21

Hun kamers lagen ver uit elkaar. Fariman gooide zijn koffer op het bed en dook in de douche, om de geur van vis en ranzige olie die ze uit het eskimodorp hadden meegebracht, van zich af te spoelen. Toen hij uit de douche stapte en zich in de spiegel bekeek, voelde hij zich belachelijk. Hoe had hij ook maar één ogenblik kunnen denken dat hij een ervaren kerel als Turner met zo'n bespottelijke vermomming een rad voor ogen kon draaien? Hij schoor zich en waste zijn haar met een kleurshampoo die hij voor dat doel in zijn koffer had meegebracht. Hij bestudeerde het resultaat in de spiegel. Het zou nog enige tijd vergen voor zijn haar weer zijn oorspronkelijke kleur had, maar hij zag er nu tenminste niet langer uit als een clown in een circus.

Hij poetste zijn tanden en dacht aan Turner. Het lag voor de hand dat de kolonel in Crazy Horse Camp was om te waken over de veiligheid van de prominenten die de inhuldiging van de Koyokuk-sectie zouden bijwonen. Maar hun opeenvolgende ontmoetingen, eerst in Coldfoot Camp, nu hier, waren geen toeval geweest. De kolonel had geweten dat ze naar hier op weg waren. Iemand had hem dat verteld.

Maar wie?

Hij nam wat aftershave en genoot van het verfrissende gevoel op zijn huid. Zijn situatie was die van een schaker die een simultaanpartij speelt, maar niet weet wie zijn tegenspelers zijn. In gedachten somde hij de namen van zijn opposanten op. In de eerste plaats waren er Cast en zijn North State Union. Dan volgde Turner. Zoals die zich gedroeg, was het zo goed als zeker dat hij de kant van Cast had gekozen. Er was Rodgers, de federal inspector, en er was Tamaku, de chief quality-controller van de Crazy-Horsesectie en militant milieubeschermer. Van de laatste twee was de rol die ze speelden hem niet helemaal duidelijk. Maar dat kon ook van Samantha worden gezegd. Die wist meer van hém dan híj van háár en bleek over een legitimatiebewijs te beschikken waarmee ze Turner zonder meer het zwijgen kon opleggen. Het was hem ook opgevallen dat ze niet had gevraagd naar de inhoud van het document dat hij in de binnenzak van de kleren van Nolan Kobuk had gevonden.

Hij trok schone kleren aan, stak de brief van Kobuk in zijn zak en met de drie filmrolletjes van Dermitt in een plastic boodschappentas, holde hij, de pictogrammen volgend, naar de kantine. Soms had hij het gevoel dat zijn tegenspelers in die simultaanwedstrijd van achter de schermen werden gesouffleerd. Maar dan wel door een schaakkampioen die al bij voorbaat wist welke zíjn volgende zet zou zijn.

De weg naar de sectie waar Tamaku aan het werk was, bestond uit niet veel meer dan een gewezen spoor van hondensleeën dat zich dwars door de woestenij van ijs slingerde en dat met behulp van bulldozers van de grootste oneffenheden was vrijgemaakt. Woody Edwards chauffeerde. Er werd in de auto weinig gesproken. Samantha had een oortelefoontje in en luisterde naar de SSB-ontvanger die op haar schoot lag.

De route liep evenwijdig met de pijpleiding, die zigzag was aangelegd, om lengteveranderingen door uitzetting of samentrekking, veroorzaakt door temperatuurschommelingen, te kunnen opvangen. In dit gebied liep de leiding bovengronds. Ze steunde er op rechtopstaande metalen palen die in de bevroren grond waren geboord. Tussen de leiding en de peilers waren warmtewisselaars aangebracht, die ervoor zorgden dat de palen koud bleven. Zonder deze warmtewisselaars zou, als er later warme olie door de leiding werd gepompt, de permafrost ontdooien, waardoor de leiding zou verzakken en breken.

