Verantwoording

De Wat is waar?-vragen over het bombardement op Rotterdam en over de Dodendam zijn gebaseerd op de conclusies van het Instituut voor Militaire Geschiedenis in het boek Herman Amersfoort en Piet Kamphuis (red.): Mei 1940. De strijd op Nederlands grondgebied (Sdu, Den Haag 2005).

1 De slag om de Maasbruggen

Bron: Bert Honselaar, De Zwarte duivels van Rotterdam (Uitgevers Wyt, Rotterdam 1948). Het verscheen daar in het hoofdstuk Desperado’s, 192-198.

2 De legendarische Zwarte duivels van Rotterdam

Bronnen: Bert Honselaar, De Zwarte Duivels van Rotterdam (Uitgevers Wyt, Rotterdam 1948) 237-246, en M.A. van Alphen, Kroniek der Zeemacht (2003). Het citaat van de heer Loontjes vond ik op www.prinsesirenebrigade.nl.

3 Het verdwenen vaandel van de mariniers

Bron: Bert Honselaar, De Zwarte duivels van Rotterdam (Uitgevers Wyt, Rotterdam 1948) 237-246.

4 Het drama van de Regimentsleeuw

Vrij naar: Charley Knijff, Museum Verbindingsdienst (2000 – 2006) www.museumverbindingsdienst.nl. Het verslag van de beschietingen van de Vierleeuwenbrug ontleenden wij aan Opmars naar Rotterdam van E.H. Brongers (3e druk Soesterberg 2004). Met dank aan de Rotterdamse familie Engelfriet voor de historische gegevens.

5 De list van Maduro

Bron: Het ooggetuigenverslag als opening nam ik over van de website van Stichting Historisch Ypenburg. Daar werd verder geen bron vermeld. Aanvullende informatie vond ik in een mooi artikel door Chris Schram, getiteld ‘Haagse standbeelden. Nederlandse Strijdkrachten Mei 1940’ (http://historie.denhaag.org).

6 De onbekende Soldaat van Oranje

Bron: Bert Honselaar, De Zwarte duivels van Rotterdam (Uitgevers Wyt, Rotterdam 1948) (237-246). Het verscheen daar onder de titel ‘Zwarte duivels’.

7 Een sabotageavontuur onder water

Bron: Dit verhaal verscheen op 29 september 1947 in het dagblad voor de Zaanstreek De Typhoon . Extra informatie over deze verzetsdaad bij de Hembrug vonden wij op www.veteranen-online.nl. Omdat de Hembrug een steeds groter obstakel werd voor het groeiende scheepvaartverkeer, en ook voor het spoorwegverkeer, werd ter vervanging de Hemtunnel gebouwd. Deze kwam in gebruik in 1983. De oude brug werd vervolgens gesloopt en het dijklichaam afgegraven.

8 De vermoorde verzetsheld van de Engelsmanplaat

Bron: Kerst Huisman, Mysteries in Friesland (A.W. Bruna, Utrecht 2006). Het verscheen daar onder de titel ‘De vermoorde verzetsheld van de Engelsmanplaat’, 47-54.

9 De muren van het Oranjehotel

Bron: E.P. Weber, Gedenkboek van het Oranjehotel (1946), Stichting Oranjehotel, Kom vanavond met verhalen... (1995) en www.oranjehotel.org.

10 Een kleine zeeoorlog in het Kanaal

Bron: Het tijdschrift Wapenbroeders (Batavia 21 juli 1949).

Het verhaal werd opgetekend door George J. Visser (Instituut voor Maritieme Historie) en verscheen in mei 2000 op www.veteranen-online.nl.

11 Schipbreukeling in de Zuid-Chinese Zee

Bron: Het verhaal van Cor de Wolf verscheen in een plaatselijke krant toen hij afzwaaide als Opperschipper van de Koninklijke Marine en werd aangevuld met informatie uit M.A. van Alphen, Kroniek der Zeemacht (2003). Het verhaal is ook terug te lezen in K. Norel, O16 (Callenbach vierde editie, Kampen 1994). De uitleiding is gebaseerd op in augustus 1998 gepubliceerde krantenartikelen in The Strait Times en De Telegraaf .

Ook www.periscopeproduction.com was een welkome bron.

