'Tja, ze is weg,' kondigde papa aan bij de deur van mijn slaapkamer. 'Je moeder is echt weg.'

Ik draaide me half om in bed en kreunde zachtjes, denkend: waarom moest hij me zo vroeg wakker maken alleen om me dat te vertellen ? Toen tuurde ik naar hem door de spleetjes van mijn nauwelijks geopende ogen. Hij stond in de deuropening, met gebogen hoofd en zijn handen op zijn heupen. Hij was al klaar om naar zijn werk te gaan, in zijn grijze pak en das, zo keurig gekleed als een etalagepop, zoals mama zou zeggen.

'Goed, papa, ze is weg,' zei ik, en trok de deken over mijn hoofd.

'Nee,' zei hij met stemverheffing. 'Ik meen het. Dit keer is ze echt vertrokken, Phoebe.'

Ik liet de deken weer zakken.

'Wat bedoel je, papa? Dat ze echt weg is? Alsof dit de eerste ochtend is datje wakker werd en besefte dat ze de hele nacht niet thuis was gekomen?'

In het begin hadden ze hevige ruzies daarover, mama schreeuwend dat hij er geen rekening mee hield hoe hard ze werkte en dat ze tijd nodig had om zich te ontspannen. Na een tijdje hield papa op met klagen en negeerde haar, zoals hij gewoonlijk bij elke ruzie tussen hen deed.

Mijn moeder werkte als serveerster in een kleine jazzbar. Meestal gaf ze alles wat ze verdiende daar ook weer uit, althans dat beweerde ze. Dat, of ze had een en ander nodig voor haar werk: betere schoenen, mooiere kleren. Ze beweerde dat ze er goed uit moest zien om betere fooien te krijgen. Welk excuus ze ook verzon, papa accepteerde het.

Als papa onderweg was om gereedschap te verkopen aan garages in Atlanta, Georgia, was ik vaak het grootste deel van de avond en nacht alleen thuis. De laatste tijd moest hij zelfs nog grotere afstanden rijden om evenveel te verdienen als vroeger. Daarom moest hij vaak in een motel overnachten en was ik de hele nacht alleen en besefte pas de volgende ochtend dat mama niet was thuisgekomen.

'Ze heeft geen afscheidsbrief achtergelaten, niet voor jou en niet voor mij, maar ze is verdwenen! Ze heeft bijna al haar spullen ingepakt en is vertrokken.'

Ik staarde hem even aan en ging toen rechtop zitten. Ik droeg een van zijn pyjamajasjes, wat ik al deed toen ik vier was en nu nog steeds deed.

'Wat voor spullen? Kleren?'

'Dat zei ik, ja.'

Dat was iets wat ze nog nooit had gedaan, dacht ik. Ik streek met mijn vingers door mijn haar voor ik opstond en langs hem heen liep naar de slaapkamer van hem en mama.

Haar kastdeur stond wagenwijd open en er bungelden tientallen lege kleerhangers. Een paar van haar minst geliefde kledingstukken lagen verspreid op de grond. Er stond maar één paar oude schoenen in het schoenenrek. In de nu bijna lege kast dwarrelde het stof op. Ik staarde ernaar en schudde mijn hoofd.

'Ze heeft alles meegenomen en is vertrokken,' zei ik verbijsterd, voornamelijk tegen mezelf. Papa stond vlak naast me.

Mama was deze keer echt aan de zwier. Ik wist zeker dat ze het impulsief, op het laatste moment besloten had. Ze had helemaal niets laten merken. Ik geloof dat ik me meer verraden voelde dan papa, al verkeerden mama en ik tegenwoordig niet op erg intieme voet met elkaar. Ze vond het niet prettig eraan herinnerd te worden dat ze een zestienjarige dochter had. Ze deed liever of ze zelf niet veel ouder was, vooral als er mannen bij waren. Ik mocht absoluut niet naar de club als mama aan het werk was, en ze waarschuwde me dat ze, als ik dat ooit zou doen, zich zou gedragen alsof ze me niet kende.

'En al haar cosmetica,' zei papa, met een knikje naar de badkamer.

Er stond niets op het marmeren blad bij de wastafel, geen potten crème, geen shampoo, niets.

'Wauw.' zei ik, 'het ziet ernaar uit dat ze wel een tijdje wegblijft.'

'Hoe laat wasje gisteravond thuis, Phoebe, dat je helemaal niets gemerkt hebt?' vroeg hij. 'Ik weet zeker dat ze niet alleen was,' voegde hij er op zachtere toon aan toe.

Zijn gitzwarte ogen glinsterden niet van woede, maar veranderden in koud zwart marmer.

'Ik was vroeg thuis, maar ze was nog op haar werk en ik was zo moe dat ik meteen in slaap ben gevallen,' jokte ik.

