21 Het mysterie van de pen van Hotel de Wereld

Tijdstip : sinds 1980

Plaats: Wageningen

Auteur: Hiemstra en Rutten

De pen is machtiger dan het zwaard. Dat bewees Charles Foulkes op 6 mei 1945 toen hij de vrede tekende met de Duitse bezetter. Dat in Wageningen de bevrijding werd getekend, zal u vast niet ontgaan zijn. Elk jaar is er in de stad een groot bevrijdingsfestival, waarin het hotel en het Bevrijdingsplein vóór het hotel een grote rol spelen. Hier wordt het bevrijdingsvuur ontstoken dat in een estafetteloop over heel Nederland verspreid wordt. En de pen van Foulkes? Daar gaat een opmerkelijk verhaal over.

Hotel de Wereld in Wageningen is onlosmakelijk verbonden met de bevrijding van Nederland, maar helemaal correct is dit niet. In het hotel vonden de voorbesprekingen plaats en pas een dag later, 6 mei, werd er in de aula van de Landbouwhogeschool ook daadwerkelijk ondertekend.

Het is eigenlijk maar een bescheiden pennetje, dat van de generaal, toch is daarmee de capitulatieovereenkomst getekend. Het is niet zo’n voorname dikke waarmee je tegenwoordig mensen hun belangrijke contracten ziet signeren. Maar het is wel een echte Parker, Made in Canada . Al met al is het een van de tien belangrijkste voorwerpen die bewaard worden in het museum de Casteelse Poort in Wageningen. Als je goed kijkt, zie je dat er ‘5 may 1945’ op
geschreven staat.

De hierboven beschreven pen is de vulpen waarmee Charles Foulkes op 6 mei 1945 in de aula van de Landbouwhogeschool in Wageningen naast Hotel de Wereld in Wageningen het instrument of surrender of the 25th German Army heeft ondertekend. De Canadese generaal kwam de pen zelf in Wageningen overhandigen op 3 mei 1948, tijdens een buitengewone vergadering van de gemeenteraad, waarin hij werd geïnstalleerd als ereburger van de stad Wageningen. Nadat aan het eind van de zitting de volksliederen van Nederland en Canada waren gespeeld, greep Foulkes bij verrassing nogmaals de microfoon om te melden dat hij uit dankbaarheid de pen wilde schenken. Een paar jaar later, in 1953, schonk Foulkes zijn originele exemplaar van de capitulatieovereenkomst. Pen en kopie van de overeenkomst zijn samen te zien in het museum.

Over de vulpen hangt echter sinds 1980 een mysterie. Sindsdien beschikt het War Museum in Ottawa namelijk eveneens over een pen die door dezelfde Foulkes gebruikt zou zijn bij de German surrender in Wageningen . Het is ook een Canadese Parker, groenig met zwarte stippen. Het Ottawaanse museum verkreeg de pen samen met nog een heleboel andere memorabilia van de voormalige adjudant van Charles Foulkes, Robert Mc. Gabe. Hij heeft tegenover het museum verklaard dat Foulkes deze pen van hem had geleend bij de ondertekening, omdat de bevelhebber zelf er geen bij zich had.

Op de mededeling dat het museum in Wageningen de echte pen heeft omdat Foulkes hem immers zelf aan Wageningen heeft overhandigd, reageert de museumdirectie met a bit of a shock . Door middel van nauwkeurige studie van de films en foto’s van de ondertekening wil men het raadsel uit de wereld helpen.

Tot op heden gaat Wageningen ervan uit dat daar de enige echte pen te vinden is waarmee op 6 en niet op 5 mei werd getekend.