43

Hoe meer er verandert

dea Office of Diversion Control

   San Diego, Californië

 

Moore en Towers kregen van Meyers en zijn agenten een lift terug naar het dea-kantoor. Op een video, gemaakt door een vrouw op het gsm Parkeerterrein van lax, waren drie terroristen te zien naast een satellietbus van DirecTV. Ze waren gekleed als migrantenarbeiders in een spijkerbroek en een flanellen overhemd, en droegen een bivakmuts om hun gezicht te verbergen. De opname van Gigi Rasmussen, eerstejaarsstudente aan de usc, begon met de lancering van de tweede raket, de moord op een burger die de terroristen had willen tegenhouden en daarna hun vertrek − dit alles had ze opgenomen terwijl ze bijna continu ‘o mijn god’ had gemompeld. Ze had de video verkocht aan cnn, maar de Agency was erin geslaagd de uitzending ervan tegen te houden in het belang van de nationale veiligheid, hoewel Moore wist dat hij uiteindelijk toch zou worden uitgezonden. De raketlanceerder was geïdentificeerd als een Anza, de raket was waarschijnlijk een MK iii, hetzelfde type dat door de jongens van san werd gebruikt. De Agency kon nu zijn zoekactie richten op transacties van die specifieke wapens, maar zelfs een oppervlakkige scan van de manpad’s vertelde Moore genoeg: Het wapen was afkomstig uit Pakistan en de MK iii-raketten waren de Chinese versie van de Amerikaanse Stinger. Dit was het soort wapens waar de taliban misschien toegang tot hadden en waarmee ze in Waziristan hadden leren werken. Moore bekeek elke foto die ze van Mullah Abdul Samad hadden en zoomde op elke foto in op diens ogen. Daarna vergeleek hij die ogen met een still uit de video. Hij tikte met zijn knokkels op het scherm en zei dat Towers zelf maar eens moest kijken.

   ‘Verdomme, dat zou hem best kunnen zijn! En hé, ze hebben de restanten van de bus gevonden bij een Johnny Park aan 111th Street. In brand gestoken, geen wapens, geen getuigen. Weet je waarom niet? Omdat ze alle werknemers daar hebben vermoord. Gekneveld en geboeid, en daarna doodgestoken.’

   Moore schudde vol afschuw zijn hoofd. ‘Let op mijn woorden, als ze al dna vinden, komt die overeen met het dna op de hanger. Samad heeft het team in LA geleid. Daar durf ik mijn leven onder te verwedden.’

   Towers dacht hier even over na en zei toen met een vreemde blik op zijn gezicht: ‘Er is nog iets. Kennelijk houden deze klootzakken van chocolade. De vloer van de bus lag vol wikkels. De folie heeft de brand overleefd.’

   ‘Misschien kunnen ze daar een paar goede afdrukken van krijgen. Weet je waar ik nu bang voor ben? Als ik denk aan hoeveel “slapende spionnen” hen hebben geholpen...’

   Daarna keek Moore weer naar de televisie.

   Alle vliegtuigen stonden nu op de grond. fema-teams waren onderweg. Wegversperringen en controleposten werden opgezet in een straal van honderdvijftig kilometer rondom de zes vliegvelden waar de aanvallen waren uitgevoerd. Samad en zijn mannen moesten daar verantwoordelijk voor zijn. Waren ze ontsnapt voordat de controleposten waren opgezet? Of zouden ze nog een paar dagen of weken binnen de afgegrendelde zone blijven?

   Ondertussen hield het hele land zijn adem in. Iedereen wachtte af of er nog iets zou gebeuren − met chemische, biologische of kernwapens − terwijl de afschuwelijke beelden steeds maar weer werden uitgezonden. Mensen op Times Square stonden als zombies op straat, omhoogkijkend naar de beelden van verkoolde landschappen, littekens op de grond en de gebouwen van het land.

   Op 6 juni waren zes vliegtuigen doelwit van een aanval geweest. Twee passagiersvliegtuigen waarvan de motoren door een raket waren geraakt, waren veilig geland: Phoenix en El Paso. De vlucht vanuit Los Angeles was neergestort, waarbij alle passagiers, de bemanning en honderden burgers op de grond waren gedood. De vlucht vanuit Tucson was zonder ernstige gevolgen gebleven dankzij het feit dat een jonge knaap, ene Joe Dominguez, met zijn verhoogde pick-up een van de terroristen had overreden. De vlucht uit San Antonio had een noodlanding gemaakt, waarna overlevenden uit de wrakstukken waren gehaald. Het dodental liep nog op.

