CADEAUTJES

Je kunt niet op pad gaan voor twintig, dertig, veertig cadeautjes zonder lijstje, dus je moet aan de lijstjes. Het is hopeloos—je moet koken, je moet je huis versieren, je moet cadeautjes kopen, je moet de cadeautjes inpakken…Lijstjes, lijstjes en nog meer lijstjes. Aankruisen, afvinken, wegstrepen, nieuwe lijstjes maken, want ik moet iets hebben om weg te strepen. Het is hopeloos.

—Lesley Joseph

Je eerste boodschappenlijst vol cadeautjes past net op twee A4'tjes, maar je weet uit ervaring dat de lijst in de loop van de weken langer en langer wordt. Meer en meer mensen sturen je een cadeau, wat je van jouw kant weer met een cadeau zult moeten beantwoorden, of een van je kinderen komt thuis en meldt dat alle andere kinderen dit jaar voor de balletjuffrouw een cadeautje kopen, dus voeg je nog een naam toe aan de lijst voor doosjes bonbons. Cadeaus voor je moeder, je moeders moeder, cadeautjes voor je echtgenoot om te geven aan jouw moeder, zijn moeder, de kinderen, cadeaus die jij aan je kinderen geeft en dan nog alle cadeaus die de kerstman aan je kinderen geeft. Plus cadeaus voor jezelf waar je moeder je geld voor gegeven heeft omdat zij niet wist wat ze moest kopen.

Je bekijkt eens de stapel met oninteressante en onbruikbare cadeautjes die jij in de loop van het jaar gekregen hebt en bekijkt wat je daarvan weer kan inpakken voor anderen—weer een streep op je lijstje. De toilettas van de V&D die je nog nooit hebt gebruikt, de wegwerpcamera die je cadeau kreeg bij de nieuwe afwasmachine; al dat soort dingen. Heb je het eenmaal ingepakt, dan vraag je je af van wie je die toilettas ook alweer gekregen had, want je wilt het cadeau niet teruggeven, hoewel de kans groot is dat die persoon de toilettas zelf ook weer gekregen heeft voordat jij hem kreeg en zich er dus niets van herinnert. Je pakt ze allemaal in en bergt ze op in de linnenkast—een veilige plek voor cadeautjes. En pas op 20 december, na een maand zoeken, heb je ze eindelijk weer teruggevonden. Sommige mensen pakken gekregen cadeautjes vrijwel meteen weer in om weg te geven.

Mijn moeder zaliger beoordeelde elk cadeautje meteen ah ze het kreeg. Je zag haar bedenken aan wie ze het kon weggeven als ze geen cadeautje in huis had bij een spontaan bezoekje. Je zag in je verbeelding hetzelfde pakpapier er weer omheen gaan…Je zag jouw cadeau, weggeven aan Dorien van twee huizen verder.

—Haren Lipman

In november kun je de radio niet meer aanzetten zonder kersthits te horen: Cliff Richard en George Michael blèren de hele dag hun kerstliedjes om je eraan te herinneren dat je lijstjes langer zijn dan de tijd die je nog hebt. Elk weekblad komt met oogverblindende feestkleding voor moeder en dochter.

Hoe eerder ik begin met serieus zoeken naar cadeautjes, hoe slechter de winkels lijken te zijn. In november zijn de parkeerplaatsen al overvol en zijn de winkels gevuld met vrouwen als ik, met hun lijstjes, een pen, Body Shop-tasjes, teenslippers en een stuk of drie MP3-spelers. We slepen alles terug naar de auto en proppen het in de kofferbak. Dan voeren we de parkeermeter nog een keer en werpen ons weer in de strijd.

Om het nog erger te maken vertellen types als Daphne Deckers en Irene Moors als een stel bazige betweters die het allemaal voor elkaar hebben dat je in oktober je zelf gebakken pasteitjes moet ontdooien en nu zeker moet beginnen met het decoreren van je aardewerk zodat het op tijd klaar is voor de grote dag.

