Het plan

Het bericht sloeg in als een bom.

Fazoft Barzad had de avond tevoren bekend. In een tien minuten durend interview dat door de Iraakse televisie was uitgezonden, had hij toegegeven dat hij sinds 1987 als spion in dienst was van de Israëlische geheime dienst, de Mossad. Zijn belangrijkste opdracht was, aldus Fazoft, informatie te verzamelen over Iraks economische en militair-industriële installaties.

Major Clancy de Derde schakelde het t.v.-toestel uit. ‘Een propaganda-stunt,’ zei hij minachtend.

Ze waren bijeengekomen in het safe-house van het Agency: Yusuf, Brachfelt, Clancy, Anna en Michel. Yusuf had om de bijeenkomst gevraagd, nadat Michel aan het licht had gebracht dat PRB volop bezig was munitie voor het reuzenkanon te vervaardigen. Michel beschikte over bewijzen in overvloed. Niet alleen zijn ooggetuigeverslag, maar ook de Iraakse bestelbon aan PRB, die hun door Fazoft in handen was gespeeld. Er waren ook de lijst met westerse leveranciers van onderdelen voor het kanon en de polaroid-foto's die hij in Bulls kantoor had gemaakt. Vooral de foto van de op Israël gerichte geschutstelling in Noord-Irak had bij Yusuf kwaad bloed gezet.

Maar toen Michel nog vóór de vergadering begon aan Yusuf zijn voornemen uitte om Clancy eens flink aan de tand te voelen over de rol die de CIA bij operatie Babylon gespeeld had, had de oudere Mossad-agent hem sussend de handen op de schouders gelegd. Nee, jong, had hij gezegd, als er rekenschap moet worden gevraagd, doet Tel Aviv dat wel.

Die passieve houding kon Michel niet begrijpen. ‘Ik ben een boon als ik 't snap, Yusuf,’ had hij gemord, ‘soms lijkt het alsof er meer gedaan wordt om de Iraakse oorlogsmachine draaiende te houden dan om die tegen te werken. Langley weet drommels goed dat Bull en Crisply onder één hoedje spelen.’ Yusuf had zijn handen gespreid en in een gebaar van onmacht langs zijn zij laten vallen. ‘Bij dit soort operaties is het veiliger niet te veel af te weten van de rol die je medestanders vervullen,’ had hij geantwoord, en hij had beurtelings Anna en Michel aangekeken. ‘Nog een geluk dat jullie Fazoft niet in vertrouwen hebben genomen.’

Yusufs toespeling op de martelpraktijken in Irak speelde door Michels hoofd, terwijl hij bedrukt toekeek hoe Clancy de videotape terugspoelde. Op het eerste gezicht had Fazoft er goed uitgezien, maar de grimeur was niet in staat geweest de uitdrukking in zijn ogen te veranderen. Die getuigde van de hel waar zijn vriend doorheen was gegaan.

‘Is het waar?’ vroeg Anna. ‘Werkte hij voor ons? Ik dacht dat hij een CIA-agent was.’

Ze keken allemaal naar Clancy, maar die haalde met een misnoegd gezicht de schouders op. Vanaf het begin van de bespreking had hij laten merken dat de verzoening tussen Anna en Michel hem dwars zat.

Yusuf antwoordde in zijn plaats. ‘Barzads verklaring werd afgedwongen, Hanna. De tekst werd gedicteerd door de Iraakse Dienst voor Propaganda.’

‘Een bekentenis was zijn enige uitkomst,’ zei Michel vergoelijkend. ‘Qazzaz heeft zijn woord gegeven dat Fazoft na het proces zal worden uitgewezen.’ Hij zag het ongeloof in de ogen van de anderen, maar hij was bereid zich aan iedere strohalm vast te klampen.

‘Qazzaz liegt tegen de klippen op,’ sneerde Anna. ‘Had hij niet beloofd dat hij Fazoft zou laten gaan zodra de koolstofvezelcomponenten aan Shefshire Foundry waren geleverd?’

‘Zo had ik het ook begrepen,’ gaf Michel toe, ‘maar hij bedoelde daarmee dat eerst mijn opdracht voltooid moest zijn. Volgens hem is dat pas nadat ik de krytonen persoonlijk in Bagdad heb afgeleverd.’