Na een korte maar uitputtende rit zagen ze in de verte een vuile vlek in het maagdelijke wit van de ijswoestijn. Dichterbij gekomen, zagen ze de plek waar werd gewerkt de vorm aannemen van enorme boor- en graafmachines, kranen en heien, opeengestapelde stalen buizen en palen en geprefabriceerde barakken op wielen.

Ze vonden Tamaku bij een diepe kloof, die overspannen werd door een zestig meter lange hangbrug waarop de pijpleiding rustte. Hij was aan het werk bij een inspectiegat in de pijpleiding. De plaats was met canvas afgeschoten. Onder het linnen waren warmeluchtblazers geplaatst, om hem en zijn fijngevoelige apparaten te beschermen tegen de ergste kou. Zodra hij hen zag aankomen, liet hij de uitschuifbare arm van de speciaal voor deze taak gebouwde inspectiewagen zakken en kwam naar hen toe. De kleine, gedrongen eskimo leek oprecht blij hen te zien.

Ze schudden elkaar de hand. ‘Ik had jullie al eerder verwacht,’ zei Tamaku.

‘We hebben de nacht doorgebracht in het Nunamiutdorp bij de Endicott Crossing,’ verklaarde Fariman. ‘Ik geef je te raden wat we daar hebben gevonden.’

‘Wat?’

‘Het lichaam van Kobuk.’

Het gegroefde gezicht van Tamaku werd één groot vraagteken. ‘Hoe kan dat?’

‘Hij werd door de eskimo's van het dorp naast de uitgebrande schuilhut gevonden. Ze namen hem mee en bewaarden het lichaam.’

‘Waren er brandwonden op zijn lichaam?’

‘Nee. Dood door bevriezing. De schuilhut was al in vlammen opgegaan voor hij haar bereikte. Zijn dood was opgezet spel.’

Tamaku bleef een ogenblik naar de grond kijken.

‘Zullen we naar binnen gaan?’ vroeg Samantha.

Tamaku keek op. ‘Sorry.’ Hoewel hij de hele tijd had geweten dat Kobuk dood was, had de bevestiging dat zijn vriend en volksgenoot vermoord was hem toch nog aangegrepen. Hij knikte naar hun zwarte chauffeur. ‘Bedankt, Woody. Ik zorg er wel voor dat ze terug in Crazy Horse geraken.’

Edwards wuifde en reed weg.

‘Kom mee.’

Tamaku bracht hen naar een grote container op wielen, waarvan een helft als kantoor en zithoek was ingericht, en de andere helft als laboratorium. Binnen trokken ze hun parka's en lumberjacks uit en maakten het zich gemakkelijk.

‘Ik kan jullie jammer genoeg geen borrel aanbieden.’

Tamaku droeg geen zweetband. Zijn verminkte oorschelp had door de koude buiten nog een blauw-zwarte kleur. Het deed Fariman aan Jay Corbo denken, die ook een deel van zijn oorschelp kwijt was.

Tamaku morrelde aan de thermostaat van de verwarming. ‘Wat kan ik jullie in de plaats aanbieden? We hebben thee met honing en versgebakken plumcake, en als jullie honger hebben, kan ik de kok wel een paar biefstukken laten klaarmaken.’

‘Thee met cake volstaat,’ zei Samantha. ‘Tenzij J.F. nog honger heeft.’

‘Nee, dank je.’ Fariman volgde Tamaku met zijn ogen terwijl die door een portofoon thee bestelde. Toen hij hem de eerste keer ontmoette, maakte de chief-quality-controller een strijdvaardige indruk. Nu zag hij eruit als een verslagen man.

‘Wat is er in het kamp aan de hand, Tamaku? Er heerst niet bepaald een vriendelijke stemming.’

Tamaku trok zijn schouders naar achteren. ‘Het zijn vooral de lassers en hun helpers.’ Hij koos een pijp uit een pijpenrek en begon met een mesje de kop te schrapen. ‘Het gerucht doet de ronde dat jullie hier zijn om de hele Crazy-Horsesectie van de pijplijn af te keuren wegens slechte lasnaden. Ze hebben de boel platgelegd totdat Cast uitleg komt verstrekken.’

