Wat leren Heilige Toevallen ons? Wees veerkrachtig. Wees sterk. Sta open voor verandering, voor het nieuwe. Verzamel zoveel mogelijk ervaringen en beoordeel die aan de hand van het standvastige karakter van de aard van ons geloof.

Tleilaxu Dogma

Ruim binnen Tegs oorspronkelijke tijdschema koos Murbella haar Achtenswaarde Mater gevolg en keerde met hen naar de Kapittelplaneet terug. Ze verwachtte bepaalde problemen en de boodschappen die ze vooruit stuurde baanden een weg voor oplossingen.

'Ik breng futars mee om dompteurs te lokken. Achtenswaarde Matres zijn bang voor een biologisch wapen uit de Verstrooiing dat hen in menselijke planten veranderde. Dompteurs zouden de bron kunnen zijn.'

'Breng alles in gereedheid om Rabbi en gezelschap in het nonschip onder te brengen. Geef gehoor aan hun wens tot geheimhouding. En verwijder de beschermende mijnen uit het schip!' (Dat bericht werd toevertrouwd aan een Proctor-koerier.)

Ze kwam in de verleiding om naar haar kinderen te vragen, maar dat paste een Bene Gesserit niet. Te eniger tijd... misschien.

Onmiddellijk na haar terugkomst moest ze eerst Duncan bijpraten en Achtenswaarde Matres snapten daar niets van. Ze waren net zo erg als de Bene Gesserit. 'Wat is er zo bijzonder aan een man?'

Hij had niet langer een reden om in het schip te blijven, maar hij weigerde het te verlaten. 'Ik moet een gedachten mozaiek samenstellen: een stuk dat niet verzet kan worden, buitenissig gedrag, en vrijwillige meewerking aan hun droom. Ik moet grenzen vinden om te beproeven. Dat ontbreekt nog. Ik weet hoe ik het moet vinden. Harmonieren. Niet denken, maar doen.'

Ze snapte er niets van. Ze gaf hem zijn zin, hoewel hij erg veranderd was. Deze nieuwe Duncan had een evenwichtigheid die zij als een uitdaging ervoer. Met welk recht matigde hij zich zo'n zelfvoldane houding aan? Nee... niet zelfvoldaan. Het was meer dat hij vrede had met een genomen besluit. Hij weigerde te zeggen wat het was!

'Ik heb dingen aanvaard. Dat moet jij ook doen.'

Ze moest toegeven dat dit precies beschreef waarmee ze aldoor bezig was.

De eerste morgen na haar terugkomst stond ze op bij zonsopgang en liep de werkkamer in. Met haar rode mantel aan ging ze op Moeder Superiors stoel zitten en ontbood Bellonda.

Bell stond aan de andere kant van de werktafel. Ze wist het. Het patroon was tijdens de uitvoering duidelijk geworden. Odrade had ook haar een schuld opgelegd. Vandaar haar zwijgen: ze probeerde te schatten hoe ze zou moeten betalen.

Door deze Moeder Superior te dienen, Bell! Zo moet je betalen. Geen enkele archivarische verdraaiing van deze gebeurtenissen zal ze in het juiste perspectief plaatsen. Er moet nu opgetreden worden.

Uiteindelijk zei Bellonda: 'De enige crisis waarmee ik deze zou willen vergelijken is de komst van de Dwingeland.'

Murbella reageerde scherp. 'Hou je mond, Bell, als je niets nuttigs te zeggen hebt!'

Bellonda bleef heel kalm onder deze terechtwijzing (een heel onkarakteristieke reactie). 'Dar had veranderingen op het oog. Is dit wat ze verwachtte?'

Murbella sloeg een vriendelijker toon aan. 'Later zullen we die oude geschiedenis wel eens grondig uitkauwen. Dit is een heel nieuw hoofdstuk.'

'Slecht nieuws.' Dat was de oude Bellonda.

Murbella zei: 'Laat de eerste groep binnen. Wees voorzichtig. Zij vormen de Hoge Raad van Grote Achtenswaarde Mater.'

Bell vertrok om te doen wat haar werd gevraagd.

Ze weet dat ik het volste recht op deze positie heb. Dat weten ze allemaal. Niet nodig om erover te stemmen. Geen gelegenheid om erover te stemmen!

Nu was het tijd voor het oeroude politieke ambacht dat ze van Odrade had geleerd.