Ik had mijn avondklok weer genegeerd en was heel laat thuisgekomen, maar ik had aangenomen dat ze nog op de club was. Ik was niet naar haar kamer gegaan om te zien of ze thuis was. Als ik dat had gedaan en ik had haar wakker gemaakt, zou ze me als een furie hebben uitgeketterd. De gin die ik bij Toby Powell thuis had gedronken had me praktisch in een coma gebracht. Ik hoorde zelfs mijn dromen niet.

'Ze dreigde voortdurend dat ze zou vertrekken,' zei papa, starend naar de lege kast. 'Ze dreigde altijd. Maar deze keer is het kennelijk meer dan een dreigement, Phoebe. Ik had het moeten weten. Ik had zoiets moeten verwachten. Ik heb geruchten gehoord over haar en die kloterige Sammy Bitters.'

'Wat voor geruchten?' Ik had ze ook gehoord, verhalen dat ze met hem naar bed ging, maar ik deed net of ik niets wist.

'Niet het soort waar ik het over wil hebben,' zei papa. 'In ieder geval kom ik vanavond pas laat thuis. Ik heb geen tijd om te piekeren of me er iets van aan te trekken. Ik wil alleen zeker weten dat je meteen uit school thuiskomt, Phoebe, en niet rondhangt op straat of laat bij vrienden thuisblijft. Je moet je netjes gedragen. Denk eraan wat de rechter gezegd heeft,' waarschuwde hij.

Samen met twee vriendinnen was ik gearresteerd voor winkeldiefstal in een warenhuis. Sylvia Abramson had een van die apparaatjes waarmee caissières het instrumentje eraf halen dat een alarm doet afgaan. We hadden het een paar keer gebruikt om kleren te stelen, maar de laatste keer waren we betrapt. Een verkoopster zag me met een blouse naar de paskamer gaan. Even later ging ze kijken en merkte dat ik de blouse onder mijn eigen blouse had aangetrokken. Ze lieten me naar buiten gaan voor ze me aanhielden. Intussen waren Sylvia en Beneatha Lewis erop betrapt dat ze panty's in hun jeans stopten.

Het was de tweede keer binnen een jaar dat ik gepakt was voor winkeldiefstal en voor de rechter moest komen. Als papa er niet geweest was, zou de rechter me waarschijnlijk wel zwaarder hebben gestraft dan met een voorwaardelijke veroordeling en een avondklok. Papa bleef hem maar bedanken. In mijn ogen leek het of hij om genade smeekte, zijn excuses aanbood, zelfde schuld op zich nam en beloofde beter zijn best te doen als vader. Voordat de zitting was afgelopen foeterde de rechter hem meer uit dan mij. Maar hij voegde er wel het dreigement aan toe dat hij me in een pleeghuis zou laten plaatsen als ik me weer in de nesten zou werken.

'Het is gemakkelijk om kinderen te krijgen, maar het is een zware verantwoordelijkheid om ze op te voeden,' preekte hij tegen mijn vader vanaf zijn hoge zetel. Papa knikte alleen maar. 'Te veel mensen schuiven hun verantwoordelijkheid af op de staat en de maatschappij. De rechtbank is er niet om de plaats in te nemen van een ouder.'

'Ik weet het, edelachtbare. Het spijt me dat mijn problemen in het openbaar komen.'

'Hm,' zei de rechter. Hij had gevraagd waar mama was, en papa had geantwoord dat ze op haar werk was en geen vrij kon krijgen. De waarheid was dat ze thuis op bed lag met een kater. De rechter keek hem scherp aan toen hij dat vertelde, en papa wendde snel zijn ogen af. Het leek of hij een glazen schedel had waarin je de leugens die hij probeerde te vertellen, zag kronkelen en verbrokkelen. Hij wreef nerveus in zijn handen.

Ik schaamde me meer voor hem dan voor mijzelf, ook al zag papa er altijd respectabel en goedgekleed uit. Hij zegt dat het bij zijn werk als verkoper hoort. Hij verkoopt heel dure apparatuur en zegt dat hij zich in overeenstemming daarmee hooit te kleden. Hij vertelt me altijd dat een goede presentatie, een goed imago, de helft van de strijd is. Hij doet zijn best om mij wat conservatievere kleding te laten dragen. Ik antwoord dat hij gewoon te ouderwets is, maar hij vindt dat het niets te maken heeft met ouderwets of modern. Het heeft alles te maken met fatsoen.

Ik zei dat fatsoen niet leuk was, dat het net was of je suikervrije chocola at. Hij lachte niet. Hij lachte steeds minder de laatste tijd, en nu vroeg ik me af of hij ooit nog zou lachen.