‘Wie heeft dat gerucht verspreid? Cast zelf?’

‘Wie zal het zeggen?’ Tamaku blies krachtig in de steel van zijn pijp. ‘Het is in ieder geval zijn manier van werken: eerst zorgen dat de lui de boel kort en klein slaan en dan zijn eisen stellen.’

‘Dat begrijp ik niet,’ zei Samantha. ‘Is het niet in het voordeel van de lassers als een deel van het werk moet worden overgedaan? Zo blijven ze toch langer aan de slag?’

‘Nee. Want na drie afgekeurde lasnaden krijgen een lasser en zijn helper hoe dan ook de bons en verliezen ze hun bonus. Ze hebben het niet alleen op jullie gemunt. Ook op mij en de leden van de Wilderness Society. Ze lusten ons rauw.’ Hij zweeg toen een zwarte kok binnenkwam met een dienblad, waarop een pot thee en een immense gegarneerde rozijnencake stonden. ‘Oké, Billy. Bedankt.’ Hij wilde uitschenken, maar Samantha nam van hem over. Tamaku begon met trage, bedachtzame bewegingen zijn pijp te stoppen. ‘Ze beweren dat, telkens wanneer er slechte lasnaden zijn, de greenies daar schuld aan hebben. Wij hebben té hoge eisen gesteld en geen rekening gehouden met de barre omstandigheden.’

Samantha zette elk van hen een bordje met cake voor en ging zitten. ‘Als ik het goed begrijp, is Cast dus altijd aan de winnende hand,’ zei ze. ‘Het maakt hem niet uit of TAPS lassers de laan uitstuurt of niet, aangezien ze voor de vervanging op Casts vakvereniging zijn aangewezen. Hij heeft er dus alleen maar voordeel bij als het werk moet worden overgedaan. Wat zeg jij, J.F.? Maakte dat van hem al niet kandidaat nummer één voor de aanslag op Keystone Canyon?’

‘Ja en nee.’ Fariman had net een hap genomen en at eerst zijn mond leeg. ‘Als de pijplijn af is, verliest Cast 18.000 leden, wat vroeg of laat toch zal moeten gebeuren, maar als de deadline niet wordt gerespecteerd, verliest zijn North State Union een gigantische bonus. En wie weet, hij zelf misschien ook.’

Tamaku stak zijn pijp aan en sloeg de lucifer uit. ‘Goed. Laten we dan beginnen met de zaken op een rijtje te zetten. Wat hebben jullie tot nu toe ontdekt?’ Van achter zijn pijp luisterde hij naar Fariman, die bondig verslag deed, zonder over de gevonden brief of de inhoud ervan te spreken. Fariman eindigde met de boodschappentas met de drie filmrolletjes voor Tamaku neer te zetten. Sinds hij Jay Corbo over de radio om uitleg over de drie films had gevraagd, had hij van zijn naaste medewerker niets meer gehoord. ‘Dit zijn ze. Ik ben benieuwd wat jij ervan maakt.’

Tamaku legde zijn pijp neer en monteerde een van de films in een viewer. Het eerste beeld dat op het scherm verscheen, was het logo van Technical Audit met in een wit kader een opnamedatum en een aantal letters en cijfers. Tamaku fronste de wenkbrauwen, trok een lade open en raadpleegde een kaartensysteem. Hij keek op. ‘Deze film is afkomstig van de Keystone-Canyonengte,’ zei hij.

‘Dat dacht ik al. Thrope werkte daar voor hij naar Coldfoot Camp werd overgeplaatst. Kun jij de kwaliteit van die lasnaden nazien?’

Tamaku ging onmiddellijk aan de slag. Toen hij even later opkeek, stond zijn gezicht ernstig. ‘Zo rot als een mispel: alle drie.’

Fariman knikte. Hij had niets anders verwacht. ‘Heb jij soms toegang tot het centrale archief in Anchorage? Ik zou wel eens willen weten hoe de andere lasnaden van Keystone Canyon eruitzagen.’

