De dokter die loog: het verhaal van een moderne heksenjacht

Laurie Nattrass, maart 2009

(Tamsin – dit is voor de British Journalism Review zodra Duffy haar proces voor het medische tuchtcollege verliest)

Het is een van de vaste motieven bij fictie: de arts met een godcomplex, die zo met zichzelf is ingenomen dat hij denkt dat hij de politie mag wijzen op een moord, dat hij kan uitleggen hoe die is gepleegd (een kaliuminjectie tussen de tenen) en dat hij zelf vrij blijft van alle blaam. Maar dat gebeurt nooit, anders zou de rechercheur de kans niet krijgen om te zeggen: ‘Dokter, u hebt een godcomplex. U krijgt er een kick van om de keus te maken tussen wie blijft leven en wie mag sterven.’

Bij fictie zorgt dit gegeven voor weer een lekker voorspelbaar avondje televisie. In het echte leven is het echter een stuk angstaanjagender. Harold Shipman, de huisarts die honderden van zijn patiënten vermoordde, stierf zonder schuld te hebben bekend en zonder enige vorm van uitleg te hebben gegeven waarom hij zijn misdaden beging. Hij was een moderne boeman, een onopvallend monster dat zich ongezien tussen de gewone mensen begaf, en die net deed of hij een van hen was.

Dr. Judith Duffy volgt dit monster in zijn voetsporen. Verleden week [aanpassen indien nodig] werd dr. Duffy door het medisch tuchtcollege geroyeerd wegens schuld aan een ambtsovertreding. Dr. Duffy heeft weliswaar niemand vermoord, maar zij was wel verantwoordelijk voor het ruïneren van de levens van tientallen onschuldige vrouwen, wier enige misdaad was dat ze op het verkeerde moment op de verkeerde plek waren toen een kind stierf: Helen Yardley, Lorna Keast, Joanne Bew, Sarah Jaggard, Dorne Llewellyn... en de lijst gaat maar door.

Hier volgt een griezelverhaal waar de gemiddelde schrijver van detectives nog een puntje aan kan zuigen. Dr. Duffy verschijnt pas later ten tonele, maar heb geduld. In augustus 1998 schenkt Ray (Rachel) Hines, een fysiotherapeute uit Notting Hill, Londen, het leven aan een meisje, Marcella. Ray’s echtgenoot Angus, die voor London on Sunday werkt, vond het niet noodzakelijk om zijn levensstijl aan te passen aan de komst van de baby. Hij bleef lange dagen draaien op het werk en ging borrelen met collega’s. In de tussentijd had Ray tijdelijk het werk waar ze zo van hield opgegeven om thuis te kunnen blijven bij een baby die nooit langer dan een uurtje sliep, en ze raakte steeds meer uitgeput. Tot zover is dit een bekend verhaal. Moeders zullen knikken als ze dit lezen, en zachtjes vloeken over hun eigen mannen.

De meeste vrouwen zien zich als gelijke van hun mannelijke partners, tot de komst van het eerste kind, waarna de meesten – zelfs in deze moderne tijd, verbluffend genoeg – zich erbij neerleggen dat het gedaan is met die gelijkwaardigheid. De mannen blijven buitenshuis leven, en moeten ’s nachts fatsoenlijk slapen om de volgende dag weer te kunnen presteren. Het probleem is alleen dat er een baby is waar voor gezorgd moet worden, dus een van de ouders zal toch zijn carrière tijdelijk stil moeten leggen, of helemaal op moeten geven. Iemand zal toch, na een afbeulende dag zonder onderbreking, ergens de energie vandaan moeten zien te halen om te koken, schoon te maken en de was te strijken. Iemand zal toch zijn vrijheid en identiteit moeten opofferen voor het hogere doel: het gezin. En die iemand is onveranderlijk de vrouw.

