer moeten zijn. Frank was psycholoog geworden om de pijn te verdrijven. Dat zei hij zelf. Hij hield haar altijd voor dat ze haar blik van zichzelf moest afwenden, naar een nulpunt. Daar had hij het vaak over, vooral als hij met het Wayne Barton-mes in zijn hand bezig was met zijn houtsnijwerk. Hij was goed in het vormgeven van dingen. Alles wat hij maakte was mooi. Op de kerstmarkt in het dorpshuis van Varåa verkocht zijn werk altijd goed.

Nu lag het mes op het aanrecht. Hij liep de keuken uit. Ze keek naar het mes. Dit was zijn manier van straffen. Zwijgend, met een strak gezicht. Hij raakte haar met geen vinger aan – dat deed ze zelf wel. Ze sneed zich in haar bovenarmen. Na verloop van tijd werden de littekens wit, als maden. Maar eerst waren haar wonden open en bloederig. Ze dacht aan de lichamen van de mannen, de gezwollen, donkere wonden, de uitgescheurde lichaamsopeningen en het bloed. Het was haar schuld dat Glenn Haug ontkomen was. Margrethe was nooit misbruikt – zíj was geen slachtoffer.

*

Elly bleef vijftig minuten binnen. Toen ze de wachtkamer weer inkwam, gevolgd door Shai Timo, zag ze er moe uit. Marian betaalde hem contant, achthonderd kronen.

‘Laat het proces nu zijn werk doen. Laat het rustig toe.’ Hij legde zijn handen – met daarin het geld – op zijn buik, maakte een buiging en knikte hun kort toe.

Elly trok haar jas aan en ze liepen de sneeuwbrij weer in.

‘Ik breng je even thuis, Elly. Je ziet helemaal wit. Hoe was het eigenlijk?’

‘Ik kom zelf wel thuis. Hij heeft niet veel gedaan, hij heeft me alleen van alles over mezelf verteld. Alsof hij me kon lezen. Ik weet nog steeds niet wat er destijds gebeurd is, ik zie alleen heel veel groen voor me. Het licht was groen en de kamer was ook helemaal groen. Er vielen smalle strepen zonlicht door de open deur.’ Haar stem brak. ‘Ik heb nooit iets misdaan. Het was niet mijn schuld. Mag dit eigenlijk wel? Is dit wel een geaccepteerde methode bij de politie?’

Marian zweeg even en zei toen glimlachend: ‘De meningen lopen uiteen.’

‘En de politie betaalt zwart? Ik geloof er niets van. Jij hebt dit zelf bedacht. Ik wil dat je me met rust laat.’

‘Dat is goed, Elly. Ik laat je nu met rust.’

*

De hele donderdag liet Elly niets van zich horen. Toen Marian haar sms’te om te vragen of ze wilde bellen, kreeg ze geen antwoord. Ze dacht: Elly is doodsbang – ze is gehersenspoeld door haar oma. En ze is boos op mij omdat ze zich iets herinnert. Als ze maar geen contact opneemt met Cato en hem vertelt over Shai Timo.

Vlak voordat het avondjournaal begon, stapte Marian in haar auto en reed naar Nordberg. Die ochtend had de dooi ingezet en de oktobersneeuw was inmiddels grotendeels weggesmolten, er lagen alleen nog hier en daar wat hoopjes. Ze had ’s middags een paar zwarte, gevoerde legerlaarzen gekocht. Die waren tenminste waterdicht.

Ze wist waar Tønnesen woonde: in een rechthoekig rood jarenzestighuis – ze had hem al een paar keer een lift gegeven. Ze raakte er steeds sterker van overtuigd dat Elly de sleutel tot de waarheid was. Alles wat ze van het meisje had gezien droeg bij aan het beeld. Om te beginnen Elly’s spraakzaamheid bij hun eerste ontmoeting, tijdens het wandelen door de volkstuin; eerst was ze nors en gesloten geweest, maar daarna was ze met scherpe observaties en analyses gekomen. Duidelijke beelden, die blijkbaar in haar geheugen gegrift stonden. En na het bezoek aan de hypnotiseur was ze plotseling weer stug en kortaf. Marian was niet van plan om Tønnesen in te lichten over de hypnotiseur. Hij hoefde de zaak-Thona niet op te lossen – hij had belangrijker dingen aan zijn hoofd, hij moest een seriemoordenaar vinden. Maar zij was wél van plan om de waarheid te achterhalen.

