20

Dinsdag 1 juli – woensdag 2 juli

Het eerste wat Mikael deed op de ochtend nadat hij weer in Hedestad was teruggekeerd, was een bezoekje brengen aan Dirch Frode om zich op de hoogte te stellen van Henrik Vangers gezondheidstoestand. Hij kreeg te horen dat deze de afgelopen week sterk verbeterd was. De oude baas was nog steeds zwak en broos, maar hij kon nu overeind zitten in bed. Zijn toestand was niet langer kritiek.

‘Godzijdank,’ zei Mikael. ‘Ik ben gaan inzien dat ik hem erg graag mag.’

Dirch Frode knikte. ‘Dat weet ik. En Henrik mag jou ook. Hoe was je tripje naar Norrland?’

‘Succesvol en onbevredigend. Dat vertel ik later wel. Ik heb nu een vraag aan jou.’

‘Ga je gang.’

‘Wat gebeurt er met Millennium als Henrik zou overlijden?’

‘Niets. Martin treedt toe tot jullie bestuur.’

‘Bestaat het risico, zuiver hypothetisch, dat Martin problemen zou kunnen veroorzaken voor Millennium als ik niet stop met het onderzoek naar de verdwijning van Harriët Vanger?’

Dirch Frode keek Mikael scherp aan.

‘Wat is er gebeurd?’

‘Eigenlijk niets.’ Mikael vertelde over het gesprek dat hij met Martin Vanger tijdens midzomer had gehad. ‘Toen ik uit Norsjö naar huis reed, belde Erika. Zij vertelde dat Martin met haar gesproken had en dat hij haar had gevraagd te onderstrepen dat ze me op de redactie nodig hebben.’

‘Ik begrijp het. Ik denk dat Cecilia hem voor haar karretje heeft gespannen. Maar ik denk niet dat Martin je zou kunnen chanteren. Daar is hij veel te eerlijk voor. En vergeet niet dat ik ook in het bestuur zit van de dochteronderneming die we hebben opgericht toen we ons in Millennium inkochten.’

‘Maar als er een netelige situatie zou ontstaan, hoe zou jij je dan opstellen?’

‘Contracten zijn er om je aan te houden. Ik werk voor Henrik. Henrik en ik zijn al vijfenveertig jaar bevriend en we zitten behoorlijk op één lijn in dergelijke situaties. Als Henrik zou overlijden ben ik degene, en niet Martin, die Henriks aandeel in de dochteronderneming erft. We hebben een waterdicht contract waarin we ons verbinden om Millennium gedurende vier jaar te ondersteunen. Als Martin problemen zou willen veroorzaken, wat ik niet geloof, dan kan hij mogelijk een klein aantal nieuwe adverteerders tegenhouden.’

‘Maar dat is de basis voor het bestaan van Millennium .’

‘Ja, maar je moet het zo zien, dergelijke kleine dingen kosten veel tijd. Martin moet vechten voor het voortbestaan van het Vanger-concern en werkt veertien uur per dag. Hij heeft geen tijd voor wat anders.’

Mikael dacht even na.

‘Mag ik vragen, ik weet dat het mij niet aangaat, maar hoe is de algemene situatie voor het concern?’

Dirch Frode keek ernstig.

‘We hebben problemen.’

‘Ja, dat begrijpt een simpele financieel verslaggever als ik ook. Ik bedoel, hoe ernstig is het?’

‘Onder ons?’

‘Ja, onder ons.’

‘We hebben de laatste weken twee grote orders in de elektronica-industrie verloren en dreigen van de Russische markt te worden gegooid. In september moeten we 1.600 medewerkers in Örebro en Trollhättan ontslaan. Geen leuk cadeautje voor mensen die al jaren bij het concern werken. Elke keer dat we een fabriek moeten sluiten, wordt het vertrouwen in het concern nog verder uitgehold.’

‘Martin Vanger staat onder druk.’

‘Hij heeft een zware last te dragen en loopt op eieren.’

