8

maandag 1 december 2008

12.05 uur, New York

(19.05, Cairo, Egypte)

Jack riep op zijn computer een medisch artikel op dat ging over arteria vertebralisdissectie. Hij las het snel door en ontdekte dat arteria vertebralisdissectie in twintig procent van de gevallen de oorzaak was van een beroerte bij patiënten jonger dan vijfenveertig jaar, en bij vrouwen zelfs drie keer vaker dan bij mannen. Verder lezend zag hij dat de typische klacht occipitale hoofdpijn was, ofwel hoofdpijn aan de achterkant van het hoofd. Hij ging verder naar de laatste bladzijde voor de oorzaken. De allereerste risicofactor op de lijst was manipulatie van de wervelkolom, precies zoals Chet had gezegd.

Nieuwsgierig naar hoe vaak arteria vertebralisdissectie voorkwam na manipulatie van de wervelkolom in het bijzonder, ging Jack weer terug naar zijn zoekmachine. Een paar seconden later stond er een overvloed aan artikelen op zijn scherm. Al snel vond hij er een dat er veelbelovend uitzag en hij klikte erop. Het bleek nog veel verontrustender te zijn dan het eerste, want het was een systematisch overzicht van vijfendertig waargebeurde gevallen van een beroerte veroorzaakt door cervicale manipulatie die tussen 1995 en 2001 in de medische literatuur waren beschreven. Bij het overgrote deel waren chiropractors betrokken, en de meeste laesies waren dissecties van de vertebrale arteriën. De uitkomsten resulteerden van volledig herstel bij zes procent van de patiënten tot verschillende vormen van blijvende neurologische schade of overlijden bij de resterende vierennegentig procent. Een van de genoemde patiënten die was overleden was een drie maanden oude baby.

Jack leunde achterover en staarde naar het plafond. Welke ziekte zou ouders ertoe brengen om te denken dat de symptomen van een baby konden verbeteren door cervicale manipulatie, het plotseling en met kracht draaien van de nek van de baby verder dan het punt van normale weerstand? En wat was er door het hoofd van de zogenaamde therapeut gegaan dat hem of haar het lef gaf om zoiets te doen? Jack was niet alleen geschokt – hij was woest.

Toen hij verder las, zag hij dat er bewijs bestond dat de vijfendertig gevallen die hier werden besproken slechts het topje van de ijsberg waren, want kennelijk werden ze veelal niet gemeld. Om die bewering te staven volgde een verslag van een specialistenbijeenkomst van de Stroke Council van de American Heart Association, waar werd gesproken over driehonderdzestig gevallen van een beroerte na manipulatie van de wervelkolom die niet waren gemeld! Hoe was dat mogelijk, vroeg Jack zich af.

Hij schudde ongelovig zijn hoofd, zich afvragend waarom dit onderwerp niet algemeen bekend was. Nadat hij een paar minuten over de situatie had nagedacht zonder een oplossing te kunnen bedenken, richtte hij zijn aandacht weer op de zaak van Keara Abelard.

Nijdig bladerde hij door de massa papieren op zijn bureau, tot hij het telefoonnummer van Keara’s vriendin had gevonden. Terwijl hij het nummer intoetste probeerde hij tot bedaren te komen. Hij wist dat het niet echt zou helpen als hij Keara’s vriendin intimideerde. Toen ze opnam, zei Jack wie hij was en noemde daarbij zo ingehouden mogelijk zijn officiële titel. Zijn introductie werd met een stilzwijgen begroet.

‘Bent u daar nog?’ vroeg Jack. ‘U bent toch Nichelle Barlow?’

‘Belt u vanuit het mortuarium?’ vroeg de vrouw, duidelijk bezorgd.

‘Ja. Bent u Nichelle Barlow?’

‘Ja,’ antwoordde ze met tegenzin. Kennelijk probeerde ze zich voor te bereiden op wat geen goed nieuws kon zijn.

‘Ik heb uw nummer gekregen van mevrouw Abelard. Ik hoop dat ik u niet stoor?’

‘Nee, het is goed,’ zei ze aarzelend. ‘Belt u over Keara?’

‘Ja. Ik geloof dat u gisteravond niet op stap was met haar en haar vrienden?’

‘Nee, dat was ik niet, maar vertel me niet dat...’ zei Nichelle, maar ze was niet in staat haar zin af te maken.

‘Helaas is Keara vannacht overleden,’ zei Jack. ‘Het spijt me dat ik u dit slechte nieuws moet brengen.’

‘Wat is er gebeurd?’

‘Ze heeft een beroerte gehad.’

‘Een beroerte?’ zei Nichelle ongelovig. ‘Keara was net zo oud als ik, nogmaar zevenentwintig.’