Dit is wat Ray Hines overkwam, maar gelukkig voor Ray, of misschien juist niet zo gelukkig, is zij anders dan andere vrouwen. Ik heb het voorrecht mogen smaken haar een aantal keren te ontmoeten, en ik kan u verzekeren dat Ray heel bijzonder is. Vóór de tragedie en het onrecht haar leven verwoestten, was Ray een van de meest succesvolle zakenvrouwen van het land, als medeoprichter van de franchiseorganisatie PhysioFit, de marktleider binnen de branche. Ik heb haar eens gevraagd mij uit te leggen hoe ze ertoe kwam haar bedrijf op te richten. Ze antwoordde: ‘Ik had als tiener een slechte rug.’ Ze werd doorverwezen naar een slechte fysiotherapeut die een tijdschrift zat te lezen terwijl Ray op een loopband moest lopen. Toen besloot Ray iets te doen aan het niveau van de fysiotherapie die in de UK werd geboden en daar heeft ze haar carrière aan gewijd. Zo’n soort vrouw is het. De meeste mensen zouden hun huisarts vragen ze naar een betere fysiotherapeut te verwijzen en het daar verder bij laten.

Ray besloot dat zij geen zin had om zich voor het gezin op te offeren. Toen Marcella twee weken oud was, is Ray weggelopen van huis zonder Angus te zeggen waar ze was. Ze bleef negen dagen weg, en belde wel regelmatig naar huis, maar weigerde te vertellen waar ze uithing of wanneer ze weer thuis zou komen. Ze hoopte dat Angus – die het waarschijnlijk heel moeilijk zou hebben in zijn eentje – zou inzien wat hij haar had aangedaan en dat ze daarna op voet van gelijkwaardigheid verder zouden kunnen.

Maar helaas. Toen Ray terugkwam woonde de moeder van Angus bij hen in, en die had zich met flair en enthousiasme op het huishouden gestort. Angus zou dus daarna altijd kunnen zeggen: ‘Mijn moeder kon het, dus waarom zou jij het niet kunnen?’ Daarom loog Ray aanvankelijk tegen Angus over de reden van haar afwezigheid van negen dagen: ze voelde zich vernederd omdat haar plan was mislukt, en ze zei tegen hem dat ze geen idee had waarom ze was vertrokken en dat ze zich ook niet kon herinneren waar ze die negen dagen was geweest. Angus vond dit geen bevredigend antwoord en bleef maar aan haar hoofd zeuren, waarop ze naar haar slaapkamer is gerend en de deur op slot draaide. Toen Angus en zijn moeder haar door de deur de huid vol scholden, deed ze het raam open en klom ze op een nogal smalle vensterbank, waar ze ging zitten om aan hun gescheld te ontsnappen.

Ze rookte een sigaret en dacht na over wat haar opties waren. Ze ging ervan uit dat Angus niet zou veranderen; sterker nog, waarschijnlijk zou hij alleen nog maar erger worden. Ze vroeg zich heel even af of ze voorgoed weg zou willen gaan. Angus, zijn moeder en Marcella zouden het prima redden zonder haar. Ze hield van Marcella maar ze was niet bereid de rest van haar dagen uit te zitten als slavin van de familie, en ze vroeg zich af of dit inhield dat ze een slechte moeder was, aangezien de meesten van haar goedemoedervriendinnen het slavendom iets heerlijks leken te vinden. Althans, zij leken het redelijk goedgemutst te ondergaan. Waar ze niet aan dacht, nog geen seconde, was om uit die vensterbank naar beneden te springen.