   Om negen uur ’s avonds sprak de president van de Verenigde Staten het Amerikaanse volk toe en citeerde ruimhartig uit de toespraak van George W. Bush op die beruchte dinsdag in september 2001: ‘Er is een zoektocht gaande naar degenen die deze verschrikkelijke gebeurtenissen op hun geweten hebben. Ik heb al onze inlichtingendiensten en onze hele politiemacht opdracht gegeven de verantwoordelijken te zoeken en ze voor de rechter te slepen. We zullen geen onderscheid maken tussen de terroristen die deze daden hebben gepleegd en degenen die hen beschermen.’

   ‘Als jij Samad was, waar zou je dan naartoe gaan?’ vroeg Towers. ‘Michigan? Canada? Of de andere kant op... terug naar Mexico?’

   ‘Als hij de grens oversteekt, kunnen we hem nog altijd aanklagen,’ zei Moore.

   ‘Denk je dat hij dat van plan is?’

   ‘Eigenlijk denk ik dat hij zich gedeisd zal houden. Hij zal wel ergens in LA een schuilplaats hebben. Daar is hij nu waarschijnlijk ook. Misschien een appartementje in de vallei.’

   ‘Nou, als hij niet probeert de grens over te komen, staat hem nog een ellendige tijd te wachten.’

   ‘Ja, maar het is het een of het ander. Of hij gaat nu zo snel mogelijk naar de grens, of hij wacht tot de rust is teruggekeerd en gaat daarna pas naar zijn eindbestemming.’

   ‘Terug naar Pakistan?’

   ‘Nee, te gevaarlijk. We weten niet veel over hem, maar we weten wel dat hij vrienden heeft in Zahedan en Dubai. Daar moeten we met zijn foto naartoe. Misschien herkent een van de kinderen uit de buurt hem wel.’

   ‘Rustig aan, bro. Als het dna van de bus terugkomt, denk ik dat jouw jongens in Langley er wel mee naar buiten zullen komen.’

   ‘Dat hoop ik. Maar goed... ik kan niet slapen, dus we kunnen net zo goed naar LA gaan.’

   Towers nam een grote slok koffie, knikte en zei toen: ‘Het is een afschuwelijke nacht geweest.’

 

Phoenix Sky Harbor

   International Airport

   Terminal 4, Hal D

 

Dan Burleson kneep zijn ogen halfdicht tegen de verblindende lampen en de camera’s die op hem en de andere passagiers werden gericht toen ze de terminal binnenliepen. Ze waren net uit het vliegtuig gekomen via de opblaasbare glijbaan die beroemd was geworden dankzij een steward van JetBlue die, nadat hij door een passagier was aangevallen ontslag had genomen en het vliegtuig vervolgens op dezelfde manier had verlaten, volgens sommigen het avontuurlijkste ontslag ooit. Voordat Dan en de anderen het vliegtuig verlieten, was hun verteld dat ze in quarantaine zouden moeten en kort door een onderzoeksteam van de regering zouden worden verhoord. Er zouden ook artsen beschikbaar zijn en ze zouden tegoedbonnen krijgen om de kosten van deze vlucht te compenseren. De stewardess die bijna was aangevallen, gaf Dan een hand voordat hij het vliegtuig verliet en zei: ‘Dank u wel.’

   Hij bloosde.

   Daarna liepen ze langs een grote groep journalisten die door de security van het vliegveld werd tegengehouden. De zwarte vrouw die had geschreeuwd dat iedereen zijn mond moest houden, riep tegen de menigte: ‘Jezus heeft vanavond Zijn werk gedaan! En Hij heeft ons deze geweldige man gegeven! Deze held, die ons heeft gered van de terrorist in ons vliegtuig!’

   Ze wees naar Dan, die schrok, even zwaaide en vervolgens zo snel mogelijk doorliep, terwijl de cameralampen flitsten als vuurwerk. Hij had het idee dat hij de volgende ochtend weleens in verschillende televisiestudio’s zou kunnen zitten om interviews te geven over iets wat hijzelf nooit als een heldendaad had beschouwd. Hij dacht dat iedereen in zijn situatie hetzelfde zou hebben gedaan, dat er nog altijd barmhartige Samaritanen waren, dat het niets bijzonders was.

