3

Wat er volgde was een rare week. Wanneer mensen die maanden of jaren op een plaats gewoond hebben zich opmaken om te vertrekken heerst er meestal een gejaagde, drukke sfeer en maakt men zich zorgen om alles, vanaf huisdieren tot aan vervoersmiddelen toe. De snelle aftakeling van Basis nummer Vijftien had daar niets mee gemeen. Het patiëntenaantal was al maanden aan het slinken geweest en er bleef alleen een kern over die snel en deskundig ontbonden zou worden. Niemand werd gehinderd door de onnodige rommel die men in het leven meestal meesleept want Basis nummer Vijftien wist niet wat rommel was. De omgeving was geen paradijs vol fraai handwerk, met de hand gemaakte meubelen of andere troep die verzamelaars op de strijdtonelen in Europa, India, het Midden-Oosten en Afrika bij elkaar hadden gezocht. De meeste verpleegsters kregen verlegen cadeautjes van hun patiënten, meestal dingetjes die ze op de afdeling gemaakt hadden. Maar over het geheel genomen zouden de inwoners van Basis nummer Vijftien niet veel meer te verschepen hebben dan waar ze mee aangekomen waren.

Er werd een papier opgehangen met de streefdatum waarop men klaar moest zijn en daar werd aan vastgehouden met de soepele discipline van getraind personeel. De vastgestelde dag kwam en ging maar Basis nummer Vijftien blééf. Niemand had trouwens iets anders verwacht. Die streefdatum was eerder een alarmklok en wanneer die begon te luiden moest iedereen klaar staan om onmiddellijk weg te trekken.

De directrice zeurde en klokte als een kip. De klamboes waren nu minder belangrijk dan de schema's en roosters die ze altijd ter consultatie bij zich had voor de eindeloze instructies aan verpleegsters, die haar zonder uitzondering met plezier vermoord hadden. De verpleegsters wilden nu het afliep met Basis nummer Vijftien het liefste zo veel mogelijk tijd bij hun patiënten doorbrengen.

Afdeling X lag een flink eind van de grootste drukte af in zijn kleine achteraf-gebouwtje ver van de andere bewoonde afdelingen en zijn kleine bezetting van vijf patiënten en éen enkele verpleegster. En er heerste onder die kleine bezetting meer onlust dan vreugde. Er onstonden stiltes die moeilijk doorbroken werden en er heerste een geforceerde vrolijkheid wanneer de stilte ondraaglijk werd. De communicatie was helemaal weg. Zuster Langtry was vaak afwezig, deed tegen haar zin dienst in verschillende door de directrice opgerichte subcomité's belast met de evacuatie. En de vijf patiënten zwierven de hele dag op het strand rond, want de vroegere officiële uren voor het gebruik van het strand golden niet meer.

Verdrietig realiseerde zuster Langtry zich dat haar patiënten besloten hadden het zoveel mogelijk zonder haar te stellen ook al had ze meer tijd voor ze gehad. Neil scheen haar te hebben vergeven maar de anderen niet. En ze merkte dat er een zekere polarisatie ontstaan was. Nugget had zich van de rest teruggetrokken, hij had een nieuw doel voor ogen en had een vrolijk optimisme dat een combinatie scheen te zijn van de terugkeer naar zijn moeder en de reorganisatie van zijn burgerleven zodat er een dokterscarrière in kon passen. Zijn pijntjes en kwellingen waren helemaal verdwenen. Neil en Matt waren onafscheidelijk. Ze wist dat Matt erg op Neil steunde en bij hem de talrijke problemen kwijt kon die hij onder ogen zou moeten zien. Zodat Michael overbleef om zich te concentreren op Benedict, wat hij trouwens altijd al gedaan had. Die twee waren ook onafscheidelijk.

Benedict was niet in orde, dacht ze, maar wist niet wat ze er aan kon doen. Zoals te voorzien was geweest had haar gesprek met kolonel Kinneband niets uitgehaald maar hij was wel bereid geweest alles te proberen wat in zijn vermogen lag om een militair pensioen los te krijgen voor Matt, ondanks het hysterische etiket 'hysterie' dat ze hem opgeplakt hadden. Toen ze de kolonel smeekte te overwegen Ben rechtstreeks naar een speciale psychiatrische eenheid te sturen voor verder onderzoek, bleef hij onvermurwbaar. Als haar vermoedens slechts gebaseerd waren op een vaag gevoel van onrust, zei hij, wat verwachtte ze dan van hem? Zijn onderzoek van sergeant Maynard had geen verslechtering aangetoond. Hoe kon ze een man die als neuroloog redelijk competent was maar geen belangstelling had voor geestesstoornissen zonder organische oorzaak, nu duidelijk maken dat ze een man die aan het wegglijden was terug wilde halen? En hoe kon je hem terughalen? Dat wist niemand in de hele wereld. Ben was nooit een gemakkelijke patiënt geweest, juist omdat hij geneigd was zich af te sluiten. Ze was bang dat Benedict, zonder de veilige omheining van afdeling X, het allernieuwste nummertje verdwijnen zou opvoeren en zichzelf helemaal zou inslikken. Ze beschouwde Michaels gehechtheid aan Ben dus als een gave Gods want hij had meer succes bij Ben dan wie ook, zijzelf incluis.

Toen ze zag dat ze het allemaal min of meer zonder haar konden redden begon ze ook duidelijker in te zien wat er met hen en met haarzelf aan het gebeuren was. De veel te emotionele manier waarop ze hun gedrag en ook het hare geïnterpreteerd had na de dood van Luce vervaagde. Die uitbarsting in de zitkamer van de verpleegsters moest haar ontzettend goed gedaan hebben, begreep ze nu. Zonder het zich echt bewust te zijn waren de bewoners van afdeling X bezig hun onderlinge banden los te maken. De gezinseenheid die afdeling X geweest was viel tegelijk met Basis nummer Vijftien uiteen. En zij, de moederfiguur, was er waarschijnlijk gevoeliger voor, werd er meer door gekwetst dan zij, haar kinderen. Vreemd was het dat hun kracht scheen toe te nemen terwijl de hare afnam. Ging het zo bij echte moeders? Probeerden die ook het gezin bij elkaar te houden terwijl de natuurlijke redenen voor zijn bestaan waren weggevallen?

Ze keren terug naar een wereld die anders is, dacht ze, en de meesten stuur ik zo terug dat ze die wereld aan zullen kunnen. Dat probeer ik tenminste. Ik moet me dus niet vastklampen en ook niet toestaan dat zij het doen. Ik moet ze laten gaan met alle hartelijkheid en waardigheid die ik kan opbrengen.