In ieder geval, als papa en mama er beiden niet waren, negeerde ik vaak de avondklok, en de vorige avond had ik dat ook ge- daan. Papa zei dat ik me op glad ijs begaf. Ik was bijna uitgegleden op de dag dat papa me vertelde dat mama weg was. Nu ik wist dat hij niet thuis zou zijn voor het eten, ging ik met Sylvia mee en bleef te lang bij haar thuis feesten met Packy Morris en Newton James, twee jongen die de directeur zelf had aangeraden maar niet meer naar school te gaan. We maakten wat te veel lawaai, en mevrouw Gilroy, die in het appartement beneden woont, belde de politie. Ze noteerden onze namen, en ik dacht dat ze zouden weten dat ik de avondklok overschreed, of dat ze me de volgende dag zouden komen arresteren, maar er kwam niemand.

Papa kwam erachter en keek heel somber toen ik de volgende dag uit school kwam. Mama was nog steeds niet thuis, en de realiteit van haar definitieve vertrek begon tot me door te dringen en lag als een brok steen op mijn maag. Hij zat aan de keukentafel, met een kop koffie lussen zijn handen, en rees omhoog uit een zee van overpeinzingen, als een diepzeeduiker die de hele dag naar ideeën heeft gedoken.

ik realiseer me dat ik dit niet kan, Phoebe. Ik kan niet voor je zorgen, en dit kan niet zo doorgaan. Je vervalt van kwaad tot erger,' zei hij. Hij schudde zijn hoofd en trommelde met zijn vingers op de tafel, met een gezicht of hij zijn laatste oortje versnoept had.

Nu er geen twijfel meer bestond dat mama ons voorgoed in de steek had gelaten, had hij het besluit genomen me bij mijn tante Mae Louise, mama's oudste zuster, onder te brengen. Hij zei dat hij al een inleidend gesprek had gehad met haar en mijn oom Buster.

'Waar heb je het over, papa? Ik ga niet bij tante Mae Louise wonen,' zei ik toen hij het me verteld had. Ik wiebelde met mijn hoofd en zette mijn hand op mijn heup. Meestal lukte het me wel hem zijn strafmaatregelen wat te doen versoepelen, maar deze keer leek hij voet bij stuk te houden.

'Dit is geen leven voor je, Phoebe. Niet onder deze omstandigheden. Het zal niet voor altijd zijn, maar het is een manier om je te redden. Misschien de enige manier.'

ik hoef niet gered te worden.'

'Mensen die gered moeten worden weten dat meestal zelf niet. Trek wat mooie kleren aan. We gaan vanavond met tante Mae Louise en oom Buster praten.'

'Nee!'

'Je doet wat ik zeg, Phoebe,' zei hij vastberaden. 'Als je het niet doet, zullen de autoriteiten je hier vandaan halen en zoals de rechter zei, je in een of ander pleeggezin bij vreemden stoppen. Ik weet datje dat niet prettig zou vinden.'

'Oom Buster en tante Mae Louise zijn geen haar beter dan vreemden,' kermde ik.

'Hou op!' snauwde hij en sloeg met onkarakteristieke woede met zijn vuist op tafel. 'Ga je nu aankleden en trek niet een van die blouses aan die zo kort zijn datje navel bloot is. Schiet op!' beval hij en wees met stramme vinger naar mijn kamer.

Ik slenterde onwillig weg en verkleedde me in iets waarvan ik wist dat hij het goed zou keuren. Maar ik lachte niet. De hele weg naar het huis van tante Mae Louise zat ik mokkend in de auto. Papa bleef maar doorzeuren dat dit mijn beste kans was om moeilijkheden te vermijden en op te groeien tot een fatsoenlijke jonge vrouw. Misschien zou ik zelfs naar de universiteit kunnen en carrière maken. Hij zei dat hij niet kon werken én een tienerdochter opvoeden, die al in genoeg moeilijkheden had verkeerd om een man tot tranen te bewegen. Hij zei dat een meisje als ik grootbrengen in het hart van Atlanta's armste en slechtste buurt leek op het planten van een roos in een varkensstal.

'Daar wil ik niet mee zeggen dat jij een roos bent, Phoebe, bij lange na niet,' ging papa verder, ik ben niet blind voor de problemen van mijn kind en van mijzelf.'

'Misschien komt mama nog terug,' opperde ik, me vastklampend aan een strohalm toen we dichter bij Stone Mountain kwamen. in ieder geval zouden we een week of zo moeten afwachten.'

Papa keek me aan met die realistische kille ogen van hem, het soort ogen dat fantasieën uitwiste als ruitenwissers regen van een voorruit.

ik hou mezelf niet voor de gek watje mama betreft, Phoebe. Ze was nooit tevreden met haar leven, dat weetje. Ze gebruikte slechte dingen. Bovendien wil ik helemaal niet dat ze terugkomt,' ging hij verder, zo woedend als ik hem nog nooit gehoord had. 'Niet na wat ze deze keer heeft gedaan.'