'Je moet in alle dingen belangrijk lijken. Kleine beslissingen worden door jou niet genomen, tenzij het vertrouwelijke dingen betreft die men 'gunsten' noemt, gedaan voor mensen wier loyaliteit gewonnen kan worden.'

Elke beloning was van hogerhand afkomstig. Bij Bene Gesserit sloeg zo'n gedragslijn slecht aan, maar deze groep die nu de werkkamer binnenkwam, zij waren vertrouwd met een Grote Achtenswaarde Mater als begunstiger; zij zouden 'nieuwe politieke noodzaken' zonder meer aanvaarden. Tijdelijk. Het was altijd tijdelijk, vooral bij Achtenswaarde Matres.

Bell en haar waakhonden wisten dat ze vrij veel tijd nodig zou hebben om dit allemaal op een rijtje te zetten. Zelfs met versterkte Bene Gesserit vaardigheden.

Het zou uitermate veeleisende aandacht van hen allen vergen. En bovenaan de lijst stond de scherpzinnige blik van de onschuld.

Achtenswaarde Matres zijn die kwijtgeraakt en wij moeten hem in ere herstellen voor ze kunnen opgaan in de achtergrond waar 'wij' thuishoren.

Bellonda liet de Raad binnen en trok zich zwijgend terug.

Murbella wachtte tot ze allemaal zaten. Een gemengd gezelschap: een paar kandidaten voor de hoogste macht. Angelika die daar zo aanminnig zat te lachen. Een paar afwachters die zelfs nog niet durfden hopen, maar ondertussen alles wat ze konden vinden bijeengaarden.

'Onze Zusterorde trad buitengewoon stom op,' zei Murbella op beschuldigende toon. Ze prentte goed in haar geheugen wie hier kwaad op reageerden. 'Jullie zouden doodleuk de kip met de gouden eieren geslacht hebben!

Ze begrepen het niet. Ze viste het oude sprookje op uit haar geheugen. Ze luisterden behoorlijk aandachtig, zelfs toen ze eraan toevoegde: 'Begrijpen jullie dan niet hoe wanhopig dringend we al deze heksen nodig hebben? Onze aantallen zijn zo ontzettend veel groter dat elk van hen een enorme onderwijslast zal moeten torsen!'

Ze dachten hierover na en hoewel het een bittere pil was, waren ze toch gedwongen om het met enig voorbehoud te aanvaarden omdat zij het zei.

Murbella stampte dat er nog eens extra in. 'Niet alleen ben ik jullie Grote Achtenswaarde Mater... Wil iemand dat betwisten?'

Niemand wilde dat betwisten.

'...maar ik ben ook Bene Gesserit Moeder Superior. Ze kunnen weinig anders doen dan me in mijn functie bevestigen.'

Twee van hen begonnen bezwaren aan te voeren, maar Murbella viel hun in de rede. 'Nee! Jullie zouden machteloos staan als jullie zouden proberen hun je wil op te leggen. Dan zouden jullie hen allemaal moeten doden. Maar mij zullen ze gehoorzamen.'

Het tweetal bleef tegensputteren en ze schreeuwde boven hen uit: 'Naast mij, met wat ik van hen heb geleerd, zijn jullie toch allemaal zwakke zielepoten! Wil een van jullie dat misschien aanvechten?'

Niemand wilde het aanvechten, maar er waren oranje vlekken genoeg te zien.

'Jullie zijn kinderen zonder enige kennis van wat jullie zouden kunnen worden,' zei ze. 'Willen jullie soms weer hulpeloos tegenover degenen met de vele gezichten komen te staan? Willen jullie soms planten worden?'

Dat wekte hun belangstelling. Ze waren deze toon gewend van oudere bevelhebbers. Nu waren ze in de ban van de inhoud. Het was moeilijk te aanvaarden van zo'n jeugdig persoon... maar toch... de dingen die ze gedaan had. En nog wel tegen Logno en haar adjudanten!

Murbella zag dat ze het lokaas bewonderden.

Bevruchting. Deze groep zal het naar buiten uitdragen. Bastaardkracht. We zijn bevrucht om sterker te worden. En te bloeien. En zaad te dragen? Daar kon ze maar beter niet te lang bij blijven stilstaan. Achtenswaarde Matres zullen het pas inzien als ze al bijna Eerwaarde Moeders zijn. Dan zullen ze kwaad omkijken net als ik deed. Hoe hebben we zo stom kunnen zijn?