‘Daar trapt niemand in,’ protesteerde Anna. ‘Zodra ze die ontstekers in hun bezit hebben, kunnen we hun gestolen worden. Jij zult toch wel de laatste zijn om geloof te hechten aan dat stelletje bedriegers?’

Clancy rommelde met een paar geldstukken in zijn zak. ‘We kunnen niet toelaten dat Bagdad wantrouwig wordt,’ zei hij nukkig. ‘De krytonen werden gisteren door Zürich aan San Diego betaald en Qazzaz heeft daar bericht van gekregen. Hij weet dat ze er zijn en eist dat Moreels de goederen in Bagdad aflevert.’

Maar Anna bleef zich verzetten. ‘Ik zie niet in waarom dat per se Michel moet zijn. Daar zit wat achter, geloof me.’

‘Mag ik iets zeggen?’ vroeg Brachfelt voorzichtig.

Ze draaiden allemaal hun hoofd in zijn richting.

‘We weten langzamerhand allemaal dat de reuzenkanonnen de bakens in het Midden-Oosten zullen verzetten, vooral als Saddam Hoessein er ook nog granaten met kernkoppen mee kan laten afschieten. Dus draait alles om de krytonen. Maar ik meen te weten dat de kritieke fase om die te bemachtigen niet zozeer de aankoop is, als wel de kunst ze naar Irak te smokkelen. Het is niet de eerste keer dat Bagdad dat probeert, nietwaar majoor?’

Clancy trok een verveeld gezicht. ‘Vorig jaar. Er werden toen vier personen gearresteerd op Heathrow, onder wie de manager van Iraqi Airways. Die affaire hebben we in de doofpot gestopt. Blijkbaar wil Bagdad het nu met Moreels proberen. Een bonafide zakenman wordt minder gauw gewantrouwd.’

‘Dan is er ook nog de kwestie Fazoft,’ viel Michel Clancy in de rede. ‘Qazzaz wond er geen doekjes om: Fazofts leven tegen krytonen.’

‘Mijn God,’ zei Anna, ‘zeg nu niet dat je dat gelooft.’

Michel schudde het hoofd. ‘Dat doe ik ook niet.’ Hij wendde zich tot Yusuf. ‘Wat is jouw mening, amo?’ Opeens was het erg belangrijk wat zijn oom ervan dacht.

De oudere man zat een ogenblik voor zich uit te staren. Toen maakte hij een verontschuldigend gebaar met zijn handen, een gebaar dat Michel nu al van hem kende. ‘Met of zonder krytonen, jong, ik denk dat Qazzaz je uit de weg wil ruimen. Met de koolstofvezelcomponenten erbij is het reuzenkanon compleet en heeft hij je niet meer nodig. Misschien ben je wat onvoorzichtig geweest met je bezoek aan Bulls geheime showroom of met je gesprek met Peek en Le Parrain, de peetvader van de vakbeweging. Om nog maar niet te spreken van de vechtpartij bij PRB.’ Hij zuchtte. ‘Nee, jong, het klimaat in Bagdad lijkt me niet goed voor jouw gezondheid.’

Michel las de oprechte bezorgdheid in Yusufs ogen. ‘Toch durf ik het risico wel aan, amo. Ik ga naar Bagdad en geef Qazzaz de nep-krytonen. Die zijn waardeloos zonder de cassettes met de codes om ze te activeren. Ik maak hem wijs dat hij de codes krijgt nadat ik veilig en wel terug ben in Brussel. Mét Fazoft.’

‘Daar trapt Qazzaz niet in, jongen.’

‘Waarom niet?’

‘Omdat mensen als Saddam Hoessein en Qazzaz geen redelijke schepsels zijn, jongen. Je weet nooit hoe ze reageren.’

‘Ze hebben geen andere keuze, amo. Als ze eenmaal de hardware hebben, zullen ze ons laten gaan in de hoop ook de software te krijgen.’

Anna kwam kwaad tussenbeide. ‘Dat is je reinste waanzin. Zeg nu niet dat jullie ook maar één ogenblik overwegen dat wapentuig aan Saddam te leveren.’

