27

Het was een prachtige dag, niet te warm, niet te koud, niet te schel, niet te somber. Zelfs al was het budget voor het onderhoud van het terrein al jaren geleden ingetrokken, toch lukte het de paar verwilderde planten die langs de trappen naar de Galactische Bibliotheek groeiden de ochtend een vrolijke noot te geven. Voor de bibliotheek, die in de oude, klassieke stijl was gebouwd, lag een van de indrukwekkendste trappen van het hele Imperium, die slechts onderdeed voor de trappen naar het keizerlijke paleis zelf. Maar de meeste bezoekers van de bibliotheek gingen liever langs de glijrail naar binnen.

Seldon was die dag goed gemutst. Sinds hij en Stettin Palver na hun laatste zaak van mishandeling van alle aanklachten waren gezuiverd, voelde Hari Seldon zich een nieuw mens. Hoewel het een pijnlijke ervaring was geweest, hadden de gebeurtenissen zelf Seldons zaak alleen maar goed gedaan. Rechter Tejan Popjens Lih, die als een van de, zo niet dè, invloedrijkste rechters van Trantor werd beschouwd, was heel duidelijk geweest in haar uitspraak die ze de dag, volgende op Rial Nevas' emotionele getuigenis had gedaan.

'Wanneer we op zulke splitsingen in onze "beschaafde" samenleving komen te staan,' had de rechter vanachter haar balie verkondigd, 'dat een man met het aanzien van professor Hari Seldon de vernedering en de leugens van zijn medemensen moet ondergaan, enkel en alleen om wie hij is en waar hij voor staat, is het werkelijk een donkere dag voor het Imperium. Ik geef toe dat ik ook was misleid... in het begin althans. "Waarom zou professor Seldon," redeneerde ik, "niet van zulk bedrog gebruik maken om te proberen zijn voorspellingen te bewijzen?" Maar zoals ik merkte had ik het vreselijk bij het verkeerde eind.' Hier fronste de rechter haar voorhoofd en begon er een donkerblauwe blos langs haar hals omhoog naar haar wangen te kruipen. Want ik dacht professor Seldon motieven toe die zijn voortgekomen uit onze nieuwe samenleving, een samenleving waarin eerlijkheid, fatsoenlijkheid en welwillendheid zaken zijn die je je leven kunnen kosten, een samenleving waarin het lijkt dat je moet teruggrijpen op oneerlijkheid en bedrog om gewoon te kunnen overleven.

Hoe ver zijn we afgedwaald van onze oorspronkelijke principes... Dit keer hebben we geluk gehad, medeburgers van Trantor. We staan bij professor Hari Seldon in het krijt omdat hij ons ons ware ik heeft getoond. Laten we zijn voorbeeld ter harte nemen en besluiten op onze hoede te zijn voor de lage krachten van onze menselijke natuur.'

Na de hoorzitting had de keizer Seldon een felicitatietelegram op holodisc gestuurd. Daarin uitte hij de hoop dat Seldon nu misschien nieuwe fondsen voor zijn Project zou vinden.

Toen Seldon over de toegangs-gelijderail omhoog gleed, dacht hij eraan hoe zijn Psychohistorie Project er op het moment voor stond. Zijn goede vriend, de vroegere hoofdbibliothecaris Las Zenow, was met pensioen gegaan. Gedurende zijn ambtsperiode was Zenow een krachtige verdediger van Seldon en zijn werk geweest. Maar vaker wel dan niet waren Zenows handen gebonden geweest door de bibliotheekraad. Maar, had hij Seldon verzekerd, de minzame nieuwe hoofdbibliothecaris, Tryma Acarnio, was even progressief als hijzelf en was populair bij veel partijen onder de leden van de raad.

'Hari, mijn vriend,' had Zenow gezegd voordat hij Trantor verliet en naar zijn thuiswereld Wencory vertrok, 'Acarnio is een goede man, iemand met een grote intelligentie en een open geest. Ik weet zeker dat hij alles zal doen wat hij kan om jou en het Project te helpen. Ik heb hem het volledige gegevensbestand over jou en je encyclopedie gegeven. Ik weet dat hij net zo opgewonden is over de bijdrage die de encyclopedie tot de mensheid zal leveren. Zorg goed voor jezelf, vriend... Ik zal vaak aan je terugdenken.'

