INFOBESITAS


Psychiaters constateren sterke toename van Internet Downloading Freaked Out Syndrome. RIZIV aanvaardt IDFOS als nieuwe beroepsziekte.


Ann ziet dat Ben in de les weer met iets anders bezig is. Ze gaat met een bocht om hem heen en staat plots achter hem. Hij is aan het smsen. Ze tikt op zijn schouder. Ben legt uit dat hij net een dringend bericht wilde versturen.

‘Wat is er zo dringend, Ben?’

‘Wel, een vriend van mij staat in de winkel en twijfelt eraan welke smartphone hij zou kopen. Hij kan toch moeilijk wachten tot de les hier voorbij is?’

‘En moet die vriend van jou dan niet naar school?’

‘Hij woont in Thailand, daar is het nu avond.’

‘En dat noem je dringend? Ben, kunnen we afspreken dat je geen berichten meer stuurt tijdens de les?’

‘Dat zal moeilijk gaan, mevrouw. Begrijpt u dan niet dat chatten deel uitmaakt van onze cultuur en dat we dit niet alleen ’s morgens of ‘s avonds doen?’ merkt Ben geïrriteerd op.

‘Ik stel voor dat je alleen tijdens de pauzes sms’t.’

‘Dat mogen we toch niet en er zijn trouwens heel weinig pauzes’, antwoordt Ben.

‘Je zou het ten minste kunnen proberen’, suggereert Ann.

‘Oké dan’, geeft Ben zich gewonnen.

‘Maar alleen onder voorwaarde dat je tussenin je mobieltje uitschakelt’, besluit Ann.

Ze communiceert de nieuwe regel in de volgende les. Vanaf dan last ze regelmatig een pauze in. Ze merkt dat de leerlingen na de pauze meer geconcentreerd zijn. Vroeger gaf ze gemakkelijk twee uur onafgebroken les. Ze ziet nu in dat kortere periodes les afwisselen met pauzes efficiënter is en voor meer interesse bij de leerlingen zorgt.

In het bedrijfsleven heeft menige deelnemer aan een vergadering zijn laptop mee om driftig te e-mailen, terwijl vooraan een arme collega staat te presenteren. Dat is geen toeval. De stroom e-mails, chats en tweets neemt exponentieel toe, net als het aantal wetenschappelijke en technische publicaties. Het is onmogelijk om bij te blijven. Daarom is het belangrijk een goed netwerk te hebben en om te ontdekken wie de informatie heeft die je nodig hebt.

We hebben ook steeds betere filters nodig die ervoor zorgen dat we efficiënter toegang krijgen tot belangrijke informatie. Vaardigheden zoals Snellezen, MindMapping, Genius Shortcuts (van Bert Verdonck, Lifehacker) (www.bertverdonck.com) of Advanced Search bij LinkedIn kunnen helpen. Het is ook handig om een aantal mensen gericht te volgen op Twitter. Zij filteren de informatie voor specifieke interessegebieden.

Er is ook een ‘technoparadox’ ontstaan, zoals trendwatcher Herman Konings het beschrijft in zijn boek Latte Macchiato. Mensen zijn meer en meer begaan met technische snufjes, maar willen ook meer welzijn en zonderen zich regelmatig unplugged af. Jongeren hebben overigens meestal minder problemen met informatie-overlast en kunnen vlot multitasken. Toch ontstaat er een ‘overgewicht’ aan informatie en dat verschijnsel noemen we infobesitas. We vonden die term op de site van de krant Trouw (www.trouw.nl).

Infobesitas is een nieuwe ziekte en wordt gedefinieerd als: Via blogs en websites voortdurend op de hoogte willen blijven van de activiteiten van je vrienden. Angst om er niet bij te horen, om iets te missen van de grote hoeveelheid informatie, maakt jongeren ziek. Geen zwaarlijvigheid, obesitas, maar informatieovervloed, infobesitas. Het is de nieuwe ziekte. Ook de nieuwe trend, vooral onder jongeren. Met als klacht: vermoeidheid, slaaptekort, concentratieproblemen…

Leerkrachten kunnen helpen om de leerstof op een vereenvoudigde wijze aan te reiken. Ze kunnen hulpmiddelen aanreiken om goede informatiebronnen te vinden. De leerlingen coachen is ook belangrijk zodat de grote hoeveelheid informatie ze niet overweldigt.