‘Waarom niet?’ grinnikte Brachfelt. ‘De nep-krytonen zijn niet van echte te onderscheiden. Ze hebben slechts een code voor een beperkte reikwijdte zodat ze alléén maar op Iraaks grondgebied gebruikt kunnen worden.’

‘Dat is gewoon belachelijk.’ Anna pakte Michel bij de hand. ‘Stel dat één of andere pientere geleerde kans ziet aan de code te sleutelen.’

‘Uitgesloten,’ zei Clancy. ‘De krytonen zijn zo sterk beveiligd dat als iemand probeert met de code te rommelen het hele kloteding in zijn gezicht ontploft. Bovendien duurt het nog jaren voor Irak een atoombom heeft, laat staan een granaat met een kernlading.’

‘Je bazen moeten overigens niet denken dat Israël het zo ver zal laten komen,’ zei Yusuf strijdlustig. ‘We hebben al één keer Iraks kernreactoren in de prak gegooid en zullen dat weer doen. Mét of zonder jullie goedkeuring.’

Clancy trok een hooghartig gezicht. ‘Wat mijn bazen betreft, is de beslissing genomen. Langley wil dat de krytonen worden geleverd. Het maakt deel uit van het plan.’

Yusuf wierp hem een woedende blik toe. ‘Jullie hebben makkelijk praten met Bagdad op 13000 kilometer van Washington.’

Clancy haalde de schouders op. ‘Als je het er niet mee eens bent, moet je het maar zeggen. Dan doen we het zonder jullie hulp.’

‘Grote God,’ steunde Anna. ‘Jullie lijken wel een stel kleine jongens dat met lucifers speelt in een vuurwerkfabriek.’

Ze zwegen en wisselden blikken onder elkaar.

Yusuf verbrak de stilte. ‘Akkoord wat de krytonen betreft,’ gaf hij onwillig toe. ‘Maar dan houden we de verscheping van de koolstofvezelringen tegen.’

‘Maar je zei daarnet dat het reuzenkanon compleet was,’ weerlegde Anna.

‘Dat is ook zo. Irak beschikt over alle onderdelen, maar die liggen over heel West-Europa verspreid. De door Lightning Fast geproduceerde seals liggen bij Shefshire Foundry. Als je het reuzenkanon monteert met conventionele seals, heeft het niet meer vuurbereik dan een gewone veldhouwitser.’

‘Mooi,’ zei Brachfelt. ‘Blijft nog de vraag of Moreels bereid is zijn hachje te wagen door de krytonen naar Bagdad te brengen. Want met Saddam Hoessein weet je maar nooit. En Qazzaz moet voor zijn meester niet onderdoen.’

‘Weet iemand een betere oplossing?’ vroeg Michel.

Niemand antwoordde, behalve Anna.

‘Ik wel,’ zei ze heftig. ‘Je gaat niet naar Bagdad. Je laat die nucleaire ontstekers tot schroot verwerken en wie er ook maar een poot voor dat kanon heeft uitgestoken smijt je achter de tralies: de Bulls en de Crisply's en al die andere gewetenloze sjacheraars met mensenlevens, de bankiers die achter de schermen wapenfabrikant zijn, de politici en vakbondsleiders die onder het mom van werkverschaffing hun principes vergeten en de ambtenaren die de ogen sluiten en de handen open houden. Allemaal!’

Ze zweeg, hijgend alsof ze een eind had gelopen.

Er heerste een pijnlijke stilte.

Michel zat wezenloos voor zich uit te kijken.

Hij zag kleine rookwolkjes uit de lopen te voorschijn komen, een aantal vrouwen viel op de grond en één wist te ontsnappen.

Michel kwam weer tot zichzelf. Voorzichtig maakte hij zijn hand los uit die van haar.

‘Ik moét gaan,’ zei hij eenvoudig.

Hij keek hen één voor één aan.

Aan de blik in Yusufs ogen zag hij dat die wist waarom. Hij zag dat Anna hem begreep, hoewel ze niet wist waarom. Brachfelt was te jong om het te weten of te begrijpen en staarde verlegen naar de grond.

En Major Clancy de Derde kon het niets schelen, zolang de belangen van het Agency er maar mee werden gediend.