‘Ik kan een van mijn vrienden de vraag stellen door de telefoon. Maar het is een radiografische verbinding. Die wordt vrijwel zeker afgeluisterd.’

‘Dat geeft niet. Als Cast de boodschap kan onderscheppen, kunnen anderen dat ook. Het zal hem misschien tot voorzichtigheid manen.’

Tamaku nam de telefoon op en begon te praten. Een minuut later legde hij neer. ‘Ze bellen terug.’ Hij keek met een gezicht vol spijt naar zijn pijp die was uitgegaan. ‘Toen ik nog sigaretten rookte, kon ik roken en praten tegelijk,’ zei hij. ‘Met een pijp kun je alleen maar luisteren.’ Hij bracht zijn lucifersdoosje dicht bij zijn oor en schudde ermee. Het was leeg. Met een geërgerd gebaar gooide hij het op zijn werktafel. ‘Als de andere lasnaden in Keystone Canyon ook slecht waren, is het bijna zeker dat Cast en zijn North State Union achter de aanslag zitten. Ze slaan twee vliegen in één klap: ze moffelen hun slechte werk weg en worden royaal betaald om het nog eens over te doen.’

Fariman schudde het hoofd. ‘Er schuilt meer achter. Ik heb het volle vertrouwen in de quality-controllers van Technical Audit. Dat geldt zowel voor jou als voor Kobuk. Ik weet zeker dat jullie de aanwezigheid van slechte lasnaden zouden signaleren aan TAPS en aan de federal inspector. Tenzij…’

Hij zweeg. Buiten hoorde hij luid roepen. Gevolgd door de anderen liep hij naar het raam. De mannen hadden het werk aan de pijplijn stopgezet en stonden in groepjes te discussiëren. In de verte hoorden ze het geluid van zware motoren van naderende trucks.

‘Tenzij wat?’ vroeg Tamaku.

Fariman draaide zich om en liep naar zijn stoel. ‘Tenzij het allemaal één pot nat is: Cast en zijn North State Union, TAPS en TAPS Security, de federal inspector en de gree…’ Hij zag de blik in Tamaku's ogen en slikte de rest van zijn woorden in. ‘Van bij het begin heeft men de invloed van de koude op het laswerk onderschat. Bij extreem lage temperaturen treden belangrijke moleculaire wijzigingen op in metaal, waardoor de gesmolten massa bij het lassen onregelmatig ineenvloeit. Het gevolg hiervan is geweest dat er zoveel slechte en afgekeurde lasnaden waren dat de verdere afwerking van de pijplijn in het gedrang kwam. TAPS noch Cast was daarmee gediend.’

‘Waarmee je wilt zeggen dat ze gezamenlijk een methode hebben uitgewerkt om minder lasnaden te doen afkeuren.’ Samantha plukte een kruimel van Farimans trui en glimlachte naar hem. ‘Vind je niet dat het tijd wordt dat je Tamaku vertelt wat er in de brief stond?’

Opeens werd het Fariman duidelijk dat Samantha de brief had gelezen. Ze gaf hem een tikje op de rug van zijn hand. ‘Natuurlijk heb ik de brief gelezen, J.F. Nog voor jij wakker werd.’ Ze glimlachte koket. ‘Je weet toch hoe nieuwsgierig vrouwen zijn.’

‘Welke brief?’ vroeg Tamaku ongeduldig.

Fariman keek Samantha een paar tellen aan, niet in staat om boos te zijn op haar. Hij wendde zich tot Tamaku. ‘Kobuk heeft voor hij op de vlucht sloeg een kort verslag gemaakt over wat er was gebeurd. Toen we zijn lijk vonden, zat dat in zijn binnenzak. De werkwijze van Cast was simpel. Bij het ontwikkelen in het labo werden de films van slechte lasnaden vervangen door films van goede lasnaden.’

‘Hoe kan dat eigenlijk?’ vroeg Samantha. ‘Elke röntgenfoto krijgt toch automatisch een identificatienummer? Je weet wel, het witte vakje aan het begin van de film. Als dit echt het geval was, kregen we films met hetzelfde identificatienummer?’

