14 De dolleman van kasteel Rechteren

In het gebied rondom Dalfsen, bij Zwolle, wordt verteld van een beest dat sinds mensenheugenis deze buurt onveilig maakt, een hellehond volgens sommigen. Aannemelijker is dat het hier gaat om een vorm van hondsdolheid, die – zo wil het toeval – ook de heer van kasteel Rechteren heeft getroffen. Hij staat hierdoor bekend als ‘de dolleman van kasteel Rechteren’.

Dalfsen, vanaf 1190, door overlevering bekend – Kasteel Rechteren ligt statig, omgeven door een brede slotgracht, aan de weg Dalfsen – Vilsteren – Ommen. Van het kasteel is in 1190 voor het eerst sprake. In die tijd moet het een roofridderkasteel geweest zijn. Een bekend rijmpje dat eens van een wapenspreuk was: ‘Rhuten en roven is geen schand, dat doen de vorsten hier in ’t land!’

De hoge, ronde toren tegen de linkervleugel stamt uit de veertiende eeuw, maar het kasteel was ooit veel groter, met omvangrijke verdedigingswallen.

Van hieruit controleerde prins Maurits namelijk in de Tachtig-jarige Oorlog de scheepvaart over de belangrijkste rivieren in Overijssel. Nadat het slot deze belangrijke rol had gespeeld, gaf prins Maurits opdracht alle verdedigingswerken te slopen. De muren werden afgebroken, maar de zware donjon bleef gespaard. Hiermee was de militaire rol van vesting uitgespeeld.

Eén vertrek is al sinds mensenheugenis niet open geweest, hoewel de sleutel in het slot steekt. Het is daarbinnen niet pluis. En dat nog wel terwijl er de misgewaden moeten liggen van de vroegere huiskapelaan. Er moet nog wat zijn in die rommelkamer. Lang geleden was er een jager ingelokt die door een dolle jachthond was gebeten. De deur ging achter hem op slot en dagenlang heeft men de man horen brullen. Nu heerst er de stilte van het graf en niemand durft die kamer binnen te gaan.

Aalt Selles geeft in zijn Vertelsels rond de IJsselmond (1996) de dolleman de naam Joris de Vos, de jagermeester. Het verhaal was destijds niet bekend bij de huidige bewoonster van het kasteel en het vroegere personeel. Wel werd het verhaal geslachten lang in de buurt van Dalfsen doorverteld.

Een ander verhaal over dit kasteel is dat er slechtséén erfgenaamop het slot Rechteren is overleden. De rest van de vorsten stierf jammerlijk en mysterieusgenoeg altijd buiten het kasteel. Het gebouw wordt tegenwoordig bewoond door douairière Gravin van Rechteren Limpurg en is daarom niet toegankelijk.