Tønnesen was duidelijk verbaasd toen hij de deur opendeed, maar vroeg haar desondanks binnen te komen. Zijn vrouw was even een ommetje aan het maken, zei hij – dat kwam goed uit. De inrichting van het huis zag er precies zo uit als ze zich had voorgesteld: geweven lopers en stompkaarsen, houten meubels, tijdschriften over buitensport op tafel en her en der een beeldje van een trol. Aan de wanden hingen foto’s van bergen, fjorden en Tønnesens familie. De ramen boden een prachtig uitzicht op Oslo; in de diepte blonk een zee van lichtjes, met daarachter de Oslofjord. The fjord, zoals de toeristen zeiden. Sommige van hen waren teleurgesteld over het ontbreken van bergtoppen rond de stad. Maar daarvoor moest je een stuk verder naar het westen. Of het noorden.

‘Hoe hersenspoel je een kind?’ vroeg ze en glimlachte. Waarom glimlachte ze nu? Dat was volkomen onnatuurlijk.

Hij keek haar aan, terwijl hij door zijn flanellen overhemd heen aan zijn borst krabde. ‘Ga zitten, Marian. Jij denkt dat Elly meer weet dan ze wil vertellen?’

Ze ging zitten en sloeg de koffie die hij haar aanbood af. ‘Ik geloof inderdaad dat ze iets weet. Er klopt iets niet aan haar persoonlijkheid. Haar manier van doen is geforceerd. Thona’s kleuterjuf vertelde me iets wat ik heel verstandig vond: kinderen hebben niet alleen armen, benen, een hart en nieren, maar bezitten ook een intellect, een psyche, intuïtie, empathie, listigheid en een portie kwaadaardigheid.’

‘Dat klopt.’ Tønnesen knikte.

‘Het brein kan toch van alles verdringen? Myrtel Haug is een harde tante. Wat jij zei over straf…’

‘Ja?’

‘Ik dacht aan het straffen van kleine meisjes. Ik geloof dat er iets is wat Elly niet durft te vertellen. En dan had ze het ook nog over achtervolging. Die Glenn Haug heeft míj achtervolgd.’

‘Hoe dan?’

Ze keerde zich af. ‘Op verschillende manieren. Hij gelooft denk ik dat hij vrijuit gaat als hij kan zorgen dat ik mijn werk niet meer durf te doen. Hij is psychotisch. Ziek. Schizofreen, net als zijn moeder.’ Ze dacht aan wat Annies psycholoog had gezegd over grootheidswaan. Dat klopte precies.

Tønnesen schoof naar voren op zijn stoel. ‘Oké. Ik denk dat Glenn Haug destijds degene was die Thona heeft ontvoerd. En dat Myrtel daar waarschijnlijk van op de hoogte is.’

‘En Elly misschien ook wel.’

‘Het is inderdaad heel gemakkelijk om kinderen te manipuleren, daar zijn eenvoudige methodes voor.’

‘Ja, daar heb ik iets over gelezen. Een methode.’

‘Wat bedoel je?’

‘Een van oorsprong Chinese methode. Je hebt er vast weleens van gehoord.’ Ze wachtte niet op antwoord. ‘Het communistische regime maakte er gebruik van om de zogenaamde feodale bevolking onder dwang om te vormen.’

Hij knikte. ‘Mensen werden gehersenspoeld, zodat er daarna herprogrammering kon plaatsvinden.’

‘Ik denk dat dat ook met Elly is gebeurd.’ Toen Marian het zichzelf hoorde zeggen, was ze er nog zekerder van dat het klopte.