IN EEN NOTENDOP

VAN NAAR
Angst om er niet bij te horen Zich af en toe durven afzonderen
Klakkeloos en oeverloos surfen Intelligente informatiefilters gebruiken
Leraar als docent van ‘gedane zaken’ Leraar als coach die leerlingen in contact brengt met kwalitatieve kennisbronnen

TIPS VOOR LEERKRACHTEN

 Hou in de gaten of je leerlingen hebt die het moeilijk hebben met de hoeveelheid informatie. Maak samen met je leerlingen mindmaps om hen breinkapstokken aan te reiken. Werk met krachtige symbolen en met kleuren.

 Voorzie voldoende pauzes. Las elke week een ander type pauze in: een sms-pauze, braingym (www.braingymbelgium.be
of braingym.nl), meditatie, lied van de week, samen doodles maken…

Doodles (droedels) zijn op het eerste gezicht krabbels. Je maakt willekeurige tekeningen zonder een vooraf vastgestelde bedoeling . Veel doodles ontstaan tijdens lessen, vergaderingen of telefoongesprekken.

Leerlingen kunnen doodlen in de marge van cursusteksten. Het lijkt alsof ze niet met hun aandacht bij de les zijn, maar doodlen kan krachtig zijn om je hersenen alles beter te laten opnemen. Mindmaps zijn in wezen ‘functionele doodles’: ze bieden een optimaal resultaat.

 Werk met professionele managementsamenvattingen. Voorbeelden vind je op www.businesssummaries.com of www.samenvattingen.nl.

 Ga eens kijken hoe men vroeger met informatie overvloed omging. Dit verschijnsel was er ook toen de boekdrukkunst werd uitgevonden: www.boston.com en zoek naar ‘information overload, the early years’.

 Hoe je met informatie overlast omgaat, kan je ook lezen in ‘Information overload’ van Guus Pijpers (www.guuspijpers.com)

 Laat je leerlingen met elkaar goede praktijkvoorbeelden uitwisselen over hoe ze eenvoudiger, slimmer en handiger informatie filteren.

 Delegeer je les naar de leerlingen! Laat hen de oplossingen van vraagstukken via crowdsourcing oplossen.

Crowdsourcing is een nieuwe taalterm voor recente ontwikkelingen waarbij organisaties of personen gebruikmaken van een grote groep, niet-vooraf gespecificeerde individuen (professionelen, vrijwilligers, geïnteresseerden) voor adviespraktijk, innovatie, beleidsvorming en onderzoek.

 Leer je leerlingen aandacht te blijven via concentratietechnieken (www.itam.be / www.aandacht.be en www.mindfulness.startpagina.nl).

TIPS VOOR LEERLINGEN

 Ga bewust om met media: schakel af en toe de pop-ups uit als er een nieuwe mail binnenkomt. Ga bewust om met je smartphone. Las periodes in waarbij je het toestel volledig uitzet… Geniet van het ‘onbereikbaar’-zijn.

 Maak bewuste keuzes. Ga na hoe je keuzes maakt. Stel je zelf vragen als ‘Waarom neem ik deze beslissing? Wat zijn de voor- en nadelen? Word ik beïnvloed door emotie of door iets of iemand anders? Hoe voel ik mij bij deze beslissing?’ Durf bewust nee te zeggen.

 Lees professionele samenvattingen van boeken.

 Bepaal voor jezelf tijdens welke tijdsblokken je je mails beantwoordt en je op je sociale netwerksites actief bent. Zet een keukenwekkertje om de tijd te beperken.

 Ga sporten of maak een boswandeling en laat je smartphone thuis.

 Ontdek concentratietechnieken (www.itam.be / www.aandacht.be en http://mindfulness.startpagina.nl).

 Beoefen technieken voor geest en lichaam. Inspiratie vind je op www.braingymbelgium.be of www.braingym.nl.

Brain Gym® helpt wereldwijd kinderen, jongeren, volwassenen en senioren om via beweging:

-  vlotter te leren;

-  beter te presteren bij sport;

-  hun leermoeilijkheden te boven te komen;

-  hun gaven en talenten aan te boren;

-  zich beter te organiseren;

-  aandachtiger te zijn;

-  beter te onthouden;

-  projecten op stapel te zetten en tot een goed einde te brengen;

-  zich beter in hun vel te voelen.

TIPS VOOR HET BELEID

 Ga het debat aan over het beheersen van infobesitas. Ontwikkel een visie op infobesitas en bedenk tips voor het maken van bewuste keuzes.

 Stel op school of thuis een dag zonder media voor.