Ik dacht altijd dat niets hem ooit echt kwaad kon maken. Hij scheen alle beledigingen van mama te slikken. Ze klaagde dat hij zijn poot niet stijf hield als zijn baas hem harder liet werken en hij grotere afstanden moest afleggen.

'Weet je zeker dat je een ruggengraat in je lijf hebt, Horace?' vroeg ze dan tartend.

Hij schudde slechts zijn hoofd en liep weg. Maar ik kon zien dat het me niet zou lukken het hem uit zijn hoofd te praten. Mijn enige hoop was dat als alles gezegd en gedaan was, mijn oom en tante me niet zouden willen hebben. In hun plaats zou ik me ook niet willen, dacht ik. Ik wil me ook nu zelfs niet, en waarschijnlijk papa evenmin en gebruikte hij dit alleen als een excuus om me kwijt te raken. Een deel van me voelde zich misselijk, en een deel van me had er begrip voor.

Tante Mae Louise en oom Buster Howard, die civiel ingenieur was, wat dat ook mocht betekenen, hadden onlangs een mooi huis gekocht in Stone Mountain, een buitenwijk van Atlanta. Het had twee verdiepingen, een voor- en achtertuin, een aangebouwde garage, en genoeg grond tussen hun huis en dat van de buren dat je nietje arm uit het raam kon steken om andermans brood van tafel te gappen, zoals in de vervallen huurflat waar wij woonden in het centrum van Atlanta.

Met andere woorden, ze hadden een huis waarin een roos, en zelfs onkruid, kon opbloeien. Het stond in een veilige buurt. Er waren geen bendes, en als er sprake was van drugs, kwamen ze stiekem via de achterdeur binnen, en werden ze niet verkocht in een kiosk voor je deur zoals bij ons in de straat. Ik kon naar een betere school en wat nog belangrijker was, benadrukte papa, ik kon mijn oom en tante helpen met hun twee kinderen, Jake van vijf en Barbara Ann van acht.

Papa, die zijn leven lang handelsreiziger in het een of ander was geweest, legde al zijn ervaring en logica in zijn verkooppraatje. Ik kon het niet anders zien. Hij was hier om mijn oom en tante over te halen me in huis te nemen, alsof ik een nieuwe stofzuiger was.

Ik haatte het idee om in Stone Mountain te wonen, ver weg van mijn vrienden, opgescheept met mijn snobistische familieleden. Vooral met de oudste zuster van mijn moeder, die er maar al te graag op bleef hameren dat een Afrikaans-Amerikaanse man en vrouw succes konden hebben als ze zich er maar voor wilden inzetten en voldoende ambitie hadden. Alles wat ze hadden was echt;

alles wat wij hadden was slechts een tijdelijke oplossing.

'Je weet dat ik het grootste deel van de tijd voor mijn werk onderweg ben, Mae,' ging papa verder, die zich voornamelijk tot haar richtte. 'Ik moet tegenwoordig nog verder reizen om uit de kosten te komen. Ze zou steeds langer alleen thuis zijn. Het zou niet lang duren voordat de autoriteiten haar kwamen halen.'

We zaten in de zitkamer van hun huis in Stone Mountain. Het was een woonwijk die voor op zijn minst vijfentachtig procent zwart was. Toen ze het huis kochten, zei mama tegen tante Mae dat ze het ene getto ruilde voor het andere, maar zelfs ik moest toegeven dat het alleen maar afgunst was. Dit was geen getto. Als je je ogen dichtdeed en dan weer opende als er niemand in de straat voor zijn of haar huis stond, zou je denken dat je je in de chicste buitenwijk bevond, gebouwd voor blanken uit de middenklasse en de betere kringen.

'Daarom is Charlene het slechte pad opgegaan,' zei tante Mae Louise, haar groenzwarte ogen kwaad samengeknepen. Ik vond haar altijd lijken op een straatkat die op het punt staat aan te vallen. 'Er moest op haar gepast worden, Horace. Charlene was niet iemand die voor zichzelf kon zorgen. Mijn ouders hoefden haar maar een uur alleen te laten en ze deed iets dat hun grijze haren bezorgde. Dat had je moeten weten vanaf de dag waarop je haar leerde kennen. Ik snap niet waarom je zo nodig met haar moest trouwen. Mannen denken niet met hun hoofd als ze een knap jong ding zien. Ik zal niet ontkennen dat ze mooi was, maar ze was egoïstisch en verwend.'

Tante Mae Louise zou nooit de kant van haar zuster kiezen omdat ze haar zus was, dacht ik. Dat had ze waarschijnlijk nooit gedaan, zelfs niet toen ze opgroeiden.

Ze keek kwaad naar mij. 'Je lijkt in dat opzicht te veel op je moeder, Phoebe. Het spijt me dat ik het moet zeggen, maar ze had een slechte invloed op je. Gelukkig voor de rest van ons had ze maar één kind.'