‘Omdat Price Optics, de contractor die de apparatuur leverde voor de röntgenfotografie, aan de vervalsers speciale apparaten leverde waarmee de nummering manueel kan worden ingesteld. Daarmee werden van een goede lasnaad meerdere foto's gemaakt, die dan de nummers van slechte lasnaden meekregen. In het labo werden de foto's van de slechte dan vervangen door die van die ene goede. Maar omdat Thrope niet met röntgenfotografie, maar met gammafotografie werkte, was men verplicht hem bij de fraude te betrekken. Omdat jij hem dat voorgesteld had, speelde hij het spel een tijdlang mee, maar hij kreeg gewetensbezwaren en wilde ermee kappen. Dat lie ten de anderen natuurlijk niet toe. Vandaar dat hij voor zijn leven vreesde. Hij had geen vertrouwen in Technical Audit of in de federal inspector, alleen in jou. Hij belde je op, maar jij stond net op het punt met vakantie te vertrekken. Je vroeg Kobuk zolang op Thrope te letten, en voor we het wisten waren ze allebei dood.’

Tamaku's gezicht verstrakte. ‘Wat insinueer je? Dat ik schuld heb aan hun dood?’

‘Als Kobuk niet wantrouwig was geworden en op eigen houtje een onderzoek had ingesteld,’ ging Fariman onverstoorbaar verder, ‘en als hij de lijst van vervalste films niet aan Samantha had opgestuurd, zouden we pas geweten hebben dat de pijplijn zo lek als een zeef was als het te laat was.’ Hij wachtte even en vroeg toen: ‘Waar waren jij en je hooggeprezen greenies toen Thrope en Kobuk jullie nodig hadden?’

Buiten werd er ruzie gemaakt. Iemand deelde met luide stem bevelen uit. Samantha liep naar het raam om te kijken wat er aan de hand was. ‘Het zijn de stakingspiketten’, zei ze. ‘Ze jagen iedereen de trucks in en gaan ervandoor.’ Maar Tamaku hoorde haar niet eens. Hij had zijn strijdlust teruggevonden. ‘Krijg de klere, Fariman. Als iemand aansprakelijk is, ben jij het wel. Jij bent Technical Audit. Jij moest ervoor zorgen dat…’ De telefoon begon te rinkelen en Tamaku greep de hoorn. ‘Wat is er?’ Hij luisterde en gooide de hoorn weer op de haak. ‘Zelfde scenario wat Keystone Canyon betreft. In het centrale archief vinden ze onder deze nummers alleen lasnaden van perfecte kwaliteit.’ Hij wees met de steel van zijn pijp naar Fariman, alsof hij een pistool op hem gericht hield. ‘Oké, slimmerik. Als je het allemaal dan toch zo goed weet: wie heeft dan de aanslag in Keystone Canyon gepleegd?’

‘Volgens Kobuk waren het twee mannen van Casts stoottroepen.’

‘Waarom Cast? Wat had hij daarbij te winnen?’

Fariman haalde de schouders op. ‘Daarover schreef Kobuk niets.’ Uit de hoeken van zijn ogen zag hij dat Samantha van bij het raam naar hem omkeek, alsof ze verwachtte dat hij nu de rest van wat in de brief stond zou vertellen. Maar dat deed hij niet. ‘Ik wil wel een gok wagen. In Coldfoot Camp werd vooral de slechte kwaliteit van de lasnaden van de ondergrondse sectie verdonkeremaand. Als die lasnaden gaan lekken, betekent dat een ecologische ramp, maar het kan jaren duren voor de omvang ervan gekend is. In Keystone Canyon zou de slechte kwaliteit van een lasnaad al aan het licht komen van bij de eerste keer dat de pijplijn wordt getest. Misschien wilden ze achteraf dat risico niet lopen en wilden ze dat korte stukje van de pijplijn dan maar liever vernieuwen.’

‘Je hebt het de hele tijd over “ze”? Maar wie bedoel je daarmee? Wie nog, behalve Cast?’