   En helaas, de forelbaars zou moeten wachten.

 

Universitair Medisch Centrum

   Tucson

 

Joe Dominguez was onderzocht door een arts, zijn arm was gehecht en daarna was hij verhoord door de politie van Tucson en door twee mannen van de fbi, die hem in slechts één uur honderden vragen hadden gesteld.

   Zijn ouders kwamen naar het ziekenhuis en nadat hij toestemming had gekregen om te vertrekken, zeiden twee agenten dat ze hem zouden ‘helpen’ om naar de auto van zijn ouders te komen. Hij begreep niet wat dit betekende, tot de automatische deuren opengleden en ze naar buiten liepen...

   Er stond een grote groep journalisten, tien of vijftien man, met cameramannen en lampen... Toen hij de camera’s op de schouders van de cameramannen zag, kreeg Dominguez een flashback, zeker toen de digitale camera’s begonnen te flitsen. Een verslaggeefster, die hij herkende van het lokale nieuws, drukte hem haar microfoon onder de neus en zei: ‘Joe, we weten dat je een held was, dat je die terroristen hebt aangevallen. Kun je ons vertellen wat er is gebeurd?’

   ‘Eh, dat zou ik wel willen, maar ze hebben me gezegd dat ik nu niets mag zeggen.’

   ‘Maar is het waar dat je met je truck over die mannen heen bent gereden en daarna een van hen in het hoofd hebt geschoten? Ja toch? We hebben andere getuigen gesproken die ons dat hebben verteld.’

   Dominguez keek achterom naar zijn vader, die heftig met zijn hoofd stond te schudden: Niets zeggen!

   ‘Eh, ik mag niets zeggen. Maar zodra ik daar toestemming voor krijg, zal ik u er alles over vertellen.’

   ‘Hoe is het om een held te zijn?’ riep een andere verslaggever.

   Voordat hij antwoord kon geven, dwongen de politieagenten de journalisten achteruit en leidden hem ertussendoor. Tegen de tijd dat ze bij zijn vaders gedeukte witte pick-up waren, was hij uitgeput.

   En huilde zijn vader.

   ‘Papa, wat is er?’

   ‘Niets,’ zei zijn vader en hij ontweek zijn blik, gegeneerd. ‘Ik ben gewoon heel trots op je.’

 

Johnny Park

   111th Street

   Los Angeles, Californië

 

Ongeveer tweeënhalf uur later waren Moore en Towers in Los Angeles en spraken met de incident commander in de parkeergarage.

   Er was een mobiel laboratorium van de cia gearriveerd om de forensische teams van de fbi te assisteren. Moore sprak met de technici die hem vertelden dat ze gebruikmaakten van het nieuwe snel-dna-analyseplatform, dezelfde techniek die ze in San Diego voor de hanger hadden gebruikt.

   De volgende ochtend had hij antwoord: het dna op de chocoladewikkels die ze hadden gevonden, kwam overeen met dat op de hanger.

 

Amerikaanse ambassade

   Islamabad, Pakistan

   Een week later

 

Foto’s van Samad, Talwar, Niazi en Rahmani waren wereldwijd gepubliceerd. De Agency had ontkend te weten hoe de terroristen het land in waren gekomen. De televisiejournalisten hadden de tijd van hun leven: honderden uren televisie gevuld met hun speculaties en argumenten voor een betere beveiliging van de Amerikaanse grenzen en hun beweringen dat het Department of Homeland Security, ondanks de verhoogde budgetten en de enorme verbeteringen, toch had gefaald. Controleurs van de tsa waren beter getraind om travestieten en borstimplantaten te herkennen dan mogelijke terroristen, zeiden de experts. De thesaurier-generaal van het gao (Government Accountability Office, de Algemene Rekenkamer) werd ondervraagd over een recent onderzoek naar het dhs. Hij verklaarde dat de operaties van het dhs zo weinig transparant waren dat het Congres niet kon bepalen of het departement gezien zijn enorme jaarbudget wel effectief, efficiënt en economisch genoeg functioneerde. Het gao zou weer gebruikmaken van zijn uitgebreide bevoegdheden om de boeken van het departement te controleren en kijken of ze konden ontdekken waar de fouten waren gemaakt. Moore hoopte maar dat deze heksenjacht van de thesaurier-generaal niet zou leiden naar de cia, naar Calexico, naar een grenstunnel die in handen was van het Juárez Cartel en door terroristen werd gebruikt, naar een man die was aangesteld om dat kartel te vernietigen.