‘Beroertes komen vaker voor naarmate men ouder wordt, maar ook kinderen kunnen er een krijgen.’

‘Ik kan het niet geloven. Is dit een zieke grap?’

‘Ik ben bang van niet, juffrouw Barlow,’ zei Jack kalm. ‘De reden dat ik bel is dat ik de dood van uw vriendin moet onderzoeken. Elk plotseling overlijden van iemand met een schijnbaar goede gezondheid en zonder duidelijke oorzaak valt onder de jurisdictie van het bureau van de lijkschouwer. Wat ik nodig heb is informatie. Was u ervan op de hoogte dat Keara last had van hoofdpijn?’

‘Dat zei ze. Maar ik had niet de indruk dat het heel erg was.’

‘Heeft ze het beschreven?’

‘Min of meer. Ze zei dat het achter haar ogen zat, meer aan de rechter- dan aan de linkerkant. Ze zei dat ze er last van kreeg als ze gestrest was, en vanwege haar nieuwe baan had ze volgens haar veel last van stress.’

‘Haar moeder vertelde me dat u had voorgesteld dat ze eens naar een chi-
ropractor zou gaan.’ Jack hield zijn stem neutraal om een beschuldigende toon te vermijden.

‘Ze zei dat ibuprofen niet hielp en daarom stelde ik mijn chiropractor voor.’

‘Heeft ze uw advies opgevolgd?’

‘Het klonk alsof ze dat zou doen, maar ik weet het niet zeker. De laatste keer dat ik haar sprak was afgelopen woensdag.’

‘Hoe heet die chiropractor?’

‘Ronald Newhouse. Hij is een fantastische dokter.’

‘Als u “dokter” zegt, dan neem ik aan dat u begrijpt dat hij geen arts is?’

‘Hij is dokter, hij kan alleen geen ingrepen doen en geen medicijnen voorschrijven.’

Jack voelde zijn woede langzaam terugkeren, maar hij verzette zich ertegen. Hij zou Nichelles ideeën hierover toch niet kunnen veranderen, maar hij kon haar misvatting toch ook niet zonder meer aan zich voorbij laten gaan.

‘Uw chiropractor noemt zichzelf dokter, maar hij is een chiropractische dokter en geen medicus. Kunt u me zeggen waar hij zijn praktijk heeft?’

‘Aan 5th Avenue, tussen 64th en 65th Street. Wacht even, dan pak ik het telefoonnummer.’

Even later was ze weer aan de lijn. Nadat ze Jack het nummer had gegeven vroeg hij: ‘Hoe lang bent u al patiënt bij hem?’

‘Ongeveer acht jaar. Hij is mijn redder. Hij is mijn huisarts, maar ik heb ook een gynaecoloog.’

‘Waarvoor gaat u in het bijzonder naar hem toe?’

‘Voor waar ik ook maar last van heb. Meestal sinusitis. Dat en brandend maagzuur. Ik zou een wrak zijn als dokter Newhouse er niet was.’

‘Juffrouw Barlow,’ begon Jack, en toen zweeg hij. Even dacht hij diep na over wat hij wilde zeggen. ‘Ik ben heel benieuwd om te horen hoe uw chiropractor uw sinusitis behandelt.’

‘Hij corrigeert me. Meestal werkt hij aan mijn halswervels, maar soms aan mijn lendenen. Mijn ene heup is hoger dan de andere, en mijn rug is een zootje, maar het gaat beslist beter. U zou de veranderingen op mijn röntgenfoto’s eens moeten zien. Het is ongelooflijk.’

‘Maakt hij vaak röntgenfoto’s van uw wervelkolom?’ vroeg Jack, die schrok bij het idee. De straling die nodig was voor spinale radiologie was aanzienlijk.

‘Bijna elk bezoek,’ zei Nichelle trots, alsof ze dacht: hoe meer röntgenfoto’s, hoe beter. ‘Hij is een heel, heel nauwkeurige dokter. De beste bij wie ik ooit geweest ben. Echt waar.’

Jack kromp in elkaar bij deze misplaatste loftuitingen voor iemand die sinusitis, die ongetwijfeld werd veroorzaakt door een overvloed aan bacteriën, behandelde met potentieel gevaarlijke cervicale manipulatie en daarbovenop ook nog eens onnodige straling! Zelfs als het apparaat digitaal was, zou de dosis na verloop van tijd flink oplopen.

‘Dank u voor uw hulp, juffrouw Barlow,’ zei Jack, die zijn best deed om de vrouw niet tegen te spreken. Hoe een kennelijk intelligent en ontwikkeld iemand er in deze moderne tijd dergelijke geschifte ideeën op na kon houden, was een raadsel voor hem. Maar hij bleef er niet bij stilstaan.

