12 Atletiek en andere vormen van prestatie

Een groot deel van de aantrekkingskracht van hardlopen zat voor mij in de meditatieve kwaliteiten ervan – het rustgevende proces van stilte en diepzinnige gedachten dat tijdens langeafstandslopen kan plaatsvinden. Ik kreeg niet alleen een lichamelijke kick van de oefening, maar kon mij ook emotioneel ontladen.

Jacine Harrington The beauty of yoga

Vele atleten hebben verteld over de ‘kick’ die ze krijgen van hun beste prestaties. We zien de extatische uitdrukking op hun gezichten, die veel meer laat zien dan het plezier van vechten en winnen. We zien euforie naast de pijn van krachtsinspanningen en uithoudingsproeven. We weten dat het om meer gaat dan een mentale bevrediging. Het reikt tot emotionele en spirituele hoogten.

Er zijn voorbeelden van atleten die natuurtalenten zijn in de sport die ze bedrijven; ze leren snel en hebben een loopbaan vol hoogtepunten. We genieten van de zangkunsten van talenten die heel jong zijn begonnen en tot late leeftijd doorgaan. We staan versteld van de inzichten van wetenschappers en wiskundigen en vragen ons af hoe ze op die theorieën kwamen die onze levens zo ingrijpend hebben veranderd. Veel van dit natuurlijke succes kan worden toegeschreven aan de een of andere vorm van meditatie.

De fantastische Amerikaanse atleet Jim Thorpe is een voorbeeld van de wijze waarop meditatie kan bijdragen aan succes. Thorpe werd geboren in 1887. Hij ging in 1904 naar een Amerikaans-indiaanse school. Hij speelde rugby, maar had veel succes op de atletiekbaan. Toen hij op een dag de baan aan het opruimen was, vroeg hij of hij een keer mocht hoogspringen. De lat lag toen op 1,80 meter. Zelfs zonder opwarmen haalde hij die gemakkelijk.

Thorpe was ook een getalenteerd hardloper. Tijdens de Olympische Spelen van 1912 won hij zowel het pentatlon als decatlon. Daarvoor was hij twee jaar honkbalpitcher geweest en speelde hij nog rugby. Niet veel mensen zijn goed in zoveel sporten. Waarom was Thorpe dat wel?

Het was Thorpes aangeboren gevoel voor atletiek dat ervoor zorgde dat hij alleen maar naar iemand hoefde te kijken om hetzelfde te kunnen doen. Hij had een enorme drijfveer om zichzelf met andere atleten te meten en won voortdurend. Bij zijn methode was zo goed als zeker iets van meditatie betrokken. Hij was in staat een atletische prestatie te bekijken, te bedenken hoe deze tot stand kwam en deze dan beter te doen dan zijn getrainde concurrent. Dit vermogen heet pure aandacht. Hij was in staat zich te ontdoen van elke vorm van afleiding en zich te concentreren op de exacte fysieke inspanning die vereist was, om deze vervolgens te dupliceren.

Ook Mozart gebruikte deze pure aandacht. Hij kon naar een muziekstuk luisteren en direct de noten ervan opschrijven. Ook kon hij luisteren en een stuk onmiddellijk naspelen en verbeteren.

Sommige mensen kunnen zich letterlijk elk woord herinneren dat zij hebben gelezen. Anderen horen een lied en zingen het foutloos na. De meesten van ons hebben minstens één onderwerp dat ons zo fascineert dat we alles om ons heen vergeten. We zien dit soort intensieve aandacht ook bij spelende kinderen.

Door middel van meditatie kunnen we deze pure aandacht ontwikkelen. Door ons te concentreren op de ademhaling of een object, door het reciteren van mantra’s en door oefening kunnen we dit vermogen cultiveren. Door regelmatig te mediteren komen we steeds gemakkelijker binnen dit geestelijke kader. Zelfs in moeilijke tijden kunnen we tijdens het mediteren elke afleiding loslaten en ons op ogenschijnlijk niets concentreren.

Om prestaties te verbeteren, moeten we deze totaal ontspannen geest gebruiken. We zijn niet gemakkelijk van die taak af te leiden. Dit geldt ook voor een hardloper tijdens de voorbereidingen op een wedstrijd. U merkt dit misschien alleen op bij een herstart. Hij loopt heen en weer om zich geestelijk op de wedstrijd voor te bereiden. Hij verwijdert zijn trainingspak. Hij strekt zijn benen en bovenlichaam steeds op dezelfde manier. Hij gaat steeds op dezelfde manier in de startblokken staan. Terwijl hij zich concentreert, kijkt hij naar de finish en buigt dan langzaam zijn hoofd. Deze startmomenten lijken voortdurende herhalingen. Deze mentale en fysieke voorbereiding is een vorm van meditatie.

Een dergelijke voorbereiding kan plaatsvinden in de geest, zonder dat daaraan een lichamelijke activiteit verbonden is. Het overdenken van een aankomende uitdaging vereist altijd een goede voorbereiding, bij wat voor prestatie ook. Denken met de vastberaden geest van Jim Thorpe of een willekeurige hardloper voegt een dimensie toe aan een al zeer hoog prestatieniveau. Bij wat voor activiteit u ook betrokken bent – werk, sport of ontspanning – een betere concentratie zal tot betere prestaties leiden. Sommige mensen zeggen zichzelf te kunnen verliezen in iets. Dit is een teken dat zij hun ego aan de kant hebben geschoven en één gedachte laten overheersen.