   Weer hesen veel Amerikanen de Amerikaanse vlag, en mensen wier vaderlandsliefde was weggekwijnd, hervonden die opeens weer. Toen er in het Congres werd gepleit voor een militaire respons zoals na 11 september, reageerde het volk woedend en demonstreerde voor een nóg heftiger respons. Duizenden kwamen bijeen op Capital Hill. De wapenverkoop vertienvoudigde. Er werden bomaanslagen gepleegd op moskeeën en ze werden geplunderd.

   Toen, op de zevende dag na de terroristische aanvallen, werd een overwinning gemeld in de tribale gebieden van Pakistan: Mullah Omar Rahmani was, volgens Moores collega’s, dood; vermoord door Hellfire-raketten gelanceerd door een van de Predator-drones van de cia. Zijn dood was het enige goede nieuws dat de Amerikanen kregen sinds de aanvallen. De jacht op de andere terroristen was nog in volle gang, maar nog zonder succes, ondanks de duizenden manuren en de duizenden tips.

   De president gaf een persconferentie waarin hij bevestigde dat het ‘brein’ achter de aanslagen op de vliegtuigen nu dood was en countryzangers gaven nu al albums uit met nieuwe songs over de wraak van Amerika.

   Moore kon niet echt blij worden van Rahmani’s dood. Hij had niets meer van Wazir gehoord. De radiostilte van de oude man baarde hem zorgen en overstemde welk goed nieuws dan ook. Hij zei tegen Slater en O’Hara dat hij zelf naar Pakistan wilde gaan om Rahmani’s lichaam te identificeren; dat dit iets was wat hij móést doen. Tegelijkertijd zou hij proberen weer contact op te nemen met Wazir. Hij herinnerde zijn bazen er ook aan dat het, nu Rahmani dood was, onmogelijk was geworden de anderen te vinden. Hoewel hij ervan baalde, begreep Moore wel waarom zijn verzoek om de drones niet in te zetten was genegeerd. Het Amerikaanse volk wilde bloed zien en de Agency had onder grote druk gestaan hun dat te geven. De tijden van het Colosseum waren teruggekeerd.

   Moore was naar Islamabad gevlogen en wilde allereerst naar de ambassade om Leslie te verrassen. Hij had via een gemeenschappelijke vriend gehoord dat ze van de ambassade in Kabul was overgeplaatst naar de ambassade in Islamabad, waar ze elkaar ook hadden ontmoet.

   Hij ving haar op bij de parkeerplaats, toen ze wilde gaan lunchen.

   ‘O mijn god,’ zei ze. Ze liet haar zonnebril zakken en keek hem aan. ‘Droom ik?’

   ‘Nee, ik droom.’

   Ze gaf hem een harde duw tegen zijn schouder. ‘Dat is goedkoop en jij, eh... ziet er best goed uit. Schoner. Je haar zit leuk. Dat doet me eraan denken dat we meer zouden moeten doen om onze bilaterale relatie te versterken.’

   ‘Wat bedoel je daarmee?’

   ‘Niets onbehoorlijks.’

   ‘Ik zou graag iets onbehoorlijks met je doen.’

   Ze haalde diep adem en wendde zich van hem af.

   ‘Wat?’

   ‘Wat bedoel je met “wat”? Wat verwacht je dan? Ik heb ontslag genomen en vertrek aan het eind van de week. Ik ga terug naar de VS.’

   Hij hief zijn handen, hij wist hoeveel ze in haar carrière had geïnvesteerd. ‘Waarom?’

   ‘Omdat ik het hier niet meer leuk vind. Ik dacht dat een overplaatsing terug naar Islamabad daar verandering in zou brengen, maar dat is niet zo. Het was hier alleen maar leuk en opwindend dankzij jou.’

   ‘Nee, nee, nee. Rustig aan jij! Laten we naar Club 21 gaan, zoals vroeger. Daar hebben ze nog altijd het beste bier in deze stad.’

   ‘Het enige bier in deze stad.’