We spoelen drie weken vooruit. Het is 12 november 1998, 9 uur ’s avond, en Angus is een avond stappen met vrienden van zijn werk. Ray heeft Marcella haar laatste voeding van die dag gegeven en ze heeft haar in haar rieten reismandje gelegd. Het leven is alles bij elkaar wel beter geworden. Marcella slaapt goed, en dus slaapt Ray ook goed. Angus heeft geopperd dat Ray zo snel mogelijk weer aan de slag moet, en dat wil ze zelf ook graag, dus hebben ze afgesproken dat Marcella als ze een halfjaar oud is naar een kinderdagverblijf in de buurt zal gaan. Angus grapt vaak dat dat voor Marcella geweldig is, en noemt daarbij de kinderen van een aantal van hun vrienden die ‘door en door verwend’ zijn doordat hun moeders de eerste vijf jaar van hun leven voortdurend tot hun beschikking staan.

Ray loopt naar boven, naar haar slaapkamer, en schreeuwt het uit als ze Marcella ziet. Haar gezichtje is blauw en ze ademt niet meer. Ray belt de ambulance, die drie minuten later arriveert, maar dan is het al te laat. Ray en Angus zijn helemaal kapot.

Dan verschijnt ene Judith Duffy ten tonele, een perinatale en pediatrisch patholoog-anatoom, tevens hoofddocent Zuigelingenzorg en Ontwikkelingsfysiologie aan de universiteit van Westminster. Duffy verricht de autopsie op Marcella en vindt niets waaruit ze kan concluderen dat Marcella geen natuurlijke dood gestorven is. Ze heeft een gekneusde rib en wat blauwe plekken, maar Duffy zegt dat beide waarschijnlijk het gevolg zijn van de poging tot reanimatie. Het ambulancepersoneel is het eens met deze conclusie. Marcella is dus slachtoffer van het Sudden Infant Death Syndrome (SIDS), hetgeen inhoudt dat er geen verklaring kan worden gevonden voor haar dood.

We spoelen vier jaar door. Ray en Angus hebben weer een baby, Nathaniel. Op een ochtend, als Nathaniel twaalf weken oud is, wordt Ray wakker en ziet ze dat Angus’ kant van het bed leeg is, en dat er licht door de gordijnen naar binnen stroomt. Ze is meteen doodsbang. Nathaniel maakt haar altijd wakker voor het licht wordt, dus moet er iets mis zijn. Ze rent naar zijn bedje, en de nachtmerrie draait zich opnieuw af: hij is blauw, haalt geen adem. Ray belt een ambulance. Weer komt die te laat.

Weer wordt de autopsie verricht door dr. Judith Duffy, die gezwollen hersenweefsel aantreft en bloedingen onder het hersenvlies. Ze concludeert dat Nathaniel door elkaar geschud moet zijn, zelfs na overleg met haar eminente collega dr. Russell Meredew, die het niet met haar eens is. Cruciaal hierbij is dat Meredew erop wijst dat er geen scheuring heeft plaatsgevonden in de zenuwen in de hersenen, zoals het geval zou zijn als Nathaniel inderdaad door elkaar geschud was. Dr. Duffy zegt tegen dr. Meredew – die overigens een koninklijke onderscheiding heeft ontvangen en winnaar is van de Sir James Spencer-medaille voor zijn bijdrage aan de kindergeneeskunde – dat hij niet weet waar hij over praat. Ze zegt dat ze er niet aan twijfelt dat Ray Hines Nathaniel dood heeft geschud, en dat zij Marcella heeft gesmoord.

Er is nu geen keus meer, de politie moet erbij betrokken worden, en na verloop van tijd wordt Ray de moord op haar twee kinderen ten laste gelegd. Haar proces begint in maart 2004.

Maar wacht even, hoor ik u zeggen. Had dr. Duffy niet ook de autopsie verricht op Marcella en was haar conclusie toen niet dat er niets verdachts aan haar overlijden was? Inderdaad. Voor de rechtbank was haar antwoord op deze vraag dat ze het bewijs opnieuw heeft onderzocht en dat ze haar mening had herzien. Ze redeneerde dat zelfs al was de gebroken rib veroorzaakt door de poging tot reanimatie, dan nog konden de blauwe plekken daar niet door veroorzaakt zijn, aangezien Ray toegaf dat zij te bang was geweest om het kind zelf te reanimeren en Marcella reeds ‘cyanotisch’ was toen de ambulance kwam. Dit houdt in dat er onvoldoende bloeddruk was om tot blauwe plekken te leiden toen de broeders op Marcella’s borst drukten om haar hart weer aan het kloppen te krijgen.

