11

‘Jezus, wat doet ie nou?’ Denise keek haar verbaasd aan.

‘Sinds een paar dagen rookt hij weer.’

Denise schudde een paar maal met haar hoofd, maar onthield zich van commentaar.

‘Dat roken is nog tot daaraan toe,’ zei Chantal. ‘Over het drinken maak ik me meer zorgen. Hij slaat elke dag minimaal een halve fles whisky achterover.’ Ze zuchtte. ‘Hij zit onder de medicijnen, verdomme nog aan toe. Je moet er toch niet aan denken wat die combinatie kan aanrichten.’

Ze beet op haar lip om de opkomende emoties te onderdrukken. Het roze vlees voelde aan als gummi, als snoep, maar dan zonder smaak en kleurstoffen. Na dit moment van afwezigheid voelde ze de vingers van de linkerhand van haar zus op haar rechteronderarm.

‘Hij heeft het ontzettend moeilijk, Tal. Hier kunnen jullie alleen met z’n tweetjes uit komen. Alleen gaat het gewoonweg niet.’

‘Probeer hem dát maar eens duidelijk te maken,’ zei Chantal fel. Ze vocht tegen de tranen die graag wilden stromen. Om tegenspel te bieden knipperde ze enkele malen met haar ogen en haalde haar neus op.

‘Ik zie dat hij compleet in zijn eigen wereld leeft,’ fluisterde Denise. ‘En weet je, ik kan dat goed begrijpen. Voor datgene wat jullie hebben meegemaakt, moeten ze nog woorden uitvinden.’

Ze keek Chantal recht in haar bruine ogen en zag dat deze vochtig waren. Het verdriet van haar zus raakte haar diep. De pijn die zij voelde was daarentegen slechts een fractie van het verdriet dat haar zus met zich meedroeg, wist ze. Met moeite slikte ze het brok in haar keel weg.

‘Het lukt me niet om tot hem door te dringen.’ Met haar linkerwijsvinger wreef Chantal een traan weg die door haar broze verdediging was gebroken. ‘Elke nieuwe dag drijft ons verder uit elkaar.’

Zwijgend keken ze naar Jeroen die in de tuin stond te roken. Momenten van volslagen apathie wisselden zich af met korte periodes waarin hij driftig op en neer liep.

‘Zijn familie?’

Chantals mondhoeken bereikten een dieptepunt toen ze het verhaal van Jeroens ruzie met Sander vertelde. Tweemaal moest ze haar relaas onderbreken om haar waterige ogen met het zakdoekje te deppen dat Denise haar aanreikte.

‘Hij voelt zich verraden door zijn eigen familie,’ zei ze half snotterend. ‘Ik weet eigenlijk wel zeker dat hij diep in zijn hart had gehoopt dat zijn moeder hem tegen de afspraken in zou bellen. Om hem een hart onder de riem te steken, hulp aan te bieden, of iets dergelijks.’

Denise fronste licht haar wenkbrauwen. ‘Maar het idee om voorlopig afstand te houden kwam toch van jullie kant? Of moet ik zeggen van Jeroens kant?’

‘Daarom juist, hoe gek dat ook mag klinken,’ antwoordde Chantal direct. ‘Volgens hem was het beter om een paar weken geïsoleerd van de buitenwereld te leven. Dan konden wij ons verlies samen verwerken, zonder daarbij met meningen en adviezen van anderen te worden geconfronteerd. Op dat moment leek het mij een goede beslissing en stemde ik er dus mee in. Nu weet ik dat wij er fout aan hebben gedaan. Maar ja, dat is weer van dat typische achteraf geklets, nietwaar?’

‘Klopt,’ zei Denise. Ze ging er bewust niet verder op door, aangezien ze een aan zekerheid grenzend vermoeden had dat haar zus dit enkel als een opmaat gebruikte.

‘Vanaf de dag dat wij van de begrafenis thuiskwamen is hij bezig een muur om zijn gevoelens heen te bouwen,’ ging Chantal verder. ‘Met de dag werd die muur dikker. We spreken nauwelijks nog. En als we dan met veel pijn en moeite tot een conversatie kwamen, ontweek hij direct onderwerpen die met de dood van de jongens te maken hadden.’

Ze ademde diep in door haar neus. Hierna sloot ze haar ogen en zocht naar woorden. ‘De vervelende stiltes werden opgevolgd door wisselende stemmingen.’ Ze knikte vaag in de richting
van de tuin waarin Jeroen nog steeds verwoed stond te roken. ‘Dat hoofdstuk is nog in volle gang.’

