verklarende woordenlijst

180 graden feedback Halfslachtige toepassing van personeelsinstrument '360 graden feedback'. Niet iedereen mag zijn zegje doen over het functioneren van de jeugdtrainer, alleen de bazen.

360 graden feedback Beoordeling van het functioneren van een jeugdtrainer 'rondom' —door zijn bazen, spelers én hemzelf. Jeugdopleidingen keken het af van het bedrijfsleven. Op basis van een eerste gesprek wordt een lijst met statements over de trainer opgesteld. 'Ik ben toegankelijk voor spelers' 'Individuele ontwikkeling gaat voor mij boven de teamprestatie.' De beoordelaars geven hem anoniem voor elk statement een rapportcijfer, waarna in een tweede gesprek de verschillen tussen hun beoordeling en die van hemzelf ter sprake komen.

Action Type Een sportpsychologische theorie gebaseerd op o.a. de Myer-Briggs Type Indicator. Het geeft de jeugdtrainer een beeld van de persoonlijkheid van een speler in relatie tot diens motoriek en speelstijl.

Beloften Spelers in het tweede elftal -het Beloftenteam — van een BVO.

Bovenbouw De B- en A- jeugd (vanaf vijftien jaar) van een voetbalclub. Sommige BVO's spreken niet van middenbouw, de bovenbouw begint bij hen al bij de C-jeugd (vanaf dertien jaar).

BVO Betaald Voetbal Organisatie, profclub.

CIOS Centraal Instituut Opleiding Sportleiders. Bekende mbo-opleiding waar veel jeugdtrainers een diploma halen.

Clinic Workshop, studiedag, stage.

Eerstejaars speler Elke leeftijdscategorie (F, E, D, C, B, A) is onder te verdelen in jongere spelers die voor het eerst instromen (bijvoorbeeld C2) en iets oudere spelers die er al een jaar op hebben zitten (C1).

Extravert Een extraverte speler stapt volgens sportpsychologen makkelijker over tegenslagen heen, omdat hij een sterker zenuwstelsel zou hebben. Dat bevindt zich op een lager dan optimaal 'activatieniveau'. Hij geniet van positieve ervaringen en sociale gebeurtenissen en is spraakzaam. Daarin wordt hij gestuurd door zijn hersenschors, die in ruil stimuli van de buitenwereld hoopt te krijgen.

Formatie Opstelling, verdeling van de elf spelers over het veld.

Gogme Intelligentie van de voetballer, die precies op het juiste moment op de juist plek het juiste ding weet te doen.

HET Belangenvereniging van GrootAmsterdamse voetbalverenigingen in de Hoofdklasse, Eerste klasse en Tweede klasse.

Individueel Spelidee Ajax duidt hiermee het vermogen van een speler aan dat hij in een wedstrijd vroegtijdig patronen uit de training herkent, weet wat er gaat gebeuren en op die nabije toekomst anticipeert door dat te relateren aan zijn technische vaardigheden —en tot slot de beste oplossing kiest en die uitvoert.

Kernkwaliteiten Goede eigenschappen waarvan spelers zich meer bewust moeten worden. Hoe beter ze die ontwikkelen, hoe beter ze in hun vel zitten. Doen ze dat niet, dan vervormen die kwaliteiten tot hinderlijke eigenschappen. Een 'spontane, onnavolgbare' linksbuiten moet zijn 'wispelturigheid' iets zien om te buigen, hij moet soms wat meer 'consequent' zijn. Zijn coach moet beseffen dat zijn pupil allergisch is voor diens 'rechtlijnigheid'.

Introvert Een introverte speler heeft een zenuwstelsel met een lager dan optimaal 'activatieniveau'. Dat moet omlaag, en daarom sluit hij zich af van stimuli. Onder profvoetballers komt dit verlegen, teruggetrokken type veel vaker voor dan het extraverte type. Van introverte spelers wordt gezegd dat zij de energie uit zichzelf halen, niet uit hun omgeving.

LOOT Landelijk Overleg Onderwijs en Topsport-school. Topsporters halen hier hun vmbo-, mavo-, havo- of vwo-diploma.