Weer is Russell Meredew het hier niet mee eens. Hij legt uit dat blauwe plekken kunnen ontstaan als de bloeddruk bijna is weggevallen, of zelfs – hoewel dit zeldzaam is – na de dood. Hij heeft vele voorbeelden van dat eerste gezien en een of twee voorbeelden van dat laatste. Hij wijst er tevens op dat myocarditis, een virale ontsteking van de hartspier, een veel waarschijnlijker oorzaak is voor Nathaniels gezwollen hersenen en bloedingen dan dat hij geschud zou zijn.

Het is voor een redelijk denkend mens bijna niet te bevatten wat er hierna gebeurde, of liever: wat er niet gebeurde. Zonder de dood van Nathaniel zou dr. Duffy nooit haar bedenkingen hebben gehad bij Marcella’s dood. Er waren twee dingen waardoor ze dacht dat Nathaniel Hines geen natuurlijke dood was gestorven: de bloedingen en het gezwollen hersenweefsel. Dr. Meredew legde uit dat beide het gevolg konden zijn van een virus, dus waarom was het proces daarmee dan niet afgelopen? Waarom zag de openbare aanklager niet in dat hun zaak geen grond had? Waarom besloot de rechter, Elizabeth Geilow, niet om de zaak te seponeren?

Hoe ongeloofwaardig het ook klinkt, Russell Meredew – een man die ik mij door een vijandelijk mijnenveld zou laten leiden, zo groot is mijn vertrouwen in hem – vertrouwde mij later toe dat toen dr. Duffy hem vertelde dat ze van gedachte was veranderd over de oorzaak van Marcella’s overlijden, zij het dossier er niet nog eens op na had geslagen. ‘Het kan niet zo zijn dat zij de details nog eens heeft bekeken – ze kwam namelijk direct na de autopsie op Nathaniel naar mij toe. Het is niet zo moeilijk te concluderen dat zij vermoedde dat er opzet in het spel was in het geval van Nathaniel, en dat ze toen heeft besloten dat ook Marcella geen natuurlijke dood was gestorven.’ Meredew voegde eraan toe dat hij er niet aan twijfelde dat dr. Duffy op enig moment Marcella’s dossier nog eens ter hand heeft genomen maar, zoals hij het zo briljant formuleerde: ‘Als je op zoek bent naar vliegende varkens, en je ziet een bleekroze lucht, welke conclusie trek je dan: dat je getuige bent van een wondermooie zonsondergang of dat de hele hemel vol vliegende varkens is?’

De jury was natuurlijk reeds bekend met dr. Duffy’s naam. Zij was immers de getuige-deskundige die tijdens het proces van Helen Yardley, die terechtstond voor de moord op haar twee zoontjes, had gezegd dat het ‘zo onwaarschijnlijk is dat het grenst aan het onmogelijke’ dat wiegendood tweemaal voorkwam binnen hetzelfde gezin – een zeer gedenkwaardige soundbite. Ik geloof dat de jury van Ray Hines zich dat nog best herinnerde, en dat ze dachten dat Ray niet onschuldig kon zijn aan moord, net zoals elf van de twaalf juryleden in 1996 tot de conclusie waren gekomen dat Helen Yardley schuldig was.

Russell Meredew heeft zijn best gedaan om Ray te redden. Hij noemde dr. Duffy’s bewering dat Marcella Hines gesmoord was en dat Nathaniel doodgeschud was ‘nonsens’ en legde uit dat smoren ‘heimelijke moord’ is terwijl schudden doorgaans wordt gerelateerd aan iemand die zijn geduld verliest. Mensen die smoren zijn sluw en hebben veel zelfbeheersing, dus het is niet erg waarschijnlijk dat dezelfde moeder de ene baby smoort en de andere baby doodschudt, al aangenomen dat ze überhaupt moordzuchtig is aangelegd.