Ik wist dat mama bijna een tweede had gehad, maar in de zesde maand een miskraam had gekregen, waarschijnlijk door alcohol en sigaretten en een losbandig leven.

Maar toch, zelfs al wist ik dat ze was weggelopen met een kleine oplichter, Sammy Bitters, kon ik het niet zetten dat tante Mae haar bekritiseerde. Ik wist dat het tevens kritiek op mij was omdat, zoals ze net had gezegd, mama en ik in tante Maes ogen uit hetzelfde hout gesneden waren. Ze verheelde ook nooit dat ze eraan twijfelde of mijn vader wel mijn vader was. Ik wist dat het was of ze een speld in zijn borst prikte als ze daarop zinspeelde of het zelfs ronduit zei. Papa was gewoon te tolerant om woede of verdriet te tonen, vooral tegenover haar. Misschien was hij niet meer dan een speldenkussen. Mama was er zo over gaan denken. Geen wonder dat hij nu niet meer wilde dat ze thuiskwam. Niets bevestigde dat zo goed als het feit dat hij me bij mijn oom en tante wilde onderbrengen. Het was zo definitief als het plaatsen van een punt achter een lange zin. Zo is het, zo zal het zijn, en daarmee uit.

ledereen in de kamer zweeg omdat de conclusie in de lucht hing als verschaalde sigarettenrook. Ze wensten allemaal dat ik nooit geboren was, maar nu hadden ze niet veel keus meer wat er met me moest gebeuren.

'Natuurlijk,' zei papa zachtjes, 'zou ik je elke week geld geven voor haar kamer en eten en wat dies meer zij.'

Hij keek even naar me met een wanhopige blik.

'Je hoeft niet voor haar eten te betalen. Horace, maar ze zal fatsoenlijke kleren, schoenen en wat zakgeld nodig hebben.'

Mijn oom leek er niet erg blij mee, maar het was duidelijk dat ze me in huis zouden nemen. Mijn hart zonk in mijn schoenen. Ik wilde iets doen om het te beletten, maar ik was bang dat papa het dan op zou geven en de kinderbescherming of de rechtbank erbij halen. Mama had hem in de steek gelaten. Zijn werk werd steeds zwaarder en ik had de laatste tijd te veel problemen veroorzaakt, problemen die de rimpels in zijn gezicht verdiepten.

'Maar eerst wil ik een paar dingen met je afspreken, nu je vader er nog bij is, Phoebe,' begon tante Mae Louise.

Ze stond op voor ze verderging, plotseling erg zelfbewust. Ze was niet langer dan een meter vijfenvijftig en woog misschien achtenveertig kilo, en het scheen haar zelfvertrouwen te geven als ze stond wanneer ze ferm en autoritair wilde overkomen. Als ze zat, leek ze een jong meisje met die dunne armen en smalle schouders.

In tegenstelling tot mama droeg tante Mae Louise haar haar steil en maakte ze zich niet op behalve nu en dan wat lippenstift. Mama was een meter drieënzestig en had een gevuld figuur. Ik had mannen horen zeggen dat ze seks uitstraalde als een brok uranium of zo. Ze kon een man uit haar hand laten eten door met haar schouders te draaien, met haar heupen te draaien en met haar wimpers te knipperen. Hoewel ze te veel dronk en te veel rookte en bij tijd en wijle drugs gebruikte, had ze een obsessie wat haar tanden betrof.

'Je lach is je reclamebord als het om mannen gaat,' vertelde ze me. 'Zorg goed voor je tanden, Phoebe.'

Zo lang ik me kon herinneren gaf mama me advies over mannen. Uit haar mond klonk het altijd als een oorlog, alsof we ons moesten voorbereiden op een veldslag om onze schat te verdedigen. Zo noemde ze onze seksualiteit: onze schat.

'We hebben geen draak nodig om de deur te bewaken, maar laat ze niet binnen tenzij er meer voor je in zit dan goedkoop genot, meisje. Anders eindig je als een zielige straatmeid, zoals de meiden die rondhangen op de club. Ik heb geen geld om je te geven, alleen goede raad, dus neem die aan en bewaar hem in je hart.' Meestal zei ze dat als ze te veel gedronken had en medelijden had met zichzelf. Mij leek het of haar seksualiteit meer een last voor haar was geworden dan een voordeel.

Al was tante Mae niet echt preuts te noemen, toch voelde ze zich min of meer verlegen met haar seksualiteit. Oom Buster was een knappe forsgebouwde man van meer dan een meter tachtig. Op de universiteit had hij football gespeeld, maar hij was nooit een branieschopper geweest. Zijn vader was een doopsgezinde dominee, en altijd als oom Buster in de buurt van mama was, keek hij naar haar en behandelde haar alsof ze een verkoopster voor satan was. Mama vertelde me dat dat kwam omdat oom Buster haar zo hevig begeerde dat hij haar als afschuwwekkend moest zien. Ik wist dat ze hem op elke familiebijeenkomst graag plaagde, wat tante Mae Louise ziedend maakte. Veel van die bijeenkomsten waren er trouwens niet. een enkel kerstdiner, waarvoor ze ons al langer dan twee jaar niet meer hadden uitgenodigd.