En zo zou Hari Seldon vandaag zijn eerste officiële gesprek met de nieuwe hoofdbibliothecaris hebben. Hij was opgevrolijkt door de geruststellingen die Las Zenow hem op het hart had gedrukt en hij verlangde ernaar zijn plannen voor de toekomst van het Project en de encyclopedie te bespreken.

Tryma Acarnio stond op toen Hari het kantoor van de hoofdbibliothecaris binnenging. Hij had zijn sporen al op het kantoor gedrukt. Terwijl Zenow elk hoekje en gaatje van de kamer had volgestopt met holodiscs en tridi-journaals van de verschillende sectoren van Trantor, en een duizelingwekkende verzameling visibollen die de verschillende werelden van het Imperium voorstelden midden in de lucht hadden rondgetold, had Acarnio de stapels informatie die Zenow graag binnen handbereik had gehad weggeruimd. Eén wand werd nu ingenomen door een groot holoscherm waarop, nam Seldon aan, Acarnio elke publikatie of uitzending die hij wilde kon zien.

Acarnio was klein en gezet, met een enigszins afwezige blik - te danken aan een verkeerde hoornvliesoperatie uit zijn jeugd - die getuigde van een angstaanjagende intelligentie en een constant zich bewust zijn van alles wat er om hem heen gebeurde.

'Wel, wel, professor Seldon. Kom binnen en ga zitten.' Acarnio gebaarde naar een stoel met een rechte leuning die voor het bureau stond waarachter hij zat. 'Het kwam goed uit dat u om dit gesprek vroeg. Weet u, ik was van plan contact met u op te nemen zodra ik mij had gesettled.'

Seldon knikte, blij dat de nieuwe hoofdbibliothecaris hem belangrijk genoeg vond om hem in de hectische eerste dagen van zijn functie met voorrang te willen ontvangen.

'Maar eerst, professor, wil ik graag weten waarom u me wilde spreken, voordat we verder gaan met mijn hoogstwaarschijnlijk meer prozaïsche zorgen.'

Seldon schraapte zijn keel en leunde naar voren. 'Hoofdbibliothecaris Las Zenow heeft u ongetwijfeld over mijn werk hier verteld en over mijn plan voor een Encyclopedia Galactica. Las was heel enthousiast en een grote hulp. Hij regelde hier een kantoor voor me en gaf me onbeperkte toegang tot de enorme bronnen van de bibliotheek. Hij was eigenlijk degene die de eventuele vestigingswereld voor het encyclopedieproject vond, een verre Buitenwereld, genaamd Terminus.

Maar er was één ding waar Las niet voor kon zorgen. Om het project volgens schema te laten verlopen, heb ik ook kantoorruimte en onbeperkte toegang voor een aantal van mijn collega's nodig. Het is een enorme onderneming om de informatie te kopiëren en naar Terminus te sturen, voordat we kunnen beginnen aan het eigenlijke werk: het samenstellen van de encyclopedie.

Las was niet populair in de bibliotheekraad, zoals u ongetwijfeld zult weten. U daarentegen wel. En daarom vraag ik u, hoofdbibliothecaris: kunt u ervoor zorgen dat mijn collega's alle privileges krijgen, zodat we ons werk, dat zo van vitaal belang is, kunnen voortzetten?'

Daarmee eindigde Hari, bijna buiten adem. Hij was er zeker van dat zijn speech, die hij de vorige avond in gedachten steeds weer opnieuw had doorgenomen, het gewenste effect zou hebben. Hij wachtte vol vertrouwen op Acarnio's antwoord.

'Professor Seldon,' begon Acarnio. Seldons verwachtingsvolle glimlach verdween. Er klonk een toon in de stem van de hoofdbibliothecaris die Seldon niet had verwacht. 'Mijn geëerde voorganger heeft me een uiterst gedetailleerd verslag van uw werk hier op de bibliotheek gegeven. Hij was heel enthousiast over uw onderzoek en stond achter het idee om u uw collega's hierheen te laten halen. Net als ik, professor Seldon...' - toen Acarnio aarzelde veerde Seldon vinnig op - '...aanvankelijk. Ik was bereid om een speciale raadsvergadering te beleggen om voor te stellen dat u en uw encyclopedisten een groter complex met kantoren ter beschikking zou worden gesteld. Maar, professor, dat is nu allemaal veranderd.'