De rechter heeft te horen gekregen dat er een uitgebreide voorgeschiedenis van soortgelijke tragedies is in de familie van Angus Hines. Angus’ neefje werd dood geboren, en zijn grootmoeder verloor een kind aan SIDS. Zijn moeder lijdt aan een ziekte genaamd lupus, die het lichaam vanbinnen uit opvreet. Gevraagd om te verklaren wat dit alles kon betekenen, antwoordde dr. Meredew onomwonden: ‘Het is hoogstwaarschijnlijk dat de familie van de echtgenoot van beklaagde een genetisch auto-immuundefect heeft. Dat zou het doodgeboren kind verklaren, de onverklaarbare dood van het andere kind, de lupus – allemaal zaken die je zou verwachten bij een slecht functionerend auto-immuunsysteem.’

Luisterde de jury wel naar hem? Of dachten ze allemaal: dat het zo onwaarschijnlijk was dat het grensde aan het onmogelijke? Mochten ze Ray niet omdat ze geen goede getuige was? Ze heeft zichzelf verscheidene keren tegengesproken, en zaken ontkend die ze eerder tegen de politie had verklaard, en ze werd er door de openbare aanklager van beschuldigd dat ze loog.

Wat niemand wist, was dat Ray’s advocaten haar hadden geadviseerd te liegen. Ze werd dus verraden door de mensen van wie het de taak was haar te beschermen. Haar team van verdedigers had besloten dat het werkelijke verhaal waarom zij Angus en Marcella negen dagen alleen had gelaten, en het roken op de vensterbank, het beeld dat de jury van haar had zou aantasten. Zij zouden denken dat Ray een feministische oproerkraaier was. In plaats daarvan werd Ray aangemoedigd om te doen alsof ze aan een postnatale depressie had geleden, dat ze niet wist waarom ze bij haar gezin was weggelopen en waar ze was geweest toen ze weg was, dat ze niet wist waarom ze weer teruggekomen was, en dat ze zich niet kon herinneren dat ze ooit uit het raam was geklommen. Niet alleen was het illegaal en immoreel dat Ray’s advocaten haar dit advies gaven (het zal u niet verbazen dat zij dit nu ontkennen), het was ook een fatale misrekening.

Ray werd schuldig bevonden aan de twee haar ten laste gelegde moorden en ze werd veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Haar advocaten zochten hun heil in hoger beroep, en haalden de bewering van Russell Meredew aan dat dr. Duffy niet naar Marcella’s medische dossier kan hebben gekeken op het moment dat zij hem vertelde dat ze van gedachte was veranderd en dat ze nu vermoedde dat Marcella vermoord was. Maar het was onmogelijk om dit te bewijzen. Het was dr. Meredews woord tegen dat van dr. Duffy. Het beroep moest daarom falen.

Toen, in juni 2004, twee maanden nadat Ray werd veroordeeld, was er een doorbraak: een vrijwilliger die werkte bij de organisatie die Helen Yardley en ik hadden opgericht, GOOV (Gerechtigheid voor Onschuldige Ouders en Verzorgers) sprak met iemand die met dr. Duffy had gewerkt – laten we hem dr. Anoniem noemen. Hij kwam met een uitdraai van een e-mail die dr. Duffy hem had gestuurd, waarin ze zich beklaagde over haar eigen idiotie dat ze zich klem had laten zetten met betrekking tot de autopsie van Marcella Hines. Desmond Dearden, de rechter van instructie die Marcella’s dossier op zijn bordje kreeg, kende Angus Hines persoonlijk, en hij zei tegen Duffy dat het een heel fijn gezin was. Verbazingwekkend genoeg heeft hij haar kennelijk half en half gechanteerd om haar verdenkingen te negeren en in plaats daarvan te noteren dat Marcella Hines was gestorven aan natuurlijke oorzaken. Hier volgt een citaat uit Duffy’s e-mail aan dr. Anoniem:

Hoe heb ik ook maar een seconde kunnen denken dat het feit dat Desmond de familie kende enige garantie bood? Waarom heb ik geen aanstoot genomen aan zijn weinig subtiele implicatie dat hij mij geen lijkschouwingen meer zou laten verrichten als ik deze zaak niet liet rusten? De waarheid is dat ik niet zeker was over Marcella Hines. Ik had mijn verdenkingen – die heb ik immers altijd – maar ik was niet zeker van mijn zaak, zoals ik dat in andere zaken wel was – in die van Helen Yardley, bijvoorbeeld. Ik denk dat ik wilde bewijzen dat ik niet een of ander gruwelijk monster ben zoals Laurie Nattrass schijnt te denken, en dat ik, in een situatie waarin ik ook zou kunnen neigen naar het slechtste van iemand denken, ook in staat ben om het gunstigste te denken. Ik weet dat het slap klinkt, maar dat moet zijn wat ik heb gedacht. En ja, ik wil het best toegeven, ik vond het een vreselijk idee dat ik geen lijkschouwingen meer zou mogen verrichten. En kijk nu eens wat er is gebeurd! Weer een baby van de familie Hines dood, en ik moet onder ede verklaren waarom ik ‘van gedachte ben veranderd’ over de volkomen natuurlijke dood van Marcella Hines. Als ik terug kon in de tijd en mijn oordeel kon veranderen in ‘oorzaak onbekend’... maar ja, wat hebben dat soort gedachten voor zin?

Wat er toen gebeurde? Welnu, ondergetekende heeft deze e-mail doorgestuurd naar de verdediging van Ray Hines, en die heeft het weer doorgestuurd naar de commissie voor de Herziening van Strafzaken. Het is ongelofelijk, maar weer werd haar de mogelijkheid tot beroep ontzegd. De CHS had zich moeten concentreren op het gebrek aan professionele integriteit van dr. Duffy, en wat dat betekende voor een zaak waarin zij met haar gevolg, de bloedhonden van Jeugdzorg, de enige getuigen à charge waren. In plaats daarvan hebben ze alleen geconcludeerd dat Duffy al langer bedenkingen had met betrekking tot de dood van Marcella Hines dan zij eerst stelde. Misschien dachten ze dat dit feit juist meer gewicht aan deze bedenkingen gaf. GOOV heeft geëist om uitleg waarom Judith Duffy, zodra deze e-mail aan het licht kwam, niet direct uit haar functie is ontheven, maar tot nu toe hebben wij daarop nooit een bevredigend antwoord gekregen. Wij hebben ook gevraagd waarom een rechter die zo corrupt is als Desmond Dearden gewoon mocht aanblijven. Het enige antwoord is een oorverdovende stilte.

Voor Ray Hines kwam er eindelijk hoop toen er een doorbraak kwam in de zaak van Helen Yardley. Er kwam een document boven water, wederom met dank aan een andere dr. Anoniem, waarin dokter Duffy bij voortduring refereerde aan Helen Yardley’s zoon Rowan als ‘zij’. Inderdaad: de deskundige die er zo zeker van was dat Rowan was vermoord, wist niet eens van welk geslacht hij was.