Mikael ging naar huis en belde Erika. Ze was niet op de redactie en daarom sprak hij met Christer Malm.

‘Het volgende is het geval: Erika belde gisteren toen ik uit Norsjö terugreed. Martin Vanger zit haar een beetje te intimideren. Hij heeft, hoe zal ik het zeggen, haar aangespoord voor te stellen dat ik een grotere verantwoordelijkheid op de redactie op me ga nemen.’

‘Daar ben ik het mee eens,’ zei Christer.

‘Dat begrijp ik. Maar feit is dat ik een contract heb met Henrik Vanger dat ik niet kan verbreken en dat Martin handelt in opdracht van iemand hier die wil dat ik stop met rondneuzen en uit het dorp verdwijn. Zijn voorstel kan dus een poging zijn om mij hier weg te krijgen.’

‘Ik begrijp het.’

‘Zeg maar tegen Erika dat ik pas naar Stockholm kom als ik hier klaar ben. Niet eerder.’

‘Ik begrijp het. Je bent gek geworden. Ik zal het doorgeven.’

‘Christer. Er is hier iets gaande en ik ben niet van plan me terug te trekken.’

Christer zuchtte diep.

Mikael liep naar het huis van Martin Vanger en belde aan. Eva Hassel deed open en begroette hem hartelijk.

‘Hoi. Is Martin thuis?’

Bij wijze van antwoord kwam Martin Vanger eraan met zijn aktetas in zijn hand. Hij kuste Eva Hassel op haar wang en groette Mikael.

‘Ik ben op weg naar kantoor. Wilde je mij spreken?’

‘Het kan wel wachten als je haast hebt.’

‘Laat maar horen.’

‘Ik ga niet terug naar de redactie van Millennium voordat ik klaar ben met de opdracht die Henrik mij gegeven heeft. Ik informeer je daar nu over, zodat je niet voor de jaarwisseling op mij rekent in het bestuur.’

Martin Vanger stond de zaak even te overwegen.

‘Ik begrijp het. Je denkt dat ik van je af wil.’ Hij pauzeerde even. ‘Mikael, we hebben het er nog wel over. Ik heb niet echt tijd voor hobbywerkzaamheden in het bestuur van Millennium en ik wilde dat ik nooit met Henriks voorstel akkoord was gegaan. Maar neem van mij aan dat ik mijn best ervoor zal doen dat Millennium het zal overleven.’

‘Daar heb ik nooit aan getwijfeld,’ zei Mikael beleefd.

‘Als we volgende week een afspraak maken kunnen we de financiën doornemen en kan ik vertellen hoe ik de zaak zie. Maar mijn grondhouding is dat Millennium niet de middelen heeft om een van zijn sleutelpersonen hier op het Hedeby-eiland duimen te laten draaien. Ik vind het een goed blad en ik denk dat we het samen sterker kunnen maken, maar daar ben jij bij nodig. Ik kom hier in een loyaliteitsconflict. Óf de wensen van Henrik volgen, óf mijn opdracht in het bestuur van Millennium voltooien.’

Mikael verkleedde zich, trok zijn joggingpak aan en maakte een rondje naar het Fort en vervolgens naar het huisje van Gottfried voordat hij in een langzamer tempo langs het water weer op huis aan ging. Dirch Frode zat aan het tuintafeltje. Hij zat geduldig te wachten terwijl Mikael een flesje water dronk en het zweet uit zijn gezicht veegde.

‘Dat ziet er niet gezond uit in deze hittegolf.’

‘Mwaaa,’ antwoordde Mikael.

‘Ik had het fout. Cecilia is niet degene die Martin achter de vodden zit. Isabella is bezig de Vangerse clan te mobiliseren om jou onder te dompelen in pek en veren en je eventueel ook nog op de brandstapel te verbranden. Ze krijgt steun van Birger.’

‘Isabella?’