Eind oktober staan alle tijdschriften en krantenbijlagen vol met vrouwen die het verbazingwekkend goed voor elkaar hebben, gefotografeerd met hun keurig in trendy pakjes gestoken, goed gekapte kinderen, als een afbeelding op een kerstkaart. Iedereen is er klaar voor. Ze worden slanker en perfecter naarmate de grote dag dichterbij komt. Want het ergste aan Kerstmis is natuurlijk dat het allemaal perfect moet zijn. Het volstaat niet om op kerstochtend op te staan en lekker wat aan te lummelen in je ochtendjas, gewoon een ontspannen en rommelig dagje. Alles moet perfect zijn, in elk opzicht. Je kunt niet gewoon een zak mandarijntjes kopen. Nee, het moet satsoema-mandarijnen zijn met de groene blaadjes er nog aan, kunstzinnig geschikt op een terracotta-schaal, zoals dat in Landleven wordt getoond. De cadeautjes moeten op kleur worden gerangschikt en de servetten moeten met maretak of zwart zijden band worden gedecoreerd. Konden we maar met z'n allen net als de buren verderop lekker naar dat nieuwe Wokrestaurant gaan en ons volvreten. Dat zou een stuk beter zijn voor ons humeur. Maar als je dat zou doen, zou je jezelf wel een enorme mislukking vinden.

Hoewel Kerstmis van mij pas in december mag beginnen, heb ik wel drie maanden nodig voor de voorbereidingen en heb ik achteraf drie maanden nodig om bij te komen, dus eigenlijk zijn er maar zes maanden in een jaar zonder Kerstmis. Verschrikkelijk.

—Lesley Joseph

Verder bemoeit niemand in huis zich met de voorbereiding voor Kerstmis. Je echtgenoot ontwijkt alles wat met de kerst te maken heeft zorgvuldig zonder dat jij het eigenlijk door hebt. Je geeft hem een keurig lijstje met cadeautjes die hij moet kopen en kaarten die hij moet schrijven, maar hij lijkt het niet erg serieus te nemen. De Ken en Barbie-onderwater-duik-sets die je jongste aan de kerstman heeft gevraagd zijn allang uitverkocht, maar Knorrepot maakt nog geen aanstalten om de Intertoys binnen te gaan voor een alternatief. Op de een of andere manier lukt het hem wel om gewoon door te gaan met gewone beslommeringen, gewoon door te werken en gewoon verder te leven tot aan kerstavond, als hij nog even naar de Bijenkorf gaat om z'n kofferbak vol te gooien. Wij verkeren het grootste deel van december in een staat van slapeloosheid, heen en weer geslingerd tussen tranen en woede-uitbarstingen tegen iedereen die te dichtbij komt.

Mannen hebben in het geheel geen reden om knorrig te zijn omdat ze niets hoeven te doen. Ze hoeven echt helemaal niets te doen. Sterker nog: mijn echtgenoot gaat pas op kerstavond op pad voor mijn cadeautje. Hij heeft 364 dagen de tijd gehad om het te kopen, maar hij doet het pas op kerstavond. Hij kan bij wijze van spreken naar de HEMA gaan om één ding te halen. Mijn echtgenoot kan ook maar één ding tegelijk doen, zoals de meeste mannen. Ah er twee kopjes thee gezet moeten worden, maken ze er één. En dan maken ze erna nog een kopje. Als mijn man naar de winkel gaat en ik zeg: 'Neem ook een brood en een pak melk mee', dan komt hij met één van beide terug, maar niet met allebei.

—Linda Robson

En paar jaar geleden gaf ik mijn Knorrepot een lijst met vrijwel alles wat hij nodig had voor Kerstmis. Veel was het niet en het lijstje was zeer specifiek—dingen als 'houtskool voor het vuur, aanstekers, blauwe sweater voor oom Rob bij H&M maat XL', enz. Ik was helemaal trots op mezelf omdat ik dingen uit handen had gegeven. Halverwege december vroeg ik hoe hij vorderde met zijn lijstje en kreeg ik te horen: 'Lijst? O ja. Goh, die heb ik in geen eeuwen meer gezien. Heb jij het of heb ik het ergens? ' Oftewel, hij was het lijstje gewoon kwijt. Maar sommige mensen zijn slimmer dan anderen met hun lijstje:

Omdat ik bevelvoerend officier ben over het kerstlijstje krijg ik ook de leukste taken. Dus ik mag de cranberrysaus maken terwijl mijn echtgenoot de boom moet halen en opzetten, de kerstversiering mag opzoeken, alle lampjes in de lichtsnoeren mag controleren en al dat soortgefröbel. Hij mag dat soort waardeloze dingen doen, en ik doe de leukste taken.

—Jenni Trent Hughes