Toen kwam de patholoog-anatoom naar voren die de autopsie op Rowan Yardley had verricht. Na Rowans dood had die contact opgenomen met verschillende mensen die zij zag als deskundig, om hun te vragen wat zij vonden van de hoge zoutspiegel die zij had aangetroffen in Rowans bloed. Judith Duffy, die toen nog niet wist dat Rowans broertje Morgan drie jaar daarvoor ook was overleden, ook met een hoog zoutgehalte in zijn bloed, stuurde een antwoord waarin ze stelde dat: ‘De instabiliteit van het bloed na de dood maakt het diagnostisch irrelevant. Uitdroging is de meest gebruikelijke oorzaak van een hoge natriumspiegel.’ Dr. Duffy sloot af door te stellen dat: ‘Men kan en mag nooit vertrouwen op de bloedwaarden tenzij men op zoek is naar een specifiek gif.’ Nog geen achttien maanden later was Duffy vergeten dat dit ooit haar mening was geweest, en getuigde zij voor de rechtbank dat Helen Yardley’s zoons waren overleden aan opzettelijke zoutvergiftiging. Ze presenteerde de hoge zoutspiegels in het bloed van Morgan en Rowan als het enige bewijs dat er voor moord nodig was.

De CHS kwam uiteindelijk bij zinnen. Helen Yardley werd toestemming gegeven om in beroep te gaan. Een jaar later kreeg ook Ray Hines toestemming. Een of ander onvriendelijk persoon moet informatie hebben gelekt naar de media, want er verschenen verschillende berichten over het onwaardige gedrag van Judith Duffy in de nationale dagbladen, en de publieke opinie begon zich te keren tegen de vrouw die ooit werd geprezen als groot kinderbeschermster. Plotseling waren Helen Yardley, GOOV en ik niet meer de enigen die wilden dat Duffy het zwijgen werd opgelegd.

In februari 2005 werden Helen Yardley’s veroordelingen voor moord allebei vernietigd. Kennelijk gaf dit dr. Duffy geen stof tot nadenken, want in juli 2005 zat ze weer in de getuigenbank om te getuigen tegen Sarah Jaggard, de laatste onschuldige vrouw die terechtstond voor de moord op een kind – Bea Furniss, de dochter van een vriendin van haar. Gelukkig was de jury verstandig en sprak zij Sarah unaniem vrij. Zij luisterden naar de intens verdrietige ouders van Bea, die vurig betoogden dat Sarah stapelgek was op Bea en dat zij haar nooit iets aan zou doen.

Luisterde dr. Duffy hiernaar? Had ze geluisterd naar Paul Yardley en Glenn Jaggard – twee van de meest solide en betrouwbare mannen die ik ooit heb ontmoet – die steeds maar weer zeiden dat hun vrouwen nooit een kind zouden kunnen beschadigen of doden? Luisterde zij naar de talloze ouders die hun zonen en dochters hadden toevertrouwd aan de zorg van Helen Yardley, en die zeiden dat Helen niet tot geweld of wreedheid in staat was, en dat zij haar in de toekomst graag op hun kinderen zouden laten passen? Luisterde dr. Duffy naar de ouders van Sarah Jaggard, twee zachtaardige leraren, of haar zusje – die nota bene vroedvrouw is – die vertelden dat Sarah een liefhebbende en zorgzame vrouw was en dat het ondenkbaar was dat die ooit haar geduld zou verliezen en een weerloze baby door elkaar zou rammelen?

De droevige waarheid is dat dr. Duffy naar geen van deze werkelijke deskundigen luisterde, mensen die Helen en Sarah goed hadden gekend. Haar mening was de enige die telde, en ze liet zich nergens van weerhouden bij haar pogingen de levens van onschuldige vrouwen te ruïneren, waarbij ze van haar status als deskundige in straf- en familierechtelijke zaken gebruikmaakt om gezinnen die al zo veel te verstouwen hadden gekregen nog verder te verwoesten. Paige Yardley, het kind waarvan Helen Yardley in verwachting raakte en aan wie ze het leven schonk toen ze op borgtocht thuis was, in afwachting van haar proces, werd bij haar biologische ouders weggehaald op voorspraak van...? U raadt het al. Dr. Duffy zei tegen de rechter dat Paige ‘ernstig risico liep op zwaar lichamelijk letsel’ en dat zij ‘onverwijld’ bij haar ouders moest worden weggehaald.