Het verbaasde niemand, zeker mij niet, dat familie voor mij een even grote fictie was als Oz. De band tussen ons was zo fragiel, dat ik er nooit bij stilstond. Mijn relaties met mijn nichten en neven, mijn tante en mijn oom, waren niet hartelijker of hechter dan de relaties die ik met gewone vrienden had.

'Om te beginnen,' zei tante Mae Louise, 'wil ik datje elke dag rechtstreeks uit school naar huis komt. Je gaat meteen naar de logeerkamer, wat jouw kamer zal worden, en maakt je huiswerk.' Ze draaide en wrong zich in bochten als een verkeersagent, wijzend naar elk deel van het huis waarover ze sprak. 'Daarna help je me met tafel dekken. In de weekends geven we het huis een goede schoonmaakbeurt. We stofzuigen elk kleed, wrijven de meubels en lappen de ramen. Zondags na de kerk strijken we alles wat er gestreken moet worden.

Elke woensdagavond spelen oom Buster en ik bingo. Meestal komt een buurmeisje, Dorothy Wilson, babysitten, maar nu jij hier komt wonen, kun jij dat doen. Dat wil niet zeggen datje maar iedereen thuis kunt uitnodigen als wij er niet zijn. We zullen je precies vertellen hoe we willen dat jij en de kinderen zich gedragen, en jij zult ervoor verantwoordelijk zijn dat ze op tijd in bed liggen, natuurlijk nadat ze zich hebben gewassen en hun speelgoed is opgeruimd.

Je mag geen enkele uitnodiging aannemen van iemand die je leert kennen voordat oom Buster en ik alles hebben nagegaan wat we willen weten over de betreffende persoon. We zien te vaak hoe jonge mensen door de mazen van het net glippen omdat de ouders niet voldoende belangstelling hebben voor wie hun vrienden zijn en wat ze doen,' zei ze.

Jullie zijn mijn ouders niet, wilde ik zeggen, maar ik hield mijn lippen stijf op elkaar.

Oom Buster, die nog steeds heel somber keek, knikte bij elk punt dat ze naar voren bracht, alsof hij in de kerk zat en naar een preek van zijn vader luisterde. Elk ogenblik verwachtte ik een 'Halleluja' van hem te horen.

'Het spreekt natuurlijk vanzelf dat roken en drinken niet getolereerd worden en als je drugs gebruikt, leveren we je persoonlijk uit aan de politie, niet. Buster?'

'Zonder met onze ogen te knipperen,' bevestigde hij. Zijn ogen waren op me gericht als twee laserstralen die door mijn gezicht heen konden branden.

'Jake en Barbara Ann vloeken niet en gebruiken nooit een lelijk woord, en ik wil niet dat ze daar plotseling mee beginnen nadat jij hier bent komen wonen, Phoebe.'

Ik staarde recht voor me uit.

'Nou?' vroeg ze.

Ik keek haar aan met een uitdrukking van: 'Nou, wat?'

'Begrijp je en accepteer je alles wat ik gezegd heb?'

Ik keek even naar papa. Hij keek of hij elk moment in tranen kon uitbarsten, maar ik kon ook de angst in zijn ogen zien, de angst dat ik iets onhebbelijks zou zeggen en een eind zou maken aan zijn plan. Er lag een intense smeekbede in.

'Ik begrijp het,' zei ik.

'Mooi.' Ze wendde zich tot papa. 'Goed, Horace, we zullen het proberen. Maar als ze ons ook maar enig probleem geeft en niet luistert...'

'O, ze zal je geen problemen geven,' zei papa snel. 'Ze is een goeie meid. Ze heeft alleen te veel slechte vrienden, en ik ben er niet vaak genoeg. Ik apprecieer dit heel erg, Mae. Ik weet dat ze goed haar best zal doen in een huis waar liefde is, verantwoordelijkheid en toezicht.'

Tante Mae Louise maakt een sceptisch geluid en keek heel verwaten. Ik vond het vreselijk om papa voor haar te zien kruipen, maar durfde niets te zeggen. Ik bleef naar niets staren, als iemand die zich via meditatie uit de hel probeert te bevrijden.

'Wanneer breng je haar spullen?' vroeg Buster. Ik zag dat hij zijn blik voortdurend op mij gericht hield in plaats van op papa als hij over me sprak.

'Ik dacht morgen, Buster, als jou dat gelegen komt.'