‘Ze is een gemeen en kleingeestig persoon die andere mensen überhaupt niet mag. Momenteel lijkt het erop dat ze aan jou in het bijzonder een hekel heeft. Ze verspreidt geruchten dat jij een bedrieger bent die Henrik heeft omgepraat om jou aan te nemen en dat jij hem zo hebt opgehitst dat hij een hartaanval heeft gekregen.’

‘Is er iemand die dat gelooft?’

‘Er zijn altijd mensen die bereid zijn te geloven in wat boze tongen beweren.’

‘Ik probeer uit te vinden wat er met haar dochter is gebeurd, en ze haat mij. Als het mijn dochter was geweest, zou ik toch wat anders hebben gereageerd.’

’s Middags rond twee uur ging Mikaels mobiele telefoon.

‘Dag. Mijn naam is Conny Torsson en ik werk bij Hedestads-Kuriren . Hebt u tijd om een paar vragen te beantwoorden? We hebben een tip gekregen dat u hier in Hedeby woont.’

‘In dat geval werkt de tiplijn niet erg snel. Ik woon hier al sinds het begin van het jaar.’

‘Dat wist ik niet. Wat doet u in Hedestad?’

‘Schrijven. Een soort sabbatical.’

‘Waar werkt u aan?’

‘Sorry. Dat ziet u als ik het ga publiceren.’

‘U bent net vrijgelaten uit de gevangenis ...’

‘Ja?’

‘Hoe kijkt u aan tegen journalisten die materiaal vervalsen?’

‘Journalisten die materiaal vervalsen zijn idioten.’

‘Dus u bedoelt dat u een idioot bent?’

‘Waarom zou ik dat denken? Ik heb nooit materiaal vervalst.’

‘Maar u bent veroordeeld wegens smaad.’

‘Ja, en?’

Verslaggever Conny Torsson aarzelde zó lang dat Mikael hem op weg moest helpen.

‘Ik ben veroordeeld wegens smaad, niet vanwege het vervalsen van materiaal.’

‘Maar u hebt het materiaal gepubliceerd.’

‘Als u mij belt om het vonnis te bediscussiëren, dan heb ik geen commentaar.’

‘Ik zou graag willen langskomen om u een interview af te nemen.’

‘Het spijt me, maar ik heb op dat gebied niets te zeggen.’

‘Dus u wilt de rechtszaak niet bespreken?’

‘Dat klopt,’ zei Mikael en hij beëindigde het gesprek.

Hij dacht nog een hele tijd over het gesprek na voordat hij weer terugging naar zijn computer.

Lisbeth Salander volgde de instructies die ze gekregen had en stuurde haar Kawasaki over de brug naar het Hedeby-eiland. Ze bleef bij het eerste huisje aan de linkerkant staan. Ze bevond zich in de rimboe. Maar zolang haar opdrachtgever betaalde, wilde ze wel naar de Noordpool afreizen. Bovendien was het heerlijk om gas te geven tijdens de lange rit over de E4. Ze parkeerde haar motor en haalde haar weekendtas onder de snelbinder vandaan.

Mikael Blomkvist deed open en zwaaide naar haar. Hij kwam naar buiten en inspecteerde haar motorfiets met grote verbazing.

‘Wauw. Je rijdt op een Kawa.’

Lisbeth Salander zei niets, maar keek hem waakzaam aan toen hij zijn hand over het stuur en de gashendel liet gaan. Ze vond het niet prettig als er iemand aan haar spullen zat. Toen zag ze zijn kinderlijke, jongensachtige lach en vatte deze op als een verzoenend trekje. De meeste motorboys moesten lachen om haar lichtgewicht motor.

‘Ik had een motor toen ik negentien was,’ zei hij en hij draaide zich naar haar om. ‘Fijn dat je gekomen bent. Kom binnen, dan kun je je installeren.’