'Veranderd! Waarom?'

'Professor Seldon, u bent zojuist aangeklaagd geweest in een zeer sensationele mishandelingszaak.'

'Maar ik ben vrijgesproken,' onderbrak Seldon hem. 'Het is nooit tot een rechtszaak gekomen.'

'Toch, professor, heeft uw laatste rooftocht ten overstaan van het publiek u een onmiskenbare - hoe moet ik het zeggen? - schijn van een slechte reputatie gegeven. O ja, u werd van alle aanklachten vrijgesproken. Maar om tot die vrijspraak te komen moesten uw naam, uw verleden, uw ideeën en uw werk ten overstaan van de ogen van alle werelden breed worden uitgemeten. En zelfs al heeft een progressieve, rechtvaardig denkende rechter u van alle blaam gezuiverd, hoe zit het met de miljoenen - misschien miljarden - andere gemiddelde burgers die niet een pionierende psychohistoricus zien die zijn best doet om de glorie van de beschaving te bewaren, maar een dazende gek die hel en verdoemenis schreeuwt over het grote en almachtige Imperium?

Door de aard van uw werk bedreigt u het eigenlijke weefsel van het Imperium zelf. Ik bedoel niet het enorme, naamloze, gezichtloze monolitische Imperium. Nee, ik doel op het hart en de ziel van het Imperium: het volk. Wanneer u tegen het volk zegt dat het Imperium faalt, zegt u dat zij falen. En dat, geachte professor, kan de gemiddelde burger niet onder ogen zien.

Seldon, of u het leuk vindt of niet, u bent het onderwerp van hoon geworden, iets belachelijks, het mikpunt van algemene spot.'

'Neem me niet kwalijk, hoofdbibliothecaris, maar in sommige kringen ben ik al jarenlang het mikpunt van algemene spot.'

'Ja, maar alleen in sommige kringen. Dit laatste incident, en de publiekelijke aanwezigheid waarbinnen het zich afspeelde, heeft u niet alleen hier op Trantor tot het onderwerp van spot gemaakt, maar op alle werelden. En, professor, als wij u een kantoor geven, keuren wij, de Galactische Bibliotheek, uw werk stilzwijgend goed en zouden wij, de bibliotheek, ten gevolge daarvan ook op alle werelden het mikpunt van spot kunnen worden. En hoe erg ik ook persoonlijk in uw theorieën en uw encyclopedie geloof, als hoofdbibliothecaris van de Galactische Bibliotheek op Trantor moet ik in de eerste plaats aan de bibliotheek denken.

En daarom, professor Seldon, wordt uw verzoek om uw collega's binnen te mogen halen afgewezen.'

Als door de bliksem getroffen schokte Hari Seldon achteruit in zijn stoel.

'Bovendien,' vervolgde Acarnio, 'moet ik u mededelen dat al uw privileges in de bibliotheek tijdelijk twee weken lang zijn opgeschort... met onmiddellijke ingang. Dat heeft de raad in een speciale vergadering besloten, professor Seldon. Over twee weken zullen we u laten weten of we al dan niet hebben besloten of onze samenwerking met u moet worden beëindigd.'

Daarna stopte Acarnio met praten, legde zijn handpalmen op het glanzende, vlekkeloze oppervlak van zijn bureau en stond op. 'Dat was voorlopig alles, professor Seldon.'

Hari Seldon stond eveneens op, al ging zijn omhooggaande beweging niet zo gladjes en snel als die van Tryma Acarnio.

'Wordt het mij toegestaan de raad toe te spreken?' vroeg Seldon. 'Misschien als ik hen kan overtuigen van het vitale belang van de psychohistorie en de encyclopedie...'

'Ik ben bang van niet, professor,' zei Acarnio zacht en Seldon ving een korte flits op van de man waarover Las Zenow hem had verteld. Maar toen Acarnio Seldon naar de deur leidde, was de kille bureaucraat even snel weer terug.

De deurdelen gleden open en Acarnio zei: 'Twee weken, professor Seldon. Tot dan.' Hari stapte naar buiten en liep naar zijn wachtende skitter, waarna de deuren weer dicht gleden.

Wat moet ik nu doen? vroeg Seldon zich troosteloos af. Is dit het eind van mijn werk?