Maandag 12 juli

De diefstal uit Fornsalen betekende dat Johan Emma en Elin op Fårö moest achterlaten en in alle haast naar Visby terugkeerde. Hij had een reportage over de gebeurtenis voor de nieuwsuitzending van Regionalnytt op zondag gemaakt.

Nu op maandagochtend had de redacteur duidelijk gemaakt dat hij een vervolg wilde hebben over de schok, de ontsteltenis en de vraag hoe dit kon gebeuren. Hij had alles al kant-en-klaar in zijn redacteurshoofd, dacht Johan sarcastisch, ook al was hij het ermee eens dat een vervolg op de nieuwsreportage logisch was. Zelf was hij vooral verbaasd over het feit dat de dief het alarm had kunnen uitschakelen; ging het om een inbraak van binnenuit? En in dat geval, hoeveel van dit soort diefstallen waren er al eerder gepleegd? Hij had uit een persarchief krantenknipsels over diefstallen van Gotlandse archeologische vondsten besteld, die inmiddels per fax waren binnengekomen. De meeste gingen over hoe mensen uit het buitenland met metaaldetectoren naar Gotland kwamen en de zilverschatten van het eiland plunderden.

In een exemplaar van Gotlands Tidningar van een halfjaar geleden vond hij echter een artikel dat zijn belangstelling trok: verdachte diefstal uit magazijn van streekmuseum.

Niemand van de mensen die hij in verband met de diefstal had geïnterviewd, had vermeld dat er bij eerdere gelegenheden voorwerpen waren verdwenen. Op zich ging het artikel over een diefstal uit het magazijn dat in een ander deel van de stad lag, misschien was het daarom niet zo vreemd dat ze niets hadden gezegd. Ze wilden er natuurlijk niet onnodig de aandacht op vestigen.

In het artikel stond dat er meerdere munten waren verdwenen uit het magazijn waar alle archeologische vondsten die niet werden tentoongesteld, werden bewaard. Fornsalen had slechts ruimte om een klein deel van alles wat op het eiland werd opgegraven, te laten zien. Degene die verantwoordelijk was voor het magazijn, Eskil Rondahl, zei in het artikel dat hij het een ernstige zaak vond dat er munten verdwenen waren.

Johan zocht het telefoonnummer van het magazijn op en werd met Rondahl doorverbonden.

Een kurkdroge stem klonk aan het andere einde. "Hallo?"

"Dag, mijn naam is Johan Berg en ik bel van Regionalnytt, Sveriges Television."

Stilte. Johan ging door: "Ik bel naar aanleiding van een artikel in Gotlands Tidningar van een halfjaar geleden dat over een diefstal van Arabische munten uit het magazijn gaat."

"Ja?"

"Herinnert u zich dat? U bent in het artikel geïnterviewd."

"Ja, dat weet ik. Die diefstal is opgelost."

"Hoe dan?"

"Het bleek dat er helemaal geen diefstal was gepleegd. De vermiste munten kwamen weer boven water. Ze waren gewoon op de verkeerde plek terechtgekomen."

"Hoezo 'verkeerde plek'?"

"Het was een slordigheid die ik voor mijn rekening neem. Wanneer wij munten binnenkrijgen, worden ze op een speciale beveiligde afdeling van het magazijn gelegd waar we de waardevolle munten bewaren die voor dieven aantrekkelijk kunnen zijn. Hierbij raakte een van de lades met munten zoek, maar we hebben die later weer teruggevonden. Ja, dat was vrij pijnlijk voor mij, dus die geschiedenis wil ik het liefst vergeten."

"Dat begrijp ik. Zijn er nog andere diefstallen geweest?"

"Niet dat we zeker weten, maar uiteraard komt het wel voor dat er soms spullen verdwijnen."

"Maar dat is toch ernstig, mensen kunnen toch niet gewoon spullen stelen die duizend jaar oud zijn. Hoe kijkt de politie hiertegenaan?"

"Het interesseert ze niet echt. Geen enkele politieman voelt zich betrokken bij de diefstallen van archeologische vondsten, dat soort zaken staan onder aan hun prioriteitenlijst", snoof Rondahl. "Maar nu heb ik helaas geen tijd meer."

Johan bedankte en legde op.

Hij was in verwarring gebracht door het gesprek. Werden er diefstallen gepleegd zonder dat iemand zich hier druk over maakte?

Hij belde de hogeschool en vroeg of hij met een archeoloog kon spreken. De theoriedocent Aron Bjarke was de enige die men te pakken kon krijgen.

Johan vertelde over het artikel dat hij had gelezen en herhaalde wat Eskil Rondahl had gezegd.

Bjarke bevestigde het beeld gedeeltelijk.

"Het is mogelijk dat er zo nu en dan voorwerpen worden gestolen zonder dat iemand het merkt, maar het ergste is niet dat er hier en daar kleine spullen verdwijnen. Het grote probleem zijn de gelukszoekers die naar Gotland komen om naar zilverschatten te zoeken. Een paar jaar geleden is er een nieuwe wet aangenomen om een einde te maken aan die plunderingen. Tegenwoordig is het verboden om op Gotland metaaldetectoren te gebruiken zonder speciale toestemming van het Provinciaal Bestuur. De politie heeft vorig jaar twee Engelsen op heterdaad gepakt die met metaaldetectoren schatten aan het zoeken waren."

"Wat gebeurt er met het gestolen goed?"

"Er zijn verzamelaars over de hele wereld die aanzienlijke bedragen neertellen voor bijvoorbeeld zilveren sieraden of munten uit het jaar 1000. Om nog maar niet te spreken over alle mooie sieraden uit de Vikingtijd die we vinden. Natuurlijk is daar een grote markt voor, en veel geld."

"Komen diefstallen nog steeds voor?"

"Absoluut, de politie is er gewoon niet meer in geïnteresseerd."

"Kunt u mij een concrete diefstal noemen, waarvan u weet?"

Bjarke zweeg een ogenblik.

"Nee, eigenlijk niet. Niet nu op dit moment."