'Het is niet belangrijk wanneer ze begint, Horace, maar hoe ze zich daarna gedraagt.'

'O, ja. Natuurlijk,' zei papa. 'Dat weet ze.'

'De kamer is in orde. Ik houd hem altijd schoon en opgeruimd voor eventuele gasten,' zei tante Mae Louise. 'Ik zal vanavond alleen wat dingen van mij uil de kast halen, zodat ze voldoende ruimte heeft.'

'En de school?' vroeg papa.

ik zal haar laten inschrijven,' zei tante Mae Louise. 'Ik heb al gesproken met de directeur, meneer Wallop, en hij heeft me uitgelegd wat er moet gebeuren. Je tekent een verklaring waarmee je ons tijdelijk het voogdijschap geeft. We gaan naar alle ouderavonden, zodat ze ons goed kennen op die school. Er was zelfs sprake van dat Buster zitting zou nemen in het bestuur,' zei ze trots.

'Later misschien,' zei hij, 'maar ik heb het op het ogenblik een beetje te druk om er de noodzakelijke tijd voor vrij te maken.'

'Dat is een goeie les voor je,' zei tante Mae Louise. 'Neem nooit een verantwoordelijkheid op je die je niet voor honderd procent kunt waarmaken.'

Ik keek haar aan of ze gek geworden was. Wat dacht ze dat ik van plan was, me beschikbaar stellen voor het voorzitterschap van de leerlingenvereniging?

'Dat is dus afgesproken,' zei oom Buster. 'Hoe gaat het met de zaken?' vroeg hij aan papa, verlangend om de discussie over mij te beëindigen.

Ze begonnen te praten over de economie. Tante Mae Louise bracht me naar de logeerkamer en legde uit hoe ze wilde dat alles in zijn werk ging.

'Zorg ervoor datje elke ochtendje bed opgemaakt hebt voor je naar school gaat. Doe het net zoals het nu is, de kussens opgeschud en de deken keurig opgevouwen. Ik wil niet dat de mensen die bij mij thuis komen een onopgemaakt bed zien. En geen kleren op de grond of op de stoelen. Alles wordt keurig opgehangen. Niets ziet er zo slordig uit als onopgeruimde kledingstukken. Ik had er altijd ruzie over met je moeder. Ze was gewoon te lui en het kon haar niet schelen wat mensen wel of niet zagen.'

'Ik kan de deur toch dichthouden?' zei ik.

'Het doet er niet toe of een deur gesloten is en het erachter een rotzooi is. Het blijft een zootje. En pas op dat je geen make-up of zo morst op dit kleed. Het is praktisch nieuw.

Je deelt natuurlijk een badkamer met Jake en Barbara Ann. Ze weten dat ze de boel netjes moeten achterlaten. Ze maken zelfs het bad schoon als ze gebadderd hebben. Jake doet zijn best, en ik ga na hem naar binnen en maak het karwei af, maar hij krijgt al goede gewoontes.'

ik ben geen viespeuk, tante Mae,' zei ik.

'Dat heb ik niet gezegd. Ik vertel je alleen hoe alles in ons huis gedaan wordt, en hoe het dient te blijven. Ik heb medelijden met je vader. Twee minuten nadat hij "ja" had gezegd legen je moeder had ik al medelijden met hem. Als je van hem houdt, gedraag je dan als een net en gehoorzaam meisje. In zeker opzicht is het misschien wel het beste voor jullie allebei datje moeder is weggelo- pen. De hand van God werkt mysterieus, en soms is iets dat slecht lijkt in werkelijkheid juist goed. Ga je vaak naar de kerk met je vader?' vroeg ze.

'Nooit,' zei ik nuchter.

Ze trok haar schouders op.

'Nou, we zullen proberen daar verandering in te brengen.'

Ik wilde protesteren, maar papa kwam uit de zitkamer en ging met oom Buster in de gang staan, dus haalde ik diep adem en wendde mijn blik af.

'Nu gaan we praten met Jake en Barbara Ann,' verklaarde tante Mae Louise. 'Ik heb ze allebei gevraagd in Barbara Anns kamer te wachten.'

Jake zat aan een bureau met een puzzel. In zijn witte hemd en zwarte broek en keurig geknipte en geborstelde haar zag hij er ouder uit dan vijf. Natuurlijk kende hij me goed genoeg, maar ik wist ook dat hij en zijn zusje vaak voor me gewaarschuwd waren.

Barbara Ann zat een boek te lezen. Ze keken snel op toen we binnenkwamen.

'Kinderen,' zei tante Mae Louise, 'je nichtje Phoebe komt een tijdje bij ons logeren.'

Jake trok zijn wenkbrauwen op.

'Waar slaapt ze?' vroeg Barbara Ann, waarschijnlijk bang dat ze haar eigen kamer zou moeten delen.