Mensbeeld X De mens is lui en wil alleen maar werken voor geld of andere extrinsieke beloningen.

Mensbeeld Y De mens is sociaal. Werken hoort daarbij en dat doet hij graag samen.

Middenbouw De D- en C- jeugd (van elf tot vijftien jaar) van een voetbalclub. Sommige BVO's spreken niet van middenbouw, alleen van onderbouw en bovenbouw.

Multiskills De gehele onderbouw van Ajax krijgt elke week judoles en gymnastiek voor ritmegevoel, reactievermogen, coördinatie en grotere blessurebestendigheid.

OCEAN Vijf persoonlijkheidseigenschappen staan de rest van je leven min of meer vast. Je mate van Openness (openstaan voor ervaringen en ideëen), Conscientiousness (zorgvuldigheid), Ex-traversion (extraversie), Agreeableness (vriendelijkheid) en Neuroticism (emotionele stabiliteit).

Onderbouw De F- en E- jeugd (van zes tot elf jaar) van een voetbalclub. Sommige BVO's spreken niet van middenbouw, de onderbouw eindigt bij hen pas bij de C-jeugd (vanaf dertien jaar).

Overnamevergoeding Word je na je twaalfde verjaardag gescout, dan betaalt de BVO een solidariteitsheffing per opleidingsjaar aan je club.

PAF PSV, Ajax, Feyenoord, de drie Nederlandse topclubs.

PAAF PSV, Ajax, AZ, Feyenoord.

POP-gesprek Functioneringsgesprek van de trainer met een jeugdspeler over diens Persoonlijk Ontwikkelings Plan. Aan het einde van het seizoen krijgt dit meer het karakter van een beoordelingsgesprek.

Procesbewaker 'Je bent verantwoordelijk voor je eigen proces,' zegt de trainer tegen de speler. Hij bewaakt dat proces van een afstandje.

Proceseigenaar De BVO-jeugdspeler stelt zichzelf in het POP-gesprek leerdoelen en bedenkt hoe hij die gaat bereiken.

SMART POP-doelen moeten SMART zijn. Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch.

Speelstijl De Ajaxspeelstijl is 'altijd aanvallend, creatief, initiatiefrijk'.

Speelwijze De Ajaxspeelwijze is bij balbezit: een medespeler behept met een goede passeerbeweging in een 1:1-situatie zien te krijgen. Of een 2:1 creëren door positiespel met een inschuivende rugnummer 4.

Stage Een serie oefentrainingen en oefenwedstrijden gedurende drie tot vijf weken waar de BVO op reeds gescoute spelers 'doorscout', doorselecteert.

Stichting Betaald Voetbal BVO's als Feyenoord, SC Heerenveen en FC Groningen zijn geen verenigingen maar stichtingen. Zo hoeven ze geen rekening te houden met leden. Nadeel is dat ze van de KNVB spelers pas vanaf de eerstejaars D mogen opleiden. Ze richtten voetbalscholen of -academies op, zodat ze toch kinderen vanaf zes jaar kunnen scouten.

TC1, 2 en 3 Afgeronde opleidingen tot voetbaltrainer. Van laag naar hoog: Trainercoach 3 (TC3), Trainercoach Jeugdvoetbal (TC1 jeugd), Jeugdvoetbaltrainer (JVT), Trainercoach 2 (TC2), Trainercoach 1 (TC1), Coach Betaald Voetbal (CBV).

Tweedejaars speler Elke leeftijdscategorie (F, E, D, C, B, A) is onder te verdelen in jongere spelers die voor het eerst instromen (bijvoorbeeld C2) en iets oudere spelers die er al een jaar op hebben zitten (C1).

Vereniging Betaald voetbal PSV en Ajax zijn geen stichtingen maar verenigingen en mogen van de KNVB opleiden 'vanaf de wieg'.

Voetbalacademie Door de opkomst van commerciële voetbalscholen waar amateurspelers schaven aan hun techniek, noemen BVO's hun professionele voetbalscholen liever voetbalacademie.