Mikael had een stretcher geleend van de Nilssons aan de overkant en had het bed opgemaakt in de werkkamer. Lisbeth Salander maakte wantrouwig een rondje door het huis, maar leek te ontspannen toen ze niet onmiddellijk tekenen van een verraderlijke valkuil kon ontdekken. Mikael wees haar de badkamer.

‘Voor als je wilt douchen en je opfrissen.’

‘Ik moet andere kleren aantrekken. Ik ben niet van plan in mijn leren pak te blijven rondlopen.’

‘Als jij je opknapt, maak ik het eten klaar.’

Mikael braadde lamskoteletjes in rodewijnsaus en dekte buiten de tafel in de avondzon terwijl Lisbeth douchte en zich verkleedde. Ze kwam blootsvoets naar buiten in een zwart hemdje en een kort, versleten spijkerrokje. Het eten rook heerlijk en ze werkte twee grote porties naar binnen. Mikael gluurde gefascineerd naar de tatoeage op haar rug.

‘Vijf plus drie,’ zei Lisbeth Salander. ‘Vijf gevallen van de lijst van die Harriët van jou en drie die erop hadden moeten staan.’

‘Vertel.’

‘Ik ben hier pas elf dagen mee bezig en heb dus nog niet alle onderzoeken kunnen opdiepen. De politieonderzoeken zitten in sommige gevallen in het landelijke archief en worden soms nog binnen het politiedistrict bewaard. Ik heb drie dagtripjes naar verschillende politiedistricten gemaakt, maar heb nog geen tijd gehad voor de rest. Maar alle vijf zijn ze gelokaliseerd.

Lisbeth Salander legde een aanzienlijke stapel papier op de tuintafel, ruim vijfhonderd A4’tjes. Ze sorteerde het materiaal snel in verschillende stapels.

‘Laten we ze in chronologische volgorde afwerken.’ Ze gaf Mikael een lijst.

 

1949 - Rebecka Jacobsson, Hedestad (30112)

1954 - Mari Holmberg, Kalmar (32018)

1957 - Rakel Lunde, Landskrona (32027)

1960 - (Magda) Lovisa Sjöberg, Karlstad (32016)

1960 - Liv Gustavsson, Stockholm (32016)

1962 - Lea Persson, Uddevalla (31208)

1964 - Sara Witt, Ronneby (32109)

1966 - Lena Andersson, Uppsala (30112)

 

‘Het eerste geval in deze serie lijkt Rebecka Jacobsson, 1949, te zijn, waar je alle details al van weet. Het volgende geval dat ik gevonden heb is Mari Holmberg, een tweeëndertigjarige prostituee uit Kalmar, die in oktober 1954 in haar huis is vermoord. Het is onduidelijk wanneer ze precies vermoord is omdat ze daar al een tijdje gelegen had voordat ze gevonden werd. Vermoedelijk negen of tien dagen.’

‘En wat is het verband tussen haar en de lijst van Harriët?’

‘Ze was vastgebonden en zwaar mishandeld, maar de doodsoorzaak was verstikking. De moordenaar had haar maandverband in haar keel geduwd.’

Mikael zweeg even voordat hij het aangegeven Bijbelcitaat opzocht, Leviticus, hoofdstuk 20, vers 18: Een man die bij een vloeiende vrouw ligt en haar schaamte ontbloot – haar bron heeft hij ontbloot en zij heeft de bron van haar bloed ontbloot; beiden zullen zij uitgeroeid worden uit het midden van hun volk.

Lisbeth knikte.

‘Harriët Vanger maakte dezelfde koppeling. Oké. Volgende.’

‘Mei 1957, Rakel Lunde, vijfenveertig jaar oud. Deze vrouw werkte als schoonmaakster en stond in de omgeving bekend als een beetje apart. Ze was waarzegster en had als hobby kaartleggen en handlezen en dergelijke. Rakel woonde buiten Landskrona in een vrij afgelegen huis, waar ze ergens vroeg in de ochtend werd vermoord. Ze werd naakt, en vastgebonden aan de paal van de waslijn, buiten in de achtertuin aangetroffen, met haar mond dichtgeplakt. De doodsoorzaak was dat iemand telkens een zware steen naar haar toe had gegooid. Ze had diverse kneuzingen en fracturen.’