'In de logeerkamer,' antwoordde tante Mae Louise, en Barbara Ann keek opgelucht, iedereen moet zich netjes gedragen en de anderen helpen. Iedereen moet de bezittingen van de anderen respecteren,' ging ze verder, alsof we in een kamp waren en niet in een huis. 'Hetzelfde geldt voor de televisie en het opruimen.'

'Gaat ze ook naar onze school?' vroeg Barbara Ann. Ze was lang voor haar leeftijd en leek helaas meer op haar vader dan op haar moeder. Ze had niet zulke fijne gelaatstrekken als haar moeder, en ze had brede schouders en bolle wangen. Ze leek zeker negen kilo te zwaar.

'Natuurlijk.'

'Je kunt naast me zitten in de schoolbus,' zei ze, alsof ze me een grote gunst bewees, ik zal een plaats voor je vrijhouden als ik na school als eerste instap, en jij kunt er voor mij een vrijhouden als jij de eerste bent.'

Geweldig, een schoolbus, dacht ik, met een bende krijsende kinderen. Precies waar ik 's morgens behoefte aan had.

'Wanneer komt ze hier wonen?' vroeg Jake.

Het was een raar gevoel daar te staan terwijl ze over me praatten alsof ik er niet bij was.

'Morgen. Zo. en maak je nu klaar om naar bed te gaan, Jake. Barbara Ann, ik wil zien watje aan je huiswerk hebt gedaan.'

We liepen de kamer uit en gingen naar papa en oom Buster in de keuken.

'Wil je iets drinken, thee of koffie, Horace?' bood Mae Louise aan.

'Nee, dank je, Mae. We moeten terug om alles te regelen.'

'Goed idee,' zei ze. Ze draaide zich naar me om. 'Je moetje vader helpen,' beval ze. 'Dit is niet gemakkelijk voor hem. Hij is een goed mens en probeert het beste te doen wat hij kan, met de last die op zijn schouders drukt.'

Ik kromp even ineen toen ik hoorde dat ik een last werd genoemd. Maar toen dacht ik: wat ben ik eigenlijk anders dan een zware last voor hem?

Papa en ik liepen naar de voordeur. Oom Buster gaf hem een hand. en we gingen naar buiten. Toen we over de stoep naar de oprit liepen, keek ik achterom en zag Jake en Barbara Ann door het raam van de slaapkamer turen, als twee kinderen die gevangen werden gehouden in een hoge toren. Zo zal ik me vast ook voelen, dacht ik.

De avondlucht was zo bewolkt, dat ik het gevoel had dat ik door een tunnel liep, zelfs met de straatlantaarns die voor de andere huizen stonden.

'Het is maar voor korte tijd,' zei papa toen we in de auto zaten.

Ik keek hem aan met ogen die even koud en realistisch waren als de zijne, en hij wendde snel zijn hoofd af.

Papa kon slecht liegen, zelfs tegen mij. Ik beschouwde dat als een zwakte. Ik vroeg me vaak af hoe hij een goede verkoper kon zijn. Iedereen liegt tegen iedereen over alles en nog wat, geloofde ik. Als het verhaal van Pinokkio waar was, zou iedereen ter wereld een lange neus hebben.

'Het spijt me dat ik niet meer voor je kan doen, Phoebe,' ging hij verder, ik wentel mijn verantwoordelijkheden niet graag af op

een ander, maar ik heb heel wat nachten wakker gelegen en over jou gepiekerd. In ieder geval zal ik weten datje veilig bent. Dat begrijp je toch wel, hè, Phoebe? Daar moetje blij om zijn.'

Ik gaf geen antwoord. Ik staarde uit het raam. Deze slaperige woonwijk leek een andere planeet. Er waren geen heldere lichten, geen muziek die je op straat kon horen, en niemand die op een hoek stond te wachten, ledereen zat veilig weggesloten achter zijn of haar deuren of verzameld rond een televisietoestel als holbewoners rond een vuur.

Toen dacht ik dat ik ergens in het donker mama hoorde lachen. Ik wist het zeker. Ze luisterde naar muziek en amuseerde zich. Dacht ze ook maar één seconde aan mij? Vroeg ze zich ooit af hoe v het met me ging? Of dwong ze zich me te vergeten ? Ik twijfelde er niet aan dat ze waarschijnlijk zou zeggen dat ik beter af was bij haar zus dan bij haar. Mama had nooit beweerd dat ze een goed mens was.

ik ben geboren om de boel op stelten te zetten,' zei ze soms, en lachte dan.

Ben ik ook geboren om de boel op stelten te zetten ? vroeg ik me

af.

ik hoop dat je je zult gedragen, Phoebe,' zei papa plotseling, alsof hij mijn gedachten kon lezen.

Hij zei het als een gebed.

En wat zijn gebeden anders, dacht ik, dan kleine leugentjes tussen jezelf en God?