Ze zag aan de ogen van de raadsleden dat ze zich erbij neer begonnen te leggen. Er zou een wittebroodswekenperiode volgen. Achtenswaarde Matres zouden net kinderen in een snoepwinkel zijn. Pas heel geleidelijk zou het onvermijdelijke hun duidelijk worden. En dan zouden ze al in de val zitten.

Zoals ik in de val werd gelokt. Vraag niet aan het orakel wat )e te winnen hebt. Dat is de val. Hoed je voor de echte waarzegger l Wie wil er nu vijfendertighonderd jaar verveling?

Odrade in haar binnenste maakte bezwaar.

De Dwingeland verdient toch wel enige lof. Het kan nooit echt allemaal verveling geweest zijn. Meer zoiets als de manier waarop een Gildenavigator zich een weg zoekt door de plooiruimte. Gouden Weg. Een Atreides heeft voor jouw overleving betaald, Murbella.

Murbella voelde zich bezwaard. Nu kreeg ze ook nog de last van de prijs die de Dwingeland had betaald op haar schouders. Ik heb hem niet gevraagd om dat voor me te doen.

Dat kon Odrade niet laten passeren. Maar hij deed het toch.

Het spijt me, Dar. Hij heeft betaald. Nu moet ik betalen.

Je bent dus uiteindelijk toch een Eerwaarde Moeder geworden!

De raadsleden werden onrustig onder haar starende blik.

Angelika besloot het woord voor hen te doen. Tenslotte ben ik de eerst gekozene.

Hou haar goed in de gaten! Er straalt eerzucht uit haar ogen.

'Hoe wil je dat we op deze heksen reageren?' Ze schrok van haar eigen vrijmoedigheid. Was Grote Achtenswaarde Mater nu niet zelf ook een heks?

Murbella zei op zachte toon: 'Ik wil dat jullie hen dulden en ze op geen enkele manier met geweld bejegenen.'

Angelika schiep moed uit Murbella's vriendelijke toon. 'Is dat het besluit van Grote Achtenswaarde Mater of van de -'

'Genoeg! Ik kan de vloer van deze kamer rood kleuren met het bloed van jullie hele zootje! Wil je dat soms uitproberen?'

Ze wilden het niet uitproberen.

'En al zou ik zeggen dat Moeder Superior aan het woord was, wat dan nog? Je zult vragen of ik een beleidsplan heb om ons probleem mee aan te pakken? Dan zal ik zeggen: Beleidsplan? Ach, ja. Ik heb een beleidsplan voor onbelangrijke dingen zoals insectenplagen. Onbelangrijke zaken vergen beleidsplannen. Voor degenen onder jullie die de wijsheid van mijn beslissing niet inzien, heb ik geen beleidsplan nodig. Jullie soort ruim ik snel uit de weg. Dood nog voor je weet dat je een wond hebt opgelopen! Dat is mijn reactie op de aanwezigheid van vullis. Is er in deze kamer vullis aanwezig?'

Dat was taal die ze herkenden: de gesel van Grote Achtenswaarde Mater gesteund door het vermogen om te doden.

'Jullie zijn mijn Raad,' zei Murbella. 'Ik verwacht wijsheid van jullie. Het minste wat jullie kunnen doen is veinzen dat je wijs bent.'

Geamuseerd meeleven van Odrade. Als dat de manier is waarop Achtenswaarde Matres bevelen geven en ontvangen, hoeft Bell niet erg diep te graven bij haar onderzoek.

Murbella's gedachten dwaalden af. Ik ben niet langer een Achtenswaarde Mater.

De overstap van het een naar het ander had nog maar zo kortgeleden plaatsgevonden dat ze zich in haar rol van Achtenswaarde Mater niet op haar gemak voelde. Haar aanpassingen waren te vergelijken met wat haar voormalige Zusters zou gaan overkomen. Een nieuwe rol en hij paste haar helemaal niet. Andere Herinneringen wekten de indruk dat ze al een lange band had met haarzelf als deze nieuwe persoon. Dit was geen mystieke wezensverandering, maar louter een kwestie van nieuwe vaardigheden.

Louter?

De verandering was ingrijpend. Besefte Duncan dit? Het deed haar pijn dat hij deze nieuwe persoonlijkheid misschien wel nooit zou doorgronden.

Is dat het restant van mijn liefde voor hem?

Murbella zette haar vragen van zich af omdat ze er eigenlijk geen antwoord op wilde hebben. Ze voelde weerzin voor iets dat dieper zat dan ze wilde graven.