‘Jezus, Lisbeth. Wat akelig allemaal.’

‘Het wordt nog veel erger. De initialen kloppen – kun je het Bijbelcitaat vinden?’

‘Overduidelijk. Wanneer een man of een vrouw door zich de geest van een dode laat spreken of een waarzeggende geest bezit, zullen zij zeker ter dood gebracht worden; stenigen zal men hen, hun bloedschuld is op hen. ’

‘Dan komt Lovisa Sjöberg uit Ranmo buiten Karlstad. Dat is degene die Harriët heeft genoteerd als Magda. Haar volledige naam was Magda Lovisa, maar ze werd Lovisa genoemd.’

Mikael luisterde aandachtig terwijl Lisbeth de bizarre details van de Karlstad-moord weergaf. Toen ze een sigaret opstak, wees hij vragend naar het pakje. Ze schoof het naar hem toe.

‘De moordenaar had dus ook dat dier wat aangedaan?’

‘Het Bijbelcitaat luidt dat als een vrouw seks heeft gehad met een dier, beiden vermoord moeten worden.’

‘Maar het is toch zeer onwaarschijnlijk dat die vrouw seks had gehad met een koe?’

‘Het Bijbelcitaat kan letterlijk worden geïnterpreteerd. Het is voldoende als ze zich met een dier ‘mengt,’ wat een boerin onmiskenbaar elke dag moet doen.’

‘Oké, ga door.’

‘Het volgende geval van Harriëts lijst is Sara. Ik heb haar geidentificeerd als Sara Witt, zevenendertig jaar, woonachtig in Ronneby. Ze werd in januari 1964 vermoord. De omstandigheden waren zodanig dat ze vastgebonden in bed gevonden werd. Ze was slachtoffer van zwaar seksueel misbruik, maar de doodsoorzaak was verstikking. Ze werd gewurgd. De moordenaar heeft ook brandgesticht. Het was vermoedelijk de bedoeling dat het hele huis tot op de grond zou affikken, maar het vuur is gedeeltelijk uit zichzelf gedoofd en bovendien was de brandweer snel ter plaatse.’

‘En de koppeling?’

‘ Listen to this . Sara Witt was de dochter van een dominee en was bovendien getrouwd met een dominee. Haar man was net dat weekend afwezig.’

‘ En wanneer een priesterdochter zich ontheiligt door ontucht te plegen, dan ontheiligt zij daarmee haar vader; met vuur zal zij verbrand worden. Oké. Dat past ook in het rijtje. Maar je zei dat je meerdere gevallen gevonden had.’

‘Ik heb nog drie vrouwen gevonden die onder zulke bizarre omstandigheden zijn vermoord dat ze op Harriëts lijst hadden moeten staan. Het eerste geval is een jonge vrouw genaamd Liv Gustavsson. Ze was tweeëntwintig jaar en woonde in Farsta. Ze was gek op paarden, ze deed mee aan wedstrijden en was een veelbelovend talent. Ze had ook een kleine dierenwinkel samen met haar zus.’

‘Oké.’

‘Ze is in die winkel gevonden. Ze was tot ’s avonds laat bezig geweest met de boekhouding en was alleen. Ze moet de moordenaar vrijwillig hebben binnengelaten. Ze werd verkracht en is daarna gewurgd.’

‘Dat klink niet echt als de lijst van Harriët.’

‘Niet echt, maar ... de moordenaar had tot slot een parkiet in haar onderlichaam gestopt en vervolgens alle dieren die ze in de winkel hadden vrijgelaten. Katten, schildpadden, witte muizen, konijnen, vogels. Zelfs de vissen in het aquarium. Het was een vrij onaangename aanblik voor haar zus de volgende ochtend.’

Mikael knikte.