Oefening: het verbeteren van vaardigheden

Voor u met uw meditatie begint, denkt u aan een activiteit waarbij u betrokken bent. Bedenk hoe u heeft geoefend en denk aan alles wat uw leraar of coach u heeft verteld.

1 Ga prettig zitten.

2 Adem langzaam in en uit.

3 Visualiseer uw activiteit alsof die perfect door iemand anders wordt uitgevoerd. Let op de details van de prestatie. Probeer het evenwicht te achterhalen van lichaam en/of geest van die persoon.

4 Visualiseer de prestatie nu met uzelf als uitvoerder. Zie de prestatie vanuit uw perspectief. Speelt u piano, kijk dan naar de vingers op de toetsen. Bent u op de atletiekbaan, kijk dan naar uzelf op de baan. Zie hoe u naar de piano, de startlijn of wat dan ook loopt, en bekijk de prestatie.

5 Ervaar het gevoel van uw lichaam tijdens de prestatie. Merk op hoe het voelt om tijdens de activiteit lichamelijk en geestelijk perfect in balans te zijn. Merk de emotionele kwaliteit van uw prestatie op.

6 Als u merkt dat uw concentratie vermindert, kunt u dat deel van de prestatie nog een keer ‘overdoen’. Weet u waardoor uw concentratie werd verstoord?

7 Doorloop nu uw prestatie en stel u voor dat u deze perfect uitvoert. Stel u voor dat u vanuit een kalm centrum werkt, met gebruikmaking van precies de goede hoeveelheid lichamelijke, geestelijke, emotionele en zelfs spirituele energie om tot de perfecte prestatie te komen.

8 Visualiseer nu uw eigen reactie op deze perfecte prestatie.

9 Sluit uw meditatie af.

Bij deze oefening kan het een behoorlijke tijd duren voor u perfectie bereikt. U stuit mogelijk op beperkingen in uw vermogens en u kunt afgeleid worden. Hoe beter u zich tijdens het mediteren kunt concentreren, hoe beter de prestatie.

De stappen zijn heel eenvoudig gehouden. U wilt misschien andere stappen toevoegen als het gaat om een ingewikkelde prestatie. Onthoud dat u de prestatie van beide kanten moet bekijken – zie iemand anders perfect presteren en zie uzelf presteren, kijk door uw eigen ogen, hoor met uw eigen oren, enzovoort. We leren van de prestaties van anderen. We leren ook door zelf te oefenen. Als het moment daar is voor uw perfecte prestatie, zult u wat u heeft gezien verenigen met wat u doet. Het punt van evenwicht bevindt zich in uzelf, waar het thuishoort.

Prestatie als meditatie

Laten we nu de rollen omdraaien en de prestatie zelf als meditatie zien. Als een prestatie bijna perfect is, wordt het een extatische ervaring. U stopt alles wat u heeft – lichaam en geest – in de uitvoering en dit brengt u tot het niveau van een topprestatie.

Om uw hele wezen bij de prestatie te betrekken, moet u een ruimte betreden waarin zich niets anders bevindt. Het is niet zo dat andere zaken er niet toe doen, maar ze bestaan op dat moment gewoon niet. Tijdens uw meditaties heeft u een glimp opgevangen van de ruimte – van de leegheid van de leegte. U heeft gemerkt dat dergelijke momenten onaangekondigd komen. U kunt ze meestal niet oproepen; ze komen gewoon. Door te oefenen kunt u een moment creëren in tijd en ruimte waarop u de beste, sterkste en meest perfecte prestatie levert.

Er heerst een grote rust te midden van deze krachtsinspanningen. Uw prestatie is niet iets waarmee u zich alleen buiten uw normale routine bezighoudt – een evenement – maar het is alles wat u op dat moment bent. Door het ontwikkelen van een diepe concentratie, kunt u gedurende de hele prestatie afleiding uitbannen. De reden om dit te bereiken, doet er niet meer toe. Het publiek is niet langer belangrijk. Alleen u en uw prestatie bestaan. Zelfs uw concurrenten verdwijnen op dat moment naar de achtergrond. Na afloop weet u dat u het beste heeft gegeven binnen uw mogelijkheden.

Oefening: uw best doen

1 Doe uw best. Altijd, elke dag, van minuut tot minuut.

Samenvatting
Eigenlijk geloof ik wel dat we allemaal voortdurend ons best doen. Waarom zouden we dat niet doen? Waarom zouden we weten wat de beste mogelijkheid is en daar toch niets mee doen? Meditatie helpt ons de betere keuzen in het leven te zien. Meditatie helpt ons routineus – maar niet altijd nuttig – mentaal gedrag te voorkomen. Dat wordt vervangen door fysieke ontspanning, geestelijke helderheid en emotionele rust, waarin we goede beslissingen kunnen nemen. Het volgende hoofdstuk gaat over dromen, een bron van informatie vanuit ons innerlijk en een geschikt onderwerp voor meditatie.