   Hij boog zich naar haar toe en legde zijn hand onder haar kin. ‘Ik was je nog een echt afscheid verschuldigd, niet dat vreemde, eh... wat het ook maar was aan de telefoon. Daarom ben ik teruggekomen. Als dit het erger maakt, ben ik een stomkop, maar ik wilde het er niet bij laten. Ik heb me daar vreselijk schuldig over gevoeld.’

   ‘Echt waar?’

   Hij knikte.

   Na twee glazen bier zette hij haar af bij de ambassade. Hij hield even haar hand vast, kneep er stevig in en zei: ‘Jij gaat nog een geweldig leven krijgen.’

 

Miranshah

   Noord-Waziristan

   Vlak bij de Afghaanse grens

 

Voordat Moore naar Noord-Waziristan reed, ging hij naar het Forward Operating Base Chapman, een van de belangrijkste bases van de cia in Afghanistan, in het oosten vlak bij de stad Khost. Chapman was bekend geworden door een zelfmoordaanval op 30 december 2009, waarbij zeven cia-spionnen waren gedood, onder wie de commandant van de basis. De voornaamste taak van de Agency was toen het verzamelen van humint voor drone-aanvallen tegen doelwitten in de tribale gebieden, en die aanvallen hadden geleid tot wraakacties van de taliban langs de grens. Bij een aanval op de cia waren nog niet eerder zoveel doden gevallen. Moore kende drie van de gedode mannen en had telefonisch met de anderen gesproken. Daarna had hij nog een week lang verdoofd rondgelopen. Het was een afschuwelijk verlies, voor iedereen.

   Rahmani’s lichaam, of wat ervan over was, was hiernaartoe gebracht. En hoewel zijn romp door de bommen was verscheurd, was zijn gezicht min of meer intact gebleven. Moore verbeeldde het zich waarschijnlijk, maar het leek wel alsof de man met een sardonische grijns op zijn gezicht was gestorven.

 

Aan het eind van de middag arriveerde Moore in Miranshah. Weer vielen hem het stof, de viezigheid en de ouderwetse invloeden van de westerse cultuur op. Maar deze keer, zonder Rana als chauffeur, werd hij op een agressieve manier tegengehouden door vier bewakers, leden van het leger die hem met plezier de loop van hun AK-47 onder de neus duwden. Fronsend schouderde een van hen zijn wapen en schudde zijn wijsvinger voor Moores gezicht heen en weer. ‘Ik herinner me jou.’

   ‘Ik herinner me jou ook,’ loog Moore. ‘Ik ben hier om Wazir op te zoeken.’

   De bewakers keken elkaar met een vreemde blik aan, maar toen zei de man die Moore nog kende: ‘Identiteitsbewijs, alsjeblieft.’

   Moore wachtte terwijl de man het document bekeek.

   ‘Oké,’ zei hij en hij gaf hem zijn identiteitsbewijs terug. ‘Waar is je jonge vriend?’

   Moore wendde zijn blik af. Hij hoefde niet te liegen. ‘Hij is dood.’

   ‘Sorry.’

   De bewakers lieten hun wapen zakken en hij mocht doorrijden.

   Moore volgde de onverharde weg, hij herinnerde zich dat de weg naar rechts boog en de heuvels in liep. Hij stopte vlak bij twee stenen huizen met een satellietschotel op het dak en de verzameling tenten erachter. De geiten en koeien stonden in hun hokken erachter en in het dal beneden waren tientallen boeren op de akkers aan het werk. Hij had nooit eerder zulke zuivere lucht geroken.

   Er kwam een oude man naar buiten en liet de deur openstaan. Moore keek nog eens goed: de man droeg een zwart gewaad en een bijpassend vest, maar zijn baard was veel korter dan die van Wazir. Er kwamen nog twee mannen naar buiten, soldaten die hun geweer op Moore richtten. Hij zette de motor af en stapte uit.

   ‘Wie bent u?’ vroeg de oude man.

   ‘Mijn naam is Khattak. Ik ben hier om Wazir te bezoeken.’

   ‘Wazir?’ De oude man keek naar zijn bewakers en gebaarde toen dat ze wel weer naar binnen konden gaan.

   ‘Is er iets mis?’ vroeg Moore.