‘Ze werd vermoord in augustus 1960, vier maanden na de moord op die boerin Magda Lovisa in Karlstad. In beide gevallen waren het vrouwen die beroepsmatig met dieren werkten en in beide gevallen werd er een dierenoffer gebracht. Die koe in Karlstad overleefde het weliswaar, want ik kan me voorstellen dat het vrij lastig is om een koe met een steekwapen te doden. Een parkiet is zogezegd eenvoudiger. En bovendien is er sprake van nog een dierenoffer.’

‘Wat dan?’

Lisbeth vertelde over de merkwaardige Duivenmoord op Lea Persson in Uddevalla. Mikael zat zo lang zwijgend na te denken dat zelfs Lisbeth ongeduldig werd.

‘Oké,’ zei hij ten slotte. ‘Ik aanvaard je theorie. Dan resteert er nog één zaak.’

‘Eén zaak die ik gevonden heb. Ik weet niet hoeveel gevallen ik over het hoofd heb gezien.’

‘Vertel.’

‘Februari 1966, Uppsala. Het jongste slachtoffer was een zeventienjarige middelbare scholiere genaamd Lena Andersson. Ze verdween na een klassenfeest en werd drie dagen later teruggevonden in een sloot, een flink stuk buiten Uppsala. Ze was ergens anders vermoord en was daarnaartoe gebracht.’

Mikael knikte.

‘Er werd in de media veel aandacht aan die moord besteed, maar de exacte omstandigheden rond haar dood werden nooit bekendgemaakt. Het meisje was ernstig toegetakeld. Ik heb het rapport van de patholoog-anatoom gelezen. Ze was mishandeld met vuur. Haar handen en borsten waren ernstig verbrand, en ze was herhaaldelijk op verschillende plaatsen over haar hele lichaam met vuur bewerkt. Men heeft stearinevlekken op haar gevonden, wat aangaf dat er een kaars was gebruikt, maar haar handen waren zo verkoold dat ze in een groter vuur moeten zijn gehouden. En uiteindelijk had de moordenaar haar hoofd afgezaagd en dat naast het lichaam gegooid.’

Mikael verbleekte.

‘Jezus christus,’ zei hij.

‘Ik heb geen Bijbelcitaat gevonden dat daarbij past, maar er zijn meerdere hoofdstukken die gaan over brandoffers en zondoffers, en op sommige plaatsen wordt bepleit dat het offerdier, meestal een stier, zo in stukken wordt verdeeld dat de kop en het vet worden gescheiden . Gebruik van vuur doet ook denken aan de eerste moord, die op Rebecka hier in Hedestad.’

Toen er later op de avond te veel muggen kwamen, ruimden ze de tuintafel af en gingen ze in de keuken zitten om verder te praten.

‘Dat je geen exact Bijbelcitaat hebt gevonden, betekent niet zoveel. Het gaat niet om citaten. Dit is een groteske parodie op wat er in de Bijbel staat, het zijn eerder associaties met uit hun verband gerukte citaten.’

‘Ik weet het. Het is niet eens logisch. Neem bijvoorbeeld het citaat dat beiden moeten worden uitgeroeid als iemand seks heeft met een meisje dat ongesteld is. Als dat letterlijk geïnterpreteerd zou worden, zou de moordenaar zelfmoord gepleegd moeten hebben.’

‘Dus waar leidt dit alles toe?’ vroeg Mikael.

‘Die Harriët van jou had óf een heel vreemde hobby die bestond uit het verzamelen van Bijbelcitaten en deze te associëren met slachtoffers van moord waar ze over gehoord had ... óf ze moet hebben geweten dat er een verband bestond tussen die moorden.’

‘Tussen 1949 en 1966, en wellicht ook daarvoor en daarna. Er zou dus een gestoorde, sadistische seriemoordenaar met een bijbel onder zijn arm hebben rondgelopen, die al minstens zeventien jaar vrouwen om zeep hielp zonder dat iemand die moorden met elkaar in verband bracht. Dat klinkt erg onwaarschijnlijk.’