Jack verbrak tamelijk abrupt de verbinding. Hij wist dat als hij dat niet had gedaan, hij Nichelle vast en zeker de les zou hebben gelezen over de noodzaak een fractie van haar intelligentie aan te wenden bij haar keuzes op het gebied van haar gezondheidszorg. Ze gebruikte haar chiropractor duidelijk als huisarts. Zonder de hoorn neer te leggen begon hij het nummer van de praktijk van Ronald Newhouse in te toetsen. Ongeveer halverwege stopte hij, wachtte, en legde de hoorn weer op de haak. Hij was nog steeds woedend, en in zo’n stemming kon hij geen samenhangend gesprek voeren. Het idee dat de man werkelijk geloofde dat hij een sinusinfectie kon behandelen met een correctie van de wervelkolom was te gek voor woorden. Die man moest een charlatan zijn.

Om te kalmeren begon Jack een e-mailbericht op te stellen aan de meer dan dertig andere lijkschouwers van New York City, met de vraag of zij gevallen van arteria vertebralisdissectie hadden gehad, vooral geïnduceerd door een chiropractor. Hij stond op het punt het bericht te versturen toen hij besloot het verzoek uit te breiden met sterfgevallen in relatie tot alle soorten alternatieve geneeswijzen, waaronder homeopathie, acupunctuur en Chinese kruidengeneeskunde.

Daarna zocht Jack op de website van Barnes & Noble naar titels op het gebied van alternatieve geneeskunde. Uit de beschrijving van het aanbod concludeerde hij dat er veel meer boeken pro dan contra waren, ondanks een naar zijn mening gammele onderbouwing van de verschillende methoden. Daardoor werd zijn nieuwsgierigheid alleen nog maar meer geprikkeld, vooral nu de reguliere geneeskunde steeds meer in de richting van evidence-based behandelen schoof.

Eén titel viel hem vooral op: Trick or Treatment . Hij belde een van de vestigingen van Barnes & Noble aan de West Side en vroeg of ze een exemplaar voor hem opzij wilden leggen. Hij had er nu alle reden toe om zijn schandelijke onwetendheid over het onderwerp recht te zetten.

Nu hij zich weer meer zichzelf voelde, belde Jack opnieuw naar Ronald Newhouse. Maar weer stopte hij halverwege het intoetsen en hing hij op. Plotseling besloot hij dat een bezoek ter plekke geboden was, ook al wist hij dat zijn superieuren hun bedenkingen hadden bij bezoeken door de lijkschouwers. Het protocol van het ocme vereiste dat een bezoek ter plekke werd afgelegd door het goedgetrainde medisch-juridische team, en niet door de lijkschouwers, tenzij buitengewone omstandigheden de aanwezigheid vereisten van een ervaren forensisch patholoog. Hoewel Jack veronderstelde dat het plaatsvervangend hoofd noch het hoofd zelf de huidige situatie zou zien als een van die ‘buitengewone omstandigheden’, besloot hij het toch te doen. Hij voelde een onweerstaanbare drang om de chiropractor recht in de ogen te kijken als die zou uitleggen hoe hij sinusitis kon genezen door correctie van de wervelkolom. Hij wilde ook de uitdrukking op zijn gezicht zien als hij die vent vertelde dat hij Keara Abelard had gedood met zijn behandeling voor haar huis-, tuin- en keukenspanningshoofdpijn.

Het was al even geleden dat hij voor het laatst een bezoek had afgelegd. Kort nadat hij was aangenomen, en vooral toen hij betrokken was bij een gecompliceerde zaak rond een infectieziekte, had hij er echter heel veel afgelegd. Het had maar weinig gescheeld of hij was toen door het hoofd, dokter Harold Bingham, ontslagen wegens moedwillige ongehoorzaamheid.

Terwijl hij wachtte op de lift, besefte Jack dat als Ronald Newhouse Keara werkelijk had behandeld met cervicale manipulatie, hij niet ‘therapeutische complicatie’ als doodsoorzaak op de overlijdensakte zou hoeven zetten, iets wat Bingham en alle anderen zouden verwachten. Hij hoefde zelfs niet ‘dood door ongeval’ te gebruiken, de gebruikelijke term bij een dergelijke zaak vóór ‘therapeutische complicatie’ in het midden van de jaren negentig was bedacht. Jack besefte dat hij ‘moord’ kon noteren als doodsoorzaak, waarna hij de zaak kon overdragen aan de officier van justitie, zoals gebruikelijk bij duidelijk criminele zaken. ‘Dat zal een sensatie veroorzaken,’ zei Jack bij zichzelf met een ondeugende grijns terwijl hij in de lift stapte. En langs die lijn verder denkend bedacht hij dat een dergelijke ‘politieke bom’ misschien wel net datgene was wat nodig was om de aandacht te vestigen op het gevaar van cervicale manipulatie.