Fariman haalde de schouders op. ‘Kobuk schreef daar niets over. Maar op het eerste gezicht is TAPS zelf de meest voor de hand liggende kandidaat. Wat konden die beter doen om hun tekortkomingen te verdoezelen dan een aanslag te simuleren?’

‘Uitgesloten.’ Tamaku klopte de as uit zijn pijp, daarmee zijn woord kracht bij zettend. ‘Enig idee hoeveel miljoenen dollars de oliemaatschappijen moeten ophoesten om de vernielde pijpleiding in Keystone Canyon te herstellen?’

‘Misschien wel minder dan je denkt,’ zei Samantha.

‘Hoezo?’ vroegen Tamaku en Fariman gelijktijdig.

‘De acht oliemaatschappijen die TAPS hebben opgericht, hebben elk afzonderlijk voor boorconcessies aan de North Slope astronomische bedragen betaald aan de staat Alaska. Zodra ze olie door de pijplijn gaan pompen, zullen ze per vat olie dat in Valdez toekomt ook nog eens heffingen en royalty's moeten ophoesten. Die heffingen zullen proportioneel berekend worden, volgens de kostprijs en de exploitatiekosten van de pijpleiding, en volgens de marktprijs van de olie. Als die kostprijs buiten de schuld van het consortium van oliemaatschappijen om de hoogte wordt in gejaagd, bijvoorbeeld door een terroristische activiteit, dan zal het consortium minder heffingen en royalty's moeten betalen, zodat uiteindelijk de overheid de rekening betaalt.’

‘Je verbaast me altijd opnieuw, Samantha,’ zei Fariman. ‘Voor iemand van het Bureau of Indian Affairs die alleen maar de belangen van de autochtone bevolking moet behartigen, ben je goed op de hoogte van de oliebusiness.’

Buiten werden kort na elkaar twee zware motoren gestart. Tamaku staarde verbijsterd voor zich uit. ‘Ik kan mijn oren niet geloven,’ steunde hij. ‘Jullie praten alsof het hier alleen om een stuk pijplijn gaat dat vervangen moet worden.’ Hij zag eruit als een opgejaagd dier. ‘In Keystone Canyon zijn twee technici koelbloedig van kant gemaakt. Wat zijn dat voor onmensen bij TAPS, die zoiets beramen? Ik geloof je niet, Samantha. Zelfs Cast kan niet zo slecht zijn.’ Het gedreun van de motoren buiten was nu zo luid dat hij moest schreeuwen om zich verstaanbaar te maken: ‘Zeg mij dat het niet waar is, Fariman! Zeg het mij!’

Met een hevige bons raakte iets de buitenwand, waardoor het hele gebouw daverde op zijn grondvesten. Samantha's stem schoot uit: ‘J.F.! De bulldozers!’ Fariman holde naar het raam, maar voor hij zo ver was, barstten de driedubbele ramen uit elkaar alsof vlakbij een explosie plaatsvond. Het gebouw wankelde. Een ogenblik dacht Fariman aan een aardbeving. Er volgde een tweede bons, zo mogelijk nog heviger dan de eerste en aan de kant van de inkomdeur ging de vloer omhoog. Samantha greep Fariman bij de pols, haar nagels drongen diep in zijn vlees. De meubelen en alle andere voorwerpen begonnen naar de overkant van de ruimte te glijden en ook Samantha en de twee mannen wankelden. Opeens was het alsof de wereld op zijn kop ging staan. Het gebouw kantelde en ze vielen te midden van brekend glas, instrumenten uit het laboratorium en huisraad tegen de wand, die nu de vloer vormde.

Voor ze van de schok van de val konden herstellen, hoorden ze het geluid van de bulldozermotoren aanzwellen. Ze voelden hoe de grond onder hun voeten in beweging kwam.

Fariman sloeg zijn armen om Samantha, die naast hem lag. Met een misselijkmakende zekerheid begreep hij dat het hele gebouw met zijn inhoud en met toenemende snelheid naar de rand van de afgrond werd geschoven.