Lisbeth Salander schoof haar stoel naar achteren en schonk meer koffie in uit de kan op het vuur. Ze stak een sigaret op en blies de rook om zich heen. Mikael vloekte binnensmonds en pikte nog een sigaret van haar.

‘Nee, dat is niet zo onwaarschijnlijk,’ zei ze en ze stak een vinger op. ‘Er zijn tientallen onopgeloste moorden op vrouwen in Zweden in de twintigste eeuw. Die professor in de criminologie,
Persson, zei een keer in dat opsporingsprogramma op tv dat seriemoordenaars heel zeldzaam zijn in Zweden, maar dat we er vast een paar hebben gehad die nooit zijn ontmaskerd.’

Mikael knikte. Ze stak nog een vinger op.

‘Deze moorden zijn uitgevoerd gedurende zeer lange tijdsperiodes en op ver uiteen liggende plaatsen in het land. Twee moorden vonden vlak na elkaar plaats, in 1960, maar de omstandigheden waren relatief verschillend, een boerin in Karlstad en een tweeëntwintigjarige paardenliefhebster in Stockholm.’

Drie vingers.

‘Er is geen duidelijk, vanzelfsprekend patroon. De moorden zijn uitgevoerd op verschillende wijzen en er is geen echte handtekening, maar er zijn wel bepaalde dingen die in de verschillende gevallen terugkomen. Dieren. Vuur. Zwaar seksueel geweld. En, zoals jij memoreerde, een parodie op Bijbelkennis. Maar er is blijkbaar geen enkele rechercheur die een van die moorden met de Bijbel in verband heeft gebracht.’

Mikael knikte. Hij gluurde stiekem naar haar. Met haar tengere lichaam, haar zwarte hemdje, de tatoeages en de piercings in haar gezicht zag Lisbeth Salander er op zijn zachtst gezegd misplaatst uit in het gastenverblijf in Hedeby. Toen hij probeerde sociaal te zijn tijdens het eten was ze weinig spraakzaam geweest en had ze nauwelijks gereageerd op dingen. Maar als ze werkte, klonk ze als een volleerd professional. Haar flat in Stockholm had eruitgezien alsof er een bom was ontploft, maar Mikael trok de conclusie dat Lisbeth Salander in haar hoofd zeer gestructureerd was. Opmerkelijk!

‘Het is moeilijk om een verband te zien tussen een prostituee in Uddevalla die achter een container op een industrieterrein wordt doodgeslagen en een domineesvrouw in Ronneby, die wordt gewurgd en het slachtoffer is van brandstichting. Als je tenminste niet over de sleutel beschikt die Harriët ons gegeven heeft.’

‘Wat naar de volgende vraag leidt,’ zei Lisbeth.

‘Hoe Harriët hier in hemelsnaam in verzeild is geraakt. Een zestienjarig meisje dat in een vrij beschermde omgeving leefde.

‘Er is maar één antwoord mogelijk,’ zei ze.

Mikael knikte weer.

‘Er moet een verband zijn met de familie Vanger.’

Tegen elven ’s avonds hadden ze de serie moorden zo uitgekauwd en de verbanden en opmerkelijke details zo uitgebreid besproken dat het Mikael duizelde. Hij wreef in zijn ogen, rekte zich uit en vroeg of ze zin had in een avondwandeling. Lisbeth Salander keek alsof ze vond dat dergelijke oefeningen zonde van de tijd waren, maar na een tijdje knikte ze. Mikael stelde voor dat ze een lange broek aan zou trekken in verband met de muggen.

Ze liepen langs de jachthaven onder de brug naar de landtong van Martin Vanger. Mikael wees de verschillende huizen aan en vertelde wie er woonden. Hij vond het lastig zijn gedachten te formuleren toen hij Cecilia Vangers huis aanwees. Lisbeth keek hem van opzij aan.

