De samenstelling van de darmen

Soms valt iets tegen als je het beter leert kennen. De chocoladekoekjes uit de reclame worden bijvoorbeeld helemaal niet liefdevol gebakken door huisvrouwen in een boerinnenoutfit, maar komen uit een fabrieksgebouw met tl-verlichting en een lopende band. De school is helemaal niet zo leuk als je op de eerste schooldag nog dacht. Achter de coulissen van het leven is iedereen onopgemaakt en veel ziet er vanuit de verte veel beter uit dan van dichtbij.

Dat geldt niet voor de darm. Ons darmkanaal ziet er vanuit de verte vreemd uit. Vanaf onze mond loopt een twee centimeter brede slokdarm door de keel en langs de bovenkant van de maag en gaat dan ergens opzij over in de maag. De rechterkant van de maag is veel korter dan de linker; het is een halvemaanvormig, scheef zakje. De zeven meter lange dunne darm kronkelt willekeurig naar rechts en dan weer naar links, tot hij ten slotte overgaat in de dikke darm. Daaraan hangt weer een schijnbaar nutteloze blindedarm, die niet anders lijkt te kunnen dan ontsteken. Bovendien heeft de dikke darm alleen maar uitstulpingen. Hij ziet eruit als een zielige poging om op een parelketting te lijken. Vanuit de verte gezien is het darmkanaal een onooglijke, weinig charmante en asymmetrische buis.

Daarom bekijken we hem eerst even van een afstandje. Er is vrijwel geen enkel ander orgaan in ons lichaam dat er steeds fascinerender uitziet naarmate we dichterbij komen. Hoe meer je over de darm weet, hoe mooier hij wordt. Laten we eerst de vreemde plaatsen wat beter bekijken.

De ‘rare’ slokdarm

Wat allereerst opvalt, is dat de slokdarm niet de kortste weg naar de maag neemt. Hij gaat niet meteen aan de bovenkant over in de maag, maar aan de rechterkant. Dat is heel slim, want deze kleine omweg is al die moeite waard. Als we lopen wordt de druk in de buik verdubbeld doordat we onze buikspieren aanspannen. Als we lachen of hoesten wordt de druk zelfs nog groter. Omdat de buik van onderen tegen de maag drukt, zou het niet goed zijn als de slokdarm precies op het bovenste deel zou duwen. Nu hij aan de zijkant zit, krijgt hij maar een fractie van de druk te verwerken. Als we na de maaltijd in beweging komen, hoeven we hem dus niet bij elke stap omhoog te duwen. En als we echt hard moeten lachen, is het aan deze slimme omweg en zijn afsluitmechanismen te danken dat we hoogstens een enkele keer een klein beetje poepen – maar overgeven doordat we lachen komt maar zelden voor.

Een ander gevolg van de zijingang is de ‘maagblaas’! Op elke röntgenfoto zie je boven in de maag een klein luchtblaasje. Lucht stijgt namelijk omhoog en zoekt niet eerst naar een zijuitgang. Daarom moeten veel mensen eerst een beetje lucht inslikken voordat ze kunnen boeren. Door te slikken verplaatsen ze de opening van de slokdarm een beetje dichter naar het luchtblaasje, zodat de lucht vrijuit naar buiten kan. Als je liggend wilt boeren, gaat dat veel gemakkelijker als je op je linkerzij ligt. Als je de hele tijd op je rechterzij ligt en druk op je buik voelt, hoef je je alleen maar om te draaien.