Denise knikte traag. ‘Uit die wisselende stemmingen concludeer jij dat hij zijn familie niet meer wil zien, maar ze tegelijkertijd mist. Dat de ruzie hem niets kan schelen, terwijl hij zich gelijktijdig verraden voelt. Een lichte vorm van schizofrenie, dus.’

‘Ik weet niet of dat nu wel het juiste woord is, Denise.’

‘Sorry, Tal. Ik ben slechts een gesjeesde studente kunstgeschiedenis die precies op het verkeerde moment de bijdehante psychologe uit wil hangen.’

In de ongemakkelijke stilte die er in de kamer hing, keken zij beiden met afwezige blik naar de rug van Jeroen. Hoewel hij al een tijdje in deze houding stond, leek het er verdacht veel op dat hij hen bewust de rug toekeerde. Uit protest, wellicht als provocatie of gewoon omdat hij hen niet wilde zien.

‘Het stomme is dat ik steeds meer het gevoel krijg dat hij niet uit zijn dal wíl klimmen. Dat hij het zo wel prima vindt. Wentelen in zijn eigen ellende.’

‘Nu ga je te ver, Tal. En dat weet jij zelf donders goed.’

‘Probeer eens een dag met hem te leven, zou ik zeggen. Wedden dat jij me daarna smeekt om een enkeltje Amsterdam?’ Direct nadat de woorden haar lippen verlieten, had Chantal er al spijt van. Het was lullig, gemeen en gechargeerd. Bovenal was het respectloos. Zo sprak je niet over je man. Zelfs niet tegen je zus. ‘Dat sloeg nergens op, Denise. Zelfs...’

Haar zin bleef onuitgesproken, aangezien Jeroen een onverwachte beweging maakte. Hij draaide zich abrupt om en beende met grote passen naar de keukendeur. Hij trok deze bruusk open en liep de huiskamer binnen. ‘Laat het gesprek vooral niet stagneren, dames,’ zei hij op spottende toon. ‘Ga maar lekker door met kletsen over dingen waar niemand, uitgezonderd jullie dan, zich voor interesseert.’ Hij hief zijn rechterhand op. Wat door moest gaan voor een groet had meer weg van een hatelijk gebaar. ‘Ik ga sigaretten halen. Fijne dag nog, Denise. Als ik straks terugkom, ben jij ongetwijfeld vertrokken. Tot ziens.’ Hierna draaide hij zich om, liep naar de gang, pakte zijn jas van de kapstok en verliet het huis.

Chantal hield haar gezicht in de plooi. Het was zo gemakkelijk scoren om nu een uitdrukking tevoorschijn te toveren die ‘Zie je nu wel?’ suggereerde. Ze keek Denise aan en zag dat haar zus begreep waarom zij op deze schijnbaar onverschillige manier reageerde.

Na een halve minuut stilte die een halfuur leek te duren, stond Denise op. Ze deed een stap opzij, boog zich voorover en omarmde Chantal. ‘Jij bent mijn enige zus en ik hou van je. Ik wil alles, maar dan ook alles doen om jou hier doorheen te slepen.’ Ze drukte Chantal nog steviger tegen zich aan. ‘Laat me je alsjeblieft helpen, Tal. Samen komen wij eruit, heus.’

De tranen waartegen zij beiden zo manmoedig hadden gevochten, stroomden volop. Onmacht regeerde.

Denise droogde als eerste haar tranen, snoot haar neus en haalde diep adem. ‘Oké, Tal. Dat is eruit. Laten we nu in ’s hemelsnaam positief gaan denken. We moeten oplossingen zien te vinden.’

Chantal knikte loom. Tot meer was ze even niet in staat. Het nasnotteren irriteerde haar danig, maar ook dat was een lichamelijke reactie waar ze geen vat op had. Haar blik volgde haar jongere zus, die naar de keuken liep. Toen Denise terugkwam met twee glazen water had ze het snikken bijna in bedwang en ontstonden er al wat gaatjes in het vochtige waas dat voor haar ogen hing.

Denise zette de glazen op tafel, nam weer plaats en tikte met de palm van haar rechterhand tweemaal op de tafel. ‘We hebben de tijd aan onszelf, dus we moeten bij het begin beginnen.’