Ze passeerden Martin Vangers opschepperige boot en kwamen bij de landtong, waar ze op een steen gingen zitten en een sigaret deelden.

‘Er is nog een verband tussen de slachtoffers,’ zei Mikael plotseling. ‘Misschien dat je daar al aan hebt gedacht.’

‘Wat dan?’

‘De namen.’

Lisbeth Salander dacht even na. Toen schudde ze haar hoofd.

‘Het zijn allemaal Bijbelse namen.’

‘Dat klopt niet,’ antwoordde Lisbeth snel. ‘Liv en Lena komen niet in de bijbel voor.’

Mikael schudde zijn hoofd. ‘Jawel. Liv betekent ‘leven,’ wat de Bijbelse betekenis is van de naam Eva. En hou je vast, Sally, waar is Lena een afkorting van?’

Lisbeth Salander kneep geïrriteerd haar ogen dicht en vloekte binnensmonds. Mikael had sneller gedacht dan zij. Dat kon ze niet uitstaan.

‘Magdalena,’ zei ze.

‘De vrouw van lichte zeden, de eerste vrouw, de maagd Maria ... Bingo! Dit is zo gestoord dat een psycholoog vermoedelijk op tilt zou slaan. Maar er was nog iets anders waar ik aan dacht wat betreft die namen.’

Lisbeth wachtte geduldig af.

‘Het zijn ook traditionele Joodse vrouwennamen. De familie Vanger heeft een meer dan normaal aantal geschifte Jodenhaters, nazi’s en aanhangers van complottheorieën gekend. Harald Vanger, die daar verderop woont, is negentig plus en was in de jaren zestig in zijn beste jaren. De enige keer dat ik hem ontmoet heb stond hij te sissen dat zijn eigen dochter een hoer was. Hij heeft blijkbaar problemen met vrouwen.’

Toen ze weer thuiskwamen, smeerden ze nog een paar boterhammen en warmden ze de koffie op. Mikael gluurde naar de circa vijfhonderd pagina’s die Dragan Armanskij’s favoriete researcher voor hem had geproduceerd.

‘Je hebt in recordtijd fantastisch spitwerk gedaan,’ zei hij. ‘Bedankt. En ook bedankt dat je hier helemaal naartoe hebt willen komen om het te rapporteren.’

‘Wat gebeurt er nu?’ vroeg Lisbeth.

‘Ik zal morgen met Dirch Frode gaan praten, dan regelen we de betaling.’

‘Dat was niet wat ik bedoelde.’

Mikael keek haar aan.

‘Tja, het graafwerk waarvoor ik je heb aangenomen, is afgerond,’ zei hij voorzichtig.

‘Ik ben hier nog niet klaar mee.’

Mikael leunde achterover tegen de keukenbank en keek haar aan. Hij kon helemaal niets in haar ogen lezen. Een halfjaar was hij in zijn eentje bezig geweest met de verdwijning van Harriët en plotseling was er iemand anders, een ervaren researcher, die de implicaties inzag. Hij nam een impulsieve beslissing.

‘Ik weet het. Deze geschiedenis laat mij ook niet los. Ik ga morgen met Dirch Frode praten. We nemen je nog een week of twee aan als ... hm, researchassistent. Ik weet niet of hij hetzelfde bedrag wil betalen als hij aan Armanskij betaalt, maar een redelijk maandsalaris moeten we hem toch kunnen aftroggelen.’

Lisbeth Salander keek hem plotseling lachend aan. Ze wilde absoluut niet afhankelijk worden en had het werk best gratis willen doen.

‘Ik val bijna in slaap,’ zei ze en ze ging zonder verdere discussie naar haar kamer en deed de deur dicht.

Na twee minuten deed ze de deur weer open en stak ze haar hoofd om de hoek.

‘Volgens mij heb je het mis. Het is geen gestoorde seriemoordenaar die te veel in de Bijbel gelezen heeft. Het is gewoon een smeerlap die vrouwen haat.’