Ik zal beslissingen moeten nemen die liefde zou verhinderen. Beslissingen voor de Zusterorde en niet voor mezelf. In die richting ligt mijn angst.

Dringende noodzaken brachten haar tot zichzelf. Ze stuurde haar raadsleden weg en beloofde hun pijn en dood als ze zich niet leerden beheersen.

Vervolgens moest aan Eerwaarde Moeders een nieuw soort diplomatie geleerd worden: met niemand vriendschappelijk omgaan - zelfs niet met elkaar. Mettertijd zou het makkelijker worden. Achtenswaarde Matres zouden de Bene Gesserit manieren overnemen. Op zekere dag zouden er geen Achtenswaarde Matres meer bestaan; alleen nog Eerwaarde Moeders met verbeterde reflexen en verhoogde seksuele kennis.

Murbella voelde zich achtervolgd door woorden die ze had gehoord maar die ze pas op dit moment werkelijk had aanvaard. 'De dingen die wij voor het voortbestaan van de Bene Gesserit over hebben zijn onbegrensd.'

Duncan zal dit zien. Ik kan het niet voor hem verborgen houden. De mentat zal zich niet vastklampen aan een onveranderlijk beeld van wat ik was voor de Marteling. Hij zet zijn verstand open zoals ik een deur open zet. Hij zal in zijn net kijken. 'Wat heb ik dit keer gevangen?'

Was dit wat Vrouwe Jessica was overkomen? Andere Herinneringen hadden Jessica ingeweven in de schering en inslag van het vele Delen. Murbella rafelde een stukje van het weefsel uit en liet de oude kennis aan haar geestesoog voorbij trekken.

Vrouwe Jessica een ketter? Ambtsmisdrijf?

Jessica had zich in de liefde gestort zoals Odrade zich in de zee had gestort en de golven die dat had veroorzaakt hadden de Zusterorde bijna verzwolgen.

Murbella voelde dat dit haar in een richting stuurde waar ze niet heen wilde. Haar borst kromp ineen van pijn.

Duncan! Ohhh, Duncan! Ze liet haar gezicht in haar handen vallen. Dar help me. Wat moet ik doen?

Vraag nooit waarom )e een Eerwaarde Moeder bent.

Ik kan niet anders. De gang van zaken ligt me glashelder in het geheugen en...

Dat is een volgorde. Door het als een keten van oorzaken en gevolgen te beschouwen kun je het geheel niet meer overzien.

Tao?

Veel eenvoudiger: jij bent hier.

Maar Andere Herinneringen gaan terug en terug en... Stel je voor dat het piramides zijn - die in elkaar grijpen. Dat zijn maar woorden! Functioneert je lijf nog?

Ik heb pijn, Dar. jij hebt geen lijf meer en het is zinloos om...

Wij hebben elk onze eigen plaats. De pijnen die ik voelde zijn niet jouw pijnen. Mijn vreugden zijn niet de jouwe.

Ik wil geen medelijden van je! Ohh, Dar! Waarom ben ik ooit geboren?

Werd jij geboren om Duncan te verliezen? Dar, alsjeblieft!

Je werd dus geboren en nu weet je dat dat nooit genoeg is. Je werd dus een Achtenswaarde Mater. Wat kon je anders? Nog steeds niet genoeg? Nu ben )e een Herwaarde Moeder. Denk je dat dat genoeg is? Het is nooit genoeg, zolang je leeft.

Jij probeert me te vertellen dat ik mezelf altijd moet overtreffen.

Poe! Beslissingen neem je niet op zulke gronden. Heb je hem niet gehoord? Niet denken, maar doen! Ga je de makkelijke weg kiezen? Waarom zou je treurig zijn omdat je het onvermijdelijke op je pad tegenkwam? Als dat het enige is dat je kunt zien, beperk je dan tot het verbeteren van de soort!

Verdomme! Waarom heb je me dit aangedaan?

Je wat aangedaan?

Me deze kijk op mezelf en mijn voormalige Zusters gegeven! Welke kijk?

Verdomme! Je weet best wat ik bedoel!

Voormalige Zusters, zeg je?

O, wat ben jij gemeen!

Alle Herwaarde Moeders zijn gemeen.

Je houdt ook nooit op met onderwijzen, he!

Doe ik dat dan?

Wat was ik onnozel! Je vragen wat jullie werkelijk doen.