   De oude man vertrok zijn gezicht. ‘Ik breng u naar hem toe.’ Hij liep om het huis en de tenten heen, langs de hokken van het vee en over een kronkelend pad naar de heuvels erachter. Moore liep zwijgend achter hem aan.

   ‘Bent u een vriend?’ vroeg de oude man ten slotte toen ze de heuvel beklommen.

   ‘Ja. En u?’

   ‘O, ja. Wazir en ik hebben samen tegen de Sovjets gevochten.’

   Moore haalde diep adem en hoopte dat zijn vermoedens onjuist waren. ‘Hoe heet u?’

   ‘Abdullah Yusuff Rana.’

   Moore bleef staan en draaide zich om naar het dal.

   Dit was Rana’s grootvader en de reden dat de jonge Rana Wazir al zijn hele leven kende. Moore wilde de oude man heel graag vertellen dat hij zijn kleinzoon kende, dat de jongen heel moedig was geweest en zijn leven had gegeven voor dat waar hij in geloofde en dat Moore hem veel verschuldigd was.

   ‘Ziet u iets?’ vroeg de oude man.

   Moore schudde zijn hoofd. ‘Het is hier prachtig.’

   De oudere Rana haalde zijn schouders op en leidde hem verder de heuvel op. Vlak bij de top was een diepe krater met steengruis dat in vreemde lijnen en in alle richtingen liep. Links zag hij in de schaduw van drie hoge bomen een rechthoekige verhoging.

   Een graf.

   Rana wees ernaar. ‘Wilt u dat ik u alleen laat?’

   Moore probeerde adem te halen. Probeerde. ‘Wat is er gebeurd?’

   ‘Ik dacht dat u het wist.’

   Moore schudde heftig met zijn hoofd.

   Rana keek omhoog naar de lucht. ‘Wazir kwam hier graag om te lezen en te mediteren. De drone vloog over hem heen en liet de bom op hem vallen. Wat ons betreft, was hij een martelaar. Hij is begraven in de kleren waarin hij stierf, hij ligt op zijn zij en met zijn gezicht naar Mekka, en het was Allahs wil dat hij op zijn meest geliefde plek is gestorven.’ Rana sloot zijn ogen en voegde er in het Arabisch aan toe: ‘Inna Lillahi wa Inna ileyhi Raj’oon.’

   Waarlijk, wij behoren aan Allah, en waarlijk, tot Hem zullen we wederkeren.

   ‘Ik zal u alleen laten,’ zei Rana en hij liep terug naar waar ze vandaan kwamen.

   Moore liep naar het graf. Hij was van plan geweest Wazir aan zijn aanbod te houden:

   ‘Als u er klaar voor bent om te praten, moet u terugkomen. Ik wil uw verhaal horen. Ik ben een oude man, ik kan goed luisteren.’

   ‘Het spijt me, Wazir. U hebt al het mogelijke voor me gedaan en door mij bent u nu dood. Ik ben hier gekomen op zoek naar antwoorden. Nu zal ik die niet krijgen. Ik wilde u vertellen over het moeilijkste wat ik ooit in mijn leven heb gedaan. Weet u wat dat is? Mezelf vergeven. Ik weet niet hoe ik dat moet doen.’

   Moore wreef in zijn ogen en liep daarna de heuvel weer af. Een briesje streek door zijn haar en hij dacht dat hij de stem van de oude man hoorde, maar het was alleen maar het geritsel van bladeren.

   Samad en de rest van die smerige klootzakken zouden ontsnappen dankzij enorme bureaucratie en ongeduld en informatie die moord door de vingers zag. Hoe meer dingen veranderden, hoe meer er hetzelfde bleef.

   Toen Moore weer bij het huis was, stond Rana al op hem te wachten en zei: ‘Blijf alstublieft voor de avondmaaltijd.’

   Het zou onbeleefd zijn als Moore dit aanbod afwees, maar hij was zo gedeprimeerd dat hij het niet kon opbrengen om te blijven.

   Er trok iemand aan zijn mouw. Het was de jongen die Wazir had geholpen en de stoofpot had opgediend. Hij was Wazirs achterkleinzoon, herinnerde Moore zich; hij was een jaar of acht, negen. Tussen zijn duim en wijsvinger had hij een opgevouwen, geel gelinieerd papier. ‘Mijn grootvader zei dat ik, wanneer u kwam als hij niet thuis was, dit aan u moest geven.’