Nu liggen Duffy’s carrière en reputatie in duigen, en dat is geen moment te vroeg. Het tart elk geloof dat zij bij de zorgafspraken voor Paige Yardley betrokken was terwijl toen reeds bekend was dat zij zou getuigen in de zaak tegen Helen. Het gaat het gezond verstand te boven dat zij mocht optreden als getuige-deskundige in de zaak van Sarah Jaggard. Helen Yardley was op dat moment al vijf maanden vrij, en de mate van Duffy’s ambtsovertredingen in verband met de zaak van Yardley waren genoegzaam bekend. Wat had het medisch tuchtcollege voor beters te doen dan een procedure tegen haar in te stellen, en waarom duurde het zo lang voordat het zover kwam?

Wat zal de tijd zich hebben uitgerekt in de beleving van Ray Hines, die pas in december 2008 vrijkwam. In tegenstelling tot Helen Yardley en Sarah Jaggard, die veel steun kregen van hun familie en vrienden, was Ray door haar man Angus in de steek gelaten toen zij schuldig werd bevonden. In de pers werd zij uitgemaakt voor ‘drugsverslaafde’ nadat Angus tegen een verslaggever had gezegd dat ze regelmatig marihuana gebruikte. In werkelijkheid gebruikte ze die drug maar heel af en toe, als de slechte rug waar ze haar hele leven al ellende van had gehad zo veel pijn deed dat ze alles wel had willen proberen. Ze lijkt in niets op het stereotype ranzige junk dat op straat zwerft. Ze is een trotse, scherpe vrouw die haar kin omhooghoudt en weigert te huilen voor de camera’s. Ze heeft voor de rechtbank toegegeven dat ze niet normaal kan denken als haar huis niet keurig aan kant is, en ze vindt het slecht voor een vrouw om haar carrière op te geven en thuis te blijven bij de kinderen. Wat zal Judith Duffy in haar handen hebben gewreven toen ze zag hoe gemakkelijk het was om deze bijzondere vrouw onderuit te halen en haar neer te zetten als moordlustige duivelin.

Zelfs nu, nu Ray Hines en Judith Duffy terecht zijn vrijgesproken, is het werk van GOOV verre van gedaan. De 62-jarige Dorne Llewellyn uit Port Talbot in Zuid-Wales is slechts een van de vele vrouwen die nog altijd achter de tralies zitten voor een misdaad die ze niet hebben gepleegd: in dit geval vanwege de moord op de negen maanden oude Benjamin Evans in 2000. Dr. Duffy verklaarde dat mevrouw Llewellyn de baby door elkaar geschud moet hebben, en dat dit leidde tot de hersenbloeding waaraan hij is overleden, maar ze kon de verdediging niet uitleggen waarom ze er zo zeker van was dat die schudpartij, aangenomen dat die er überhaupt is geweest, had plaatsgevonden toen Dorne Llewellyn op Benjamin paste. Interessant is ook dat een van dr. Duffy’s vurigste aanhangers de alleenstaande moeder van Benjamin is, Rhiannon Evans, die vijftien jaar oud was toen Benjamin werd geboren. Ze is inmiddels 23, verdient de kost als prostituee en is een goede bekende van de politie.

De zaak wordt momenteel opnieuw behandeld door de CHS. GOOV hoopt op een snelle en succesvolle beroepszaak. Het enige bewijs tegen mevrouw Llewellyn is de mening van een arts die wegens een ambtsovertreding op non-actief is gesteld, dus hoe kon welke rechter in hoger beroep haar veroordeling dan niet vernietigen? Voor het zeer gerespecteerde rechtssysteem van ons land is het ‘zo onwaarschijnlijk dat het grenst aan het onmogelijke’, om dr. Duffy zelf maar eens aan te halen, dat er weer zo’n gruwelijke fout wordt begaan in een zaak rond de dood van een kind, na zo veel eerdere blunders.