Dat weet jij net zo goed als ik. Wij wachten tot de mensheid volwassen wordt. De Dwingeland heeft hun alleen de tijd gegeven om te groeien, maar nu hebben ze toezicht nodig.

Wat heeft de Dwingeland met mijn pijn te maken?

Dwaze vrouw! Heb je de Marteling niet doorstaan?

Je weet dat ik hem wel doorstaan heb!

Hou dan op met over duidelijk zichtbare zaken te struikelen. O, wat een kreng ben jij!

Ik geef de voorkeur aan heks. En beide zijn te verkiezen boven hoer.

Het enige verschil tussen Bene Gesserit en Achtenswaarde Mater is het marktplein. Jullie zijn met onze Zusterorde getrouwd. Onze Zusterorde?

Jullie teeltkeuzeprogramma was gericht op macht. In hoeverre verschilt dat van...

Verdraai het niet, Murbella. Hou het voortbestaan in de gaten. Vertel me nu niet dat jullie geen macht hadden, lijdelijk gezag over mensen die op voortbestaan gericht waren. Weer dat voortbestaan!

In een Zusterorde bevordert dat het voortbestaan van anderen.

Zoals de getrouwde vrouw die kinderen baart.

Het komt dus allemaal neer op voortplanting.

Dat is een beslissing die )e voor jezelf neemt: een gezin en wat dat bij elkaar houdt. Wat stimuleert leven en geluk?

Murbella begon te lachen. Ze liet haar handen vallen, deed haar ogen open en zag Bellonda naar haar staan kijken.

'Dat is altijd verleidelijk voor een nieuwe Eerwaarde Moeder,' zei Bellonda. 'Een babbeltje maken met Andere Herinneringen. Wie was het dit keer? Dar?'

Murbella knikte.

'Vertrouw niets dat zij je geven. Het zijn anekdotes en je moet er zelf een oordeel over vellen.'

Precies wat Odrade ook zei. Kijk door de ogen van de doden naar reeds lang vergane taferelen. Wat een poppenkast!

'Je kan daar uren zoet blijven,' zei Bellonda. 'Probeer je te beperken. Zorg dat je stevig op je benen staat. Een hand voor jezelf en een voor het schip.'

Daar had je het weer! Het verleden toegepast op het heden. Wat konden Andere Herinneringen het dagelijks leven toch verrijken.

'Het gaat wel over,' zei Bellonda. 'Na een tijdje is het oude koek.' Ze legde een rapport voor Murbella neer.

Oude koek! Een hand voor jezelf en een voor het schip. Wat een veelzeggende uitdrukkingen.

Murbella leunde achterover in de hangmatstoel om Bellonda's rapport door te nemen, en zag zichzelf ineens in Odrades spraakgebruik: Spinnenkoningin in het hart van mijn web. Het web was op dit moment misschien een beetje rafelig, maar het ving nog steeds verteerbare dingen. Als ze een vangdraad liet trillen kwam Bell hardlopend opdraven met al bij voorbaat malende kaken. De woorden waarmee ze een vangdraad kon laten trillen waren 'Archief' en 'Onderzoek'.

Nu ze Bellonda in dit licht zag, zag Murbella ook hoe verstandig de manier was waarop Odrade haar had gebruikt, zodat haar gebreken even waardevol werden als haar sterke punten. Toen Murbella het rapport uit had, stond Bellonda daar nog steeds in haar karakteristieke houding.

Murbella begreep dat Bellonda allen die haar lieten opdraven beschouwde als mensen die tekort schoten, als mensen die om onbenulligheden het Archief lastig vielen en op hun nummer gezet moesten worden. Onbenulligheid: Bellonda's zwarte schaap. Murbella vond dit vermakelijk.

Ze liet niet merken dat ze zich over Bellonda vermaakte. De beste manier om haar aan te pakken was zelf zeer gewetensvol te werk gaan. Niets toelaten dat afbreuk kon doen aan sterke punten. Dit rapport was een schoolvoorbeeld van een beknopt en zakelijk betoog. Ze voerde haar standpunten op met maar weinig opsmuk, net genoeg om haar eigen conclusies duidelijk te maken.

'Vind je het leuk om mij te laten opdraven?' vroeg Bellonda.

Ze is scherper dan ze was! Heb ik haar ontboden? Niet daadwerkelijk, maar ze weet wanneer ze nodig is. Ze zegt hier dat onze Zusters toonbeelden van zachtmoedigheid moeten zijn. Moeder Superior mag alles zijn wat ze moet zijn, maar dat geldt niet voor de rest van de Zusterorde.