12 De hel van Tarakan

Bron: 25e editie van Kijk , een tweewekelijkse Nederlandstalige uitgave in Londen van de Amerikaanse Voorlichtingsdienst, bedoeld om informatie over het wereldnieuws te verschaffen totdat de nationale pers die taak in Nederland weer kon vervullen. Verder M. Spaans Azn., De Geest Overwint , De Verzetsster Oost-Azië 1942-1945 (Gigaboek, Broek op Langedijk 2004) en Tom Womack, The Dutch Naval Air Force Against Japan – The Defense of the Nether-lands East Indies, 1941-1942 (McFarland & Company, Inc., Jefferson 2006).

13 Kerst in het jappenkamp

Bron: Adriaan Kannegieter. Adriaan Kannegieter maakte in de Tweede Wereldoorlog een wereldreis met de kruiser HM Sumatra en werkte als Japans krijgsgevangene aan de aanleg van de Birmaspoorlijn (derde herziene druk in eigen beheer, Rotterdam 1998). Het boek kost Euro 20,50 (incl. verzendkosten) en is te bestellen via:

kannegietera @chello.nl.

14 Het verscholen dorp op de Veluwe

Bron: A. Visser, Het verscholen dorp. Verzet en onderduikers op de Veluwe (Bredewold, 1987).

15 Wie verraadde Anne Frank?

Bron: Het verhaal is voor een groot deel gebaseerd op David Barnouw en Gerrold van der Stroom, Wie verraadde Anne Frank? ( niod , Amsterdam 2003). Voor meer informatie over de Tweede Wereldoorlog kunt u terecht bij het niod en op hun website www.niod.nl.

De theorieën over de verraders van Anne Frank komen uit Melissa Müller, Anne Frank, de biografie (Amsterdam 1998) en Carol Ann Lee, Het verborgen leven van Otto Frank. Een biografie (Uitgeverij Balans, Amsterdam 2002).

16 Joodse schatten en schatzoekers

Bron: Gerard Aalders, Roof. De ontvreemding van Joods bezit tijdens de Tweede Wereldoorlog (Sdu, Den Haag 1999) en Bob Moore, Slachtoffers en overlevenden. De nazi-vervolging van de joden in Nederland (Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam 1998). De anekdote van J. de Vries vonden wij op de website www.geheugenvanoost.nl.

17 De nacht dat de Lek in brand vloog

Bron: Brons , periodiek van de vereniging BL-BK. De inleiding is gebaseerd op de conclusies in het boek van Jorg Friedrich, De brand: De geallieerde bombardementen op Duitsland, 1940-1945 (Mets en Schilt Uitgevers, Amsterdam 2004) en op een korte toespraak van niod -directeur J.C.H. Blom op 12 december 2004 in de Hartebrugkerk te Leiden ter nagedachtenis aan het geallieerde bombardement op Leiden in 1944, waarbij bijna 60 mensen omkwamen.

18 Foo Fighters boven Weert

Bronnen: De waarneming boven Weert werd beschreven in Hall, The UFO Evidence ( nicap , 1964) 30, Broersma & De Snoo, UFO’s, waarnemingen boven Nederland en België (4e druk) 30 en J. Clark & L. Farish, ‘ The Mysterious “Foo Fighters” of WW II’ in Saga’s ufo (Annual 1977, vol. 3) 65. De waarneming van Methorst vonden we in J. Clark & L. Farish, ‘ The Mysterious “Foo Fighters” of WW II’ in Saga’s ufo (Annual 1977, vol. 3) 22.

19 De bevrijding van Valkenburg

Bron: H.J.H. Schurgers, J.G.M. Notten en L.W.G.N. Pluymakers, De geschiedenis van Valkenburg-Houthem (Uitgeverij ‘Het Land van Valkenburg’, Valkenburg 1979).

20 De klokken in het IJsselmeer

Bron: De informatie over het schip Hoop op Zegen en de Nederlandse klokken vond ik op de website van de Nederlandse Klokkenspelvereniging, www.klokkenspel.org. De uitleiding is gebaseerd op een artikel in het Haarlems Dagblad van 30 november 2002.

21 Het mysterie van de pen van Hotel de Wereld

Bron: Item op de pagina www.geldersgoed.nl, ontwikkeld voor de Provincie Gelderland door HRmedia (c) Nijmegen 2005. HR staat voor Hiemstra en Rutten. Oorspronkelijk geplaatst onder de titel ‘De pen van Hotel de Wereld’.

22 Kod seef de King

Bron: Het originele programmaboekje dat toen voor een kwartje te koop was, kreeg ik van oma en opa Van Huizen.