Murbella legde haar hand op het rapport. 'Een goed uitgangspunt.'

'Dan moeten we meteen maar beginnen voor jouw vriendinnen het camera-oogcentrum vinden.' Bellonda liet zich met haar bekende zelfvertrouwen in haar stoelhond zakken. 'Tam is er niet meer, maar ik kan Sheeana laten halen.'

'Waar is ze?'

'In het schip. Ze bestudeert een verzameling wormen in het Grote Ruim. Zegt dat we allemaal kunnen leren om ze in bedwang te houden.'

'Waardevol als het waar is. Laat haar daar maar. Waar is Scytale?'

'Nog steeds in het schip. Jouw vriendinnen hebben hem nog niet gevonden. We houden hem verstopt.'

'Dat moeten we maar blijven doen. Hij is een mooi onderhandelobject om achter de hand te hebben. En het zijn mijn vriendinnen niet, Bell. Hoe is het met de Rabbi en zijn gezelschap?'

'Goed, maar ze maken zich zorgen. Ze weten dat er hier Achtenswaarde Matres zijn.'

'Hou ze verstopt.'

'Het is griezelig. Een andere stem, maar ik blijf Dar horen.' 'Een nagalm in je hoofd.' Bellonda moest warempel lachen.

'Je moet het volgende onder de Zusters bekend maken. We treden uiterst kies op, terwijl we tegelijk laten zien dat we mensen zijn die je moet bewonderen en nastreven."Jullie Achtenswaarde Matres verkiezen dan misschien een andere levenswijze dan wij, maar dat neemt niet weg dat jullie onze vermogens kunnen leren".' 'Aha.'

'Het komt allemaal neer op eigendom. Achtenswaarde Matres zijn bezeten van dingen. "Ik wil dat huis, dat sieraad, die persoon." Pak wat je hebben wil. Gebruik het tot het je gaat vervelen.'

'Terwijl wij alles wat we onderweg tegenkomen bewonderen.'

'En dat is onze fout. Wij geven onszelf niet makkelijk. Angst voor liefde en genegenheid! Zelfbeheersing kent zijn eigen soort hebzucht. "Zie je wat ik heb? Dat is voor jou niet weggelegd als je mijn manier van leven niet overneemt!" Neem tegenover Achtenswaarde Matres nooit die houding aan.'

'Probeer je me nu te vertellen dat we van ze moeten houden?'

'Hoe kunnen we anders hun bewondering opwekken? Dat was Jessica's overwinning. Toen zij gaf, gaf ze ook meteen alles. Zo veel opgekropt door onze manier van doen en dan die overweldigende golf: alles gegeven. Dat is onweerstaanbaar.'

'Wij kunnen niet zo goed schipperen.'

'Achtenswaarde Matres ook niet.'

'Dat komt door hun bureaucratische oorsprong!'

'Ja, hun manier van doen is een oefenterrein om de weg van de minste weerstand te leren kiezen.'

'Je brengt me helemaal in de war, Da... Murbella.'

'Heb ik gezegd dat we moeten schipperen? Schipperen verzwakt ons en we weten dat er problemen zijn die met een compromis niet zijn op te lossen, besluiten die we moeten nemen, hoe bitter ook.'

'Veinzen dat we hen liefhebben.'

'Dat is een begin.'

'Het zal een bloedige band worden, dit verenigen van Bene Gesserit en Achtenswaarde Mater.'

'Ik stel voor dat we zo breed mogelijk Delen. We kunnen mensen verliezen tijdens het leerproces van Achtenswaarde Matres.'

'Een huwelijk op het slagveld.'

Murbella stond op en dacht aan Duncan in het non-schip. Ze herinnerde zich het schip zoals zij het voor het laatst had gezien. Daar was het dan eindelijk, voor geen enkel zintuig verborgen. Een kluit vreemde machinerie, eigenaardig potsierlijk. Een wilde verzameling uitsteeksels en uitstulpingen zonder een duidelijk doel. Ze kon zich maar moeilijk voorstellen dat het ding op eigen kracht kon opstijgen, met die enorme omvang, en in de ruimte verdwijnen.

In de ruimte verdwijnen!

Ze zag de vorm van Duncans gedachtenmozaiek.

Een stuk dat niet verzet kan worden! Harmonieren... Niet denken, maar doen!

Met een abruptheid die haar verkilde drong tot haar door wat zijn beslissing was.